Pulmonaal

Question 1

Pneumonie ziektebeeld

Answer 1

• koorts, hoesten, kortademig
• CAP: community acquired pneumonie: buiten het ziekenhuis opgelopen; veelvoorkomende ernstige aandoening
• Nosocomiale pneumonie: pneumonie ontstaan na een verblijf van 72 uur of meer in het ziekenhuis

diagnose
- witte consolidaties op thorax foto (na lichamlijk onderzoek)

aanvullend onderzoek:
- sputumkweek, lab, urine antigeentest, PCR (bij atypisch: serologie)

behandeling:
- amoxicilline (milde CAP)
- overgevoeligheid amoxicilline> doxycycline,
- streptokokken > amoxiciline po of benzylpenicilline iv

Question 2

Pneumonie feitjes

Answer 2

• 90% bacteriële oorzaak, 10% viraal
• belangrijkste verwekker: S.pneumonia (acuut, thoracale pijn, sputum)
• atypisch vs typische verwekkers: typisch wel zichtbaar op gramkleuring (atypisch: mycoplasma pneumoniae, legionella in oude hotels, zwembaden etc)
• bij ernstige CAP (3-5); cefalosporine binnen 4 uur intraveneus indienen

Question 3

ademgruis normaal en afwijkend

Answer 3

normaal:
- vesiculair ademgeruis
- hypersonore percussie

afwijkend:
- crepitaties (vocht in longen)
- gedempte percussie
- verscherpt ademgeruis

Question 4

kwaliteit sputum

Answer 4

goed sputum heeft deze verhouding
plaveisel > leukocyten is 1:2

Question 5

CURB-65 score

Answer 5

of patient thuis behandeld of in het ziekenhuis

• Confusion
• Ureum >7mmol/L
• respiratory rate > 28/min
• Blood pressure (systolic <90mmHg of diastolisch < 60mmHg)
• leeftijd 65+

0-1: patient thuis
2: ziekenhuis opname overwogen
3 of hoger: opname patient (misschien ICU)

Question 6

COPD ziektebeeld

Answer 6

(obstructie airflow door partiële/ totale obstructie longwegen)
verzamelnaam 2 ziektes; chronische bronchitis en emfyseem

• niet (volledig) reversibele obstructie
• vaker bij mannen dan bij vrouwen (oudere mensen)
• chronisch inflammatoir proces (zowel perifeer als centraal)

symptomen;
- progressief; hoest die s’ochtends na opstaan ergst, kortademig, piepende ademhaling, afvallen, krachtverlies

risicofactoren;
- roken, man, hoge leeftijd, werken stoffige omgeving

Question 7

pink puffer

Answer 7

= magere pt, in gelaat rood en sterk voorover gebogen, met hulpademhalingsspieren en getuite lippen ademen
= emfyseem
- dilatatie luchtruimte distaal van terminale bronchiolitis door destructie van alveolaire sepia

Question 8

blue bloater

Answer 8

= dikkere cyanotische patient, uitgezette longen
= chronische bronchiolitis

• hypersecretie van slijm in bronchiën en hyperplasje van klierweefsel, toename slijmbekercellen, squameuze metaplasie, ontsteking en fibrose

Question 9

diagnose criteria COPD en behandeling

Answer 9

• progressieve hoest, sputum, piepende ademhaling, cyanose
• positieve rookgeschiedenis
• luchtwegobstructie (spirometrie)
• exclusie andere oorzaak

behandeling;
- stoppen roken
- goede voeding
- bronchodilatoren
- inhalatiecorticosteroiden
- beta-2 receptor agonist en M3-receptor antagonist zorgen voor bronchodilatatie

trap:
1 SABA
2 M3-receptor blokker
3 LABA
4 inhalatie corticosteroid

Question 10

longcarcinoom

Answer 10

• oudere mannen
• 80-90% roken (genetische factor speelt mee)
  risicofactoren;
• asbestblootstelling, chemische stoffen, longziekte voorgeschiedenis, bestraling, genetisch

symptomen:
- hoesten, afvallen, dyspneu, algemene malaise
- hypercalciemie en verhoogde leverenzymwaarden kunnen wijzen op metastase

diagnose:
- CT scan (geen X-thorax!!)

aanvullend onderzoek;
- weefsel; biopt nemen of BAL, bepalen soort mutatie van kanker

