ASS: begeleiding Flashcards

1
Q

Wat zijn uitgangspunten van begeleiding bij ASS?

A
  • inclusie
  • iedereen mag zijn wie hij/zij is
  • aanpassing van persoon met ASS aan omgeving OF aanpassing van omgeving aan persoon met ASS?
  • begeleiding op maat
  • met respect voor de eigenheid
  • gericht op omgeving
  • oog hebben voor mogelijkheden en sterktes
  • diagnose hard aan
  • levenslange grote impact op kind en omgeving
  • begeleiding van secundaire kenmerken => meer ruimte voor aanleren van vaardigheden
  • begeleiding: optimaliseren van het functioneren (kind & context)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat zijn de hoofzakelijke vormen van begeleiding bij ASS?

A
  • psycho-educatie
  • interventies gericht op sociaal-emotioneel functioneren
  • sociale vaardigheidstraining
  • werken met sociale verhalen
  • emoties
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat zijn nog andere vormen van begeleiding bij ASS?

A
  • gedragstherapie
  • technologie en digitale vormen
  • alternatieve methodes (mindfulness, TMS, …)
  • medicatie
  • ouderbegeleiding
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Leg uit: psycho-educatie in de begeleiding van ASS?

A
  • begint reeds in adviesgesprek
  • inzicht en aanvaarding van de stoornis
  • emoties (rouwfase): opluchting, verdriet, kwaadheid, wanhoop, onmacht, onzekerheid, schaamte, weerstand/ontkenning
  • felle eerste reactie => HV mee om kunnen
  • hoop op verdwijnen van problemen
  • toekomstdromen vergaan plots
  • wat zijn nog toekomstmogelijkheden?
  • besef dat hun leven sterk zal beïnvloed worden
  • samen op zoek naar steun
  • informatie
  • kenmerken en secundaire problemen
  • vertaald naar casus
  • sterktes, mogelijkheden en noden nagaan (kind, ouder, school)
  • realistische toekomstplannen
  • ook belangrijk voor kind zelf (literatuur of werkboek)
  • kind zelf, brussen, school, omgeving betrekken
  • iteratief: meerdere sessies, te veel emotie, te veel informatie, best bij elke nieuwe overgang => sessie
  • interactief: concrete voorbeelden, die ouders of kind of anderen zelf aanbrachten
  • middelen voor psycho-educatie kunnen ondersteuning bieden
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Vanuit welke zes basisprincipes start men begeleiding bij ASS?

A
  1. autistisch denken
  2. basisrust (!!)
  3. concrete communicatie
  4. dubbelspoor
  5. eigenheid
  6. functionaliteit
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leg uit: basisrust als basisprincipe voor begeleiding?

A
  • voor een veilige en overzichtelijke wereld zorgen, een wereld die rust geeft
  • verwachtingen niet te hoog leggen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is de geschiedenis van het ontstaan van interventies op sociaal-emotioneel functioneren bij ASS?

A
  • ‘60: ASS = gedragsstoornis => gedragstherapie
  • via operante conditionering gedrag afleren
  • ‘80: problemen sociale interactie en de taal: oorzaak van de gedragsproblemen => therapie richten op aanleren van deze vaardigheden
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leg uit: sociale vaardigheidstraining?

A
  • contactname en sociale interactie stimuleren => sociale relaties
  • afhankelijk van ontwikkelingsniveau, leeftijd, ernst
  • liefst in groep
  • twee begeleiders (modelling en observeren)
  • aanleren van gewenst gedrag in kleine deelstappen
  • rollenspelen (transfer => ouders en school inschakelen)
  • sowieso ook de algemene tips toepassen
  • protocollen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Welke vaardigheden leren we aan bij sociale vaardigheidstraining?

A
  • communiceren
  • spelen
  • emoties en gevoelens begrijpen
  • conflicthantering
  • vriendschappen
  • alsof doen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat is de functie van sociale verhalen?

A

om sociale contexten voorspelbaarder te maken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Leg uit: emoties?

