Ónæmis og eitthvað sem á hvergi heima Flashcards

1
Q

Hvernig er astrup í astma?

A

Respiratorísk alkalósa

- athuga vel ef acidosa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvaða ddx þarf að útiloka í astmakasti?

A

Pneumothorax
Atelectasis
Pneumonia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Helsta mismunagreining astma?

A

COPD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Helstu orsakir ofnæmislosts?

A
Penicillin / önnur sýklalyf
NSAID og skyld lyf
Matur
Geitungar / býflugur
Latex
Svæfing
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er urticaria?

A

Bjúgur undir húð með ofsakláða

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ofnæmislost. Helstu einkenni frá húð, öndun, melting, kynfæri, almennt, hjarta og blóðrás.

A

Húð: kláði, urticaria, angioedema
Öndunarfæri: laryngeal bjúgur, astmi
Meltingarfæri: ógleði, uppköst, kviðverkir, niðurgangur
Kynfæri: tíðarverkir
Almennt: yfirliðakennd, “dómsdagur”, hræðsla, kald-sveittur
Hjarta og blóðrás: takttruflanir, MI, hypotension, meðvitundarleysi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ofnæmislost. Skipt í 2.

A

Anaphylaxis: IgE miðlað ofnæmi
Anaphylactoid: annar immune mechanismi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Beta laktam lyf og ofnæmi.

A

3% fá húðútbrot

0,01% fá anaphylaxa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Algengi ofnæmislosts tengt svæfingum.

A

1/5000

4-6% dánartíðni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Anaphylactoid. hvers vegna?

A
Bein losun frá mast fr.
- codein, önnur verkjalyf, barbituröt, vöðvaslakandi lyf
Complement miðlað (td prótein mótefni) 
- albumin, IVIG, blóðgjafir
Truflun á arachidonsýru metabolisma
- ASA og NSAID lyf
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ASA og NSAID lyf valda hverju?

A

Rhinitis
Astma
Urticariu
Anaphylaxa (anaphylactoid samt)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Contrast ofnæmi í dag.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Greining anaphylaxa.

A

Sjúkrasaga
Húðpróf
RAST (radioallergosorbent test)
- blóðpróf sem testar IgE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

IgE miðlað ofnæmi er hvaða týpa?

A

Type 1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað er mikið adrenlín gefið IM?

A

0,5 mL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað gefum við ef sjúklingur svarar ekki epinephrine í anaphylaxa?

A

Atropine (ef bradycardia, sérstaklega ef beta-blokki)
Methylene blue (ef hypotension)
Glucagon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Biphasic anaphylaxis. Hvað?

A

Einkenni endurtaka sig oftast innan 8-10 klst hjá 23% fullorðinna
- algengara ef undirliggjandi astmi, hjá konum og ef þarf 2 skammta af epinephrine við upphafsmeðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Amoxicillin-induced morbilliform rash. Hvað?

A

Immune svörun lyfs sem tekið er á sama tíma og sjúklingur er með veirusýkingu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Amoxicillin ofnæmi.

A

Þá er urticaria, angioedema, andþyngsli, fixed drug eruption, eða öðruvísi útbrot en morbilliform gaurinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Lyfjaofnæmi. Skilgreining og skipting.

A

1) Sértækt ónæmissvar gegn lyfi
- hvaða lyf sem er
2) Ósértæk ræsing ónæmiskerfis (gerviofnæmi)
- ópíöt, skuggaefni, aspírin ofl.
3) Sjálfsofnæmi af völdum lyfja
- hydralazine, procainamide, isomiazid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Tíðni lyfjaofnæmis.

A

1-3% af hverri lyfjatöku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Tíðni lyfjaofnæmis.

A

1-3% af hverri lyfjatöku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Lyf sem mynda fullkominn ofnæmisvaka.

A

insulin, storkufaktorar, fr.boðefni, ofnæmisextract

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Lyf sem bindast próteini og ræsa þannig ónæmiskerfið. Hvaða prótein, hvaða lyf?

A

Hapten

t.d. penisillín, súlfalyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Penisillín ofnæmi getur krossað við hvaða annað lyf?

A

5-16% krossa við 1. kynslóðar cephalosporin

50% ef PNC húðpróf jákvæð

26
Q

Lyf sem getur valdið periorbital bólgu.

