Saga bls 9-57 Flashcards
0
Q
Hverjir fundu upp stafrófsskrift??
A
Föníkíumenn
1
Q
Hvaða tvö borgríki voru öflugust í Grikklandi til forna??
A
Aþena á Attíkuskaga og Sparta á Pelópsskaga
2
Q
Flestum borgríkjum var stjórnað af einvöldum sem kallaðir voru??
A
Tyrannoi
3
Q
Tímabil hinnar forn grísku menningu er talið vera??
A
Frá 8 öld f.Kr fram til 4 öld f.Kr
4
Q
Gullöld grískrar menningar var á??
Hún var kölluð??
A
Hún var á 5 öld og var kölluð klassíska öldin
5
Q
Þessar tvær aldir eru eitt frjóasta tímaskeið í vestrænni menningarsögu??
A
5 og 4 öld f.Kr
6
Q
Hverjir felldu grísku borgríkin í lok 4 aldar??
Hver komst til valda??
A
Makedóníumenn
Alexander mikli
7
Q
Hvenær var Alexander mikli uppi??
A
356-323 f.Kr
8
Q
Hellenísk menning er talin byrja??
A
Eftir fall Alexanders mikla um 323 f.Kr, hún stóð til 30 f.Kr
9
Q
Hver var háborg lista og vísinda á hellenískum tíma??
A
Alexandría í Egyptalandi, stofnuð 331 f.Kr
10
Q
Hvenær náðu Rómverjar Grikklandi á sitt vald??
A
Á 2 öld f.Kr
11
Q
Hvenær klofnaði ríki Rómverja og hver varð nýja höfuðborgin í austurhlutanum??
A
Á 4 öld e.Kr og það var Býsans við Marmarahaf eða Konstantínópel
12
Q
Hvað stóð grísk menning lengi??
A
Í rúm 2000 ár
13
Q
Hvaða kviður kallast Hómerskviður og um hvað eru þær??
A
Það er Ilíonskviða og Ódysseifskviða og þær fjalla um sögur af hetjum og guðum
14
Q
Hvað var helsta sameiningartákn Grikkja??
A
Helgir staðir, siðir, hátíðir, tungumálið og bókmenntir
15
Q
Hvenær er upphaf Ólympíuleikana rakið??
A
Til ársins 776 f.Kr
16
Q
Hvenær voru Ólympíuleikarnir lagðir niður, hver gerði það og hvenær voru þeir endurvaktir??
A
Það var árið 394 e.Kr, það var Þeódósíus I því honum fannst að heiðin tilbeiðsla fælist í þeim. Þeir voru endurvaktir í Aþenu árið 1896
17
Q
Nefndu nokkrar greinar sem keppt var í??
A
Hlaup, glíma, fimmtarþraut og kappakstur
18
Q
Vestræn heimspeki á upphaf sitt að rekja til??
A
Grikklands hins forna
19
Q
Í hverju fólst heimspeki iðkun Grikkja??
A
Að rannsaka skipulega tiltekið viðfangsefni og draga ályktanir af niðurstöðunum
20
Q
Hver er elsti þekkti heimspekingurinn??
Segðu frá honum
A
Það var Þales frá Míletos í Litlu-Asíu. Hann var uppi 600 f.Kr. Hann taldi að eitt eilíft frumefni myndaði undirstöðu heimsins og það væri vatn. Hann leitaðist við að finna efniskennst frumafl sem öllu réði í náttúrunni
21
Q
Þeir spekingar sem fylgdu í kjölfar Þales á 6 öld f.Kr voru nefndir Míletos-spekingar, hverjir voru 2 þekktustu?? Og hvað sögðu þeir??
A
Þeir hétu Anaxímander og Anaxímenes. Þeir töldu báðir að frumefni myndaði eilífða undirstöðu heimsins eins og Þales. Anaxímander taldi að það væri hið óafmarkaða en Anaxímenes taldi það vera loft
22
Q
Hvað sagði fjórði spekingurinn frá Litlu-Asíu sem hét Herakleitos og var frá Efesos (500 f.Kr)
A
Hann taldi að eldur væri grundvallar efni í heiminum en hann nálgaðist viðfangsefnið öðruvísi en hinir 3. Hann taldi að allt yrði til vegna hreyfingar en ekki úr einu frumefni
23
Q
Í lok 6 aldar f.Kr var Pýþagóras uppi, hverjir fylgdu honum og hvað töldu þeir??
