Ónæmis og meina 2021 Flashcards
Örverudrepandi peptíð veita vernd á bæði innra og ytra lagi þekju í húð?
rétt
Þegar óreyndar B og T frumur eru að greina ónæmisvaka virkjast þær strax og fara á sýkingarstað?
rangt
- tekur ósérhæfar frumur allt að 4-5 daga að virkjast og sérhæfast.
1°eitilvefur eru starfsstöðvar eitilfrumu?
rangt
- 2°eitilvefur eru starfsstöðvar eitilfrumu
- 1° eitilvefur er þroskun og myndun B og T frumna
T frumuviðtaki hefur 1 bindiset og B frumuviðtaki hefur 2 bindiset?
rétt
Kompliment brotið C3a kemur að agnaáti?
rétt
Sýkladráp fer meðal annars fram í átleysibólum í mast frumum?
rangt
- sýkladráp fer fram í átleysibólum í makrófögum og neutrofílum
HIV sýkir CD8?
rangt
- HIV sýkir CD4+ hjálparfrumur
Ofnæmisvaki er sameind sem binst við Fce viðtaka á mastfrumu?
rétt
Ónæmisvaki sem berst inn um öndunarveg getur valdið astma eða kvefi?
rétt
Einliða IgG finnst ekki í útvefjum?
rangt
- það finnst í útvefjum, aðallega í blóði!!!!
Ofnæmisvaki sem berst inn um meltingarveg getur valdið ofsakláða?
rétt
- histamín í miklu magni veldur ofsakláða.
Ofnæmisviðbragð af gerð 1 er sama viðbragð og kemur við sníkjudýrasýkingar?
rétt
Sameindahermun er ein af ástæðum sjálfsofnæmis?
rétt
Er CRP (bráðfasaprótein) bara að finna í blóði?
rétt
B frumur hafa tvö bindiset og T frumur hafa 1?
rétt
Bólguboðefni geta bara haft staðbundin áhrif?
rangt
B frumur geta tjáð bæði MHC I og MHC II?
rétt
IFN alfa og IFN beta auka MHC II tjáningu í frumum?
rangt
- IFN alfa og IFN beta auka tjáningu í MHC I
- Það er IFN gamma sem eykur tjáningu MHC II
T drápsfrumur geta eytt frumum með því að hvetja þær í stýrðan frumudauða?
rétt
Mast frumur, baso og eosinphilar eru að gegna mikilvægu hlutverki í sveppasýkingum og bakteríusýkingum?
rangt
- mastfrumur, baso og eosin eru ræstir í IgE mótefnasvari sem er virkt í vörnum gegn sníklum og ónæmissvari.
Kompliment þættirnir C5b, C6,C7,C8,C9 eru hluti af rofferli?
rétt
Makrófagar seyta örverudrepandi peptíði út í millifrumuvökvann?
rétt
Náttúrulegar T frumur þroskast í thýmus og greina framandi vaka ?
rangt
- afleiddar T stýrifrumur greina framandi vaka
- náttúrulegar greina sjálfsvaka
T stýrifrumur hindra þær T frumur sem greina sjálfsvaka?
rétt
Ónæmisbilanir í B frumum eru alvarlegri en í T frumum?
rangt
TLR eru einungis tjáðir utan á frumu?
rangt
- TLR eru tjáðir á yfirborði eða í frymisbólum
T - frumuóháð ónæmissvörun er ónæmisvekjandi í börnum undir 2 ára?
rangt
Sértækir T frumugallar eru algengustu og vægustu meðfæddu ónæmisgallarnir?
rangt
Hvaða sameind af þessum er bólguboðefni?
Helstu bólguboðefnin eru:
- IL- 1
- IL -6
- TNF alfa
Mótefni sem óreynd B fruma er að tjá á yfirborði sínu er …
IgM
Hvaða mótefni stuðlar að klassíska kompliment kefinu?
IgG og IgM
Hvaða mótefni getur verið einliða og fjölliða?
IgA
Hvaða mótefni leiðir til losunar á sameindum úr basófílum?
IgE
Hvaða boðefni eykur tjáningu á MHC class I út á yfirborð frumna?
IFN -a eða IFN -b
Hvaða sameind eða boðefni miðlar signal 1?
T fruman binst í gegnum Tcr og CD4 við MHC.
Hvaða sameind eða boðefni miðlar signal 2?
T fruman binst í gegnum CD28 við CD80/CD86 hjálparviðtaka
Hvaða sameind eða boðefni miðlar signal 3?
T fruman bindur ýmis boðefni sem sýnifruman og nálægar frumur seyta og ræður það mestu um sérhæfingu frumunnar.
Hvaða sameind/boðefni virkjar Th1 frumu?
IL-12
Hvaða sameind/boðefni virkjar Th2 frumu?
IL-4
Hvaða sameind/boðefni virkjar Th17 frumu?
