Infectie en immuunziekten Flashcards
Sarcoidose
inflammatoire grannulomateuze ontsteking (zonder necrose)
- vaker bij donkere mensen
- vrijwel alle organen aangedaan (bijnieren als enige niet)
- vrijwel altijd luchtweg betrokkenheid
typische syndromen sarcoidose
- bihilaire lymfadenopathie (longen)
- lymfopenie (terwijl t-lymfocyten verhoogd in BAL)
- uveitis anterior
- lupus perinio
- erythema nodosum
- syndroom van lofgren= erythema nodosum, poloartritis, bilaterale hilaire lymfadenopathie
grannuloom bestaat uit
macrofagen, t- en b-lymfocyten, epitheloide cellen
produceren: ACE en IL2R en activeren vitamine D tot 1,25-dihydroaxy-vitamine D (hypercalciurie 80% en soms hypercalciemie 20%)
(bij sarcodiose komt het voor)
erythema nodosum
een ontsteking van het vet (de vetcellen) onder de huid en wordt uitgelokt door een prikkel van het afweersysteem. Deze ontsteking uit zich in goed voelbare pijnlijke en brandende onderhuidse nodules of knobbels, meestal op de benen
lupus pernio
sarcoïdose in het gelaat: rode of paarse geïndureerde (soms pijnlijke) plaques op de neus, wangen, oren, vingers, tenen.
diabetische voet
sensibele neuropathie: je voelt wond op voet niet
autonome neuropathie: huid is droog en minder doorbloeding: kloofjes in huid in combinatie met oedeem broedplaats bacterien
motorische neuropathie: zwakte van voetspieren, standsafwijkingen: ontstaan drukpunten met eeltvorming en soms bloedingen (hallux valgus, hameren, klauwtenen, ingezakte voetargus)
diabetes mellitus type 1
destructie van b-cellen van pancreas
- chronische ziekte begint meestal 30ste-35ste
- absolute insule deficiente
complicaties (zowel microvasculair als macrovascular)
- nefropathie (micoralbuminurie), 20-40% komt uiteindelijk bij nierdialyse terecht
- retinopathie
- neuropathie (bijv voet)
risico ziekte bij diabetes type 2
claudicatio intermittens, perifeer arterieel vaatlijden
Erysipelas
Erysipelas (ook wel belroos of wondroos genoemd) is een acute bacteriële infectie van de huid en onderhuids vet- en bindweefsel
bij bijv. diabetes mellitus
nierschade patient eerste parameter in urine
excretie van eiwit
monoculeosis infectiosa (EBV)
ziekte van pfeiffer
- epstein-barr virus
symptomen
- vergrote tonsillen, vermoeidheid, koorts, grote lymfeklieren over hele lichaam
acute fase: 2-4 weken na besmetting, patient kan tot halfjaar daarna vermoeid blijven
-meeste hebben infectie al doorgemaakt voor 5e levensjaar
- infectie op latere leeftijd geeft meer klachten
erysipelas
acute bacteriele infectie van dermis, oppervalkkige subcitis en oppervlakkige lymfevaten
verwekker:
- betahemolytische shock
klachten:
- hoge koorts, koude rillingen, malaise
lichamelijk onderzoek
- scherp begrensd erytheem, induratie, warme huid, blaren
risicofactoren
- verstoorde huidbarriere, oedeem, DM
behandeling
- medicatie: flucloxacilline of clindamycine
cellulitis
lijkt op erypsipelas maar verschil is:
- erytheem is minder scherp begrensd
andere verwekker:
- s. aureus, h. influenza
risicofactoren
- afgenomen lymfe afvloed, arteriële/veneuze insufficiëntie, verstoorde huidbarriere, obesitas
necrotiserende fascitis
hevige pijn die niet inverhouding staat met omvang zichtbare infectie
- geïnfecteerde gebied zwelt op en is rood
- als pijn weggaat: necrose
behandeling
- ruime excisie necrose
- empirische AB
contact eczeem
- allergisch: rode jeukende uitslag met schilfers
of - contacteczeem: type IV-overgevoeligheidsrectie, eczeem na 48 uur
diagnose: - patch test: pos na 48/72 uur: induratie, erytheem, blaasvorming
behandeling:
- vermijden allergeen
- heftige jeuk: corticosteroid zalf
constitutioneel eczeem
= atopisch eczeem
- vaak kinderen (65%) soms volwassenen (15%)
symptomen
- allergisch reageren op stoffen en prikkels,
- hoofdcriterium: jeuk
- locatie: ellebogen, knieën, hoofdhuid
- bijkomend astma, hooikoorts, droge huid,
diagnose: klinisch beeld
behandeling:
- pettenzalf en lokale immunosuppressiva
psoriasis
- piekincidentie: 30-50 jaar
2 vormen: plaque psoriasis en pustulaire psoriasis (zeldzamer)
