Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

DÖNEM 3 > Neo D3B7 > Flashcards

Neo D3B7 Flashcards

1
Q

neoplazi

A

büyüyen şey

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

sıvılar hep

A

maligndir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

her tümör monoklonaldir

A

.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

kanser=seretan

A 
%60 düşük gelir
%70 ölüm düşük gelir
%39,6 hayatının bir yerinde tanı
100 binde yılda 17 ölüm
trde 2. dünyada 3.neden
akc ca %5
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

dünyada en sık 3 ölüm nedeni

A

kvs dm
nöropsikiyatrik
kanser

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

normal hücre

A 
çevreye tepki verir
kontakt inhibisyonu (basınçla büyüme durur)
res cevabı var
diploiytir
onarım mek var
yoksa apoptoz
gereksinimle uyumlu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

doğal ve zararsız faktörler

A

egzersiz
besin
hormon
hormon azlığı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

zararlı etkenler

A

kimyasal
obezite %15-20
enfeksiyon (hbv ebv hp)
fiziksel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hücre uyarıya adaptasyon

A

hipetrofi
atrofi
HİPERPLAZİ
METAPLAZİ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

adapte olamazsa

A

nekroz
apoptoz
KALICI HASAR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

benign

A 
denetimsiz büyüme KİTLE
KAPSÜL
BASKI
benzeme oranı fazla
inv ve met yok
SALGILAMA (yararlı zararlı)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

malign

A 
kontrolsüz büyüme
daha az veya hiç benzemez
kitle oluşturur
KAPSÜL YOK
İNVAZYON VE METASTAZ
uzak organları işgal
salgılama yararlı zararlı
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q 
büyük nuc
nuc/sitop FAZLA
hiperkromazi
poliploid çoğalma
çok dna
BAZOFİLLİK ARTAR HE MOR
TM ÇEK KOYU BOYANIR
PLEOMORFİK
A 
ANİZOSİTOZ (farklı büy hüc)
ANİZONUKLEOZ (farklı büy çek)
ANAPLAZİ ( primitif dif, düzensiz farklı)
HÜC İÇERİĞİ EŞİT BÖLÜNMEMİŞ
ARTMIŞ MİTOZ
YÜZEYDE MİTOZ
ATİPİK MİTOZ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

iyi dif=ayrımlaşmış=düşük der

A

kötü dif=andif=ayrımlaşmamış

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

tümör parankiminde tm hücre topluluğu var

İNVAZYON METASTAZ YAPAR

A

tümör stroması destek sağlayan bd damar

damarlanma(anj vask) besinler için gerekli bunun için tm madde ve hormon salgılar

desmoplazi tm çevresinde farklı metab yapıya sahip fibrotik stroma BENİGNDE YOK

yangı LENFOSİT VE EOZİNOFİL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

epitel keratin ve e cadherin
AZALIR

mez vimentin ve n cadherin artar

A

normalde epitel hücresi yara onarımı ve fibrozis dışında bm geçmezlrr

embriyogenezde programlı emt vardı

epi hüc arası adezyon mol e cadherin ortadan kalkar, n cadherin eksp başlar
hücreler birbirinden ayrılır
matriks yıkan enzimler salgılarlar
bm altına ve çevreye invaze olurlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

genetik hasarlanma çevresel genetik şans

A

.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

çevresel %95

A 
YAŞ KRONİK YANGI
BAĞ SİS YETMEZLİĞİ
KARSİNOJEN
ENF
ÜREME ÖYKÜSÜ
ÖNCÜ LEZYON
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

genetik %5

A

doğuşsal mut

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

tm inisiatör

A

mutajen
mutasyona neden olur
uv x ışını dna alkilleyici ajan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

tm promotor

A 
prolif neden olur
phorbol esteri (kroton yağı)
kr yangı (hepatit gastrit)
öst ve androjen
ebv
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

iki şart

A

inisiatör önce ve promotor sonra

inisiatör ve düzenli aralıklı SIK PROMOTOR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

onkogen

A

mutant protoonkogen

doğal olmadan sürekli hüc çoğalması

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

normal büyüme

A 
gf özgün res bağlanır
res akt olur
sitoplazmik sinyal uyarımı
dna tf aktifleşir
hücre siklusuna giriş
diper bölünme genleri uyarılır
hücre bölünür