• 5-jaars overleving: 15% (vaak uitzaaiingen)

behandeling;
- chirurgische resectie, bestraling, chemotherapie

Question 11

acute rhinosinusitis

Answer 11

• rhinoroe (loopneus) of verstopte neus
• ten minste 1 ander symptoom van neus of bijholte (hoesten, niezen, verminderde reuk, aangezichtspijn, tand/kiespijn, frontale pijn bukken)
  -vaker bij vrouwen
• 2/3e virale ontsteking
  behandeling:
• self-limiting disease

Question 12

RSV

Answer 12

respiratoir synctieel virus
- zuigelingen jonger dan 2 jaar
- herfst/wintermaanden

symptomen
- droge hoest (later met slijm), verstopte neus, snelle ademhaling, intrekking borstkas, neusvleugelen, kortademig

aanvullend onderzoek
- eigenlijk niet, soms PCR verwekker

behandeling;
- ondersteunend (verlichten symptomen, handhaven vochtbalans/ voeding)

Question 13

allergische rhinitis

Answer 13

• tussen 5-45 jaar (piek tussen 19-24)
• IgE gemedieerd (histamine komt vrij; oedeemvorming en neusverstopping)

kan incidenteel, seizoensgebonden, chronisch (huisstofmijt allergie)

behandeling
- incidentele klachten: antihistamine neusspray
(bij ernstiger chronisch)
- intermitterend/ chronisch: corticosteroïden neusspray

zwanger? > neusspray met fluticasone, beclometasvn of budesonide of oraal cetirizine of loratadine

Question 14

niet- allergische rhinitis

Answer 14

= aandoening neusslijmvlies zonder overgevoeligheid voor allergenen

• idiopatisch: azelastine neusspray
• medicamenteus: stoppen lokale decongestiva medicatie zoals acetylsalicylzuur, nsaid, ace-remmer, bètablokker

Question 15

preventieve vaccinatie influenza

Answer 15

• personen boven 65
• Patienten met DM of ernstig astma

Question 16

alarmsymptomen bij hoesten

Answer 16

• intrekken thorax
• tachypneu
• hemoptoe
• pijn vastzittend ademhlaing
• cyanose en tachycardie
• traag herstel exacerbatie COPD

Question 17

bovenste luchtweginfectie

Answer 17

ontstaat acuut snel, maar meestal ook weer snel over
- meestal viraal
- soms inspiratoire stridor

Question 18

acute bronchitis

Answer 18

lagere luchtweginfectie

symptomen
- vaker dan normaal hoesten <3 weken, slijmopgeven, kortademig, koorts, thoracale pijn
- meestal viraal
- seizoensafhankelijk; zomer coxsackie en ECHO virussen, winter influenza

verschil met pneumonie
- pneumonie is ernstiger
- bij pneumonie afwijkingen op x-thorax, bij acute bronchitis niet

lichamelijk onderzoek
- ronchi over ongein hoorbaar

Question 19

astma

Answer 19

kinderen met name allergisch astma, volwassenen niet-allergisch astma

= chronische ontsteking van mucosa met slijmvlieszwelling, slijmvorming, contractie van bronchiën (periodes van luchtwegvernauwing die reversibel zijn)

medicatie:
1 kortwerkende beta2 receptor agonist (salbutamol, terbualine)
2 inhalatie corticosteroid (beclometason/budesonide) erbij
3 langwerkende beta2 agnost of M3-receptor antagonist (of theofylline, deze niet bij kinderen)

!! belangrijk is juiste inhalatietechniek en therapie trouw !!

Question 20

allergisch astma

Answer 20

kinderleeftijd, familiaire predispositie, eczeem/ hooikoorts
> na blootstelling aan allergie of beroepsgebonden allergie

> IgE in serum aantoonbaar

Question 21

niet-allergische astma

Answer 21

vaak op volwassen leeftijd (niet familiair)
uitgelokt door:
- rhinosinusitis
- beroepsgerelateerde factoren
- infectie
- inspanning
- farmaca

Question 22

reversibiliteit test

Answer 22

medicatie voor test stoppen
- spirometrie uitgevoerd voor en na het geven van brochodilatator
- als FEV1 12% verbeterd dan is astma positief

Question 23

FEV1

Answer 23

De FEV1 waarde laat zien hoeveel lucht van de totale longinhoud er in de eerste seconde uitgeademd kan worden. Deze waarde is een maat voor de elasticiteit en functie van de longen