A

PPI

27
Q

Red man syndrome?

A

Anaphylactoid viðbragð við vancomycin

- losun boðefna frá mastfr. og basophilun án þátttöku IgE

28
Q

Angioedema. Hvað. EInkenni?

A

Bólga í subcutis með bjúg í lausum vef

Oft verkir frekar en kláði

29
Q

Dermatographic urticaria.

A

Skrifhúð
5-10%
20-30 ára
Varir í 2-5 ár

30
Q

Hlutfall íslendinga með ofnæmi.

A

20%
- gras er algengast 8%
svo kettir, rykmaur

31
Q

Meðferð við ofnæmiskvefi.

A

Nefsterar til að fyrirbyggja priming
andhistamin
augndropar
afnæming (sc eða sublingual)

32
Q

Grazax.

A

Sublingual afnæming við grasi

33
Q

Hiti. Kostir/gallar.

A
Kostir:
- hindrar vöxt sýkla
- eykur sýkladráp macrophaga og neutrophila
- aukin framleiðsla bólgupróteina
- iron sequestration (bakt. háðar járnbúskapi líkamans)
Gallar:
- anorexia
- somnolence
34
Q

Hiti. Kostir/gallar.

A
Kostir:
- hindrar vöxt sýkla
- eykur sýkladráp macrophaga og neutrophila
- aukin framleiðsla bólgupróteina
- iron sequestration (bakt. háðar járnbúskapi líkamans)
Gallar:
- anorexia
- somnolence
35
Q

Endogenous pyrogen.

A

IL-1
IL-6
IFNalfa
TNFalfa

36
Q

PgE2 og hiti.

A

Áhrif á Preoptic Area í anterior hluta hypothalamus
Virkjar PgE3R sem ræsi dorsomedial hypothalamus
Aukið sympathetic drive

37
Q

Eðlilegur líkamshiti.

A

36,5-37,5

38
Q

Hvneær er hiti hiti?

A

Að morgni >37,2
Seinni part >37,7
- eða ef hiti hækkar yfir baseline >1,2

39
Q

Habitual hyperthermia.

A

Líkamshiti yfir 38,3
- með erratic circadian rhythm
Getur veirð í mörg ár
Oft ungar konur með höfuðverki og vasomotor liability

40
Q

Hyperpyrexia. Hvað, hvers vegna?

A
>41,5
- sýkingar sjaldgæft
- CNS: blæðingar, tumor, áverkar
Ólíkt öðrum hita vegna:
- lítill sviti, svara illa NSAID
Meðfer: Dantrolen
41
Q

Malignant hyperthermia.

A

Hækkun á intracellular calcium
- t.d. vegna halothane, succyinylcholine
Aukinn metabolismi vöðva -> vöðvastífleiki, rhabdomyolysis, acidosis
Gerist hratt og getur leitt til dauða

42
Q

Intermittent fever. Orsakir.

A

Part úr degi: Pyaemia, septicemia
Nokkurra daga fresti: Malaria
Viðvarandi, háir toppar: Hodkins, endocardit

43
Q

FUO.

A
Fever of unknown origin
- veikindi í >3 vikur
- hiti yfir 38,3 nokkrum sinnum
- engin sjúkdómsgreining þrátt fyrir viku á sjúkrahúsi
Orsakir:
- sýkingar, krabbamein, gigt, annað
44
Q

FUO. Uppvinnsla,

A
Saga, skoðanir
Status, krea, elektrolytar, Ca, LDH, lifur
Þvag
Rtg lungu
Sökk, ANA, RF, ACE
Blóðræktun x3 án sýklalyfja
CMV, HIV, TB
CT af kvið
45
Q

Akút fasa prótein. Hver hækka?

A

Hækka:

  • Complement: C3,4,9; Factor B, C1-inhib, MBL
  • Storku/fibrinolytisk: fibrinogen, urokinasi, potein S
  • Antiproteasar
  • Transport prótein: Ceruloplasmin, haptoglobin, hemopexin
  • Bólgumiðlar: Phospholipasi A2, LPS, BP, IL1, G-CSF
  • Annað: CRP, serum amyloid A, fibronectin, ferritin
46
Q

Akút fasa prótein. Hver lækka’

A
Albumin
Transferrin
Transthyretin
Alpha-fetoprotein
TBG
Factor XII
47
Q

CRP. Gerir hvað. Hækkar við?

