(S)TOS Flashcards
Wat is taal?
= het vermogen om complexe symbolen die een bepaalde betekenis hebben binnen een sociale context te begrijpen en te produceren
* aangeboren: universele brabbeltaal en biologische rijping in de hersenen
- communicatiemiddel (menselijk)
- nood aan taalmodel en een sociale context => taalgebruik
- spraak = 1 van de mogelijke uitingsvormen van taal
Wat zijn de mogelijkheden van taal?
- kennis opdoen
- gevoelens uiten
- sociaal functioneren
- gedachten ordenen
- abstract redeneren
- hier en nu overstijgen
- hypothetisch denken
=> essentiële functies
Wat zijn ontwikkelingsaspecten van taal?
- 14m: geluiden imiteren
- 30m: echolalie verdwenen
- snelle stijging in aantal gebruikte woorden
** 18-23m: 100 woorden en 2 woordzinnetjes
** 24-29m: 184 woorden en 3.5 woordzinnetjes
** 30-35m: 226 woorden en 4 woordzinnetjes
=> wanneer in tweede helft van 2j slechts 37 woorden en 1 woordzinnetjes: traag ontwikkeld
Wat weten we van taal- en spraakproblemen?
- komt vaak voor
- moeilijk onderscheid tussen vertraging en stoornis
- moeilijk te zien
- signalen opvangen belangrijk
- expressief geen problemen
- stil
- impact op andere vaardigheden/domeinen
- schoolse vaardigheden
- concentratie
- gedragsproblemen en/of sociaal-emotionele problemen
- oorzaak: doofheid, neurologische aandoening of onderstimulatie?
- voldoende kennis noodzakelijk
- 1e huisarts, 2e multidisciplinair onderzoek: leerkracht en ouders
Wat is de definitie van (S)TOS?
= een beperking in taalbegrip en/of taalproductie waarbij de taalproblemen niet kunnen worden verklaard door aantoonbaar hersenletsel, intelligentieproblemen, gehoorverlies, lichamelijke problemen of sociaal-emotionele problemen
Hoe is (S)TOS in de DSM-V beschreven?
- taalstoornis
- spraakklankstoornis
- stoornis in de spraakvloeiendheid ontstaan in de kindertijd
- sociale (pragmatische) communicatiestoornis
Wat is een taalstoornis?
blijvende moeite met verwerven en gebruiken van taal in verschillende modaliteiten (gesproken, geschreven, gebarentaal of anders) door tekorten bij het begrijpen of produceren van taal
Wat is een spraakstoornis?
blijvende moeite met productie van spraakklanken waardoor verstaanbaarheid of communicatie gehinderd wordt
Wat is een sociale (pragmatische) communicatiestoornis?
aanhoudende moeite met sociale gebruik van verbale en non-verbale communicatie
Wat zijn de specificiteitscriteria van (S)TOS?
- het taalniveau lager uitvalt dan het algemeen intelligentieniveau
- de taalachterstand interfereert met het leren of het sociaal functioneren
- er geen sprake is van een duidelijke pervasieve ontwikkelingsstoornis
(4. taalproblemen niet omwille van gehoorverlies, neurologische ‘schade’, onderstimulatie, verwaarlozing, letsel, meertaligheid, …)
Wat zijn 4 moeilijkheden van leerlingen met (S)TOS?
- vertraagde werking van informatie
- beperkt vermogen tot wederzijds communiceren
- zwak metalinguïstisch bewustzijn
- gebrek aan innerlijke taal
Wat zijn kenmerken van (S)TOS?
- vertraagd aanleren van taalvaardigheden
- weinig imitatie
- kleine woordenschat
- moeilijk verstaanbaar
- semantisch probleem
- trage aangroei
- nieuwe woorden weinig gebruikt
- liefst gekende, eenvoudige en concrete woorden
- woordvindingsproblemen
- morfologisch probleem
- grammaticale fouten
- syntactisch probleem
- korte, onvolledige zinnen
- verkeerde woordvolgorde
- weglaten van voorzetsels en lidwoorden
- niet begrijpen van moeilijke, lange en complexe zinnen
- pragmatisch probleem
- moeite met initiëren en onderhouden van conversatie
- korte antwoorden
- misverstanden (conflicten)
Wat zijn nog andere kenmerken van (S)TOS?
- sociaal-emotionele problemen
- zelfbeeld
- geen aansluiting
- sociale angsten
- moeilijk emoties herkennen en uiten
- executieve functies
- problemen op vlak van (KT)(werk)geheugen
- concentratieproblemen
- leerproblemen
- gedragsinhibitie
- cognitieve flexibiliteit
- inlevingsvermogen
- lage motivatie
Wat is de oorzaak van (S)TOS (etiologie)?
- neurologisch
- sterke genetische component
- omgeving speelt een rol
- effect van SES
** hogere SES, meer woordenschat dan lage SES
** hogere SES, langere zinnen dan lage SES - effect van plaats in kinderrij
- interactioneel
Wat is de prevalentie van (S)TOS?
- 5-7%
