Leki nasenne i znieczulenie ogólne Flashcards
Jaki efekt wywołują leki o działaniu uspokajającym w wyższej dawce?
efekt nasenny
WYJĄTEK: buspiron i propranolol = anaksjolityki bez działania nasennego
Dlaczego benzodiazepiny zastąpiły barbiturany jako środki uspokajająco-nasenne?
ze względu na bardzo małą zdolność wywoływania śmiertelnej depresji OUN (barbiturany używane w próbach samobójczych) - benzodiazepiny są bezpieczniejsze w stosowaniu niż barbiturany
W jakim celu barbiturany są stosowane obecnie w medycynie?
- środki przeciwdrgawkowe
- indukcja znieczulenia ogólnego
- neuroprotekcja po urazach OUN
- zagrożenie żółtaczką jąder podkorowych w mózgu noworodków
leki uspokajająco-nasenne - przedstawiciele:
- barbiturany
- benzodiazepiny
- antyhistaminiki
- wodzian chloralu
- substancje działające na pozasynaptyczne receptory GABA A
- leki działające wybiórczo na niektóre podjednostki tworzące receptor GABA A
- agoniści receptorów melatoninowych
- antagoniści receptora dla oreksyny
- anaksjolityki bez działania nasennego
- leki do stosowania w narkolepsji i katalepsji
Mechanizm działania barbituranów i benzodiazepin:
wiązanie się z receptorem GABA A → allosteryczne zwiększenie powinowactwa GABA do receptora → ta sama ilość GABA powoduje większy napływ Cl⁻ i silniejszą hiperpolaryzację błony neuronu
Miejsce wiązania barbituranów:
pomiędzy podjednostkami α i β receptora GABA A
Miejsce wiązania benzodiazepin:
pomiędzy podjednostkami α i γ₂ receptora GABA A
Zasadnicza różnica w działaniu pomiędzy barbituranami a benzodiazepinami:
barbiturany:
• powodują napływ Cl⁻ nawet bez GABA
• przedłużają czas przepływu Cl⁻ przez kanał receptora
→ uogólniona depresja OUN
beznodiazepiny (BEZPIECZNIEJSZE):
• nie powodują żadnego przepływu Cl-, jeśli GABA jest nieobecny
• zwiększają częstotliwość otwarcia kanału chlorkowego, pod wpływem pobudzenia przez GABA
→ hamują jedynie te szlaki mózgowe, które aktualnie podlegają sygnalizacji GABA-ergicznej
Barbiturany i benzodiazepiny - metabolizm
- barbiturany nie ulegają przemianie do aktywnych metabolitów
- benzodiazepiny poddawane są intensywnemu metabolizmowi (powstające metabolity często zachowują działanie oryginalnych benzodiazepin)
Barbiturany - przedstawiciele
- amobarbital
- sekobarbital
- pentobarbital
- fenobarbital
- metoheksytal
- tiopental
Metoheksytal
- barbituran podawany dożylnie
- działa szybko i krótko
- używany jako środek wprowadzający do znieczulenia chirurgicznego
- podobne: tiopental
Tiopental
- barbituran podawany dożylnie
- działa szybko i krótko
- używany jako środek wprowadzający do znieczulenia chirurgicznego
- podobne: metoheksytal
Fenobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa powoli i długo
- stosowany do zapobiegania napadom padaczkowym
Barbiturany w napadach padaczkowych:
barbiturany mogą być używane w nagłych przypadkach w celu przerwania napadów padaczkowych, ale NIE WOLNO ich stosować w długoterminowej terapii tego typu
Amobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: sekobarbital, pentobarbital
Sekobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: amobarbital, pentobarbital
Pentobarbital
- barbituran podawany doustnie
- działa szybko i długo
- dawniej stosowany w zaburzeniach snu
- podobne: amobarbital, sekobarbital
Barbiturany - działania niepożądane
- uzależnienie (nie powinny być stosowane przez dłuższy czas → konieczne stopniowe obniżanie dawki)
- uogólniona depresja OUN
- śmierć (depresja ośrodka oddechowego)
Barbiturany - interakcje
- nie mogą być przyjmowane razem z substancjami hamującymi OUN (np. alkoholem)
- indukcja cytochromu P450 → zwiększony metabolizm innych leków
Fazy metabolizmu benzodiazepin
- pierwsza faza = oksydacja przez cytochrom P450 w wątrobie → aktywne metabolity
- druga faza = glukuronidacja w wątrobie → nieaktywne metabolity
Benzodiazepiny bezpieczne dla osób starszych
metabolizowane z pominięciem 1. fazy: • klonazepam (p-drgawkowy) • lorazepam (anaksjolityk) • oksazepam (anaksjolityk) • temazepam (nasenny)
Benzodiazepiny krótko działające (do kilku godzin) - przedstawiciele
- midazolam
- oksazepam
- triazolam
Benzodiazepiny długo działające (do kilku dni) - przedstawiciele
- chlordiazepoksyd
- diazepam
- flurazepam
- kwazepam
Benzodiazepiny - początek działania
wszystkie benzodiazepiny mają szybki początek działania