plaque psoriasis
- IL17, TNF-alfa en IL-23 afwijkend
pustulaire psoriasis (zeldzaam)
- pustels en korstvorming door neutrofiele grannulocyten (Th-17), IL-16 en IL-36 verhoogd
algemene symptomen:
- schilfering huid (scherp begrensd erythemateuze wit-gekleurde keratotische plaque), jeuk, nagelafwijkingen, gewrichtsontstekingen, worstvingers/tenen, afwijking van botten bij beeldvorming
vaak positieve familie anamnese
risicofactoren exacerbatie
- immuunstimulerende therapie, infectie elders lichaam, stress
behandeling:
- geen curatieve behandeling, symptomen behandelen
urticaria
= netelroos of galbulten
- alle leeftijden
- JEUK
acuut = afzonderlijke plekken binnen 24 uur weer weg (meestal binnen enkele uren) (max 6 weken)
chronisch = langer dan 6 weken
behandeling
- kinderen; antihistaminica
- kinderen > 12: montelukast en omalizumab
asteototisch eczeem
extreem droge huid, jeukend, gebarsten
behandeling
- hydrateren: vaseline cremes
- bij ernstige ontsteking: coritocsteroidzalf
perifere spondylartritis
spondylartritis = verzamelnaam voor aandoeningen die mono- oligo- artritis geven / geassocieerd met HLA B-27 gen
(zoals ziekte v crohn, Colitis ulcerosa, psoriasis, reactieve artritis, m. bechterew)
artritis psoriatica
= valt onder perifere spondylartritis
- 30-50 leeftijd
- grote gewrichten, asymmetrisch, DIP betrokkenheid
behandeling:
- methotrexaat (soms erbij nog sulfasalzide/hydroxychloroquine)
- TNF, of IL-17 blokkers, of JAK remmers
reactieve artritis
= valt onder perifere spondylartritis
- bacteriële infecties helder in lichaam
mogelijke verwekkers - salmonella, shigella, campylobacter, c. difficile, chlamydia, gonorroe
symptomen;
- artritis onderste extremiteiten, entehsistis, catylitis, conjunctivitis, uretritis, prostatitis, cystitis, pericarditis
behandeling
- antibiotica onderliggend probleem
uine
jicht
ontsteking in reactie op uraatkristallen in gewrichten
(complement activatie door uraatkristallen lijdt tot de fagocytose van urine zuur, neutrofiel gaat in lysis, ontsteking)
symptomen:
- MTP1, PIP, voet, hand, enkels, knieën, polsen, elleboog
diagnose
- hoog BSE, CRP (tijdens aanval urinezuur: normaal/verlaagd)
- gewrichtspunctie uraatkristallen
jichtaanval behandeling:
- ijs, rust, NSAID, prednison, colchicine, intra-articulaire steroide
pseudojicht
calciumpyrofosfaatkristallen in gewricht na stress, pre-existentie artrose
- DIP, pols, elleboog, knie, schouder
artritis bij SLE
auto-immuunziektes met anti-nucleaire antistoffen (ANA’s), uv-gevoeligheid, immuuncomplexen van IgG en complement
- SLE vaker bij vrouwen dan bij mannen
- 85% jongere dan 55 jaar
kenmerkend; vlinderexantheem op/rond neus en lupus nefritis
cellulitis orbitae
infectie rondom 1 oog & fors gezwollen oogleden
pre-peptaal:
- roodheid, zwelling, warmte, mogelijke ongevoeligheid ooglid (oog zelf niet aangedaan)
behandeling:
- AB en warme compressen
post-peptaal: (gevaarlijk)
- roodheid conjunctiva, proptosis oog, virusdaling, relatief afferente pupildefect, bewegingsbeperking
behandeling:
- chirurgische drainage van puspocket + AB
diagnose
- klinisch beeld, bloedonderzoek, kweken
dacrocystitis
ontsteking van traanbuis
- oudere mensen
symptomen
- zwelling en pijn
ontstaan: obstructie traanafvoer, ophoping van traanvocht en bacterien
verwekkers
- s. aureus
behandeling;
- AB
Uveitis
anterior uveitis (75%)
symptomen:
- pijn, fotofobie, soms verminderde visus
oorzaken
- HLA b27 (Bechterew), sarcoidose, juveniele idiomatische artritis, herpes, CMV
intermediaire uveitits (zeldzaam)
symptomen:
- inflammatie glasvocht, pars Plana en perifere retina
oorzaken
- sarcoidose, MS, ziekte v Lyme, jubella
posterior uveitis
sympromen
- pijnloos, fotofobie, verminderde visus
oorzaken
- zowel infectieus als niet-infectieus
panuveitis
oorzaak:
- sarcoidose, ziekte v behcet
behandeling
- oogdruppels (steroiden), injectie bij oog, oraal prednison
complicaties
- oogboldruk stijging, cataract
conjunctivitis
(zeldzaam)
symptomen bacterieel: (80% bacterieel)