EN SIK MUTABT RES TİROZİN KİNAZ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
onkogene dönüşüm
delesyon,nokta mut: hiperaktif aşırı eksp pro amplifikasyon,artmış mrna stab: aşırı eksp pro kromozomal rearanjman: füzyon pro translok aşırı eksp pro ve hiperaktif
26
büyüme fak ve res
pdgf tgfa gibi gf tm kendisi salgılar ve bunlar da onkogen mutant reseptörler uyarı varmış gibi davranırlar egf erbb1 nokta mut egfryi koflar erbb2 AMPLİFİKASYON VARDIR mut değik gen rearanjmanları (füzyon genler EML4ALK sürekli tirozin kinaz akt normalde uzaktır yakınlaşır veya tam tersiz break apart)
27
tümör baskılayıcı gen
``` genotoksiğe duyarlı onkogene duyarlı “onkogenle uyarılan yaşlanma” apoptoz uyarısı dif hüc gelişimi için hücreleri replikatif havuzun dışına alırlar ```
28
rb
hüc siklus yolağını baskılayan taşıyıcılarda tek allel doğuştan mutant 10 bin kat yüksek iki vuruş olmalı normal kişide rb geni hipofos olunca hücreyi g1s fasuna sokan e2ftfyi inh eder bölünmeyi durdurur
29
p53
``` genomik stabiliteyi sağlar %70-80 tm mut sorun varsa hücre siklus arresti onkojen ilişkili yaşlanma apoptoz ``` tek allel mut aile: li fraumeni send
30
apoptoz genleri CD95 AZALIR BAX AZALIR P53 AZALIR APAF1 AZALIR
BCL2 ARTAR FLIP ARTAR (kaspaz8in aktivasyonunu önler FADD ARTAR inhibitördür
31
genomik instabilite
onarım genlerinde mut HNPKRK XP HOMOLOG REKOMB DNA ONARIM DEFEKTİ HST
32
viral bakt karsinogenezis
hpv 16,18,31,33 serviks tonsil orofarenks ca e6 p53e e7 rb
33
uzun süreli yangıda temel mek metilasyondur
.
34
warburg etkisi
``` o2 olsa da glikoliz tercih edilir pet ihtiyaç çok fazla anj oluşan damarlar kalitesiz pirüvattan sonraki maddeler yapımda kullanılır hipoksi hif1a artar anaerobik ```
35
otofaji
bozukluğu nörodej hst emt invazyon mig dolaşan tm hüc açtır kök hüc
36
tümör stroma hüc
``` tm ilişkili fibroblast makrofaj yangı hüc matriks yıkan proteaz büyümeyi belirler ```
37
sınırsız rep
60-70 ikilenme telomerler kromozom uçlarındadır ve her bölünmede kısalırlar kısa telomer hüc siklusu duraklatılması telomeraz akt (telomerleri sentezleyen ve koruyan bir ters transkiptaz enzimi)
38
damarlanma
yoksa tm 1-2 mmyi geçemez vaskülog kök hüc tm nişi: ilk prolif yeri tm dormancy: uyuşukluk fazı met yıllar sonra
39
negatif immun reg
kanser hğc pdL1/2 dentezlerler öldürmeyi engelleyici immun t hücreleri ise PD1 BAĞLANAMAZLAR ARACI GEREKİR ANTİ PD1 ANTİKORU
40
düşük der displazi
bm korunmuş anjiog mitoz bazalde matürasyon
41
yüksek der displazi
``` bm korunmuş anjiog epitel kalınlaşmış nuc büyük atipik immaturasyon ```
42
günde yaklaşık 1000 mut
memeli vücut boyutu mutasyon riski hüc sayısı metabolik hız
43
armitage ve doll 1954
tek hüc | çok basamaklı karsinogenez
44
çoklu vuruş hipotezi
yaş arttıkça kanser artar | anilin boyasıyka gelişen mesane ca (naftilamin)
45
tm inisiatör ve prom olmasj
katsusabara 1891 tavşan kulaklatına kömür katranı sürüldüğünde karsinom gelişimi inisiatör poliakrilik hidrokarbon promotor kroton yağı yara olması promotor etki driver mutasyon: 140-400 gen. inisiasyon fazında ortaya çıkar inisiye olan hücrenin dnasına mut eklenir çocukluk çağı lösemisi KANSER KÖK H inisiasyonda rolü
46
kooperatif çalışma
