Overheid en privaatrecht

Question 1

Mag de overheid gebruikmaken van het privaatrecht?

Answer 1

Ja, in beginsel wel.

Wel is de overheid - die als rechtspersoon privaatrechtelijk optreedt - gebonden aan de abbb’s.

Er mag ook geen sprake zijn van onaanvaardbare kruising met publiekrecht. Deze leer (de leer van de onaanvaardbare doorkruising) is ontwikkeld in het arrest Windmill. Van onaanvaardbare doorkruising is sprake als de privaatrechtelijke regel het publiekrecht op een onaanvaardbare wijze doorkruist.

Question 2

Wat toetst het Windmill-arrest?

Answer 2

Of de overheid gebruik mag maken van de privaatrechtelijke weg.

Question 3

Hoe luidt de eerste vraag in stappenplan van het Windmill-arrest, waarin wordt getoetst of de overheid gebruik maken maken van de privaatrechtelijke weg?

Answer 3

1. Voorziet de betrokkenen publiekrechtelijke wet in een antwoord naar de toelaatbaarheid van privaatrecht?

• Wet wet kan het gebruik van het privaatrecht door de overheid verbieden.
• Ook kunnen wetsbepalingen juist verwijzen naar bepaalde privaatrechtelijke mogelijkheden, bijv. art. 4:142 Awb.
• Indien het publiekrecht op een dergelijke manier uitkomst biedt op de vraag naar toelaatbaarheid van privaatrecht is er duidelijkheid: privaatrecht mag wel of juist niet worden toegepast.

Question 4

Hoe luidt de tweede vraag in stappenplan van het Windmill-arrest, waarin wordt getoetst of de overheid gebruik maken maken van de privaatrechtelijke weg?

Answer 4

2. Zo nee, is er sprake van onaanvaardbare doorkruising?

Indien het publiekrecht niet in een antwoord voorziet op de vraag naar de toelaatbaarheid van privaatrecht, dan is vraag 2 van belang.

Doorkruisingscriteria:
a. Inhoud en strekking van de publiekrechtelijke regeling
- Bedoeling van wetgever
- Rechtspolitieke argumenten
- Zie ook: Kunst- en antiekstudio Lelystad

b. Rechtsbescherming en belang van burgers
- Algemene en bijzondere rechtsbescherming
- Wanneer overheid publiekrechtelijke instrumenten gebruikt, staat een beroep bij de bestuursrechter open, welke laagdrempeliger is dan bij burgerlijke rechter.

c. Is er een vergelijkbaar resultaat mogelijk via de publiekrechtelijke regeling?
- Dan heeft publiekrechtelijk de voorkeur.

Als er sprake is van onaanvaardbare doorkruising, staat privaatrecht in beginsel niet open voor de overheid.

Question 5

Kunst- en antiekstudio Lelystad

Answer 5

Gaat over doorkruisingscriteria a: inhoud en strekking publiekrechtelijke regeling.

Regel: “Wanneer wetgever bewust privaatrechtelijk overheidsoptreden ongemoeid heeft gelaten, mag je ervan uitgaan dat publiekrechtelijke regeling indien aard privaatrechtelijke handelingen de publiekrechtelijke regeling niet doorkruist”

! Burgerlijke rechter moet integraal + vol toetsen of privaatrechtelijk overheidshandelen voldoet aan abbb’s !

denk aan: art. 3:14 Awb: plicht= algemeen belang behartigen

Question 6

Openbare zaken

Answer 6

1) Gewoon gebruik= door de overheid geduld
2) Bijzonder gebruik= eigenaar (overheid) mag eisen/ voorwaarden stellen
 Eigenaar kan bijzonder gebruik verbieden, tenzij overheid-eigenaar dan
publiekrecht doorkruist (Windmill)

Question 7

Arresten

Answer 7

HR Amsterdam Geschiere
- “Na publiekrechtelijke toestemming, mag privaatrechtelijke toestemming voor
bijzonder gebruik niet geweigerd worden”
- Anders: art. 3:13 BW (= misbruik van bevoegdheid)
! Uitzondering: zwaarwegende belangen

HR Götte
- “Naast publiekrechtelijke vergunning voor bijzonder gebruik ook
eigenaarstoestemming nodig (+ evt voorwaarden)”

HR Den Dulk/ Curaçao
- “Kan de overheid van een overeenkomst afkomen?”
 Ja: wanneer er sprake is van onvoorziene omstandigheden
Vereisten:
1) Omstandigheden niet overeenkomst verdisconteerd
2) Voldoende rechtvaardiging niet – nakomen overeenkomst
= Art. 6:258 BW