Smit Flashcards
Efficacy bóluefna
(hlutfall veikra óbólusettra-hlutfall veikra bólusettra)/hlutfall veikra óbólusettra
- oftast um 95%
- nema fyrir inflúensu: 30-80%
Hvaða baktería sem veldur heilahimnubólgu hefur mesta tilhneigingu til að ganga í faröldrum?
Meningokokkar
Krónískur meningitis. Meinvaldar?
- berklar (berklar í MTK banvænt)
- sveppir
Munur á bakt og sveppa meningitis.
klínísk birtingarmynd ólík bakt. mengingitis. Gerist mjög hægt, fólk reynir að aðlagast breytingunum og kvartar ekki mikið.
mjög lúmskt
Lyf sem örsaka heilahimnubólga
sýklalyf
NSAID
Ig í æð
OKT3 (eitthvað sem er lítið notað nú en var að koma í veg fyrir höfnun við líffæraflutning)
Helstu áhættuþættir bakt. meningitis?
Engir 61% Ónæmisbæling 10% Fíkniefnaneysla 7% Lungnabólga 6% Höfuðáverki 4% Sykursýki 4%
Hvað er merkilegt við Listeriu?
Getur fjölgað sér við 4 gráður C. Þeas getur fjölgað sér í matvælum í ísskáp.
Helstu veirur í mænuvökva í heilahimnubólgu?
Enteroveirur langmest (85) HSV-1,-2 (22) VZV (17) CMV (1) JC (1)
Meðferð bakteríuheilahimnubólgu. Empiric.
Ceftriaxone (rocephalin) 2gx2
+ Ampicillin ef < 3mán og > 60 ára eða ónæmisbæling
Ef trauma, aðgerð, VP shunt
Vancomycin + ceftazidim
Hvað er ceftazidim?
3rd generation cephalosporin (beta-laktam)
+ Anti-pseudomonal virkni
Heilahimnubólga. Meðferð. S. pneumoniae.
Penicillin 4MU x6 Ef ónæmi: - Ceftriaxone 2g x2 Ef ónæmi: - Vancomycin 15mg/kg x6
Heilahimnubólga. Meðferð. N. meningitidis.
Penicillin 4MU x6
Heilahimnubólga. Meðferð. L. monocytogenes:
Pen/Ampi 2g x2
+ etv AG.
Heilahimnubólga. Meðferð. Enterobacteriaceae.
Cefotax/Ceftriax/Ceftaz
+ etv AG.
Heilahimnubólga. Meðferð. Pseudomonas.
Ceftazidime + AG.
Heilahimnubólga. Meðferðarlengd eftir bakteríum.
Pneumokokkar: 10-14 d Meningokokkar: 5-7 d Listeria: 14-21 d Enterobakteríur: 21 d Pseudomonas: 21 d (eða lengur)
Heilahimnubólga. Sterameðferð.
Börn > 2ja: Dexamethason dregur út heyrnartapi og neurologiskum skaða.
- mestur ávinningur ef Hib.
Fullorðnir: ávinningur í bæði pneumo- og meningokokkum ef gefið rétt fyrir eða með sýklalyfjagjöf.
Veirur sem valda heilabólgu.
Togaviridae - eastern, vestern equine Flaviviridae - west nile Adenovirus Orthomyxoviridae Picornaviridae - polio, coxsachie, ECHO Herpesviridae - HSV1,2, EBV, VZV, CMV
Postinfectious viral encephalitis.
VZV Hettusótt Mislingar Rauðir hundar Influenza A og B
HAP (spítalalungnabólga). Orsakir.
Gram-neikvæðir stafir: Pseudomonas, E. coli, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter.
S. Aureus (MÓSA) fer fjölgandi.
Polymicrobial (sérstaklega í ARDS).
Anaerobar sjaldgæft. Hugsanlega ef aspiration.
ESBL. Hvað?
ESBL myndandi Gram-neikvæðir stafir
- klebsiella, serratia, enterobacter.
Ef ræktun úr lungnabólgu er neikvæð eftir 72 klst hver er þá líkleg orsök?
Legionella eða veirusýking.
Besta leið til að mæla hita?
Lungnaslagæð (PA leggur).
Blóðugur niðurgangur á GG.
Ekki C. difficile.
Íhuga Klebsiella oxytoxa.
Greining berkla. Próf.
Mantoux próf (TST, PPD)
Quantiferion próf (interferon-gamma).
Ef grunur um virka berkla:
Ziehl-Nielsen litun á sputum, þvagi.