Question 24

longembolie

Answer 24

occluderende trombus in een of meerdere pulmonale arteriën (vaak uit DVT van been)

slechts 25% van verdenkingen is echt een longembolie

Symptomen:
- kortademigheid
- pijn op borst (door prikkeling pleura)
- pijn bij diepe ademhaling
- hemoptoe

trias van virchow (risicofactoren)
- stase van bloed (vliegreizen)
- hypercoagulabiliteit = verhoogde stollingsneiging (maligniteit, pil, stollingsstoornis, zwangerschap)
- vaatwandbeschadiging

lichamelijk onderzoek
- tachypneu
- tachycardie
- verlaagde saturatie
- koorts

gouden standaard:
- Wells score > 4
of
- years beslisregel

behandeling
- iv trombolytica
- LMWH

Question 25

Wells criteria

Answer 25

klinische tekenen DVT (3)
alternatieve diagnose onwaarschijnlijk (3)
HF > 100 (1,5 punt)
immobilisatie (1,5 punt)
eerder longembolie of DVT (1,5 punt)
hemoptoe (1,5)
maligniteit (1,5)

> 4: directe spiraal-CT
<4: eerst d-dimeer test (als die >0,5 mg/L dan alsnog spiraal CT)

Question 26

YEARS beslisregel

Answer 26

bij aanwezigheid 1 van volgende meten spiraal-CT gemaakt bij d-dimeer van 0,5mg/L (als geen symptomen maar wel d-dimeer van 1 alsnog spiraal-CT)
- hemoptoe
- DVT
- longembolie meest waarschijnlijke diagnose

Question 27

obstructief slaapapneusyndroom (OSAS)

Answer 27

belemmeringen van bovenste luchtweg tijdens slaap
- komt vaker voor bij kinderen met downsyndroom

symptomen
- snurken, ademstops, concentratieproblemen, slaapproblemen, vermoeidheid

diagnose
- slaaponderzoek (polysomnogram)

behandeling
- CRAP (luchtwegen worden met overdruk opengehouden)
- chirurgie (tonsillen/adenoiden verwijderen)
> vaker chirurgie bij kinderen met down omdat ze grotere tong, smallere luchtwegen en zwakkere spieren)

Question 28

otitis media acuta

Answer 28

OMA = ontsteking middenoor met ophoping vocht
klachten
- acuut ontstaan, koorts, prikkelbaarheid, nachtelijke onrust
diagnose
- trommelvlies is rood, soms spanning te groot en dan scheurt het
verwekkers
- meestal viraal (soms bacterieel)
behandeling
- antibiotica

Question 29

otitis media met effusie

Answer 29

ophoping vocht zonder teken van acute infectie (bij oma wel)

klachten:
- slechthorend, gedragsproblemen, drukkend gevoel, spraak- en taalontwikkelingsproblemen
- kinderen met down grotere kans want buis van Eustachius is korter en spier gehemelte werkt minder goed dus daardoor kan makkelijk vocht ophopen

behandeling
- buisjes

Question 30

beroepsallergie

Answer 30

klachten: neus, huid, longen
- klachten worden minder buiten werk

voorbeelden:
- eiwitten van plantaardige/dierlijke oorsprong (bakker)
- planten in kassen
- haren/urine laboratorium dieren
- chemische stoffen zoals metalen
- stoffen in kapperszaak

Question 31

acute keelpijn

Answer 31

laryngitis: viraal
tonsillitis: bacterieel

kinderen 5-14 jaar: 70-80% veroorzaakt door virus (bijv. rhino- adenovirussen, EBV)

15-30%: b-hemolytische streptokokken (60% van kinderen is drager)
- groep A (meestal boosdoener; roodvonk

5% door ander bacterien: h. influenza, s. aureus

vaak recidief? denk dan aan streptokokken!!!!

behandeling
- hinderlijke maar onschuldige klacht gaat vanzelf over binnen 7 tot 10 dagen
- heel ernstig: mond niet kunnen openen, toenemende slikpijn = penicilline geven

Question 32

scarlatina

Answer 32

= roodvonk

symptomen
- rode gegeneraliseerde huiduitslag, niet-aangedane neus-monddriehoek (narcose kapje), tong aardbeienrood , voetzolen/handpalmen vervellen