en az iki mut gerekli onko onko (ras myc) tbg tbg (rb p53) (sv40 t antijeniyle, rb a7 p53 b6) tbg onko
47
tm inisiasyonu ve tümörün sürdürülmesi
tm indüklenebilir transgenik fareler (myc ve ras mut şekli açma kapama sistemi var) onkogen bağımlılığı ya da olmaması (kemikte dif hüc, lenfoidde apoptoz, kcde dormant ve relaps, memede regresyon yok)
48
mutatör fenotip
``` çoğu sık rastlanan ilk bakterilerde bulunmuş dna onarım mek bozar ender ailesel kanser send ortaya çıkar (msh2,atm,brca1,xp genleri) genomik instabilite ```
49
HNPKRK
``` dna mismatch harf hatası denetimi sağ kolon çekum mikrosatellit instabilite normal dokudan farklı adli tıpta kimliklendirme tgfb b catenin bax lynch send ```
50
xp (kseroderma pigmentosum)
``` uv ışığı kanserojen primidinlerde dimerizasyon normal dna rep önlenir nükleotid eksizyon onarımla giderilir bunda rol oynayan pro kaybı xpye yol açar ```
51
homolog rekombinasyon tamir gen mut
``` bloom send atakti telenjiaktazi (at) fanconi anemisi OR GEÇİŞ hasar vericilere aşırı duy tm oluşumuna yatkınlık komplex fenotip başka durumlarla da ilişkili (at nöral, fanconi anemi, bloom gelişimsel defekt) at’de mutant atm geni iyonize radyasyonla oluşan dna hasarını algılayan protein kinazk koflar ``` kromozomal kırılma,anöploidi,kırılma birleşme köprü siklusu
52
epidemiyoloji 5-6 vuruş olduğunu söylüyor inisiatör promotor modeli promotor olarak doku onarımı (rsv hbv) tek bir vuruşun geri döndürülmesi fenotipin geri dönüşümü için yeterli olabilir veya olmayabilir kanserde çoğu mut temel yönlendirici değildir
.
53
klonalite analizleri
androjen res lokusu: kadınlarda hep aynı androjen res inakt olur ig res gen aranjmanı: b hüc lenfoma t hüc res gen rearanjmanı: t hüc lenfoma
54
malign tm hem yapısal hem molekğler daha saldırganlaşır moleküler heterojenleşme farklı hüc farklı genetik mut agresif subklonal monoklonal heterojen popülasyonlar oluşur tbg promotor hipermetilasyonuuka susturulması
mlh1 brca2 p16(cdk)
55
wnt yolağındaki mut hücrelerde metilasyon instabilitesine yol açar düzenleyici kodlama yapmayan mikrorna
metilasyonda bisülfit konversiyonla sitozinin karşısında guanin gelmez pcr ile saptanırtek nükleotid düzeyinde
56
kodlama yapmayan rnalar | KÜÇÜK
translasyonu düzenler | mir-155,21 gibi onkojenik mirnaların aşırı eksp
57
kodlama yapmayan rnalar | UZUN
TRANSKRİPSİYONu düzenler KED MEG63 linc-p21 başlıca tbg lncrnalar çoğu p53 üzerinden etkili tümörigenezi uyarıcı lncrna malat hotair
58
onkometabolitler
izositrat dehidrogenaz (krebs siklusu enzimi) mutant IDH 2-HG ÜRETİR ONKOMET PROTOTİPİ 2-HG TETLERİ İNHİBE EDER tet2 akt kaybı anormal dna metilasyonuna neden olur idh mut varlığı özellikle glial tm sınıflanasında ve prognoz tayininde önemli belirleyicilerden biri haline gelmiştir
59
malign neoplazi=kanser iki komponenti var | parankimi oluşturan neoplastik hüc sınıflandırma ve biyolojik davranışı belirler
reaktif stromada bulunan konnektif doku, kan damarları ve değişken miktarda immun sistem hücrelerini içerir büyüme ve yayılma konenktif doku fazlaysa sert skiröz meme ca
60
hematolojik kanserlerde stroma yok
epitelyal tm adlandırılması daha karmaşıktır köken aldığı hüc mikroskobik pattern makroskobik görünüm eğer karsinomsa hangi germ yaprağından köken aldığıyla ilgilenmiyoruz epitel hücresinden köken almıştır
