Soa en soa surveillance in Nederland Flashcards
- Wat zijn manieren hoe soa’s overdraagbaar zijn?
- Waar kan de ziekteverwekker zich bevinden?
- Onbeschermd seksueel, bloed, moeder-op-kind, intiem huidcontact
- Vagina, sperma, achter de voorhuid, rectum, keel, bloed, oog.
- Noem voorbeelden van bacteriële soa’s
- Noem voorbeelden van virale soa’s
- Noem voorbeelden van parasitaire soa’s
- Bacteriële soa → chlamydia, gonorroe, syfilis, mycoplasma
- Virale soa → HIV, hepatitis B en C, HPV, herpes
- Parasitair → trichomonas, schaamluis
Beschrijf de kenmerken van chlamydia
- Meest voorkomende bacteriële soa
- Bacterie Chlamydia trachomatis
- Besmetting slijmvliezen van plasbuis, baarmoederhals, rectum, keel.
- Besmetting vindt meestal plaats door contact tussen penis-vagina en penis-anus (ook bij orale seks, maar risico is klein)
Kan chlamydia ook serieuze complicaties veroorzaken?
Ja, infecties kunnen op lange termijn schadelijke complicaties veroorzaken. Dit is voornamelijk zo bij vrouwen.
Waarom is het niet nodig om asymptomatische dragers van chlamydia te screenen?
- Weinig bewijs over invloed screening op verminderen incidentie/prevalentie
- Risico op complicaties is zeer leeg en onduidelijk hoeveel screening hier invloed op heeft
- Geeft overdiagnose/overbehandeling en risico op antibioticaresistentie
Beschrijf de kenmerken van gonorroe.
- Druiper
- Bacterie Neisseria gonorrhoeae
- Besmetting slijmvliezen in plasbuis, baarmoederhals, rectum en keel
- Transmissie door seksueel contact met penis-vagina en penis-anus, maar ook oro-genitaal contact of via handen/speeltjes
- Complicaties vergelijkbaar met chlamydia, bijzondere bij gonorroe is gonokokken (doordingen van bloedbaan → sepsis)
Waarom is het belangrijker om bij gonorroe goed te surveilleren?
Omdat gonorroe heel makkelijk resistentie ontwikkeld. Dus er moeten op tijd maatregelen getroffen worden en evt. aanpassen van behandeling.
Beschrijf de kenmerken van het Humaan Papillomavirus (HPV).
- zeer besmettelijk
- veel verschillende typen
- meestal asymptomatisch, maar kan ook genitale wratten en kanker veroorzaken
Welke HPV typen zijn laagrisico (genitale wratten) en welke HPV typen zijn hoog risico (kanker)?
- Laag → 6 en 11
- Hoog → 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59
(bekenste vorm van kanker is baarmoederhalskanker)
Wat houdt het HPV-vaccin in?
Een cervarix bivalent vaccin tegen HPV 16 en 18, die toegediend wordt aan meisjes van 12/13 jaar. Tegenwoordig leeftijd vervroegd naar 9 jaar en worden ook jongens uitgenodigd.
Wat is primaire, secundaire en tertiaire preventie m.b.t. soa’s?
- Primaire preventie → voorkomen dat iemand ziek wordt door bijv. aanraden om condoom te gebruiken of te vaccineren
- Secundaire preventie → vroeg opsporen van soa’s zodat overdraging voorkomen wordt (door testen en behandelen) → niet altijd effectief, veel mensen hebben niet door dat ze een soa hebben.
- Tertiaire preventie → voorkomen dat een ziekte erger wordt, wat voornamelijk ter sprake is bij HIV → virale load terugbrengen door medicatie bij te houden
Noem voorbeelden van soa testlocaties.
- Eerstelijnszorg → huisarts
- Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg (centra seksuele gezondheid bij GGD/soa-poli)
- Thuisafnametest
- Ziekenhuis
De Centra Seksuele Gezondheid is een aanvullende seksuele gezondheidszorg en bedoelt voor specifieke (hoog risico) doelgroepen. Wat zijn toelatingscriteria bij de Centra Seksuele Gezondheid voor het doen van een soa test?
- Symptomen
- Partnernotificatie
- MSM (man die seks heeft met mannen)
- Migratieachtergrond
- MSM of migratieachtergrond partner
- Sekswerkers
- Slachtoffer seksueel geweld
- Jongern <25
Waarom is één van de inclusiecriteria voor het laten doen van een soa-test op de soa-poli jongeren <25 jaar?
Soa’s komen veel voor bij jongeren. Dit kan door gedrag komen (geen vaste relaties, maar veel sekspartners), maar kan ook een biologische reden hebben (bijv. vatbaarder rond deze leeftijd)
Wat zijn databronnen voor de surveillance van soa’s?
- Centra Seksuele gezondheid (landelijke, verplichte registratie)
- Huisartsendata
- Stichting HIV monitoring
- Overig onderzoek en monitoring (zwangerenscreening, bloeddonoren, aangiftecijfers hepatitis B en C, laboratoriumgegevens, leefstijlmonitor)