Slaap Flashcards
Slaapregulatie: inhibitie van waakzaamheid
- Het opstijgend waaksysteem heeft een tegengesteld systeem: ventrolateralre preoptische nucleus VLPO
o Is een inhibitor van het waaksysteem en verordert de overgang naar slaap
o Heeft efferente en afferente projecties
o Wordt geremd door haar target dus afferent takken komen uit de celgroepen van waak wederzijdse inhibitie. Als er sprake is hiervan resulteert dat in een zichzelf versterkende loop. VLPO remt monoamingerge neuronen en dan kunnen die monoaminerge systemen het VLPO weer remmen. Hierdoor is kan inslaap vallen en ontwaken abrupt zijn. Dit geldt ook voor de ach celgroepen.
o Heeft efferente projecties naar alle onderdelen die actief zijn bij waak
Welk systeem heeft de overhang: triggers voor slaap
- Neuromodulatoren spelen een rol bij het reguleren van de balans tussen slaap en waakzaamheid: dopamine, noradrenaline, orexine, histamine, serotonine
- Homeostatische drive voor slaapbehoefte adenosine. Als je wakker bent raakt dit gedurende de dag uitgeput. Als dit dan uitgeput is kan het slaap activeren.
- Het circadiaans ritme
- Externe factoren zoals daglicht melatonine. De scn is een kern in het brein die fugeert als biologische klok. Als de retina daglicht waarnemen dat geeft een stimulerend effect op de suprachimateus nucleus remt VLPO
o Epifyse maakt tijdens de donkere fase van de dag melatonine. Dit bindt dan weer aan de scn en daarmee valt de rem van daglicht weg op de vlpo
- Markers:
o Leptine concentraties dalen: verzadigingsmolecuul. Je gaat dus meer eten
o Ghreline concentraties: hongerhormoon je gaat meer eten
o Calorie inname: gaat omhoog
o Insuline resistentie: omhoog
o Bloeddruk en hartfrequentie gaat omhoog.
Insomnia als bijwerking
- Cholinerge middelen: die houden ons wakken omdat ach celgroepen actie zin bij waak . donepezil, nicotine
- Dopaminerge middelen: afmetaminen, bupropion, levodopa.
- Histaminerge middelen
- Nordadrenger middelen: nortriptyline, enlafaxine en tranylcypromine
- Serotonerge middelen: SSRI’s
- Deze middelen werken dus op de aacH celgroepen en de monoaminerge groepen actief bij Waaksysteem.
Somnolentie als bijwerking
- Anticholinerge middelen: gaan de werking van de Ach groepen tegen. Biperideen en oxybutynin
- Anti dopaminerge middelen: haloperidol
- Anti histaminerge middelen: antihistaminica
- Anit-noradrengerne middelen: alfablokkers
- Antiserotonerge middelen
- Deze middelen blokkeren dus die groepen die actief zijn bij Waaksysteem
benzo aandachtspunten (positieve allosterische modulatoren van GABA receptoren)
-> remt alles wat voor waakzaamheid zorgt; * Cortex
* Scn
* Vlpo
* Thalamus
* Remt alles veel bijwerkingen )
- Dosering. Intra en interverschillen tussen metabolisatie van benzo. Tussen patienten dus veel verschillen
- Tolerantie?
a. Wel voor subjectief ervaarde sufheid, anti-convulsief effect, eerder bij BZD met een korte halfwaardetijd
b. Niet voor anxiolytisch effect, beinvloeding van reactievermogen en cognitie dus hier zal blijvend last van worden gehouden. Als het nu optreedt, doet dit dat ook over 10 jaar
c. Dosis escalatie komt in de praktijk niet voor - Verschillen in valrisico en botbreuken
a. Er zijn geen verschillen gevonden tussen ort of langwerkende benzodiazepines en valrisico - Afhankelijkheid voorkomen
a. Bij eerste uitgifte max 5 tabletten mee
b. Wees kritisch bij overgebruik - Slaapstructuur
a. Lichte non REM slaap gaat omhoog
b. Diepe non REM slaap gaat omlaag
c. Je valt sneller inslaap en je slaapt langer maar wel dus minder diepe slaap
d. Dus op lange termijn is het niet goed
Z-producten
Effectiever dan placebo in acute behandeling
Langetermijn eszopiclon is effectiever dan placebo
ook PAM van GABA
even groot afhankelijkheidsrisico
Melatonine
Minder effectief dan BZD en z producten en ook minder verdraagbaar bij primaire insomnia. Er zijn meerdere onderzoeken die laten zien dat het gewoon niet effectief is.
Er is geen bewijs dat het slaap verbetert bij normale omstandigheden. Wel bij afwijkende situaties zoals ploegendienst, jetleg, blauwlicht weg etc.
Langetermijn gegevens ontbreken
mirtazapine
Er zijn geen placebo gecontroleerde trials met mirtazapine bij de behandeling van primaire insomnia
Is gewoon heel weinig bekend over het effect
Niet effectief inprincipe
quetiapine
Niet effectiever dan placebo in de acute behandeling van insomnia
orexine antagonisten
Voordelen
* Effectief in de acute fase en geen negatieve invloed op slaapstructuur
* Milde bijwerkingen en weinig sedatie overdag, gevoeligheid voor auditieve prikkels blijft
Nadelen
* Veiligheid op lange termijn
* Onduidelijk wat de plaatsbepaling is
* Prijs?? Niet goedkoop waarschijnlijk
trazodon
Effectiever dan placebo in acute behandeling van insmnia
Geen cogitieve achteruignagn bij patienten met alzheimer
Verbetering van slaapstructuur. Kan je diepe slaap verlengen zonder dat het effect heeft op de rest van je slaap
overall
Benzo dus alleen in acute situaties. Er is geen grond om aan te nemen dat z producten beter zijn dan benzo of slechter dus zelfde.
Melatonine alleen in absornale omstandigheden en dan alleen een geregistreerd product
Mirtazapine en quetiapine: er ontbreekt overtuigend bewijs voor de inzet van deze middelen bij primaire slapeloosheid zonder psychiatrische comorbiditeit
Trazodon kan toegepast worden bij behandeling van primaire slapeloosheid in patiënten met alzheimer of eventueel bij patiënten met ongunstig apoe-genotype en slapeloosheid
De meeste hypnotica verstoren diepe slaap wat bij langdurig gebruik onaanvaardbare gevolgen kan hebben.
