Innkirtla Flashcards

1
Q

Hvaða apolipoprotein er tengt við reduced CVD risk?

A

Apo A-I - major apolipoprotein í HDL.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Arcus senilis?

A

Svona ljós hringur í kringum lithimnu augans. Ef < 50 ára er ástæða til að mæla blóðfitur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvað gera statín lyf?

A

Hindra HMG-CoA reductasa

  • myndast ekki mevalonic sýra úr HMG-CoA
  • myndast ekki cholesterol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hversu mikið meira lækkar LDL ef maður tvöfaldar statín skammtinn?

A
6%
statin rule of six
10-20%
20-40%
40-80%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Statín aukaverkanir.

A

Myalgia (ekki endilega hækkun á CK)
Myositis
Rhabdomyolysa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Önnur lyf en statín við blóðfituröskun.

A
Cholesterol-absorption inhibitors
Fabric acid derivatives (mest TG)
Bile acid-binding resins 
Nicotinic acid (niacin)
- kemur í veg fyrir seytun lipoproteina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvaða einkenni Grave’s disease eru vegna autoimmune orsaka en ekki T4 áhrif?

A

Exopthalamus
Goitre
Pretibial myxoedema

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Helsta DDX prímer hyperparathyroidismus?

A

FHH = familial hypocalciuric hypercalcemia

- greinist frá prímer á því að prímer parathyroidismums skilja mikið Ca út og fá steina en FHH skilja mjög lítið Ca út.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Trousseau sign?

A

Þumall kreppist inn í lófa þegar cuff er sett á handlegg og þrengt að
-> hypocalcemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Chovstek

A

Tappað á facialistaugina og þá lyftist munnvikið

-> hypocalcemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvernig er testósterón geymt í líkamanum?

A

44% bundið SHBG -> óvirkt
54% bundið albúmíni -> virkt
2% óbundið -> virkt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvað er apparent mineralocorticoid excess?

A

Kortisól hefur saltvirkni

  • vegna galla í 11beta-hydroxysteroid dehydrogenasa type 2 geninu
  • > bælt aldósterón
  • greint með mælingu á umbrotsefnum kortisóls í þvagi
  • svarar ACTH bælingu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað er merkilegt við 11beta-HSD2 í fósturþroska?

A

Verndar fóstur frá maternal glucocorticoids með því að vera í placentunni
- breytir cortisol móður í cortisone hjá fóstri.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Metabolic syndrome.

A

Margir áhættuþættir fyrir hjarta- og æðasjd. hjá sama einstaklingi.

  • Central obesity
  • Type 2 diabetes
  • Insulin resistance
  • Microalbuminuria
  • Hækkaður BP
  • Dyslipidaemia
  • Gout
  • Prothrombotic state
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað er hefðbundin aðferð við að greina acromegaly?

A

Sykurþolspróf

- GH hækkar ef blóðsykurinn lágur svo ef við gefum sykur þá ætti GH að lækka (en ekki ef acromegaly?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Nýrnahettubilun og Na?

A

Hyponatremia er fylgifiskur sekúnder nýrnahettubilunar.

- eitthvað tengt ADH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Na-styrkur í þvagi. Hátt/lágt hvað?

A

Lágt Na ef niðurgangur

Hátt Na ef þvagræsilyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

FSH hækkun?

A

Eðlileg eftir tíðahvörf.
LH er líka hátt.
- Inhibin -> neikvætt feedback á FSH. Inhibit minnkar eftir tíaðhvörf svo LH og FSH hækka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvað er hátt í Addisons?

A

ACTH.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Addison’s disease.

A

primary adrenoinsufficiency.
- getur verið sjálfsofnæmi, sýkingar (berklar í gamla daga) ofl.
Skert framleiðsla stera frá nýrnahettum (gluco og mineralocortico).
Alvarlegt: lágur BP og coma.
Einkenni: mikið ACTH veldur dökkbrúnni húð - fer í melanocytana.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvað bælir prolaktinframleiðslu?

A

Dópamín.

-prólaktín er stresshormón.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Prólaktinofseyting einkenni.

