Receptura - teoria Flashcards
1
Q
Jakie oznaczenie mogą mieć produkty lecznicze dopuszczone do obrotu?
A
- OTC
- Rp (lub Rx)
- Rpz
- Rpw
- Lz
2
Q
Jakie produkty lecznicze są oznaczone jako OTC?
A
wydawane bez przepisu lekarza
3
Q
Jakie produkty lecznicze są oznaczone jako Rp?
A
z przepisu lekarza, wydawane wyłącznie na podstawie recepty
4
Q
Jakie produkty lecznicze są oznaczone jako Rpz?
A
wydawane z przepisu lekarza do zastrzeżonego stosowania (leki wykorzystywane w terapii chorób lub stanów klinicznych, które muszą być zdiagnozowane w warunkach szpitalnych lub w ośrodkach o odpowiednim zapleczu, ale dalsza opieka może być prowadzona gdzie indziej)
5
Q
Jakie produkty lecznicze są oznaczone jako Rpw?
A
wydawane z przepisu lekarza, zawierające środki odurzające (określone w odrębnych przepisach)
6
Q
Jakie produkty lecznicze są oznaczone jako Lz?
A
stosowane wyłącznie w lecznictwie zamkniętym
7
Q
Dlaczego produkty lecznicze oznaczone jako Rp są wydawane wyłącznie na podstawie recepty?
A
- zawierają substancje, które mogą stanowić bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, gdy są stosowane bez nadzoru lekarza
- zawierają substancje, które często są stosowane nieprawidłowo, co może prowadzić do bezpośredniego zagrożenia zdrowia ludzkiego
- zawierają substancje, których działanie lub niepożądane działanie wymaga dalszych badań
8
Q
O czym należy pamiętać wypisując receptę na preparaty zawierające środki odurzające?
A
- można zapisać tylko jeden środek narkotyczny bądź lek psychotropowy na jednej recepcie
- recepta musi zawierać dodatkowo sumaryczną ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej wyrażoną słownie albo ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej wyrażoną słownie za pomocą ilości jednostek dawkowania oraz wielkości dawki
- nie ma możliwości wypisania na leki tej grupy odpisu
9
Q
Skąd pochodzi skrót “Rp”?
A
recipe - weź
10
Q
Jak wygląda schemat przepisywania specyfików?
A
- forma recepturowa (skrót)
- nazwa specyfiku lub preparatu, dawka lub stężenie (jeżeli dostępne są różne)
- liczba opakowań / sztuk
- D.S. / S. - informacja o sposobie stosowania / dawkowania
11
Q
Jak na recepcie oznaczamy sposób dawkowania?
A
D.S.
12
Q
Skąd pochodzi skrót “D.S.”?
A
da signatura - oznacz
13
Q
Na ile dni kuracji można przepisać leki na jednej recepcie?
A
- lek, środek spożywczy lub wyrób medyczny powinien być wydany na czas stosowania nie dłuższy niż 120 dni kuracji
- środki odurzające grupy I-N lub substancje psychotropowe grupy II-P nie mogą przekraczać 90 dni stosowania
14
Q
Skąd pochodzi skrót “M.f.”?
A
Misce fiat = zmieszaj, niech powstanie (= zrób)
15
Q
Skąd pochodzi skrót “d.t.d. No..” ?
A
dentur tales doses No = daj takich dawek
16
Q
Skąd pochodzi skrót “div. in. par. aeq. No..”?
A
divide in partes aequales No = podziel na równe części
17
Q
W jaki sposób oznacza się polecenie pilnej realizacji recepty?
A
- cito = szybko
- citissime = niezwłocznie
- statim = natychmiast
18
Q
Do czego zobowiązuje farmaceutę adnotacja na recepcie “cito / citissime / statim”?
A
do wydania leku w ciągu 4 godzin (obowiązuje w dniu wystawienia recepty)
19
Q
Przez kogo mogą być dokonywane poprawki na recepcie?
A
wyłącznie przez osobę wystawiającą receptę
WYJĄTEK: wpisanie przez farmaceutę identyfikatora kodu uprawnień dodatkowych pacjenta lub identyfikatora wojewódzkiego oddziału NFZ oraz poprawa numeru PESEL na podstawie odpowiednich dokumentów przedstawionych przez osobę okazującą receptę do realizacji
20
Q
Jak wygląda schemat przepisywania leków magistralnych?
A
- nazwy środków leczniczych i ich ilości
- M.f. - określenie postaci leku (ew. ilości sztuk)
- D.S. - informacje o sposobie stosowania / dawkowania
21
Q
Jak po łacinie nazywamy lek główny?
A
basis = remedium cardinale
22
Q
Jak po łacinie nazywamy lek wspomagający?