61
papiller kistadenoma
kistlere protrude olan papiller benign epi tm
62
polip
makroskobik çıkıntı benign epi tm düzgün yüzlü glandüler yapı varsa adenomatöz
63
mikst tm
tek bir neoplstik klonun farklı yönlere dif kıkırdak ya da kemik içerenilen miksoid stromada epi komponent tükürük bezinin mikst tm pleomorfik adenom
64
teratom
birden fazla germ yaprağı matür veya immatür over ve testis totipotansiyel orta hatta anormal emb restlerden de gelişebilir gelişigüzeldir dizilimi taklit eder gibi olabilir homonculus
65
MALİGNLER
LENFOMA SEMİNOMA MEZOTELYOMA MELANOMA
66
önemsizler
hamartom koristoma(heterotropik hüc artıkları) non-neop
67
benign malign ayrımı
DİF VE ANAPLAZİ BÜYÜME HIZI BÜYÜME PATTERNİ LOKAL İNV VE METASTAZ
68
differansiyasyon nedir
neop hüc hem morfolojik hem de FONK olarak köken aldığı dokuya benzerliği iyi dif=derece 1
69
anaplazi
geriye dönüş dif kaybı istisna: tiroidin iyi dif karsinomu
70
pleomorfizim
hüc boyut ve şeklinde farklılık
71
anormal nükleer morfoloji
nuc/sit normalde 1/4-1/6 iken 1 olur bunda iri nukleol nuc memb boyunca dağılmış
72
mitozlar
atipik | bizar mitotik figürler
73
polarite kaybı
oryantasyon bozukluğu | hüc tabakaları anarşik ve disorganize
74
diğer değişiklikler
santralde iskemik nekroz
75
büyüme hızı nasıldır
``` malignler hızı HORMON BAĞ KANLANMA SPN REGRESYON (MELANOM NÖROBLASTOM KORYOKARSİNOM) büyüme hızı fazlaysa gerçek değildir ```
76
lokal invazyon
metastazdan sonra en önemli faktör
77
metastaz
kbb’yi geçemedikleri için SSS GLİOMLARI ve DERİNİN BCC HARİÇ bütün malignler met yapar
78
metastaz kapasitesi ne zaman artar
dif azaldıkça agresif lokal inv arttıkça (kan damarı lenfatik vücut kavite penet) hızlı büyüme boyut arttıkça
79
lenfatik yayılım
karsinom en sık skip metastaz: venöz lenfatik anastomoz veya radyasyon enf nedeniyle lenfatikler tıkalıysq sentinal ln: rejyonel lenfatik drenajda primer tm lenfatik akışa göre ilk tutulan ln (meme ca melanom)
80
hematojen yayılım
``` sarkomlarda en sık arterler daha dayanıklı kc ve akc met en sık tüm portal kc’e tüm kaval akc’e tiroid ve prostat vertebralara BAZI KANSERLERİN VENLERE AFİNİTESİ VAR renal cc renal venden vci’ye yılan gibi girerek sağ kalbe ulaşabilir hcc portal ve hepatik venleri penetre ederek ana venöz kanala ```
81
vücut boşluğu ya de yüzeyden yayılım
fiziksel bariyeri olmayan açık bir alana penetrasyon | overlarda peritoneal
82
tissue specific homing
``` meme-kemiğe akc- adrenal bez ve beyne nöroblastom- kc ve kemiğe tiroid- vertebraya prostat- vertebraya ``` DALAK VE İSKELET KASI KANLANMASI FAZLA OLMASINA RAĞMEN METASTAZ NADİR
83
evre (stage)
UICC=TNM T tümör boyutu ve lokal inv N lenf nodu tut M uzak met
84
preneoplastik lezyonlar (prekürsör)
displazi: düzensiz büyüme karsinoma in situ: preinvaziv neoplazi, tam kat displazi, BM normal kansere ilerlemeyebilir. Başlatıcılar yok edilirse hafif ve ortalar reversible invaziv hale gelmeden önce senelerce in situ olabilir tanı kriterleri: polarite kaybı, atipi
85
hücre düzeyi
artmış prolif kontrolsüz gelişim ve büyüme doku infiltrasyonu
86
mol düzeyde
bunları düzenleyen gen anomalileri
87