- roodheid, irritatie, oedeem, secretie
- unilateraal gaat na 1-2 dagen over bilateraal
symptomen viraal:
- roodheid, waterige soms bloederige secretie
- unilateraal gaat na 1-2 dagen over bilateraal
verwekker
- 80% bacteriële oorzaak (pus zichtbaar) s.aureus, str. pneumoniae, h.influenza
- viraal: entero- coxsackie, adenovirus
behandeling:
- meestal spontane resolutie na 7-14 dagen
conjunctivitis
(zeldzaam)
symptomen bacterieel: (80% bacterieel)
- roodheid, irritatie, oedeem, secretie
- unilateraal gaat na 1-2 dagen over bilateraal
symptomen viraal:
- roodheid, waterige soms bloederige secretie
- unilateraal gaat na 1-2 dagen over bilateraal
verwekker
- 80% bacteriële oorzaak (pus zichtbaar) s.aureus, str. pneumoniae, h.influenza
- viraal: entero- coxsackie, adenovirus
behandeling:
- meestal spontane resolutie na 7-14 dagen
reumatoide artritis
= symmetrische inflammatoire aandoening gewrichten
- vaker mannen dan vrouwen
symptomen
- langdurige ochtendstijfheid
- kleine hand-/voetgewrichten, schouder, elleboog, heup, knie
diagnose
- hoog bezinking en CRP
- reumafactor (IgM antistof tegen Fc-gedeelte IgG) 55-70% patiënten heeft deze
- ACPA/anti-CCP: gecitrullineerde eiwitten 50-65% patenten
**specificiteit en sensitiviteit ACPA hoger dan RF
behandeling
- conservatief: medicatie, corticoiden inspuiting, fysiotherapie
- chirurgisch; synovectomie, peesreconstructie, artrose, decompressie zenuwen
LET OP: intubatie bij 35% instabiliteit antlanis-axis
pathologie:
- synovitis, vorming pannus, aantasting kraakbeen, aantasting bot/ligament
- osteoporose bosuiteinden, cystevorming, oksalen collaps, VALGUSSTAND knie
fibromyalgie
chronisch pijn syndroom
diagnose
- geen specifieke laboratorium test
- WPI (widespread pain index)
- SSS (symptom severity scale)
behandeling
- verlichten symptomen, verbeteren kwaliteit van leven, beheersen klachten lange termijn
- fysiotherapeut, erotherapeut, pijnstilling (NSAID), cognitieve therapie
allergie
IgE type 1 overgevoeligheidsreactie (<2uur)
symptomen per systeem
- maagdarm: misselijkheid, buikpijn, braken, diarree
- huid; urticaria, oedeem
- ogen: jeuk, roodheid, tranen, zwelling
- bovenste/ onderste luchtwegen; loopneus, verstopte neus, jeuk neus, niezen, benauwd, piepen, hoesten, stridor
- anafylaxie
diagnose
- skin prick test, immunocap of dubbelblind placebo controlled food challenge
anafylaxie schaal van muller
graad 1; gegeneraliseerde jeuk, urticaria en/of erytheem
graad 2; graad 1+ gerealiseerd oedeem, misselijkheid, braken, licht gevoel, buikpijn, diarree, drukkend gevoel borst
graad 3; graad 2 + stridor, dysfagie, heesheid, onduidelijke spraak, dyspneu
graad 4: graad 3 + cyanose, hypotensie, collaps, incontinentie, bewusteloosheid, hartritmestoornis
behandeling
- acuut: adrenaline auto-injector
- immunotherapie (5 jaar)
syfilis
lues
= bacterie terponema pallidum
60% overdracht via seksueel contact
risico
- homoseks, prostitutie, HIV
- actieve ziekte tijdens zwangerschap is gevaarlijk voor kindje
stadia
1: pijnloos ulcus met lymfadenopathie op penis of vagina (binnen enkele uren verspreid bacterie zich door lichaam). binnen 4-6 weken geneest ulcus vanzelf
- waarschuwen: alle partners van afgelopen 3 maanden
2: 6 weken tot 12 maanden zit bacterie in elk orgaan, zowel bloed als slijmvliezen zijn besmettelijk
- waarschuwen: parters afgelopen 6 maanden
latente fase: kan 2-30 daarna overgaan in fase 3
diagnostiek
- PCR ulcus, ELISA EIA (treponemale antistoffen), non-treponemale test (VDRL/RPR) (als >1:8 suggestief voor ziekte actief)
= pas positieve syfilis als er ook treponemale antistoffen zijn (EIA, TPPA, TPHA)
behandeling
- penicilline (stadium bepaalt duur behandeling)
Hepatitis E
ontsteking van de lever die veroorzaakt wordt door het hepatitis E virus
- gezonde mensen geklaard voor symptomen zal geven en dus geen ziekte verschijnselen
besmetting
- via vlees en ontlasting van varken/ wilde dieren
! transplantatie Patienten mogen geen eten met varkenslever erin !!