A
Það voru Pýþagóringar og þeir töldu mikla leyndardóma fólgna í tölum og tvinnuðu saman heimspeki og stærðfræði
24
Hverjir voru Permenídes og Zenón??
Þeir voru helstu frumkvöðlar þriðja stigs heimspekinnar sem kennd var við borgina Eleu á suður-Ítalíu. Þeir voru uppi á 5 öld
25
Hver var Empedókles??
Hann var heimspekingur, stjórnmálamaður og skáld á 5 öld. Hann setti fram flókið kerfi sem byggðist á því að heimurinn væri settur saman úr 4 frumefnum
26
Hver var einn áhrifamesti heimspekingur Grikkja?? Og hver var kenning hans??
Anaxagóras
| Hann var uppi a 5 öld og kom fram með kenningu um aflvaka
27
Hvað sagði Demókrítos??
Hann sagði að heimurinn væri samansettur ur annars vegar oskiptalegum eindum og átomum og hins vegar ur tómarúmi. Heimsmynd hans er gjarnar kennd við efnishyggju
28
Hvað kallast þeir spekingar sem allir eiga það sameiginlegt að leitast við að skilja heiminn með skipulögðum hætti og skilgreina hann með hjálp skynseminnar??
Fyrirrennarar Sókratesar
29
Hvernig var saga Grikkja túlkuð fra fornu fari??
Með söguljóðum, goðsögum og lýrískum kveðskap
30
Hvers vegna var kveðskapurinn mikilvægur þáttur í sjálfsmynd hvers borgríkis??
Hann var til þess að tryggja tilkall fjölskyldna og borgríkja til eignar a þvi landi sem þau byggðu
31
Þegar grísku borgríkin fóru að breiða ur ser með folksflutningi og stofnun nýrra borgríkja hófu menn að skrá niður þær upplýsingar sem tiltækar voru, hvað kölluðust þessir menn og hver þeirra var þekktastur??
Þeir kölluðust staðfræðingar og þekktastur þeirra er Hekatæos frá Míletos (5 öld f.kr). Hann ferðaðist víða og teiknaði upp kort af heiminum
32
Hver var fyrsti kortegerðamaðurinn??
Anaxímander
33
Hver hefur oft verið kallaður faðir sagnfræðinnar og hvert var viðfangsefni hans??
Það er Heródótos frá Halikarnassos og viðfangsefni hans voru Persastríðin
34
Hver kom i kjölfar Heródótusar og útfærði stefnu hans??
| Hvað sagði hann??
Það var sagnaritarinn Þúkýdídes
| Hann leit sagnaritun alvarlegum augum og verk hans atti að vera eilifðareign til leiðbeiningar fyrir komandi kynslóðir
35
Hvað ritaði Þúkýdídes??
Hann ritaði um Pelópsskagastríðin og eru rit hans eina ritheimildin sem til er um ófriðinn
36
Hvað sagði Heródótos að einkenndi Grikki??
Að Grikkir ættu sameiginlega frelsisást og væru á móti einveldi og harðstjórn, tungumálið ættu þeir og gríska væri fáguð og hljómfögur en útlendingar töluðu groddalegt og ófagurt mál
37
Hverjir voru barbarar og hver gaf þeim þetta nafn??
Barbarar voru allir þeir útlendingar sem ekki töluðu grísku (fengu þessa merkingu eftir Persastríðin en áður var það notað til að lýsa hljómi tiltekinnar mállýsku) það var skáldið Hómer sem byrjaði að nota þetta
38
Hvert var hugtakið sem Grikkir notuðu yfir lýðræði??
Demokratia
39
Lýstu stjórnarfyrirkomulagi í Aþenu
Það var beint lýðræði þar sem mál voru sett í atkvæðagreiðslu allra frjálsra borgara. Í Aþenu gat aðeins lítill hluti íbúanna öðlast full borgaraleg réttindi, það voru engir nema frjálsbornir synir aþenskrs foreldra
40
Segðu frá Spartverjum
Sparta var mikil þrælaborg. Spartverjar voru frægir fyrir strangann aga og þjálfun i hernaði en daglegt líf borgarbúa mótaðist mest af þeirri staðreynd að famenn valdastétt lifði i stöðugum ótta við uppreisn hópa sem báru uppi alla atvinnustarfsemi í borgríkinu
41
Hvernig voru sófistar og Aristóteles ósammála um þrælahald??