A
  • gezichtsherkenning?
  • beter => vertrekken vanuit context
  • gezichten weglaten op prenten
  • zelf emoties laten ervaren
  • omgeving betrekken: elke emotie benoemen
  • omgaan met emoties
  • niet altijd en overal emoties kunnen uiten
  • soms is een emotie moeilijk te interpreteren: dat magL
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Leg uit: individuele (cognitieve) therapie?

A
  • kan effectief zijn voor secundaire problemen, zoals angsten, dwanghandelingen, …
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welke problemen zijn er bij individuele (cognitieve) gedragstherapie bij ASS?

A
  • therapeutische relatie
  • motivatie
  • begrip
  • generalisatie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat is ABA? En wat zijn de doelen van deze gedragstherapie?

A
  • Applies Behavior Analysis: pure gedragsmatige aanpak
  • doelen:
  • zelfstandigheid verhogen (zindelijkheid, aankleden, eten)
  • spelvaardigheden
  • taal
  • contactname
  • reduceren van ongewenste gedrag
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leg uit: digitale methodes en technologie in begeleiding van ASS?

A
  • vertrouwd
  • overal mee te nemen
  • nadeel: link met menselijke realiteit vermindert
  • apps, iPad, …
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat zijn mogelijke alternatieve methodes in begeleiding van ASS?

A
  • lego therapie
  • dolfijntherapie/equitherapie (paarden)
  • Son-Rise
  • Oxytocine
  • TMS (spiegelneuronen)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Leg uit: medicatie in begeleiding van ASS?

A
  • delicaat thema
  • secundaire kenmerken:
  • angst, depressie, dwang, slaapproblemen, concentratie, beweeglijkheid
  • anti-depressiva, anti-psychotica, stemmingsstabilisatoren, concentratiemedicatie
  • openheid voor therapie
  • komt niet vaak voor in de behandeling: steeds pas na andere methodes
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Leg uit: ouderbegeleiding in begeleiding van ASS?

A
  • behandeling: mediatietherapie
  • ouders leren gedrag begrijpen en aanpassingen doen
  • geen perfectie nastreven
  • stapsgewijs werken
  • durf risico’s nemen
  • verwachtingen bijstellen en alle inspanningen waarderen (ook zonder resultaat)
  • hulpvraag ouders
  • geen universeel werkende aanpak
  • samen met ouders plan uitwerken
  • ABC observaties
  • hypothesen uittesten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is mediatietherapie?

A

= dat de omgeving als mediator wordt gebruikt om het gedrag van het kind te begrijpen en de omgeving aan te passen aan de noden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Op welke manier wordt ouderbegeleider uitgevoerd?

A
  • antecedenten interventies: vooraf verhelderen
  • consequente interventies: nadien uitleg geven
  • beide bieden voorspelbaarheid
  • maken de onduidelijke wereld wat bevattelijker
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Leg uit: antecedente interventies?

A
  • context verhelderen
  • nadruk op voorkomen van stress/angst/probleemgedrag
  • situatie inrichten opdat de kans op probleemgedrag verkleint
  • kind weet en begrijpt wat er van hem/haar verwacht wordt
  • minder gedragsproblemen
  • 3 vormen:
  • voorspelbaarheid creëren & verheldering bieden
  • duidelijke afspraken hanteren
  • duidelijke communicatie
22
Q

Leg uit: voorspelbaarheid creëren & verheldering bieden als vorm van antecedente interventie?

A
  • abstracte zaken concreet maken
  • sociale situaties uitleggen
  • niet altijd gewoon prikkelreductie
  • kan helpend zijn
  • leren prikkels verwerken
  • regelmaat in de dagindeling, tijdsindeling
  • vb. visualisatie, time timer, picto’s, stappenplannen, enz
23
Q

Leg uit: duidelijke afspraken hanteren als vorm van antecedente interventie?

A
  • eenvoudige en duidelijke afspraken
  • niet te veel
  • consequente toepassing
  • gedragsregels én sociale regels
24
Q

Leg uit: duidelijke communicatie als vorm van antecedente interventie?

A
  • erg belangrijk!
  • duidelijk aangeven wat er verwacht wordt (verbaal of visueel)
25
Q

Wat zijn belangrijke aspecten van duidelijke communicatie?