symptomen
- vermoeidheid, lichte koorts, pijn in de buik, icterus, donkere urine, ontkleurde ontlasting
- ziekteduur 1-4 weken
behandeling
- meestal niet nodig
- soms ribavirine geven (virusremmer)
urineweginfectie
hoge uwi > infectie in nieren > pyelonefritis
lage uwi > cystitis (blaasinfectie)
- vaker bij vrouwen 15-24 jaar en >60 jaar
verwekker - E.coli, enterokokken, klebsiellasoorten, proteussoorten
symptomen cystitis
- dysurie (pijnlijk/branderig), pollkisurie (kleine hoeveelheden), toegenomen mictiefrequentie, hematurie, pijn in rug of onderbuik
lichamelijk onderzoek
- alleen bij tekenen weefselinvasie (flankpijn, retentieblaas, peritoneale prikkeling, dehydratie, shock)
aanvullend onderzoek
- alleen bij zwangere vrouwen, ouderen, verblijfskatheter
diagnostiek
- dipstick, nat preparaat, geautomatiseerd sediment
- kweek indicaties: gecompliceerde uwi, falen empirische behandeling, uwi bij profylaxe en kinderen < 12 jaar (pos als >10^5 micro organismen/ml)
behandeling
- afwachten
- nitrofurantoine (5 dagen)
- fosfomycin of trimetroprim
- gecompliceerde uwi (zwanger/teken weefselinvasie): ciprofloxacine, daarna augmentin, daarna cotrimoxazol
profylaxe: >3 ongecompliceerde uwi binnen 1 jaar
- 6-12 maanden AB, cranberrytabletten, vitamine C of antioxidanten
urosepsis
complicatie van niet of slecht behandelde urineweginfectie
criteria sepsis (alle 4 voldoen)
- koorts boven 38,5 of hypothermie onder 36
- tachycardie >90/min
- leukocytose >12x10^9/L
- tachypneu >20/min
behandeling
- augmentin + eenmalig gentamicine iv of tweede generatie cefalosporine iv + eenmalig gentamicine iv of derde generatie cefalosporine iv
- duur 10-14 dagen
MRSA bacterie
resistente variant van s.aureus voor beta-lacatam antibiotica
- je kan het dragen zonder ziek zijn
- komt voor in huid, neus, keel, darmen, urine
- tijdelijk: gaat vanzelf weer weg
- besmetting door huidcontact: soms via huidschilfers of niezen
- alleen gemeld als besmetting buiten ziekenhuis heeft plaatsgevonden
behandeling
- vacomycine (iv) = glycopeptide Ab die ook ingrijpt op celwandsynthese (wel nefro- en ototoxisch
maatregelen
- apart verpleegd en behandeld
mensen testen als
- kort voor opname in buitenland in ziekenhuis geweest
- contact met bedrijfsmatig gehouden leven varkens/vleeskalveren/vleeskuikens
- woont op bedrijf waar deze dieren gehouden worden
malaria
symptomen
- vermoeidheid, hoofdpijn, verminderde eetlust, misselijkheid, lage rugpijn, gewrichtspijn, diaree
plasmodium falciparum variant: ernstiger vanwege infectie van verschillende soorten rode bloedcellen
behandeling
- malarone of mefloquine
diagnose
- dikke druppel preparaat of antigeensneltest
behandeling
- chloroquine
dengue
enekelstrengs RNA virus behoort to flavivirus geslacht (repliceert voornamelijk in monocyten)
symptomen
- koorts, hoofdpijn (retro-orbitaal), spierpijn, gewrichtspijn, huiduitslag, misselijkheid, diarree, buikpijn, leukopenie, lymfadenitis, trombopenie, braken
verschijningsvormen dengue
- aspecifiek koortsend, dengue hemorrhagic lever, dengue shock syndrome
diagnose
- symptomen, reisgeschiedenis, lab: leukopenie, trombocytopenie, positieve tourniqettest
behandeling
- ondersteuning symptomen
!! ernstiger bij mensen die al eens eerder dengue hebben gehad, antilichaam reactie vertraagd !!!
