Prevencija Flashcards
kako Kaličanin i Bojanin definišu prevenciju?
prevencija je združena primena medicinskih, psiholoških i socijalnih mera koje imaju za cilj:
- da uklone činioce štetne po zdravlje čoveka
- da omoguće da se fizičke i duhovne sposobnosti čoveka razviju na najbolji mogući način
- da obezbede pravovremenu i adekvatnu pomoć u vidu lečenja i rehabilitacije obolelim članovima zajednice
koje su različite podjele prevencija?
- prema vremenu sporovođenja
- prema tome ko su korisnici, ka kome je usmjerena
- prema tome ko je sporovodi (Berger)
podjela prevencije prema vremenu sprovođenja?
primarna, sekundarna i tercijarna
podjela prevencije prema tome ko su korisnici?
- široka društvena prevencija koja obuhvata veliki broj ljudi, državu ili jednu lokalnu zajednicu
- ljudi koji su na životnoj prekretnici
- osobe sa visokim rizikom
podjela prevencije prema tome ko je sprovodi?
Bergerova podjela
- profesionalna
- neprofesionalna
- autonomna ili samopomagačka (korisnik i realizator je ista osoba
- integrativna prevencija
koji je cilj primarne prevencije i kako se mjeri njen uspjeh?
cilj je zaštita i unaprijeđenje mentalnog zdravlja
uspjeh se mjeri incidencom obolijevanja - broj novih slučajeva koji su registrovani u određenom vremenskom periodu u populaciji gdje se sprovode mjere primarne prevencije
koji je cilj sekundarne prevencije i kako se mjeri njen uspjeh?
cilje je rano otkrivanje i rano liječenje
uspjeh se mjeri prevalencom - ukupan broj bolesnika koji postoje u određenom vremenskom periodu u određenoj populaciji
koji je cilj tercijarne prevencije i kako se mjeri njen uspjeh?
cilj je suzbijanje i ograničavanje posljedica bolesti, ponovno uspostavljanje sposobnosti koje su zbog bolesti ugrožene
uspjeh se mjeri invaliditetom bolesnika u datoj populaciji u određenom vremenskom razdoblju
vrste teškoća u konceptualizaciji i realizaciji primarne prevencije?
- teorijske teškoće
- metodološke teškoće
- etičke teškoće
koje su teorijske teškoće u konceptualizaciji i realizaciji primarne prevencije?
- definisanje mentalnog zdravlja
- etiologija mentalnih bolesti
- definisanje “unaprijeđenog” mentalnog zdravlja
koje su metodološke teškoće u konceptualizaciji i realizaciji primarne prevencije?
- Metode i tehnike preventivnog rada
- Metode evaluacije preventivnog programa
koje su etičke teškoće u konceptualizaciji i realizaciji primarne prevencije?
- Potrebe pojedinca ili potrebe društva?
- Poštovanje ljudskih prava
teškoća u definisanju mentalnog zdravlja?
„Duševna bolest“ i „duševno zdravlje“ su koncepti koji su se menjali kroz vekove
Granicu između normalnog i patološkog u oblasti duševnog zdravlja uvek su određivale kultura, običaji i implicitni vrednosni sud procenjivača
Kisker govori o dve velike grupe modela duševnog zdravlja
koje su grupe modela duševnog zdravlja po Kiskeru?
- dekriptivni (subjektivni, normativni, statistički, kulturalni)
- eksplanatorni (medicinski, psihodinamski, model učenja, stres model)
teškoće vezane za etiologiju mentalnih bolesti?
Poznavanje etiologije mentalnih poremećaja je nužno za konceptualizaciju preventivnog programa
U nastanku duševne bolesti učestvuju biološki, psihološki i socijalni činioci
Veliki broj etioloških faktora omogućava varijetet preventivnih programa
teškoće u definisanju unaprijeđenog duševnog zdravlja?
Šta zapravo znači unapređenje mentalnog zdravlja?
Proširivanje repertoara mogućnosti ljudi da na teške i po duševno zdravlje rizične situacije reaguju na adaptaciono korisniji i primereniji način (Vlajković)
ko je tata preventivne psihijatrije? kakve je programe razvio?