IL-6 , IL-23, IL-beta
Helstu sýnifrumurnar?
Angafrumur
Makrófagar
B frumur
Hvaða boðefni er seytt af Th17?
IL-17
Hvaða klínísku einkenni má sjá eða búast við ef einstaklingur er með meðfæddan B frumu ónæmisgalla?
stöðugar bakteríusýkingar
(Eins og streptókokkar, pneumokokkar og meningókokkar.)
Hvaða klínísku einkenni má sjá eða búast við ef einstaklingur er með meðfæddan T frumu ónæmisgalla?
viðvarandi veirusýkingar.
(Mjög viðkvæmir fyrir sýkingum af vissum gerðum baktería , sveppa og veira sem eru almennt haldnar í skefjum hjá almennum einstaklingum.)
Hvaða sameindir/frumur stuðla að æðavíkkun fyrir ónæmissvar 1?
Histamín, mastfrumur
Hvaða sameind skilgreinir ónæmissvar 3?
Mótefnafléttur
Hvaða frumur taka þátt í ónæmissvari 1?
Th2, Mastfrumur, Eosinophilar og IgE mótefni.
Skilgreining:
T frumuháð svörun
B fruma tekur prótein vaka og bútar hann niður í peptíðbúta og sýnir T frumunni í gegnum MHC II.
T fruman ræsir þá B frumuna sem fer í gegnum sækniþroskun og getur átt flokkaskipti og myndar minni.
Skilgreiningar:
Hvað er T frumu miðlað ónæmissvar?
Hvar gerist það og hvað gerist?
Þetta ónæmissvar er hægt, tekur 1-2 daga að koma fram, berklapróf er dæmi um svona.
T frumur sem greina sjálfsprótein virkjast
- CD4 seyta IFN
- Th1 = IFN= ræsir makrófaga
- Th17 = kalla á neutrophila
- makrófagar og neutrophilar valda vefjaskaða
- CD8 drepa vefjafrumur sem eiga ekki að deyja.
Skilgreiningar:
Segja frá Makrófögum, líftíma, hlutverk í sýkingu
Makrófagar eru langlífar frumur sem tilheyra ósérhæfða ónæmiskerfinu. Þær þroskast upphaflega í beinmerg sem mónócýtar og fara svo inn í vefi og verða að makrófögum.
Eru mikið í bandvef, meðfram æðum, í lifur og um allt miltað. Makrófagar koma fyrst í sýkingu að borða sýkilinn en neutrofílarnir koma svo og taka við þar til þeir borða yfir sig og deyja og þá hreinsa makrófagarnir upp dauðu neutrophilana.
Skilgreining:
Segja frá tveimur þáttum sem koma í veg fyrir sjálfsofnæmi
Mikilvægasta leiðin til að koma í veg fyrir sjálfsofnæmi er greining ónæmiskerfisins á milli sjálfs og framandi.
- Miðlægt þol = T frumur fara í gegnum miðlægt þol í thýmus, ef þær tjá sjálfsprótein er þeim eitt eða óvirkjaðar.
- Bælifrumur = bæla ónæmissvar þeirra T frumna sem greina sjálfsprótein.
Apoptosis er orkuháð ferli?
rétt
Apoptosis er ferli sem er ekki hægt að stöðva ef það er hafið?
rétt
Apoptosis kemur í kjölfar bólgusvars?
rangt
- bólgumyndun verður í Necrosis
Apoptosis verður vegna súrefnisskorts?
rangt
- necrosis verður vegna súrefnisskorts
Apoptosis er…
stýrður frumudauði
Necrosis er …
frumudauði vegna áverka
Apoptosis verður þegar einhverjar ástæður sjá til þess að fruman er valin til að deyja , það er ekki þörf á henni lengur.
rétt
Bráðbólga, þá eru neutrophilar í vefnum áberandi?
rétt
Bráðbólga, þá eru bólgumiðlarnir að koma einungis frá öðrum frumum?
rangt
- bólgumiðlarnir koma frá öðrum frumum, bólgufrumum og skemmdum frumum.
Plasmafrumur eru í bráðri bólgu?
rangt
- neutrophilar og granulocýtar eru í bráðri bólgu
Bólga, þá eru plasmafrumur áberandi við sníkjudýrasýkingar?
rangt
- plasmafrumur koma fram í krónískum bólgum, ekki bráðum bólgum.
Bólga, vefjadrep er alltaf afleiðing bráðra lungnabólgu vegna bakteríusýkinga?
rangt
- getur gerst en ekki alltaf
Bólga, Gangrenous bólga er bólga með yfirborðsskán, sem getur sést við C. difficili sýkingu?
rangt
- pseudomembranous bólga
Blóðrek í slagæðum getur valdið drepi í hvaða líffæri sem er?
rétt
Blóðrek í slagæðum getur verið vegna segamyndunar í hjarta og ósæð?
rétt
Lungnablóðrek veldur alltaf drepsvæði í lungum?
rangt
- aðeins ef sjúklingur er með slæman lungnasjúksóm eða hjartabilun.