A

C-Reactive protein

  • binst við phosphocholine sýkla og phospholipid skemmdra fr. himna
  • hækkun við sýkingar, trauma, aðgerðir, bruna, sjálfsofnæmi, kristallagigt, krabbamein
  • minni hækkun við þjálfun, heatstroke, fæðingu, geðsjúkdóma
48
Q

Immunologisk áhrif CRP.

A
Bólgumiðlandi áhrif:
- opsonisering baktería og sveppa
- eykur átfr. virkni neutrofila
- vikjar komplement kerfið
- virkjar cytokine framleiðslu
Bólgueyðandi áhrif:
- minni viðloðun átfr.
- hindrar superoxið framleiðslu
- hindrar chemotaxis áhrif C5a
- eykur myndun IL-1
49
Q

Familial Mediterrean Fever (FMF)

A

Víkjandi arfgengi, stökkbreytingar í pyringeni
EInkenni fyrir 20 ára
Hiti, verkir, útbrot í 1-4 daga (mest hné)
Secondary amyloidosis

50
Q

HyperImmunoglobulin D syndrome with periodic fever (HIDS)

A
Víkjandi arfgengi
Stökkbreytingar í mevalonat kinasa 
IL-1beta ofvirkni
Einkenni í frumbernsku
Hiti, verkir í 4-7 daga
Stækkaðir hálseitlar, hepatosplenomegaly
51
Q

TNF receptor associated periodic syndrome (TRAPS)

A

Autosomal dominant
hiti, útbrot, verkir í > 5daga
bólga í kringum augu er sérkennandi
meðferð: etanercept

52
Q

Cryopyrin associated periodic syndromes (CAPS)

A
Autosomal dominant
Stökkbreytingar í cryopyrin geni
CINCA: alvarlegast, MTK, heyrartap, sjónskerðing
CASP: hiti, urticaria, liðbólgur
Anakinra (IL-1beta hindri) er meðferð
53
Q

Rheumatoid factor. Hvenær hækkað?

A

Iktsýki
Sjögrens
Sýk: endocarditis, oestomyleitis
10-15% heilbrigðra með væga hækkun

54
Q

Complement kerfið. Hvaða pathways og hvað er þá breytt?

A
Classical
- C2,3,4, CH50
Lectin
- C3,4, MBL
Alternative
- Factor D, properidin, C3
Common final
- C3, CH50
55
Q

CD4/8 hlutfall. Hvað veldur hækkun og hvða veldur lækkun?

A

> 1,5: RA, PBC, psoriasis, Sezary sx

56
Q

Hvað eru algengustu ónæmisgallarnir miðað við flokkun?

A

Humoral 50%
Cellular 20-30%
Átfrumur 18%
Komplement 2%

57
Q

DiGeorge syndrome.

A
Léleg framleiðsla og virkni T-fr
Óeðlilegur fósturþroski fruma og vefja 
Óeðlilegt antlit, kirtlar, hjarta
22q11.2 deletion
1/3 hafa aukna tíðni sýkinga á fullorðinsárum
58
Q

Hvaða ofnæmistýpum er hægt að afnæma fyrir?

A

Týpu 1 - IgE

59
Q

IFNalfa. Gerir hvað, ábendingar, auakverkanir?

A

Eykur CTL, NK, macrophaga virkni. Eykur tjáningu túmor próteina
Notað í: hairy cell leukemia, T-cell lymphoma, CML, melanoma, renal cell carcinoma, HEP B,C,E, papillomatosis
- aukaverkanir: flensu lík einkenni, hiti, rugl, beinmergsbæling, proteinuria, hepatotoxicity, cardiotoxicity

60
Q

IFNbeta. Virkni. Ábendingar.

A

Dregur hugsanlega úr virkni IFNgamma

MS

61
Q

TNFalfa hemjar: ábendingar

A

RA, Crohn’s
Etanercept: viðtakablokki
Infliximab, adalimumab: mótefni gegn TNFalfa

62
Q

Algengustu sýkingar vegna TNFalfa hemjara.

A

Berklar

atypical mycobacteria, candida, pneumocystitis jiroveci, fullt af sveppum