Question 33

laryngitis subglottica

Answer 33

verwekker:
- para-influenza virus

• leeftijd: 1-4 jaar (herfst/winter)

ontstaat
- na verkoudheid

symptomen
- heesheid, zeehondenblafhoest, progressieve inspiratoire stridor, subfebriele temperatuur

behandeling
- meestal self-limiting (bij ernstig intubatie)
- adviezen: stemrust, voldoende vochtinname, luchtbevochtiging, paracetamol

Question 34

epiglottitis

Answer 34

= acute zwelling epiglottis

• kinderen 2-6 (meestal gevaccineerd)
• vaccinatie in week 6-9 dus daarvoor kan kind krijgen

symptomen
- hoge koorts, ziek kind, snel progressieve inspiratoire stridor, slikpijn, kwijlen
(geen heesheid/hoesten)

verwekker
- Haemophilus influenzae type B (bacterie)

behandeling:
- zonder behandeling stikt patient
- NOOIT met spatel in keel kijken
- intuberen onder narcose, tracheotomie, AB tegen h.influenza

Question 35

longfibrose

Answer 35

restrictieve longziekte = kleiner TLC

oorzaken:
- bijwerking medicatie, granulomateus, idiomatisch, bindweefselaandoening

wondgenezing normaal
- homeostase (plaatjesaggregatie, vasoconctrictie, fibrinevorming)
- ontsteking/inflammatie (vasodilatatie)
- proliferatie (epitheelcellen naar wondrand, endotheelcellen nieuwe bloedvaatjes, fibroblsen maken ECM, myofibroblasen zorgen dat wondranden naar elkaar groeien)
- herstel/remoddeling (einde ophoping fibroblasen en depositie collageen)

= bij fibrose stoppen fibroblasen en niet waardoor restrictie longfuncite en disfunctie type 2 alveolaire cellen

behandeling
- niet curatieve fibroseremmers; pirfenidon en nintedanib
- zonder transplantatie mediane overleving 3 jaar

Question 36

idiopathische pulmonale fibrose

Answer 36

• mannen boven de 60 jaar (geassocieerd met roken)

risicofactoren
- medicatie, genetische predispositie, beroepsexpositie
- 10% genetisch met genetische behandeling

pathologie
- normaal: bij schade aan longen treedt er reactie op van type II alveolaire epitheelcellen en myofibroblasen
> bij IPF werken deze niet;type II alveolaire cellen
- telomeropathie: enzym telomerase, die telmoeren van cellen langer maakt werkt niet goed > cellen stoppen met delen

symptomen
- elastische arbeid verhoogd want compilantie longweefsel neemt af
- kleiner terugvolume, hogere ademfrequentie
- benauwd: toegenomen dikte longweefsel> verlaagde difussiecapaciteit
- gewichtsverlies, moeheid, CLUBBING

Question 37

type II alveolaire cel

Answer 37

soort stamcel in de longen
- maakt surfactant om alveoli open te houden

Question 38

pneumothorax

Answer 38

= lucht ing pleuraholte tussen partietale en viscerale pleura
- lange slanke mannen 20-40 jaar
meestal na trauma

risicofactoren
- pos familieanamnese, roken, COPD, astma, tuberculose, CF

symptomen
- acute dyspnea, scherpe pijn op borstkas (bij inademen verergert), niet-productieve hoest (nooit met bloed)

Lichamelijk onderzoek
- percussie hypersonoor
- auscultatie; ademgeruis verzwakt/ afwezig

diagnostiek
- X-thorax (atalectase aan rand van viscerale pleura)

Question 39

COVID-19

Answer 39

incubatietijd 2-14 dagen

transmissie
-lichamelijk contact, aerosol, druppels, contact met oppervlak, spierpijn, hoofdpijn, koude rillingen, vermoeidheid, diarree, braken anosmie

beloop
- asymptomatisch
- milde ziekte (81%) leeftijd <50, koorts, vermoeidheid, droge hoest, matglas afwijkingen ronde
- ernstige ziekte: (14%) >60, dyspneu, comorbiditeiten
- kritiek en overlijden: >68 jaar, ARDS, acute cardiac injury

Question 40

acute BLW infectie

Answer 40

bovenste luchtwo

Question 40

acute BLW infectie

Answer 40

bovenste luchtwo