A
adiuvans
23
Q
Jak po łacinie nazywamy środek poprawiający smak, zapach lub wygląd?
A
corrigens
24
Q
Jak po łacinie nazywamy podłoże / rozpuszczalnik?
A
vehiculum / solvens
25
Czy ilości substancji na recepcie mogą być podawane w miligramach?
w wyjątkowych sytuacjach tak, ale musi być to zaznaczone skrótem "mg"
26
Co oznacza skrót "aa"?
ana partes aequales = w równych częściach
27
Ile produktów leczniczych można przepisać na jednej recepcie?
do 5 leków gotowych lub wyrobów medycznych albo jeden lek recepturowy
28
Na jakie formy dzielimy leki?
- specyfiki (S)
| - magistralne (M)
29
Co jest istotne w przepisywaniu leków o działaniu miejscowym?
stężenie
30
Jakim skrótem oznaczamy zasypkę i skąd on pochodzi?
Pulv. adspers. = Pulvis adspersorius
31
Zasypki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale również specyfiki
32
W jakiej kolejności należy zapisywać środki lecznicze w lekach magistralnych?
1) remedia (remedium cardinale, a następnie adiuvans)
2) corrigens
3) vehiculum (constituens)
33
Z czego składają się zasypki?
- sproszkowanego leku w procentowym składzie 0,1-100%
- często stosuje się proszki adsorpcyjne (tlenek cynku - Zincum oxydatum, glinka biała - Bolus alba)
- podłoże: talk (Talcum)
34
Jaką ilość zasypki jako leku magistralnego można przepisać?
30 - 100 g
35
W jaki sposób na recepcie zapisujemy, że chcielibyśmy, żeby pacjent otrzymał opakowanie oryginalne?
lag. org.
36
Jak wygląda schemat przepisywania zasypki w formie magistralnej?
1) wybór substancji leczniczych i określenie składu procentowego
2) wybór podłoża i określenie całkowitej ilości gotowego leku
3) obliczenie potrzebnej ilości substancji leczniczych
37
Jakie formy leków przepisuje się wyłącznie liczbowo a nie w opakowaniach?
tabletki, kapsułki i zastrzyki
38
Jakim skrótem oznaczamy roztwór do użytku zewnętrznego i skąd on pochodzi?
Sol. pro usu exter. = Solutio pro usu externo
39
Roztwory do użytku zewnętrznego występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale również specyfiki
40
Co może stanowić podłoże dla roztworu do użytku zewnętrznego?
- Aqua destillata
- Aethanolum
- Glycerolum
- Oleum rapae
41
Jaką ilość roztworu do użytku zewnętrznego jako leku magistralnego można przepisać?
5 - 1000 g
42
Jakie substancje ściągające można zastosować w roztworze do użytku zewnętrznego?
boraks, garbniki
43
Jakie substancje utleniające można zastosować w roztworze do użytku zewnętrznego?
jod, nadmanganian potasu, nadtlenek wodoru
44
Jakie substancje dezynfekujące można zastosować w roztworze do użytku zewnętrznego?
błękit metylowy, jod, Rivanol, nadtlenek wodoru
45
Jaka może być maksymalna zawartość alkoholu w roztworze do użytku zewnętrznego?
95%
| max. 100g
46
Jakim skrótem oznaczamy krople i skąd on pochodzi?
Gutt. = Guttae
47
Jak po łacinie nazywamy krople do oczu?
Oculoguttae
48
Jak po łacinie nazywamy krople do nosa?
Rhinoguttae
49
Jak po łacinie nazywamy krople do uszu?
Otoguttae
50
Krople występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale również specyfiki
51
Jaką ilość kropli do użytku zewnętrznego jako leku magistralnego można przepisać?
5 - 10 g
52
Co może stanowić podłoże w kroplach laryngologicznych (do nosa i do uszu)?
- Aqua destillata
- Aethanolum
- Glycerolum
- Oleum rapae
53
Co może stanowić podłoże w kroplach do oczu?
do uznania farmaceuty = solventis
54
Jakim skrótem oznaczamy puder płynny i skąd on pochodzi?
Susp. pro usu exter. = Suspensio pro usu externo
55
Pudry płynne występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale również specyfiki
56
Co może stanowić podłoże w pudrach płynnych?
10 - 20% Glycerolum
10 - 40% Talcum, Zincum oxydatum
ad 100% Aqua destillata
57
Jaką ilość pudru płynnego jako leku magistralnego można przepisać?
100 - 300 g
58
Co należy napisać w D.S. przy wypisywaniu recepty na puder płynny?
przed użyciem wstrząsnąć
59
Ile procent stanowią składniki stałe zawieszone w podłożu w maściach?
do 20%
60
Co może stanowić podłoże w maściach?