A

Konur hætta á blæðingum -> leita til læknis

Kk bara minnkuð kynhvöt og eitthvað og greinast seinna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvað hækkar við nephrogenic diabetes insipidus?

A

ADH

- getur verið vegna lithium meðferðar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvað útilokar acromegaly?

A

Eðlilegt IGF-1. Mjög sértækt.

- eitthvað sem er til getur valdið falskri hækkun á IGF-1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Einkenni acromegaly?
Separ í görn og húð. | Og allt hitt.
26
Addison's. Blpr.
Hátt K Lágt Na - Aldósterón (K) og Kortisól bilað.
27
Hvaða blpr til að vita hvort aldósterón sé lítið?
Renín. | Það hækkar ef aldósterón er lækkað.
28
Aldósterón stjórn.
Aldósterón örvar endurfrásog Na í nýrum og seytingu á kalíumi. - hækkar Na, lækkar K. Stjórnað af renín-angíótensín. - ef minnkað rúmmál.
29
Conn's heilkenni.
Primary hyperaldosteronismi án of mikils reníns. | - stakt adenoma í nýrnahettu sem framleiðir aldósterón stjórnlaust
30
Lakkrís.
Blokkar 11-beta-HSD2. - sem á að breyta cortisoli í cortisone - þá getur cortisol bundist við aldósterón og virkjað saltsteraviðtaka í nýrum - > háþrýstingur, lækkað renín, hypokalemia, hypernatremia
31
ofnotkun hægðalosandi lyfja. Áhrif á K ofl.
Hypokalemía + aukin renínvirkni
32
Pheochromocytoma?
Ef í nýrnahettum -> seyta adrenalíni | Ef utan nýrnahetta geta þau framleitt noradrenalín/dópamín
33
Hvað er hættulegt í meðferð pheochromocytoma?
Ef við meðhöndlum með betablokkum þá fæst hypertensíf krísa | Það eru alfa viðtakarnir sem eru ofvirkir - beta blokkarnir eru að vinna öfugt svo við viljum ekki blokka þá
34
Hvað er léleg skimun fyrir pheochromocytoma?
Vanillumöndlusýrumæling.
35
Munur á cushing sjúkdómi og syndromi?
Sjúkdómur: vegna ACTH framleiðandi adenoma í heiladingli | Syndrome: algengast vegna sykurstera í lækningaskyni
36
Seehan syndrome?
Necrosa í heiladingli eftir fæðingu | -> hypopituitarism
37
Einkenni pheochromocytoma?
Fölvi Viðvarandi háþrýstingur - getur verið hypovolemia -> orthostatismi Hægðatregða frekar en niðurgangur
38
Ef 21alfa hydroxylasi blokkerast?
Hvorki cortisol né aldósterón myndast - hypotensíf krísa testósterón í lagi
39
Ef 17alfa hydroxylasi blokkerast?
Aldósterón myndast Ekki cortisol eða testosterón ? hypertensíf krísa
40
Ef 11alfa hydroxylasi blokkerast?
Hvorki cortisol né aldosterón
41
Ef 18alfa hydroxylasi blokkerast?
Þá verður ekki aldósterón (síðasta skrefið) | Cortisol í lagi
42
Hvar er heiladingullinn?
Í Sella Turcica | Aftan við sinus sphenoidalis
43
Hvaða mikilvægu strúktúrar liggja umhverfis heilagingul?
Sinus Cavernosus er til beggja hliða - um hann fara heilataugar 3,4,6 og hlutar 1 og 2 af 5. heilataug - líka er þar A. carotis Ofan við heiladingul er Chiasma opticum
44
Algengustu adenoma í heiladingli?
30% Prolactine fr. adenoma 25% Non-functioning adenoma 15% Growth hormone adenoma (10 og 10% Gonadotroph og ACTH)
45
Alengustu einkenni sem leiða til greiningar á heiladingulsæxlum?