A
  • duidelijke en concrete taal
  • zeg wat wel verwacht wordt (niet wat er niet verwacht wordt)
  • eerst uitleg, context dan instructie
  • herhaal de uitleg
  • één voor één opdrachten geven
  • bevelend
  • maak duidelijk dat je communicatie voor hem/haar bedoeld is
  • vb. visualisaties, voortdurend anticiperen, enorme opdracht voor ouders maar effectief
26
Q

Leg uit: consequente interventies?

A
  • reacties van de ouders op reeds gesteld gedrag
  • niet altijd effectief (verbeelding)
  • operante conditionering
  • positief of negatief
  • gedrag uitdoven
27
Q

Wat zijn positieve consequenties?

A
  • beloners: visualiseren
  • eerst uitmaken wat voor kind belonend is
  • vaker voorkeur voor materiaal of steeds hetzelfde
  • toelaten van repetitief gedrag of gefixeerde interesse
28
Q

Wat zijn negatieve consequenties?

A
  • liever vooraf bepalen wat niet en wel kan (alles helder?, mogelijkheden tot communicatie?)
  • straffen: eerst uitmaken wat straffend is
  • in principe niet echt effectief: contextgebonden, persoonsgebonden, generalisatie?
    => voorspelbaarheid belangrijk
  • ouders moeten hun consequentie vooraf toelichten
  • consequent en consistente toepassing
29
Q

Hoe kan je fixaties of stereotiep gedrag inzetten?

A
  • als beloner
  • om sociaal gedrag te stimuleren
  • als model voor gewenst gedrag
  • om communicatie te stimuleren
  • stress te verlagen (basisrust)
  • in het leerproces
30
Q

Welke vormen van oudertraining zijn?

A
  • individueel, in koppel of in groep
  • oudertraining: lotgenoten, steun, leren van elkaar
  • videotraining
  • ook nood aan gezinsbegeleiding
  • erg particuliere oplossingen
  • aandacht voor anderen in het gezin
    => begeleiding van brussen
  • lang vergeten groep
  • ontspanning/leuke activiteiten
  • psycho-educatie
  • belang van netwerken en sociale steun
31
Q

Wat is de meest effectieve therapie bij ASS?

A
  • nooit één wondertherapie
  • weinig wetenschappelijk onderzoek/controle
  • vaak is de drijvende kracht: individuele aandacht
32
Q

Wat zijn de criteria van effectieve therapie?

A
  • geïndividualiseerd
  • ouders actief betrokken
  • vaardigheden aanleren
  • aanpassing contexten
33
Q

Wat zijn schoolinterventies in begeleiding van ASS?

A
  • onveilige omgeving
  • nog te vaak gericht op aanpassen aan de norm: moet leren en kunnen wat de anderen kunnen en leren
  • moeilijk gedrag => kindgericht en symptoomgericht
34
Q

Wat is het doel van schoolinterventies?

A
  • tegemoet komen aan de noden
  • kind begrijpen
  • voorkomen
  • aanvaarden
35
Q

Wat is de kern van schoolintervenies?

A

kern = open mind en bereid tot aanpassen van de context
- accepteer de leerling zoals hij is
- wees emotioneel neutraal, dus word niet boos of verdrietig
- verleen veiligheid en structuur
- maak onderscheid tussen onwil en onmacht
- maak gebruik van de specifieke sterke kanten van een leerling en houd rekening met de zwakke kanten

36
Q

Wat met de schoolkeuze van leerlingen met ASS?

A
  • geen éénduidig antwoord
  • afhankelijk van: ernst stoornis, ernst gedragproblemen, niveau sociale ontwikkeling, intelligentieniveau, draagkracht school, middelen school, bereidheid school, visie school

ondersteuning door:
- leersteundecreet
* redelijke aanpassingen
* ondersteuning (ondersteuningsnetwerk)
- REVA
- privé

BuO type 9

37
Q

Hoe ziet BuO type 9 eruit?

A
  • kleine klassen
  • specifieke aanpak (voorspelbaar)
  • dagritme
  • visualisatie
  • ruimte en infrastructuur
  • afgestemde activiteiten
  • vaardigheden leren
  • veel aandacht voor sociale en emotionele aspecten
38
Q

Wat zijn algemene principes in de begeleiding van ASS?

