pierwiastki Flashcards
makroelementy (makroskładniki)
są to pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów, występują w dużych ilościach, np.: węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, wapń, magnez, sód, fosfor, potas
mikroelementy (mikroskładniki)
są to pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów, występują w małych ilościach, np.: żelazo, miedź, cynk, mangan, bor, molibden, jod, kobalt
C
H
O
wchodzą w skład podstawowych związków chemicznych, np.: białek i węglowodanów
są materiałem służącym do budowy struktur komórkowych; ich brak powoduje śmierć organizmów
makroelementy
N
składniki białek, witamin, hormonów wzrostowych
wpływa na wzrost organizmów
makroelementy
P
wchodzi w skład kości, kwasów nukleinowych
jego brak powoduje krzywicę, zaburzenia przemian metabolicznych i zaburzenia oddychania
makroelementy
Ca
składnik kości, muszli mięczaków, płynów ustrojowych
niedobór wapnia u kręgowców powoduje krzywicę i łamliwość kości, próchnicę zębów; wapń uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi, przyczyniając się do tworzenia skrzepów
makroelementy
Główne hormony wpływające na homeostazę wapnia to: parathormon, kalcytonina i 1α,25(OH)2-witamina D.
Parathormon jest białkiem , który pierwotnie powstaje w formie nieaktywnej, czyli prohormonu. Impulsem do jego syntezy w przytarczycach jest spadek ilości wapnia w osoczu i spadek zawartości jonów magnezowych.
Parathormon odpowiedzialny jest także za produkcję witaminy D3 poprzez regulację enzymu zaangażowanego w syntezę tej witaminy.
Syntezę kalcytoniny w tarczycy inicjuje podwyższony poziom wapnia w osoczu. Natomiast spadek stężenia tego pierwiastka wyhamowuje działanie tego hormonu. Kalcytonina działając na tkankę kostna powoduje przekształcenie się komórek pierwotnych w osteoblasty , hamuje także powstawanie osteoklastów z osteoblastów. Hormon ten inhibuje także działanie enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie się witaminy D w witaminę D3. Kalcytonina powoduje zwiększenie wydalania w nerkach jonów : wapnia , chloru, sodu , magnezu i fosforu .
Kalcytonina działa antagonistycznie w stosunku do parathormonu.
Na
K
składniki płynów ustrojowych i
komórek
uczestniczą w transporcie substancji przez błonę komórkową; wpływają na pobudliwość komórek, np. nerwowych, mięśniowych
makroelementy
Mg
wchodzi w skład chlorofilu u roślin; u kręgowców występuje w małych ilościach w kościach oraz w komórkach w cytoplazmie
u roślin jego brak powoduje żółknięcie liści, u zwierząt brak magnezu może wywołać kurcze mięśni, np. tężyczkę
makroelementy
S
wchodzi w skład białek; występuje w paznokciach i włosach
brak siarki powoduje u człowieka kruchość i łamliwość paznokci i włosów
makroelementy
Fe
u zwierząt wchodzi w skład hemoglobiny
transport tlenu w postaci oksyhemoglobiny u roślin uczestniczy w wytwarzaniu chlorofilu
mikroelementy
J
składnik tyroksyny - hormonu produkowanego przez tarczycę
tyroksyna wpływa na tempo przemiany materii i energii
mikroelementy
Mn
wchodzi w skład enzymów
wpływa na wzrost kości u ludzi, jego brak ogranicza rozmnażanie
mikroelementy
Cu
wchodzi w skład enzymów wpływających na proces oddychania
uczestniczy w wytwarzaniu chlorofilu u roślin i hemoglobiny u ludzi
mikroelementy
Co
składnik witaminy B12
uczestniczy przy produkcji hemoglobiny
mikroelementy
F
szkliwo nazębne
jego brak wywołuje próchnicę zębów
mikroelementy
Zn
składnik enzymów czynnych w przemianie białek i węglowodanów, składnik insuliny
jego brak powoduje powolne gojenie się ran, choroby skóry, łamliwość paznokci
mikroelementy