- Vaselinum flavum
- Vaselinum album
- Lanolinum
- Glycolum polyoxyaethylenicum
- Adeps suillus
- Adeps lanae
- Cetaceum
- Paraffinum liquidum
- Eucerinum
61
Jakim skrótem oznaczamy maść i skąd on pochodzi?
Ung. = unguentum
62
Maści występują jako specyfiki czy leki magistralne?
specyfiki lub leki magistralne
63
Jaką ilość maści jako leku magistralnego można przepisać?
10 - 200 g
64
Jakim skrótem oznaczamy maść oczną i skąd on pochodzi?
Ung. ophtal. = Unguentum ophtalamicum, Oculentum
65
Maści oczne występują jako specyfiki czy leki magistralne?
specyfiki lub leki magistralne
66
Co może stanowić podłoże w maściach ocznych?
do uznania farmaceuty = vehiculum
67
Jaką ilość maści ocznej jako leku magistralnego można przepisać?
5 - 10 g
68
Co jest istotne w przepisywaniu leków o działaniu ogólnym?
dawka
69
Jakim skrótem oznaczamy proszek i skąd on pochodzi?
Pulv. = pulvis
70
Proszki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale czasem specyfiki (saszetki)
71
Ile wynosi masa pojedynczego proszka?
0,3 - 1 g
72
Jaką ilość proszków możemy przepisać?
10 - 50
73
Co może stanowić podłoże w proszkach?
- Lactosum
- Sacharosum
- bez podłoża, ale wtedy masa pojedynczego proszka musi być przynajmniej równa 0,3 g
74
Jaką informację należy zamieścić w M.f. poza postacią leku przy wypisywaniu recepty na proszki?
M.f. Pulv. D.t.d. No..
75
Jakim skrótem oznaczamy granulat i skąd on pochodzi?
Gran. = granulatum
76
Granulaty występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
77
Jaką ilość granulatu możemy przepisać?
opakowanie oryginalne
78
W jaki sposób dawkuje się granulat?
łyżeczkami herbacianymi
79
Jakim skrótem oznaczamy tabletki i skąd on pochodzi?
Tabl. lub Tbl. = Tabuletta
80
Tabletki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
81
Jaką ilość tabletek jako leku o działaniu miejscowym możemy przepisać?
10 - 30
82
Jaką ilość tabletek jako leku działaniu ogólnym możemy przepisać?
5 - 200
83
Na jak długą kurację można jednorazowo przepisać tabletki?
maksymalnie dwumiesięczną kurację
84
O czym należy pamiętać wypisując receptę na tabletki?
à = "po"
| gdy tego nie napiszemy, zostaną wydane tabletki o najmniejszej dawce
85
Jakim skrótem oznaczamy tabletki powlekane i skąd on pochodzi?
Drag. = Dragee
| Tabuletta obducta
86
Jakim skrótem oznaczamy tabletki musujące i skąd on pochodzi?
Tbl. effervescens
87
Jakim skrótem oznaczamy lingwetki i skąd on pochodzi?
Tbl. sublinguales
88
O czym należy pamiętać przepisując drażetki jelitowe?
napisać w D.S. nie rozgryzać
89
Jaką ilość tabletek musujących możemy przepisać?
5 - 30
90
Jakim skrótem oznaczamy kapsułki i skąd on pochodzi?
Caps. = Capsula
91
Kapsułki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
92
Jaką ilość kapsułek musujących możemy przepisać?
10 - 50
93
Jakim skrótem oznaczamy plastry i skąd on pochodzi?
Empl. = Emplastrum
94
Plastry występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
95
Jaką ilość plastrów o działaniu ogólnym możemy przepisać?
5 - 10
96
Jaką ilość plastrów o działaniu miejscowym możemy przepisać?
1 - 10
97
Jakim skrótem oznaczamy ziółka i skąd on pochodzi?
Spec. = Species
98
Ziółka występują jako specyfiki czy leki magistralne?
najczęściej jako specyfiki ale również leki magistralne
99
Jaką ilość ziółek o działaniu ogólnym możemy zapisać?
50 - 200 g
100
Jaką ilość ziółek o działaniu miejscowym możemy przepisać?
30 - 100 g
101
O czym należy pamiętać pisząc receptę na ziółka?
D.S. łyżkę stołową ziółek zaparzyć szklanką wrzątku
102
Jakim skrótem oznaczamy roztwór do użytku wewnętrznego i skąd on pochodzi?
Sol. pro usu inter. = Solutio pro usu interno
103
Roztwory do użytku wewnętrznego występują jako specyfiki czy leki magistralne?
głównie leki magistralne, ale czasem specyfiki
104
Jakimi miarami możemy dawkować roztwór?
