ADHD: begeleiding Flashcards
Wat is het uiteindelijke doel van elke behandeling bij ADHD?
- zoveel mogelijk competenties tot ontwikkeling brengen
- zelfredzaamheid en zelfactualisatie vergroten
- verantwoordelijkheidsgevoel helpen groeien
- integratie op alle domeinen
Wat zijn de grote pijlers bij de aanpak van ADHD?
- psycho-educatie
- medicatie
- individuele begeleiding
- aanpassing context
Hoe ziet psycho-educatie eruit bij de behandeling van ADHD?
- inzicht in problematiek
- aanvaarding van beperking(en)
- inzetten op krachten
- goede uitleg => realistische verwachtingen
- beter begrip => acceptatie en tevredenheid van behandeling
- ondersteunend materiaal
Welke thema’s worden aangehaald bij psycho-educatie bij ADHD?
- Wat is ADHD (kenmerken) en wat ook niet?
- Hoe vaak komt het voor en hoe evolueert het?
- Bijkomende problemen
- Ontstaan
- Behandelingsmogelijkheden
Hoe ziet medicatie eruit bij de behandeling van ADHD?
- omstreden (veel discussie)
- 70% toont verbeteringen
- ondersteunende vorm
- symptoombestrijding
- psychostimulantia (methylfenidaat)
- remmende invloed op dopaminereceptoren
- betere overdracht tussen zenuwcellen
- activatieniveau hersenen stijgt
- nauwe samenwerking ouders, arts en kind
- informed consent
- vooraf doelen en opvolging bepalen (proefbepaling)
- verandering ADHD kenmerkn
- welk gedrag willen we graag zien
- lichamelijke parameters
- nevenwerkingen
Wat is rilatine/concerta/…?
- werkt snel, maar tijdelijk
- afhankelijk per casus welk middel
- verandert geen capaciteiten of vaardigheden: belang bijkomende ondersteuning
- levenslange medicatie?
- nevenwerking?
- niet enkel op school medicatie
- verkeerde dosis? totreren (niet met gewicht
Wat is belangrijk bij het opvolgplan bij medicatie?
- delicaat karakter medicatie
- (half)jaarlijkse evaluatie
- medicatie stop
- ondersteunende functie!
- alle andere begeleiding loopt door
Wat zijn hedendaagse tendensen en bedenkingen omtrent medicatie bij ADHD?
- explosieve toename voorschriften
- wat is het effect op lange termijn??
- wat is de relatie met verslaving?
- in onderzoek niet gevonden
- in praktijk niet bekend
- onderdiagnose en verslaving
- misbruik: dealen, snuiven of inspuiten
Wat zijn de effecten van ADHD-medicatie op lange termijn?
- weinig studies
- als kind medicatie:
- positieve terugblik op jeugd
- betere sociale vaardigheden
- groter gevoel van eigenwaarde
- minder agressie
- minder hulpverlening
- minder (auto-)ongelukken
- sociaal beter aanvaard
Wat is individuele begeleiding in de begeleiding van ADHD?
- cognitieve gedragstherapie:
- zelfregulatietraining
- innerlijke spraak
- gedachten sturen gedrag
- beloningssysteem
- sociale vaardigheidstraining:
- ouders betrekken
- natuurlijke omgeving oefenen
- planning en organisatie training
- cognitieve training (EF, serious games)
Hoe ziet cognitieve training eruit en hoe helpt dit in de begeleiding van ADHD?
- kinderen met ADHD meer schermtijd, maar wel geconcentreerd
- trainingen via de computer
- werkgeheugen
- probleemoplossende vaardigheden
- prosociaal gedrag
- gaming is motiverend
- consequente en snelle beloning
- stimuli
- verhaallijn, beloningen, doel, punten winnen/verliezen, identificatie met personage
Op welke vlakken kan individuele begeleiding helpen?
- zelfbeeld
- emoties
- studie- en loopbaanbegeleiding
Wat zijn andere methodes in de begeleiding van ADHD?
- neurofeedback: Fruit Race (David Lewis)
- omega 3 vetzuren, diëten, beweging
Wat is de rol van ouderbegeleiding in de begeleiding van kinderen met ADHD?
- warme en positieve relatie is van groot belang
- opvoedingsvaardigheden versterken
- zelfvertrouwen versterken
Uit wat kan zo’n oudertraining bestaan, welke aspecten komen aan bod?
