Religie en secularisering (HC10) Flashcards
Wat is religie
- Het Sacrale (buitengewoon, ontzag en eerbied)
- Het Profane
De theoretische analyse van religie
- structureel-functionele analyse
- symbolisch-interactionistische analyse
- sociale conflict benadering
Structureel-functionele analyse
- sociale cohesie - een gedeelde cultuur
- sociale controle - conformiteit
- betekenisverlening - een groter doel
Symbolisch-interactionistische analyse
- religie: sociaal geconstrueerd
- rituelen: versterken onderscheid tussen profane en sacrale
- en plaatsen onze levens in een ‘cosmic frame of reference’
Sociale conflict benadering
- religie als steunpilaar voor ongelijkheid
- anders ga je tegen de wil van god in
Wat is secularisering
De historische afname van de importance van het bovennatuurlijke en het heilige
–> religie sterft uit
- constant allerlei nieuwe religieuze bewegingen
- oudere bewegingen als pinksteren doen het goed
- opkomst fundamentalisme
Privatisering
- persoonlijk (exclusief, psychologisch fenomeen)
- sociaal (geen netwerken)
- publiek (oppervlakkig en weinig consequenties)
Secularisering
- zichzelf limiterend proces
- sociale ongelijkheid –> noodzaak voor religie als compensatie
- opwaartse mobiliteit
- religieuze instituties worden wereldser
- seelf-limiting: nieuwe cults en seksten komen op om deze wereldse religieuze insituties te vervangen
Laicization
Secultiere instituties worden belangrijk
Internal secularization
Religieuze instituties conformeren aan seculiere wereld
Religious disinvolvement
Afname geloof en kerkgang
Verklaring voor secularisering
- structurele differentiatie
- vermaatschappelijking
- rationalisering
- egalitarisme en culturele diversiteit
- loss of purpose: functionalistisch perspectief, solidariteit en cohesie
Vermaatschappelijking
- verwant aan differentiatie
Wilson: socialization - minder sterke gemeenschappen
- de staat neemt functies over van de kerk
- de kerk staat minder centraal - het delen van een gemeenschappelijke morele orde minder belangrijk
- vermindert de plausibiliteit
Rationalisering
- religieuze wortels
- Bergers (Webers) argument: secularisering is een onbedoeld gevolg van de Westerse religieuze traditie
- geboren in het oude Israel (Judaisme)
Transcedentie
1 god –> dingen zijn niet langer bezield, want god en de wereld zijn 2 in plaats van 1
Ethsiche rationalisering
Jahweh heeft ethische richtlijnen
Historisering
Niet langer cyclisch, maar begin en eind
Protestantisme
- moeilijk te geloven in een god die er niet is
- moeilijk te gekoven in een gruwelijke god die alles van te voren al heeft bepaald
- protestants individualisme leidt tot religieus pluralisme
Egalitarisme en diversiteit
- reformatie: gelijkheid in de ogen van god (priesters geen speciale status)
- gelijkheid: nodig voor industrialisering en moderne economie volgens Gellner
- meer aandacht voor individu - minder voor collectief
- pluralisme (diversiteit)
- verminderde plausibiliteit van religie
- secularisering
Tegen de stroom van secularisering
- sociale transities: bijv. immigratie
- cultural defense: de overgebleven christenen in seculiere landen en fundamentalisme
Religieuze markten
- supply-side theorie
- religieuze vraag is een constante - vraag naar zingeving, morele inbedding
- religieus pluralisme
4 vormen van religie
- Agonisten: weten helemaal niets
- atheisten: weten zeker dat er niets is
- spirituelen: denken dat er iets is
- theisten: god
overig religie
- ‘civil religion’ (Atheisten/agnosten)
- Vanuit functionalistisch perspectief
- Neemt functie over van religie
- Individueel spiritualisme (gnosticism)
- Zelf-spiritualiteit
- Holisme
- Relatie met de tegencultuur wending van de jaren 60/70
- Bruce: is niet echt tegencultuur