Džerald Kaplan
Socijalni/administrativni preventivni programi - lobiranje za određena zakonska rešenja koja imaju veze sa mentalnim zdravljem
Interpersonalni programi - intervencija u krizi, anticipatorno vođenje u krizi i kratka psihoterapija u stanjima krize, savetovanje, edukacija u oblasti mentalnog zdravlja
interpersonalni programi?
Intervencija u krizi ostvaruje se na dva načina:
- Anticipatorno vođenje u krizi - priprema ljudi za događaj koji će se tek odigrati (psihofizička priprema trudnica, priprema srednjoškolaca iz unutrašnjosti za odlazak u grad na studije…)
- Kratka psihoterapija u stanjima krize je vremenski ograničena (6 do 8m susreta) usmerena na aktuelni problem, suportativnost, orijentacija na sadašnjost
Savetovanje kao preventivni program podrazumeva savetovanje „ključnih osoba“
Edukacija - predavanja, članci u novinama, rasprave na TV-u, radionice
tešoće sa metodom evaluacije?
O proceni uspešnosti preventivnog programa treba razmišljati od samog početka
Postoje dva načina evaluacije preventivnih programa:
- metod kontrolnih grupa
- metod „pre – posle“ (test-retest, razlika se tumači „u korist“ programa)
koji su Blumovi koraci u planiranju evaluacionog istraživanja?
- Određivanje ciljeva programa
- Definisanje relevantnih parametara i načina njihovog merenja
- Specifikovanje tehnika koje će se koristiti u ostvarivanju ciljeva programa
- Prikupljanje relevantnih informacija da bi se odgovorilo na sledeća pitanja: U kojoj meri su postignuti ciljevi? Do kakvih je promena došlo? Koliki su troškovi i mogu li se smanjiti?
vrste podataka koji se koriste u evaluaciji preventivnih programa?
- Informacije dobijene od korisnika
- Ocena osoblja ili spoljašnjih eksperata o promenama kod korisnika
- Epidemiološki pokazatelji – inicidencija
teškoće sa poštovanjem ljudskih prava?
Da li u preventivnim programima treba poštovati potrebe pojedinca ili potrebe društva?
Šta kada su ove potrebe u raskoraku?
koji su modeli primarne prevencije?
- medicinski model
- model sveobuhvatne psihijatrijske zaštite (razvio se pod uticajem socijalne psihijatrije)
- psihološka primarna prevencija - PPP
medicinski model primarne prevencije?
Ciljna grupa: Osobe pod rizikom
Kontekst: Medicinski, „model oštećenja“ kao način viđenja patologije (nasuprot „modelu izazova“)
Orijentacija: Patocentrična
Usmerenje: Institucionalno (programi se sprovode u institucijama, a ne na terenu)
Asimetrična raspodela moći
Prevencija „od“ (alkoholizma, duševne bolesti), a ne prevencija „za“ (bolji kvalitet života)
model sveobuhvatne psihijatrijske zaštite?
Ciljna grupa: Populacija sa potrebom (svi oni koji imaju potrebu da bolje funkcionišu)
Kontekst: Socijalni
Orijentacija: Između patocentrične i antropocentrične
Usmerenje: Vaninstitucionalno i institucionalno.
Asimetrična raspodela moći
Prevencija „od“ (alkoholizma, duševne bolesti), a ne prevencija „za“ (bolji kvalitet života)
psihološka primarna prevencija?
Ciljna grupa: Tzv. normalne, mentalno zdrave osobe
Kontekst: Razvojni, „model izazova“
Orijentacija: Antropocentrična
Usmerenje: Pretežno vaninstitucionalno (saradnja profesionalaca, poluprofesionalaca, neprofesionalaca). Većina velikih, masovnih akcija pomoći posle nesreća velikih razmera (katastrofa) počiva upravo na poluprofesionalcima i neprofesionalcima
Simetrična raspodela moći
Prevencija „za…viši kvalitet života“
Unapređenje mentalnog zdravlja se razume kao učenje životnim veštinama
koji su neki programi prevencije?
- Budite i Vi psiholog
- Prvo pismo mojoj mami
- Škola za život
- Škola bez nasilja
- Škola za roditelje…