- szklanka 200 g
- łyżka 15 g
- łyżeczka 5 g
105
Jaką ilość roztworu do użytku wewnętrznego możemy przepisać?
100 - 450 g
106
Co stanowi podłoże w roztworach do użytku wewnętrznego?
Aqua destillata
107
Jakim skrótem oznaczamy krople do użytku wewnętrznego i skąd on pochodzi?
Gutt. pro us. inter. = Guttae pro usu interno
108
Jaką ilość kropli do użytku wewnętrznego możemy przepisać?
10 - 50 g
109
Ile kropli wodnych znajduje się w 1 g roztworu?
20 kropli wodnych = 1 g
110
Jakim skrótem oznaczamy zastrzyk i skąd on pochodzi?
Inj. = Injectio
111
Zastrzyki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie specyfiki
112
Jaką ilość zastrzyków możemy przepisać?
1 - 30
113
Jakim skrótem oznaczamy nalewki i skąd on pochodzi?
Tra = Tinctura
Intr. = Intractum
ale w M.f. piszemy Gutt. !!!!!
114
Nalewki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
jako preparaty galenowe
115
Jakimi miarami możemy dawkować nalewki?
wyłącznie kroplami
116
Ile kropli alkoholowych znajduje się w 1 g roztworu?
50 kropli = 1 g
117
Jaką ilość nalewki możemy przepisać?
10 - 50 g
118
Jakie są zasady zapisywania nalewek i intraktów?
1. do nalewek (intraktów) NIC nie dodajemy
2. możemy sporządzić zbiór nalewek (intraktów)
3. możemy dodawać nalewki (intrakty) do mieszanek
119
Czym jest nalewka?
niezagęszczony wyciąg alkoholowy z suszonych surowców roślinnych
120
Czym jest intrakt?
niezagęszczony wyciąg alkoholowy ze świeżych surowców roślinnych
121
Jakim skrótem oznaczamy sok i skąd on pochodzi?
Succ. = Succus
122
Soki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
jako specyfik lub preparat galenowy
123
Jaką ilość soku możemy przepisać?
opakowanie oryginalne
124
W jaki sposób dawkujemy sok?
30 - 50 kropli
125
Jakim skrótem oznaczamy ulepek i skąd on pochodzi?
Sir. = Sirupus
126
Ulepki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
jako specyfiki lub preparaty galenowe
127
Jakim skrótem oznaczamy mieszankę i skąd on pochodzi?
Mixt. = Mixtura
128
Mieszanki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako leki magistralne
129
Jaką ilość mieszanki możemy przepisać?
100 - 450 g
130
Co może być podłożem w mieszankach?
Aqua destillata
131
W jaki sposób dawkujemy mieszanki?
łyżkami stołowymi
132
Jakim skrótem oznaczamy zawiesinę do użytku wewnętrznego i skąd on pochodzi?
Susp. pro usu inter. = Suspensio pro usu interno
133
Zawiesiny do użytku wewnętrznego występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
134
Jakim skrótem oznaczamy czopki i skąd on pochodzi?
Supp. = Suppositorium
135
Czopki występują jako specyfiki czy leki magistralne?
jako leki magistralne lub specyfiki
| ale czopki o działaniu miejscowym wyłącznie specyfiki
136
Jaką ilość czopków o działaniu ogólnym możemy przepisać?
6 - 30
137
Co może być podłożem w czopkach?
Butyrum Cacao
138
W jaki sposób możemy zaznaczyć, że wagę czopka uznajemy do uznania farmaceuty?
q.s. = quantum satis
139
Jaką ilość czopków o działaniu miejscowym możemy przepisać?
6 - 30 (wielokrotność 6)
140
Jakie wyróżniamy rodzaje czopków?
- doodbytnicze = analia
| - dopochwowe = vaginalia
141
Jakim skrótem oznaczamy mazidło i skąd on pochodzi?
Lin. lub Linim. = Linimentum
142
Jakim skrótem oznaczamy aerozol i skąd on pochodzi?
Aerosolum
143
Aerozole występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
144
Mazidła występują jako specyfiki czy leki magistralne?
wyłącznie jako specyfiki
145
Jakie postaci leków występują wyłącznie jako specyfiki?
- tabletki
- zawiesina do użytku wewnętrznego
- czopki o działaniu miejscowym
- granulat
- kapsułki
- zastrzyk
- plaster
- aerozol
- mazidło
146
Jakie postaci leków występują wyłącznie jako lek magistralny?
mieszanki
147
Jakie postaci leków mogą występować jako preparaty galenowe?
- nalewka / intraktura (wyłącznie preparat galenowy)
- ulepek
- sok