bilinen karsinojenler tüm vakaların çok azını oluşturur %95 bilinmeyen çevresel fak kimyasal etki direkt veya indirekt olabilir
nutrisyonek onkogenezde çok az veri var düşük lifli diyet- kolon ca yağlı diyet- meme ca koruyucu: selenyum, vit e , vit c
88
humoral teori
``` hipokrat 4 element ateş kan hava sarı safra su mukus toprak siyah safra ``` KANSER SİYAH SAFRA GALEN ONCOS
89
enfeksiyon teorisi
15-16.yy lusitani ve tulp KANSERİN BULAŞICILIĞI 18.yya kadar
90
lenfatik teori
lenf sıvısının fermentasyonu ve dejenerasyonu | 18.yy
91
omnis celluka ex cellula
19.yy mullee virchow pasteur bichat hücreler önceki hücreden meydana gelir
92
irritasyon hipotezi kimyasal karsinogenez
pott | skrotum kanseriyle hidrokarbon
93
embriyonik hipotez
teratomlar 19-20.yy kadavra
94
parasitik teori
1926 nobel ödülü | fibiger
95
viral karsinogenez
20.yy başı
96
multistep karsinogenez
inisiasyon: endojem ve ekzojen irreversible kanser şart değil promosyon: non genotoksik proliferasyon lehine progresyon: invazyon metastaz klonal seleksiyon kromozomal instab ve mut birikimi
97
kanser oluşumu farklı reg genlerde en az 6-9 mut zaman içinde birikimi ile oluşur
``` gen eksp: mikroçevre koşulları stimüli ile olan etkileşim hüc döngüsündeki yeri klonal evolüsyon epigenetik fak ```
98
anöploidi modeli
kanserler diploid değildir in vivoda mut için 1000den fazla mut gerekir ANÖPLOİDİ DERECESİYLE TM PROGRESYONU KORELEDİR KROMOZOMAL ARDIŞIKLARA AÇIKLAMA GETİREMEZ
99
kanser kök h modeli
normal kök h bölününce asimetrik (bir tanesi yine kök) kanser kök h tedavilere DİRENÇLİDİR
100
mutatör fenotip
dna onarım genlerinde mut
101
immun tarama hipotezi
immunite yetersizse kanser olur
102
stromal model (doku disorganizasyon)
``` VASKÜLER ENDOTELYAL H ECM FİBROBLAST İMMUN H ADİPOSİT İNFLAMATUAR MAST FAGOSİTLER MİKROGLİA ```
103
metastazın belirleyicileri
``` yaşlanma sirkadiyen ritim gibi çevresel epigenetik kollajen fibrin gibi ecm adeziv sinyalleri gerilim ve sıkıştırma dahil ecm mekanik basınçları hüc hüc etkileşimleri büyüme faktörleri ve sitokinler tümör içi mikrobiyata ```
104
primer tm kitlesinden ayrılma motilite (hareket) yeteneğinin artması dolaşıma geçiş dolaşımda sağ kalma dolaşımdan çıkma yeni dokuda başarıyla kolonize olma
``` invazyon intravazasyon dolaşım ekstravazasyon kolonizasyon ```
105
ecm invazyonunda bazal memb int doku damar bazal memb
x2
106
tm hüc gevşemesi
e cadherin (ca bağımlı adh) fonk kaybı kontakt inh kaybı b catenin mut e cadh inhibitörlerinin overekspreyonu (SLUG SNAIL organogenezde)
107
bm ve int doku parçalanması
tm hüc proteolitik enzim salgılaması veya salgılaması için stromayı uyarması mmp (ecmdeki gf’i serbest bırakır) katepsin d ürokinaz (tip plazminojen akt)
108
ecm proteinlerine tutunmada değişim
kollajen laminin’in mmpler tarafından parçalanması yeni yerler normalde adezyon kaybı apoptozu başlatır ama tm buna dirençli migrasyon uyarılır
109
hareketlilik kazanma (locomotion)
tm parçalanmış bm ve proteolize matriksten yer değiştirir aktin iskeleti etkileyen res ve sinyalizasyon pro ailesi (small Rho GTPaz) tm hüc kaynaklanan sitokinler otokrin motilite faktörleri matriks pro kırılma ürünleri ve bazı kemotaktik gf
110
emt
tip 1 emb tip 2 yara iyileşmesi ve doku yenilenmesi TİP 3 METASTAZ