Fituagnir geta valdið blóðreki?
rétt
Neutrophilar eru átfrumur?
rétt
Æxli, hvað þýðir Leukemia?
Hvítblæði
Þegar þú skoðar illkynja æxlisvöxt í smásjá þá getur þú séð dysplasiu í vefjum sem eru nálægt?
rétt
Getur geislun haft einhver áhrif á illkynja æxli?
geislun í miklu magni getur myndað illkynja æxli.
Atheroma, HDL veldur áhættu á því að fá fituskellu í slagæð?
rangt
- LDL
Atheroma, líkur á kransæðastíflu hækkar með aldrinum?
rétt
Græðsla, Keloid er eitt dæmi um óeðlilega örvefsmyndun?
rétt
Græðsla, Skorpulifur er dæmi um óeðlilega örvefsmyndun?
rétt
Frumuáverkar, Dystropic kölkun eru kalkútfellingar í skemmda vefi og æxlisvefi?
rétt
Frumuáverkar, Coagulative necrosis er dæmigert fyrir drep í hjartavöðva vegna súrefnisskorts?
rétt
Frumuáverkar, Liquefactive necrosis er einkennandi þar sem bakteríusýking er til staðar?
rétt
Caseous necrosis er einkennandi fyrir berklasýkingar?
rétt
C vítamínskortur getur ollið því að sár grær illa?
rétt
- C vitamin getur flýtt fyrir að sár grói
Granulation vefurinn einkennist af nýmyndun æða?
rétt
Necrosis (frumudrep) er alltaf með óendurkræfum frumuskemmdum?
rangt
- necrosis er endurkræfanlegt ef breytingar verða fljótt, mismunandi hvað frumur þola langan súrefnisskort.
Lipofuscin litarefni er:
brúnleitt endogenískt efni sem er blanda af niðurbrotnum lípíðum af próteinum.
Bólgumiðlar….
stýra og viðhalda bólgusvari
Hver er algengasta ástæðan fyrir blóðreki?
blóðsegi sem losnar frá myndunarstað sínum.
Granulosus vefur einkennist af …?
nýmyndun æða, mikið af bjúg og mikið af bólgufrumum.
Skilgreiningar:
Apoptosis vs. necrosis
Apoptosis = stýrður frumudauði
Necrosis = frumudauði eftir áverka
Í stýrðum frumudauða er frumum ýtt út í dráp þegar ekki er þörf á þeim lengur, ekkert bólgusvar myndast. En í necrosis verða frumurnar fyrir áverka sem leiðir þær út í dauða, bólgusvar myndast.
Skilgreining:
Metaplasia vs Dysplasia
→ Metaplasia verður þegar ein frumugerð kemur í stað annarrar á takmörkuðu svæði, frumugerðin sem kemur í staðin þolir áreitið betur, verður oftast vegna krónísks áreitis á svæðinu, getur gengið til baka ef áreitið hverfur.
-Umbreyting úr einni tegund sérhæfðar frumu yfir í aðra. Sést oftast í þekju, t.d. öndunarfæraþekja í reykingarmönnum breytist í flöguþekju.
→ Dysplasisa (forstigsbreytingar) er þegar frumurnar líta óeðlilega út og óeðlilegar breytingar verða
-Forstigsbreytingar og getur farið út í ífarandi æxlisvöxt, en það þarf ekkert endilega að vera svo.
Skilgreining:
Hvað er óstöðug, stöðug og varanleg fruma?
→ Óstöðugar frumur fjölga sér allt æviskeið einstaklings, skipta sér og þroskast frá stofnfrumum. t.d þekjufrumur og eitilfrumur
→ Stöðugar frumur eru langlífar en liggja að mestu í dvala og fjölga sér ekki nema þær fái boð um það t.d lifrar og nýrnafrumur.
→ Varanlegar frumur fjölga sér ekki eftir að fósturskeiði lýkur en þá eru þær fullþroskaðar.
t.d. taugafrumur, hjartavöðvafrumur.
Hypersensitivity
= type 1
IgE miðlað ofnæmi
Aðalleikarar: Th2, IgE, Mastfrumur, Eosinophilar.
,,venjulegt ofnæmi t.d hnetuofnæmi’’
Hypersensitivity
= type 2
Mótefnamiðlað (IgG og IgM)
Aðalleikarar: IgM, IgG, Kompliment
Hypersensitivity
= type 4
Frumubundið ónæmi (T frumur)
Aðalleikarar: CD4+Th, CD8+T, Neutrophilar, Makrófagar.
Hypersensitivity
= type 3
Fléttuónæmi (IgG og ofnæmisvaki)
Aðalleikarar: IgM, IgG, mótefni, æðaveggir í vefjum)