PCR.
Mantoux vs. Quantiferion.
Mantoux: - húðpróf - niðurstaða e. 48-72 klst - fals-jákvæð etv ef BCG eða NTB Quantiferon: - blóðpróf - niðurstaða e. 24 klst - BCG eða NTM hefur ekki áhrif
Pneumonia. Orsakir.
Pneumokokkar 30-50% Haemophilus influenzae 5-10% Moraxella catarrhalis ?% S. aureus 1-4% Legionella pneumophila 2-8% Mycoplasma pneumoniae 5-25% Chlamydia pneumoniae 2-5% Veirur 11%
Pneumonia. Algengustu orsakir?
Pneumokokkar. Mycoplasma pneumoniae. Influenza A. Haemophilus. S. aureus. M. catarrhalis. RSV. Rhinoveirur.
Ný greiningarpróf fyrir pneumoniu.
PCR: ódæmigerðar bakteríur (Chlamydia, Mycoplasma, Legionella, Influenza, öndunarfæraveirur).
Mótefnavakaleit í þvagi: Pneumokokkar, Legionella.
CURB-65
Krítería sem notuð er til að meta líkur á mortality í CAP og öðrum sýkingum. C - confusion of new onset. U - blood urea nitrogen >7 mmol/L. R - restipartory rate >30/mín. B - blood pressure <60 mmHg í diastolu. 65 - eldri en 65 ára.
- lungnabólga er alvarleg ef 2+ skilyrði uppfyllt.
Lífhimnubólga skiptist í:
Primer
Secunder
Tengda kviðskilun (CAPD-associated)
Primer peritonitis. Áhættuþættir.
Skorpulifur m. ascites. Lifrarbólga. Hjartabilun. Nephrotic heilkenni. Meinvörp. Lupus. Lymphoedema.
Secunder peritonitis.
Sýkingin vegna rofs á slímhúð í meltingarvegi eða þvagfærum.
- t.d. magasár, trauma, sár í görnum, diverticulitis, PID, abscess rof, VP-shunt.
Peritonitis vegna skorpulifrar. Hvaða bakt? Önnur einkenni?
Þarmaflóra í 70%
- E. coli, Klebsiella, Pneumokokkar, Enterococcus faecalis.
Sjaldgæft að séu anaerobar.
- önnur einkenni: variceal blæðing, encephalopathy.
Secunder peritonitis. Hvaða bakt?
Mest anaerobar 1000:1.
Peritonitis. Einkenni.
Hiti Kviðverkir Ógleði/uppköst Niðurgangur Dreifð eymsli í kvið Sleppieymsli Lítil/engin garnahljóð
Laparocentesis. Hvað?
Ástunga á kvið.
Lífhimnubólga við kviðskilun. Almennt.
Tíðni: 1/ári
S. aureus eykur hættu.
Hypertonískur skilunarvökvi eykur hættu á transmural migration sýkla.
- lægri þéttni IgG og complements í vökva.
Lífhimnubólga við kviðskilun. Hvaða bakt.
Gram-jákvæðir stafir 60-80% - S. epidermidis, S. aureus, Streptococcar. Gram-neikvæðir stafir 15-30% - E. coli, Klebsiella, Enterobacter. Aðrir - 5-10% - Sveppir, anaerobar, Mycobacteriae.
Lífhimnubólga við kviðskilun. Meðferð.
Empírísk meðferð:
Vancomycin eða gentamicin intraperitonealt
- sett í kviðskilunarvökva og látinn vera í amk 6 klst.
Svo bara rækta og finna útúr þessu.
Ef endurteknar sýkingar þarf að fjarlægja legg.
Dánartíðni <1%.
Kýli í lifur. Orsakir.
Bakteríusýking: - Streptococcus milleri, Gram-neikvæðir stafir, blandað. Sníkjudýr: - Entamoeba histolytica. Sveppir.
Amöbusýkingar. Hvað, hvernig, meðferð?
Borðar þroskaða cystu. 3 getur gerst:
A - non-invasive colonization í meltingarvegi.
B - intestinal disease.
C - extra-intestinal disease: lifur, lungu, heili.
Meðferð: Metronidazole og iodoquinol.
Sýklasótt skilgreiningar/stigun.
Sepsis: SIRS + merki um sýkingu
Severe sepsis: sepsis + organ failure + hypoperfusion + hypotension (systolic BP <90mmHg eða 40mmHg lækkun)
Septic shock: severe sepsis þrátt fyrir fullnægjandi vökvameðferð