111
vasküler yayılım ve yerleşme
bazı tm kümelenir (dolaşımdaki trombosit ve lökositlere yapışarak emboli oluşturur ve immun sistemden korunur) ÇOĞU İSE TEK BAŞINA (lümende büyüyerek mikrokoloni oluşturur damar endoteline yapışır ve bm’dan geçerek organ parankimine gider)
112
kapiller yatakta ilk karşılaştığı ırgan doğal drenaj yolundaki ilk
hedef organ endotelinde adezyon mol eksp veya kemokin res eksp
113
ekstravaz ve homing
metastatik hücrelerin sinyalleriyle hedef organ damar geçirgenliği artar hedef organın davet etmesi yuvarlanma adezyon vasküler endotelden geçiş
114
kolonizasyon
dokunun uygunluğu gerekir yoksa sessiz (dormant) kalır inf sitokin, oksidatif stres, hormon, integrin, matriks modifikasyonları, anjiogenez, KT DURMASI SESSİZDEN ÇIKARIR
115
organotropizm
kanser alt tipi organın mikroçevresi kanser hüc- organ etkileşimleri (cross talk)
116
kanser genetiği nasıldır
dna düzeyinde her kategoriden çok sayıda mut barındırır yapısal kromozom anomali kromozom sayısı anomalisi ploidi anomalisi genetik değ bakımından heterojen
117
sürücü (driver) kanserojendir
yolcu (passenger) kansere etkisi yok
118
theranostic (tdv endikasyonu)
imatinib terapi ve diagnostic
119
patognomonik
soliter | primer
120
prognostik
primer | sekonder
121
genomik kararsızlık (genetik gürültü)
mın (mikrosatellit ins) cın (kromatin ins)
122
onkogen akt mekanizmaları
gen ampl (ERBB2/HER2, mycn nöroblas) gen mut (HRAS, KIT) transkript miktarı artar (myc, igh 8,14 burkitt lenfoma) füzyon transkript (BCR/ABL 9,22 kml all anll imatinib tdv)
123
gen yitimi
mitotik rekombinasyon ayrışmama kromozom kaybı delesyon dna met loh heterozigot kaybı
124
HRAS KRAS NRAS pankreas %95 krk %45 akc %35
familyal rb penetransı %60tır
125
invazyon agresif ve yıkıcı solid tm
infiltrasyon sinsi lösemi (sıvı)
126
solid tm
%30 tanıda | %30 gizli olmak üzere toplam %60-72 metastatik
127
metastaz ölümlerin %90ından sorumlu tdv şansını azaltır | sistemik tdv gerektirir
kanser tdv önemli bir hedefi ln’a gidince met yapmayıp uzak organda met yapabilir
128
metastazda ana basamaklar
genetik+epi ``` motilite ve inv (emt) mikroçevre tadilatı hücresel plastisite ekstravaz kolonizasyon ```
129
metastazda lenfatik ve venöz akım yönü önemli
bölgesel metastaz: anatomik ve mekanik sistemik metastaz: organa özgü faktörler
130
akc küçük h ca ve pank ca tanıda met meme ca yıllar sonra met glioblastom ve derinin bcc nadir nöroblastomda spn regresyon
birden fazla metastatik odak senkron,metakron,metastadan primere nüks
131
metastaz inisiasyon genleri: stroma invazyonu
metastaz progresyon genleri: damar inv dolaşımda canlı kalma stromal mikroçevre uyumu
132
metastaz virulans genleri: uzak dokuda prolif
metastaz supresörleri: prolif inhibisyonu
133
primer odakta immun sistemden kaçış GENETİK İNSTABİLİTE VE HETEROJENİTE
metastatik odakta MİKROÇEVREDEN UZAK UYUMSUZ KOŞULLAR İKİSİNİN ARASINDA İLETİŞİM VAR
134
fizyolojik anj: emb,mens,yara iyi,iskemi
anj tm büyümesi için gereklidir ama yeterli değil kanser hüc metastatik veya letal olabilmesi için kendi kan akımını sağlaması gerekli
135
anjiogenezi arttıranlar
``` GFs ANJİOPOETİN 1 ANJİOGENİN TNF IL-8 ```
136
anj kanser öncülerinin kanserleşmesini sağlar