tyfus
salmonella thyphi
koorts, buikpijn, constipatie
leptospirose
stilstaand water
koorts, rash, spierpijn
rickettsiose
koorts, rash, gewrichtspijn, spierpijn, hoofdpijn, tekenbeten (azie)
chikungunya
muggen
koorts, rash, gewrichtspijn, hoofdpijn
zika-virus infectie
muggen
koorts, cash, conjuctivitis, gewrichtspijn
osteomyelitis
micro-organismen vormen vaak biofilm
symptomen
- koorts, verhoogd BSE, CRP, leukocytose met linksverschuiving, lokale pijn, hotspots op skeletscintigrafie, later lokale infectie verschijnselen, eerste 2 weken geen afwijkingen op conventionele rontgenfoto
diagnose
- bloedkweken of diepe kweken
- meestal s.aureus
behandeling
- breedspectrum AB bij onbekende verwekker
- langdurige behandeling (3 maanden, eerste weken iv daarna oraal ciprofloxacine)
- chirurgisch als: abces, fistelvorming, sekwester vorming
patient met transplantaat minder dan 5 maanden geleden wordt ziek
reactieve latente infectie
virus
- BK, CMV, EBV, Hep B/C, HSV, VZV
parasitair
- leishmanis, strongyloides, toxoplasma
intracellulaire bacterie
- listeria, nocardia, mycoplasma tuberculosis
opportunistische infectie
- PJP (Pneumocystis jirovecii pneumonia), adenovirus
CMV
symptomen
- koorts, spierpijn, gewrichtspijn, beenmergsupressie
CMV-ziekte
- hepatitis, colitis, retinitis, pneumonitis
bloedafwijkingen
- trombopenie, stijging leverwaarden, CRP
behandeling
valganciclovir
PJP
pneumocystitis jirovecii pneumonia
bij patiënten met HIV/AIDS (CD4 <200) > verminderde t-cel functie
symptomen (sluipend)
- droge hoest, progressieve kortademigheid
- patient oogt niet zo ziek, maar hele lage saturatie
- vlindervormige infiltraten X-thorax
behandeling
- cotrimoxazol
complicatie
- pneumothorax
reumatoide artritis
- vaker vrouwen, 6-7 jaar kortere levensverwachting
symptomen
- langdurige achtenstijfheid, kleine hand/voet gewrichten, schouder, elleboog, heup, knie
- synovitis, vorming pannus, aantasting kraakbeen, aantasting bot, aantasting ligament
behandeling
conservatief
- medicatie, corticosteroïden, spalken, silverringsplinten, schoenaanpassing, fysio
operatie
- synoviectomie, persreconstructie, artrodese, decompressie zenuwenen
epifysiolitis capitis femoris
= afglijden epifyse ten opzichte metafyse
- meest voorkomende adolescente heupaandoening
- vaak bij jongens tussen 10-17 (met overgewicht of vertraagde pubertijd)
acute SCFE: door trauma
chronische SCFE: klinisch beeld vaag: pijn bij lopen, wisselende pijnklachten heup of knie en progressief beenlengteverschil
instabiel
- zeer pijnlijk, nauwelijks te onderzoeken
- niet belastbaar
stabiel
- belastbaar
- beenlengteverschil, endorotatie beperking, ecorotatie verruiming
*** bij flexie heup neiging tot abdiceren en exporteren > teken van drehman
behandeling
- operatief (fixatie met 2 schroeven)
juveniele idiomatische artritis
= reuma bij een kind voor 16e verjaardag
- vaker bij meisjes dan bij jongens
symptomen
- artritis meer dan 6 weken zonder bekende oorzaak
- pijn en stijfheid gewrichten, warm, pijnlijk en gezwollen
diagnose
- ontsteking gewricht (synovitis), en hydropa
behandeling
- corticosteroïden
- DMARDS