Sófistar voru alfarið á móti þvi og fannst þetta rangt en Aristóteles fannst ekkert rangt við þetta
42
Frjálsbornir utlendingar i Aþenu nefndust??
Metikoi
43
Segðu fra lífi Aþenskra borgara
Í Aþenu var byggt á þeirri grundvallarhugmynd að jöfnuður í tilteknum skilningi væri forsenda fyrir fögru, óspilltu samfélagi borgaranna. Það að taka þátt í pólitísku lífi var lífstíll og lífsaðferð. Samdrykkjur voru afar mikilvægur þáttur i lifi Aþenskra borgara. Gott líkamsástand og útlit var Grikkjum mikilvægt. Karlar: olíur og smyrsl, sítt har og skegg ( stuttkliftir eftir 5 öld), ljóshærðir. Konur: púður og andlitsfarði ur blýi og ljoshærðar
44
Konur innan gríska borgríkisins:
Konur voru lítt sýnilegar í opinberu lífi. Þær lifðu innan veggja heimildins og karlinn nánast stjórnaði þeim. Hjónabönd voru formlegar stofnanir sem byggðust á samningum tveggja fjölskyldna. Hefðbundinn aldur Aþenskra stúlkna var 14 ara og var bruðguminn oft um 30 ara. Það var talið óæskilegt að konur hefðu samskipti við aðra en sína heimilismenn en fóru þær ut ur húsi fylgdi þeim þræll. Flestar dætur borgara voru giftar. Fátæktar konur, einkum ekkjur neyddust til þess að vinna fyrir ser. Hlutverk og réttarstaða kvenna var breytileg eftir borgrikjum og var staða kvenna betri i Spörtu en Aþenu. Sú Aþenska eiginkona sem oftast hefur verið talað um i sögubókum er Xanþippa, kona Sókratesar. Sjaldan er talað jákvætt um hana og hjónaband þeirra
45
Hverjar voru heterur??
Heterur voru þær konur sem höfðu frelsi til athafna. Þær gegndu þvi hlutverki að vera fylgikonur karla sem nutu félagsskapar þeirra.
46
Hver er talin þekktust heterana??
Það er Aspasía, félagi stjórnmálamannsins Períklesar. Hann hætti með konu sinni fyrir hana. Aspasía var gáfuð og þótti mörgum hun hafa fullmikil áhrif a Períkles i pólitískum efnum. Vegna þessa rataði hun inn i verk rithöfunda og gamanleikjaskalda.
47
Nám og mótun í Spörtu:
Mótun ungmenna i Spörtu mótaðist af þeim hernaðaranda sem þar ríkti. 7 ara gamlir yfirgáfu spartverskir drengir heimili sitt og hófu stranga þjálfun í ýmsum hernaðarlistum. Boklegt nam var afar takmarkað. Spartverskrar stúlkur hlutu nam i heimilisfræðum líkt og stúlkur annars staðar i Grikklandi. Konur i Spörtu stunduðu einnig líkamsrækt líkt og karlar til að tryggja það að þær eignist hrausta hermenn. Líf fólks i Spörtu, innan og utan heimilis tók mið af hagsmunum ríkisins.
48
Nám og mótun i Aþenu:
Í Aþenu var likamsþjalfun drengja mikilvægur þáttur i uppeldi. Markmið Aþenu var ekki hernaður og stríð heldur að búa undir líf a friðartimum. Reynt var að mota hug drengja einnig. Tónlist og dans var mikilvægur þáttur, iþrottaiðkun og fórnir til guðanna. Grikkir matu mikils að geta talað andstæðing yfir a sitt band an ofbeldis og lærðu þvi mælskulist.
49
Hvert var meginmarkmið skólans sem Ísókrates stofnaði í Aþenu??
Hvenær var hann stofnaður??
Meginmarkmið hans var að búa unga drengi undir þátttöku í stjórnmálum og var mælskulist aðal námsgreinin. Hann var stofnaður um 390 f.Kr
50
Hver var frægastur allra ræðukappa fornaldar??