Benzodiazepiny krótko działające (do kilku godzin) - zastosowanie
- preanestetyki (z niepamięcią następczą)
- leczenie trudności w zasypianiu
- dożylnie w celu wprowadzenia do znieczulenia chirurgicznego
Benzodiazepiny o pośrednim czasie działania - zastosowanie
- anksjolityki
* leki nasenne (w wyżej dawce) u pacjentów z trudnościami w zasypianiu i budzących się w nocy
Benzodiazepiny długo działające (do kilku dni) - zastosowanie
- detoksykacja osób uzależnionych od alkoholu
- zapobieganie drgawkom
- leczenie nadmiernej spastyczności mięśniowej
- leki uspokajające, ale nie nasenne (ze względu na długi czas działania)
Barbiturany - objawy zespołu odstawiennego
wzmożona drażliwość i powrót bezsenności
Midazolam
- benzodiazepina krótko działająca
- stosowana dożylnie w celu wprowadzenia do znieczulenia chirurgicznego
- preanestetyk w krótkich zabiegach
Oksazepam
- benzodiazepina krótko działająca
- u osób z trudnościami w zasypianiu
- podobnie: triazolam
Triazolam
- benzodiazepina krótko działająca
- u osób z trudnościami w zasypianiu
- podobnie: oksazepam
Benzodiazepiny o pośrednim czasie działania - przedstawiciele
- alprazolam
- bromazepam
- estazolam
- klobazam
- klonazepam
- klorazepan dipotasowy
- lorazepam
- lormetazepam
- medazepam
- nitrazepam
- temazeoam
Jakie posiłki wpływają na metabolizm benzodiazepin?
tłuste posiłki mogą nasilić działanie bezodiazepin
metabolity benzodiazepin są wydzielane z żółcią do jelit → możliwe ponowne wchłonięcie → wydłużenie okresu półtrwania (krążenie jelitowo-wątrobowe)
Jak zmienia się z wiekiem zdolność metabolizmu benzodiazepin?
- 1 faza metabolizmu - wraz z wiekiem znaczny spadek zdolności do oksydacji
- 2 faza metabolizmu - niewielki wpływ wieku na zdolność glukuronidacji
→ dla osób starszych bezpieczne benzodiazepiny to te, które są metabolizowane z pominięciem fazy 1
Benzodiazepiny - działania niepożądane
- uzależnienie (psychiczne i/lub fizyczne → konieczne stopniowe obniżanie dawki)
- depresja OUN (jednak silne i groźne dla życia zaburzenia pojawiają się dopiero, gdy równocześnie zastosowane zostaną inne substancje upośledzające funkcję OUN, np. alkohol)
- arytmie
- spadek CTK (hamowanie wychwytu zwrotnego adenozyny → rozszerzenie naczyń i obniżenie oporu obwodowego)
Antagonista benzodiazepin podawany w przypadku ciężkiego zatrucia
flumazenil
Benzodiazepiny - objawy zespołu odstawiennego
niepokój, bezsenność, bóle głowy, drażliwość i bóle mięśniowe
Czym się różni działanie benzodiazepin i barbituranów na enzymy mikrosomalne?
benzodiazepiny w odróżnieniu od barbituranów nie indukują enzymów mikrosomalnych → tolerancja na ich działanie rozwija się wolniej
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - przedstawiciele
- difenhydramina
* hydroksyzyna
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - mechanizm działania
przechodzenie przez barierę krew-mózg → blokowanie receptorów H₁ w OUN → spadek uwalniania ACh w układzie siatkowatym → obniżenie poziomu świadomości → senność
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - wskazania
- zmniejszanie lęku
- zmniejszanie napięcia
- zapewnienie wypoczynku podczas snu
- osiągnięcie efektu uspokojenia (np. przed operacją)
Antyhistaminiki uspokajające i nasenne - charakterystyka
- przekraczają barierę krew-mózg (w roztworze pozostają w formie niezjonizowanej)
- efekt sedacyjny i nasenny (słabsze niż barbiturany lub benzodiazepiny)
- nie wywołują tolerancji oraz uzależnienia
Wodzian chloralu
- prolek → trichloroetanol (w wątrobie)
- niekiedy stosowany w sedacji przedoperacyjnej u dzieci
- nefrotoksyczny, hepatotoksyczny → obecnie rzadko stosowany
Leki działające na pozasynaptyczne receptory GABA A - przedstawiciele
- gaboksadol
- izoguawacyna
- etomidat
receptory GABA A postsynaptyczne:
- znajdujące się w synapsach
- pobudzane w sposób fazowy (gdy w ich sąsiedztwie GABA zostanie wyrzucony w dużych ilościach z neuronów presynaprycznych)
- wrażliwe na barbiturany i benzodiazepiny
receptory GABA A pozasynaptyczne:
- zlokalizowane poza synapsami
- budowa odmienna od postsynaptycznych receptorów GABA A (zawierają podjednostki niespotykane w receptorach synaptycznych)
- pobudzane w sposób toniczny (przez niewielkie ilości, ciągle obecnego GABA)
- niewrażliwe na benzodiazepiny
- wrażliwe na neuroaktywne steroidy, taurynę, alkohol etylowy, niektóre analgetyki i leki przeciwdrgawkowe