A
  • alle tips naar ouders toe gelden hier ook
  • psycho-educatie en ondersteuning leerkracht belangrijk
  • voorspelbaarheid: ruimte, tijd en anderen
  • concrete communicatie en duidelijke afspraken: oog voor beloning (van inspanning)
39
Q

Wat zijn de voordelen van het inzetten van fixatie?

A
  • helpen bij leerproces en motivatie
  • stressreducerend en verwerking negatieve emoties
  • erkenning kind
  • vb. beloningen, verhaallijnen, vraagstukken, talenten, …
40
Q

Wat zijn leerproblemen bij leerlingen met ASS?

A
  • autistisch denken
  • verwerken informatie en prikkels anders (geheugen en ophaling)
  • oplossingsstrategieën aanleren
  • aandacht- en concentratieproblemen
  • laag tempo
  • concreet denken
  • organisatie
  • hoofd- en bijzaken onderscheiden
  • contextblindheid
  • verlies in details
  • niet flexibel denken en handelen
  • moeilijker bij nieuwe zaken (thema)
  • generalisatie
  • wisselende resultaten
41
Q

Hoe kunnen we het leerproces van leerlingen met ASS ondersteunen?

A
  • tempo aanpassen
  • stappenplannen
  • leermethodes uitkiezen
  • concrete en expliciete instructies
  • visualiseren
  • transfer oefenen
  • ondersteunen bij plannen en organiseren
  • digitale tools
42
Q

Wat met sociale interactie in school?

A
  • hoge eisen in schoolse context
  • psycho-educatie klasgenoten
  • gedrag gedeeltelijk toelaten of kind beschermen
  • streven naar:
  • aanleren van sociale vaardigheden
  • verhogen van de autonomie en de zelfredzaamheid
43
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft communicatie bij ASS?

A
  • positieve verwachtingen
  • positieve communicatie
  • positieve bekrachtiging
  • kort en rustig
  • geef extra bedenktijd
  • eenduidig en helder
  • concreet en nog concreter
44
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft instructies bij ASS?

A
  • doel van de les
  • één opdracht tegelijk
  • dezelfde didactiek en benadering
  • aandacht van het kind trekken
  • individueel
  • bevelend
45
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft aanpassingen in de sociale context bij ASS?

A
  • buddy
  • time out en vluchtroute
  • working-apart-together
  • veel overleg met de ouders
46
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft non-verbaal gedrag bij ASS?

A
  • eis geen oogcontact
  • wees bewust van gebaren
  • fysieke nabijheid: vermijden of bevragen of aangeven
47
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft taken en huiswerk bij ASS?

A
  • deelstapjes
  • stappenplan
  • geen overbodige info
  • afdeksysteem
  • vaste infoplek
  • lijst met materiaal
  • vast moment voor huiswerk
48
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft toetsen en andere evaluatie bij ASS?

A
  • extra tijd
  • concrete vragen
  • desnoods mondeling
  • prikkelarm
  • overzicht spreekbeurt helpen => plan van aanpak
  • spreekangst ondersteunen
49
Q

Wat zijn concrete tips wat betreft turnen bij ASS?

A
  • kleine aanpassingen (vb. zachte bal)
  • dispenseren
  • krachttraining of uithouding
50
Q

Hoe in het secundair onderwijs met leerlingen met ASS?

A
  • overgang naar middelbaar vaak problematisch
  • zelfstandig
  • veel verschillende leerkrachten/lokalen/verwachtingen
  • puberteit: sociale regels veranderen, complexer
  • ondersteuning type 9
  • soms is gewoon onderwijs niet langer haalbaar: BuO type 9
51
Q

Hoe in het hoger onderwijs met leerlingen met ASS?

A
  • Hoe kan je zelf zaken bedenken die moeilijker verlopen voor studenten met ASS?
  • Hoe kan een hogeschool antwoord bieden op deze noden?
52
Q

Hoe ziet ondersteuning eruit in het latere leven van een persoon met ASS?

A
  • beroepskeuze:
  • vb. passwerk
  • Thorkil Sonne ‘Specialisterne’
  • VDAB
  • Twerk vzw
  • maatschappij oog voor ASS
  • toerisme voor ASS
  • autiwebshop