Demosþenes (smásteina gaurinn)
51
Sófistar:
Sófistar voru fjölhæfir spekingar sem á 5 öld f.Kr hófu að ferðast milli grísku borgríkjanna og kenna ýmsar greinar gegn greiðslu. Nemendurnir voru oft synur auðugra borgara sem ætlaður var frami í sjórnmálum og var ræðumennska því ein helsta kennslugrein þeirra. Þekktustu sófistarnir koma fyrir í ritum Platóns, meðal annarra þeir Gorgías, Prótagóras og Hippías sem voru uppi á 5 öld f.Kr. Hugtakið sófisti er notað um sundurleitin hóp manna sem boðuðu engar heildarkenningar og samhæfðu ekki skoðanir sínar skipulega. Fremstur í flokki andmælenda sófista er heimspekingurinn Sókrates.
52
Sókrates:
Sókrates var uppi á 5 öld f.Kr (dó 399 f.Kr). Hann lifði og starfaði í Aþenu. Hann er tvímælalaust einn þekktasti og áhrifamesti fulltrúi grískrar menningar. Hann setti ekki heimspeki sína niður á blað og er rit Platóns, þekktasta lærisveins hans, mikilvægustu heimildir um hugmyndir Sókratesar. Í samræðuritum tekst Sókrates á við sófista og mælir gegn skoðunum þeirra. Sókrates gat engann veginn samþykkt þann skilning sófistanna að hægt væri að kenna dyggð. Hann taldi að dyggð fælist í þekkingu á hinu góða. Lykilatriði í heimspeki Sókratesar er sá skilningur að þekking sé samofin líkamsmynstri manna. Þar sem Sókrates áleit að dyggðin væri hluti af sjálfsþekkingu manna taldi hann að dyggð væri ekki hægt að kenna, heldur yrði hver maður að leita þekkingar fyrir sjálfan sig. ''órannsakað líf er einskis virði''. Aðferð Sókratesar við að kenna þekkingu sína var ekki að prédika yfir þeim staðreyndir heldur draga fram með spurningum og samræðum dyggðina sen hann taldi að byggi innra með hverjum manni.
53
Platón:
Platón hefur markað djúp spor í áhrifum hugvísinda á forngrikki. Meðal þess sem Platón leitaðist við að lýsa og skilgreina er eðli þekkingar, hlutverk ríkisvaldsins og lögmál alheimsins. Vafasamt er að lesa heildarkenningu út úr ritum Platóns. Aðgreiningur milli eðlis og ásýndar hlutanna er lykilatriði í speki Platóns. Platón segir að hinn sýnilegi heimur sé endurskin hins raunverulega heims frummyndanna. Eðli hlutanna býr ekki í þeim sjálfum heldur í frummyndinni sem þeir endurspegla en stendur utan við þá. Hann segir að rétta aðferðin til þess að nálgast skilning á frummyndunum sé að nota rökhugsun. Platón stofnaði Akademíu í Aþenu 387 f.Kr. Stærðfræði og heimspeki voru í öndvegi. Menntagyðjur tilbeðnar sérstaklega. Skólanum lokað af Jústiníanusi keisara í Konstantínópel árið 529 e.Kr.
54
Aristóteles:
Hann var einn nemenda í Akademíu Platón. Ólíkt Platóni taldi Aristóteles að eðli hlutanna byggi í þeim sjálfum. Hann sagði að rannsaka ætti hvern hlut fyrir sig og af slíkum rannsóknum mætti svo draga almennar ályktanir. Hann flokkaði viðfangsefni sín kerfisbundið hvort sem um var að ræða fyrirbæri náttúrunnar eða mannlegt siðferði. Hann taldi að allir hlutir ættu sér ákveðinn tilgang eða markmið. Ein mikilvægasta niðurstaða Aristótelesar er sú að einstaklingurinn rækti best ágæti sitt og öðlist hamingju í samfélagi við meðborgara sína en ekki einn og óháður öðrum mönnum. Hann sagði að í borgríki eins og Aþenu þar sem ríkti tiltekin tegund af jafnræði, væru farsælustu skipan samfélags.
55
Listamenn í Aþenu:
Listamenn nutu ekki mikillar virðingar í Aþenu. Starf listamannsins var talinn líkamleg vinna og hann lifði á afkomu annarra, einhver keypti verk hans og slíkur lífsmáti var ekki talinn virðulegur.
56
Hver er munurinn á viðhorfi Aristóteles og Platóns til harmleikja??