1. Kynkirtlaeinkenni 2. Röskun á sjón 3. Höfðuðverkur 4. Slappleiki, slen 5. Acromegaly / cushings
46
Einkenni postpubertal hypogonadism?
``` Eðlilegur líkamsvöxtur og rödd. Minni kynhvöt, getuleysi, ófrjósemi Minni hárvöxtur, vöðvastyrkur Fínar hrukkur kringum munn og augu Lítil, mjúk eistu og gynecomastia ```
47
Önnur einkenni acromegaly?
Prognatism (skúffubit) Tennur: framstandandi og í sundur? Macroglossia
48
Teikn Cushings.
``` Bruising Myopathy Háþrýstingur Roði (plethora) Bjúgur Red striae ```
49
Diabetes insipidus.
Nephrogenic: nýrnabilun eða nema ekki ADH Ekki nephrogenic: ADH skortur. t.d. í kjölfar aðgerðar á heiladingli Einkenni: polyuria, þ-osmo < 250 mosm/kg, s-Na >143 mmol/l.
50
Lyf við Diabetes insipidus?
Desmopressin (minirin).
51
Aldósterón áhrif á elektrólíta?
Heldur í Na (lágt þ-Na) | Skilur út K og H (hátt þ-K, þ-H)
52
ACE kemur hvaðan?
Lungum | AI í AII
53
Sheehan sx.
= postpartum hypopituitarism / postpartum pituitary gland necrosis - hypopituitarism vegna ischemic necrosis vegna blood loss/hypovolemic shock við og eftir fæðingu.
54
Synacthen próf.
Gefið samtengt ACTH | Meta s-kortisol e 30 og 60 mín.
55
Greina litfíklaæxli. Hvernig?
24h þvagsöfnun | - skoða: noradrenalín, adrenalín, normetadrenalín, metadrenalín
56
Hvað getur truflað rannsóknir á pheochromoscytoma?
Kaffi, nikótín, bananar, valhnetur | Þríhringlaga geðlyf, labetalol, sotalol, Ca-blokkar, paracetamol, amfetamín, efedrín, levodopa, methyldopa, MAO ofl.
57
Saltsteraháþrýstingur?
Háþrýstingur sem orsakast af óeðlilegri virkjun saltsteraviðtaka í tubuli og safngöngum nýrna
58
Einkenni saltsteraháþrýstings?
Meðalsvæsinn háþrýstingur - etv. með bjúg, polyuriu, nocturiu, myopathy Hypokalemisk alkalósa Bælta plasma renín
59
Hypertensive congenital adrenal hyperplasia. 17alfa-hydroxylasi.
Kortisól og andrógenar myndast ekki. ACTH hækkar. Saltsteraháþrýsingur og kynfæramyndun og kynþroski brenglast
60
Hypertensive congenital adrenal hyperplasia. 11beta-hydroxylasi
Kortisól myndast ekki. | ACTH hækkar
61
Primary hyperaldo. Rannsóknir.
Skimun: aldo/PRA hlutfall þvag aldósterón
62
Barker tilgáta?
Lág fæðingarþyngd hefur forspárgildi hvað varðar háþrýsting. - mikil þyngdaraukning í barnæsku eykur sýnd tengslanna. - 3x öflugra forspárgildi um blóðþurrðarsjúkdóm en reykingar.
63
MEN-gen.
``` Multiple endocrine neoplasia - auknar líkur á æxlum í pituitary, parathyroid, pancreas - dominant erfðir MEN1: frekar góðkynja MEN2: frekar illkynja ```
64
MEN-gen.
``` Multiple endocrine neoplasia - auknar líkur á æxlum í pituitary, parathyroid, pancreas - dominant erfðir MEN1: frekar góðkynja MEN2: frekar illkynja ```
65
Beinþynningarlyf.
Alendrónat (bisphosphonate) Zoledronic sýra (iv, bisphosphonate) Denósumab (oestoprotigerin, hemur RANKL) Teriparatíð (eins og PTH)
66
Beinþynningarlyf.
Alendrónat (bisphosphonate) Zoledronic sýra (iv, bisphosphonate) Denósumab (oestoprotigerin, hemur RANKL) Teriparatíð (eins og PTH)