- kennis van ADHD
- gedrag leren observeren en situaties lezen
- anticiperen
- inzicht in eigen opvoedingsstijl en vaardigheden
- positieve interacties en belonen
- succeservaringen
- beter straffen
- aanpassen van verwachtingen
- hulpmiddelen
==> (slides)
1. ADHD gedrag leren observeren
2. Begrijpen van & inzicht in ouder-kind (en andere) interacties
3. Structuur en orde inbouwen
4. Positieve zaken leren zien en qualitytime installeren
5. Opdrachten en instructies leren positief verwoorden en positieve aandacht geven
6. Belonen en beloningsysteem opmaken
7. Omgaan met crisis
8. Leren straffen (liefst time-out, response cost) herstel
9. Oefenen in openbaar
Wat zijn de basisprincipes van oudertraining? (A-D-H-D)
- Aandacht geven
- Dag na dag heel veel helpen
- Heel wat minder, maar duidelijke grenzen
- Doordacht belonen en straffen
==> (slides)
1 Geef uw kind meer directe feedback en laat meteen merken wat de consequenties zijn van zijn/haar gedrag.
2. Geef uw kind geregeld feedback.
3. Zorg voor consequenties die een grotere invloed hebben.
4. Geef uw kind een aanmoedigingspremie in plaats van straf.
5. Streef ernaar consequent te zijn.
6. Geen woorden, maar daden.
7. Bereid u voor op probleemsituaties.
8. Denk eraan dat uw kind een stoornis heeft.
9. Trek u de problemen of stoornis van uw kind niet persoonlijk aan.
10. Oefen vergevingsgezindheid.
Rond welke thema’s werken oudertraining bij jongeren met ADHD?
- oppositioneel gedrag
- afzetten tegen regels
- afspraken
- conflicten
- vrijheden
- alcohol
- schoolloopbaan
- goede keuzes maken
Wat is mindful parenting?
- bewust en volledig aanwezig in hier en nu
- aandacht voor jezelf
- moeilijkheden aanvaarden, niet oordelen
- antwoord bieden op moeilijk gedrag ipv pure reactie
Waarom overstappen naar mindful parenting?
- gedragstherapuetische methodes niet altijd effectief bij de ouders
- eigen problematiek
- vervallen in automatisme
- relatie kind-ouder vaak verstoord
- ongeduldiger
- focus op negatief gedrag
- impulsiever reageren => ouderlijk overreageren (predictief voor externaliserend gedrag bij kind)
Wat is belangrijk bij schoolinterventies en wat zien we hieronder?
belang van een goede samenwerking met school:
- diagnostiek
- adviesgesprek
- psycho-educatie
- communicatie ouders-school
- handelingsplan
Leg de rol van psycho-educatie in de begeleiding van ADHD uit?
- misverstanden ADHD
- onder-activatie hersenen
- prikkelverwerking (zoek zelf prikkels op)
- tempo-variatie-nieuwe prikkels-aantrekkelijk
- impulsbeheersing:
- ongeremd en onaangepast gedrag
- focus op verkeerde/irrelevante info
- ondoordacht te werk gaan
- niet afwerken
- executieve functies:
- plannen
- doelgericht werken
- (werk)geheugen
- kennis studeren moeilijk (beter via ervaring)
- geen innerlijke spraak
- delayed aversion: ongeduldig, onmiddellijke beloning
- tijdsbesef
Hoe kan de communicatie tussen school en ouders verlopen bij ADHD?
- steun aan betrokken partijen, en op dezelfde lijn zitten
- positieve rapporteerkaart
- heen en weer schrift
- overlegmomenten
Wat is belangrijk bij schoolinterventies?
- rekening houden met het horn-effect
- belang van goed klasklimaat en basisrust
Wat zijn mogelijke aanpassingen op school voor leerlingen met ADHD?
- contact maken en aanmoediging en feedback
- verandering van de zitplaats in de klas (statafel, zitbal)
- werken met een koptelefoon op of concentratiescherm
- visuele ondersteuning, stappenplannen, checklists
- duidelijke regels en afspraken
- hanteren van beloningen
- time-out, klas mogen verlaten
- meer tijd, time timer, taken inkorten
- het opdelen van taken in kleine stappen, laatste stap eerst
- aantrekkelijke en prikkelende manier van aanbieden van taken
- uitlokken van een proactieve houding in groepssituaties
- het afwisselen van denktaken met doe-taken
- het inzetten van een klasgenoot als ‘buddy’
- het inlassen van korte momenten van fysieke inspanning
Wat met leerlingen met ADHD in het secundair en hoger onderwijs?
- rol van mentor als overzicht en aanspreekpunt
meer nood aan: - executieve functies
- cognitieve flexibiliteit
- werkgeheugen
voor: - planning (ook buffers inbouwen)
- hulp durven vragen
- zelfreflectie
- haalbare routines
Wat met de onderwijskeuze voor leerlingen met ADHD?
- regulier onderwijs
- samenwerking ouders, school, kind
- redelijke aanpassingen
- bij elke nieuwe fase: herbekijken handelingsplan
- leersteuncentrum
- BuO type 3
- gespecialiseerde hulp: REVA, CGG, thuisbegeleiding, …
Wat wordt er bedoelt met multimodale therapie?
- uit onderzoek is er geen specifieke therapie die het best werk
=> dat een HV altijd goed moet vaststellen wat ouders en kind willen én aankunnen
Uit welke aspecten kan een multimodale aanpak bestaan?
- psycho-educatie
- oudertraining
- leerkrachttraining
- gedragstherapie
- medicatie
Wat zijn bevindingen rond multimodale therapie?
- even gunstig: hoge dosis medicatie als lage dosis en gedragtherapie
- combinatietherapie beter dan enkel medicatie
- effect van gedragsinterventies kleiner dan medicatie, maar wel veel meer effect op relaties en zelfbeeld, op LT veel nuttiger