Aristóteles sagði að í harmleikjum væri ekki líkt eftir persónum heldur athöfnum og að gildi leiksins væri fólgið í þeirri hreinsun sem fylgdi innlifun áhorfandans í atburði hans. Platón gagnrýndi harmleikinn fyrir að örva tilfinningar sem góður maður reyni að bæla.
57
Hvert er frumlegasta framlag Grikkja til menningarsögunnar??
Leiklistin
58
Leiklistararfleið Aþenu hefur varðveist í verkum 3 harmleikjaskálda og 1 gamanleikjaskálds, hverjir eru þeir??
Harm: Æskýlos, Sófókles og Evripídes
Gam: Aristófanes
59
Æskýlos:
Æskýlos var elstur harmleikjaskáldanna. Hann samdi verkið Persar árið 472, aðeins 8 árum eftir atburðinn. Þetta er fyrsti harmleikurinn sem er vitað til að hafa sigrað á leiklistarhátíð. Æskýlos var mjög þungbúinn í verkum sínum.
60
Sófókles:
Hann var ólíkur Æskýlosi. Hann var vinsæll. Hófstilling og samræmi eru einkenni á verkum hans. Hann var sannur borgari. 96 af 123 verkum hans hlutu fyrstu verðlaun á leiklistarhátíðum.
61
Evrípides:
Var ekki mjög frægur, meira eftir að hann dó. Persónusköpun var mikilvægur þáttur verka hans. Hann var menntamaður og las bækur. Hann var ómannblendinn. Verk hans einkennast af einstaklingshyggju.
62
Hvað þýðir tyche??
Hending eða tilviljun. Það er ekki óumbreytanlegur vilji guðanna, heldur hendingin ein sem ræður gengi manna til góðs eða ills.
63
Aristófanes:
Aðeins eru varðveittir gamanleikir eftir eitt skáld, Aristófanes. Viðfangsefnið í verkum hans er samtíminn en söguþráðurinn er óraunverulegur og verkin fantasíur. Flestir eru gamanleikirnir samdir á stríðstímum og þeir fjalla um stríð.
64
Nefndu eitt annað vinsælt gamanleikjaskáld!
Menander (aðeins brot úr verkum hans hafa varðveist)
65
Panhellenismi:
Ísókrates var talsmaður panhellenisma. Í þessari stefnu fólst sú skoðun að öllum grísku borgríkjunum bæri að sameinast í því skyni að verjast ásælni Persa sem aldrei höfðu látið af draumnum um að sigrast á Grikkjum.
66
Hvað var Múseion??
Það var musteri menntagyðjanna og einnig mesta bókasafn fornaldar
67
Epíkúrismi:
Epíkúrismi er kenndur við Epíkúros frá Samos (um 341-271 f.Kr). Hann byggði kenningar sínar á efnishyggju í anda Demókrítosar. Epíkúros taldi að heimurinn hefði orðið til við tilviljanakenndan samruna atóma. Hann hafnaði því ekki að til væru guðir en taldi að skipan nátúrunnar og heill manna væri öllum guðum óviðkomandi. Epíkúringar töldu að mönnum væri eðlislægt að leita ánægju, en að sársauki hindraði þá í að njóta hennar. Þess vegna töldu þeir að til að geta notið hamingju yrðu menn að forðast allt sem ylli þeim sársauka. Boðskapur Epíkúrosar mun einkum hafa höfðað til menntamanna.
68
Stóuspeki:
Upphafsmaður stóu eða stóuspeki var Zenón (f. um 335 f.Kr) Hann var samtímamaður Epíkúrosar og kenndi í Aþenu í stoa poikile, máluðum súlnagöngum. Hann fylgdi þeirri kenningu Sókratesar að dyggð væri æðsta kappefli mannsins. Samkvæmt stóuspeki er heimunum stjórnað af óbreytanlegum lögum náttúrunnar. Þau lög er logos, skynsamleg regla. Kenningunni fylgir sá siðferðarboðskapur að dyggð manna felist í að lúta hinni guðlegu skynsemi og sætta sig þar með við hver þau örlög sem forsjónin ætli þeim. Þeir vilja öðlast hugarró eða apaþeia.
69
Hvernig hófust kynni Rómverja af grískri menningu??
Með hernaði
70
Segðu frá Kornelíusarættinni
Hún naut mikillar virðingar frá fornu fari. Af þeirri ætt voru tveir af sigursælustu hershöfðingjum Rómar, Scípíó Afríkanus eldri og yngri. Scípíóar gerðu sér grein fyrir því að fjölbreytileiki og auðlegð hinnar grísku menningar gætu orðið gagnleg viðbót fyrir rómverska menningu sem snérist mest um stríðsrekstur og landvarnir. Þeir vildu tileinka sér þessa nýju menningu til ánægju og nytsemdar.
71
Júvenalis:
Hann var rithöfundur og var uppi á 2 öld e.Kr. Honum líkaði illa nýja ástand borgarinar sem honum þótti hafa breyst í útlent og framandi spillingarbæli. Hann telur Grikki ábyrga fyrir mörgu slæmu.
72
Hvert er eitt megineinkenni rómverskra trúarbragða??
Sá aragrúi guða sem þeir tóku frá öðrum þjóðum og gerðu að sínum.
73
Kató gamli:
Einna þekktastur þeirra sem risu til varnar heilnæmum gildum forfeðranna var Kató gamli (234-149 f.Kr). Með hörku komst Kató til æðstu metorða innan ríkisins. Hann tók þátt í stjórnmálum og málarekstri og var snjall og rökfastur ræðumaður,hann barðist í nokkrum orrustum. Hann var heiðarlegur og stefnufastur. Honum fannst Scipíóættin verulega spillt og reyndi af kappi að draga úr áhrifum hennar í þjóðlífinu. Hann gerði ritið Origines sen er fyrsta af fjölmörgum verkum sem rituð voru í Rómaveldi um sögu þess, siði og sigra.
74
Hvernig hefst keisaraöldin í Róm??
Hún hefst með Oktavíanusi sem kom til valda 31 f.Kr. Fékk nafnið Ágústus (63 f.Kr- 14 e.Kr) keisari eftir að hann lagði vald sitt í hendur öldungaráðsins.
75
Hvað tókst Ágústus að gera??
Tryggja þann frið sem Rómverjar höfðu lengi þráð. Upp rann friðaröld sem er talið ljúka árið 180 e.Kr.
76
Hver voru helstu skáld Rómverja??
Virgill- nafnkunnasta skáld Rómverja. Höfuðverk hans er söguljóðið Eneasarkviða. Rakin saga Eneasar, hetja úr Trjójustríðinu.
Hóras- mikill persónuleiki sem skín í gegnum kveðskapinn. Kímni og velvilji einkenna ljóð hans. Skrifaði um áhugamál; ást, vín og lífið sjálft. Skáldskaparlistinn.
Óvíd- vinur Hórasar. Kveðskapur hans var alvarleg ögrun við siðprýðisstefnu keisarans. Fyndinn og snjall kveðskapur. Skrifaði um ástarmál og samskipti kynjanna. Ástarlistinn.
Katúllus- orti innilegustu ástarkvæði sem varðveitt eru eftir rómverskt skáld.
77
Satírur:
Frumlegasta framlag Rómverja til bókmenntasögunnar. Um er að ræða háðsádeilur sem beint er gegn einstaklingum, tilteknum manngerðum eða þjóðfélagsfyrirbærum. Markmið satíruhöfunda var að afhjúpa lesti manna og þeir kepptust við að fletta ofan af hræsni og spillingu í samtíðinni. Satírur Hórasar voru góðlátlegar með kímni en Júvenalis (2 öld e.Kr) var aðeins harðari í ádeilu sinni.
78
Hvert var meginmarkmið rómverskra sagnaritara??
Að vekja ættjarðarást og innprenta komandi kynslóðum virðingu fyrir hefðbundnum rómverskum dyggðum og siðum forfeðranna.
79
Tacitus:
Hann var afkastamikill sagnarritari og fjallaði einkum um sögu Rómar á keisaraöld. Honum líkaði illa einveldi keisaranna og í skrifum hans má sjá eftirsjá og aðdáun á forrómverska lýðveldið. Hann skrifaði um tengdafaðir sinn Agríkóla.
80
Júlíus Sesar:
Hann ritaði sjálfur um herför sína gegn Göllum
81
Svetóníus:
Hann ritaði ævisögur frægra manna. Hann lýsir í smáatriðum grimmdarverkum og brjálæði keisarans Kaligúla og sérvisku og yfirgangi Nerós.
82
Sallústíus:
Hann var áhrifamikill sagnaritari, einkum hvað varðar efnistök og ritstíl
83
Cíceró:
Frægasti og áhrifamesti mælskumaður Rómverja. Uppi 106-43 f.Kr. Hann nam lögfræði, heimspeki og mælskulist í Róm en lærði einnig á Grikklandi. Braust til æðstu metorða í stjórnmálum. Hann fékkst einnig við kveðskap og samdi heimspekileg rit um margvísleg efni. Það er einmitt á sviði heimspekinnar sem Cíceró vann sín varanlegustu afrek. Meira er vitað um persónu og einkalíf Cícerós en nokkurs annars Rómverja. Skýringin er sú að 800 bréf hafa fundist, flest til vina og ættingja. Það voru aðdáendur Cícerós úr hópi ítalskra húmanista sem fundu bréfin á 14 öld.
84
Hvað einkenndi trúarlíf Rómverja á dögum Ágústusar keisara?
Það var mjög fjölbreytt. Blanda grískra, egypskra, persneskra og fleiri austrænna trúabragða sem hellenisminn gaf af sér heillaði mikið Rómverja sem heillaðist af dulúð.
85
Hvaða siður var tekinn upp eftir daga Ágústusar?
Látnir keisarar voru teknir í guðatölu.
86
Hver var æðstur hinna fornu guða Rómverja?
Himinnnguðinn Júpíter.
87
Hverjir voru það sem mynduðu þríeyki með Júpíter?
| Við hvað er það kennt?
Það voru Júnó og Mínerva og það var kennt við Kapítólhæð í Róm.
88
Hver var stríðsguð Rómverja?
Það var Mars og hann var næst æðstur.
89
Hvað nefndust þeir guðir sem vernduðu heimili fólks?
Heimilis- og aringuðir.
90
Hvað voru launhelgar?
Leynilegir helgidómar og trúarathafnir þar sem innvígðir fylgdu fastmótuðum forskriftum við guðsdýrkunina og freistuðu þess að komast í beint samband við það goðmagn sem dýrkað var.
91
Hvar var gróður- og vínguð Rómverja?
Bakkus. Í Grikklandi Díónýsos. Það fylgdu honum miklar hátíðir þar sem glaumur og gleði var í fyrirhúmi.
92
Hvaða guðir voru tengdir misseraskiptum ársins, frjósemi jarðar og hringrás lífsins?
Egypsku guðirnir Ósíris og Ísis.
93
Hvað var Ísis einnig tilbeðin sem?
Ástargyðja og var oft kennd við hina grísku Afródítu.
94
elísa17 ára natalie6ára erik9ára frak11ára óba52 svanhiltur44
sigurþur33ára móník29ára emasólei1ára
höf: Natalie Lind
95
Hver var frjósemisgyðja Rómverja?
Það var hún Cybele sem var ættuð frá Asíu en var kölluð Magna Mater eða hin mikla móðir.
96
Hver var verndarguð Rómverja og hvernig kynntust þeir honum?
Það var Míþras sem var ævaforn persneskur guð sem tilbeðinn var sem guð ljóss og lífs.Hann naut mikillar tiltrúar rómverskra hermanna sem gerðu hann að sérstökum verndarguði sínum.
97
Hverjir voru tilbeðnir í launhelgum?
Akurgyðjan Demeter og tónlistarmaðurinn Orfeus.
98
Hverjir voru gnostíkerar?
Þeir voru sundurleitur hópur manna sem aðhylltust róttæka tvíhyggju anda og efnis að austurlenskum sið. Þeir trúðu að sál mannsins væri guðlegrar ættar og að henni væri nauðsynlegt að losna úr viðjum líkamans. Þeir boðuðu að forsenda frelsunar væti að gera meðtekið hina æðstu þekkingu sem þeir nefndu gnosis. Til þess þyrfti hæfileika sem aðeins andlegir menn byggju yfir.
99
Hvað var nýplatónismi?
Hann var áhrifamikill á síðari hluta hellensíka tímans. Eftir að Platón dó fóru menn sem störfuðu innan akademíu hans að gagnrýna ýmsar heimspekistefnur. Athygli þeirra beindist að mikilvægu hugtaki sem Platón hafði fjallað um: Hinu góða. Það varð helsta viðfangsefni nýplatónista. Þekktastur þeirra er Egyptinn Plótínos.
100
Hvað var æðsta markmið Plótínoss?
Hver einstaklingur á að finna leið til að komast handan þessa heims.