lokal semp: şişlik ağrı efüzyon kanser send: kaşeksi hiperkoa vaskülarize tümörden salgılanan biyolojik aktif peptitlere bağımlı olabilir
137
metastaz, primer çıkarılınca regrese olur bu yüzden primerden salgılanan anj fak bağımlı olabilir
çoğu tm hızla met yapma kapasitesine sahiptir basısı baştan beri
138
hücresel uyku
büyüme fak ve çevresel uyaranlara duyarsız süresiz G0 fazında kalırlar (p38,ERK,EGFR,uPAR,TGF,H2BK) metabolizma ve prolif düşük ilaçlara duyarsız
139
uyanma
immunolojik uyku (hücreye veya stromaya karşı immun yanıt) metastatik odakta anjiogenez (anjiogenik şalter)
140
p38 mapk14
ekstrasel sinyalleri hüc içine taşır çevresel stresler ve sitokinlerle akt uyanmayı sağlar kök hüc yolakları adezyon mol ve ecm uyanmayı sağlar
141
otofaji
metabolitlerin geri dönüşümü mitokondri fonk modülasyonu mikroçevre modülasyonu pro-migratuar sitokin salınımı uyku sonrası akt için gereklidir
142
ekstrasel vezikül
yüzey pro fosfatidilserin nükleik asit sitozolik pro
143
eksozom
tm kaynaklımar (pro emt program TGF CAVEOLİN1 HIF1 B CATENİN) invazyon migrasyon stromal remodelling immun hüc baskılar pro met odakta enflamasyon modülasyonuyla stromal hazırlık yapar premet niş
144
metastaz tedavi nedeni ve hedefidir
metastazı öngörme prognostik fak TM BOYUT HİSTOLOJİK DER GEN EKSP PRO
145
``` BRCA1 %52 BRCA2 %32 cowden chek2 li frau OD ```
kalıtsal meme ca send
146
brca1 kromozom 17 brca2 kromozom 13 meme ca %75-80 SPORADİKTİR %15-20 ailesel %5-10 kalıtsal insidansı 8 kadından 1
over ca %90-95 SPORADİK %5 kalıtsal kalıtsal meme ve over ca %81 BRCA1 %14 brca2 70 yaşında kadar brca1’in meme ca geliştirme penetransı %87 hnpcc %75 krk %90 İKİNCİ KANSER
147
meme ca risk hesaplaması modelleri
claus gail tyrer cusick
148
HNPCC (MLH1 MSH2 MSH6) FAP OD 1000de 1
kalıtsal krk send
149
herediter diffüz gastrik ca send
OD CDH1/E cadherin kaybı penetrans %70 colon ca ile ilişkili K>E
150
``` OD yüksek penetrans HAMARTOM PAPİLLOM PATOGNOMONİK TRİŞİELLOMA meme tiroid endom ca yüksek risk tsg PTEN geni ```
cowden send
151
15-20y %40tan başlar hemen hemen tüm ca %57 2.kanser riski %38 3.kanser riski p53, chek2
li fraumeni
152
vhl (böb ca) men1 men2 fmtc
endokrin ca
153
tiroid | ret
peutz jeghers | stk11
154
kanserin en etkili tdv erken tanı kesin tanıda patoloji ZORUNLUDUR ihk flowsitımetri molekğler biyo yaklaşımlar araştırmadan kliniğe geçişi sağlamıştır
histopatolojik ve mol enformasyon içeren güncel geçerli tanısal belirteçler tm klasifikasyon pratiğinde standart olmalıdır sitoloji ile malignite tanısı konabilir ama KESİN TANI için doku örnekleri gereklidir
155
bölüm2
``` intraoperatif konsültasyon (frozen) parafine gömülü kalıcı doku kesiti h&e boyanır 10-15 dk ```
156
bölüm3
hk ihk elektron mikroskobi flowsito moleküler yöntemler
157
bölüm4
``` biyopsi eksizyon radikal spesmenlere yaklaşım makroskobik tanımlama(gross) ışık mikroskobu örnek alınacak bölgeler ve temel prensipler histolojik tanı sınıflaması kontrol liste oluşturma raporda mutlak parametreler ```
158
sitopatoloji
kazıma (scraping) fırçalama (brushing) vücut sıvıları iiabx
159
cerrahi patoloji
``` cutting needle bx core needle bx eksizyonel insizyonel drill organ rezeksiyonu ```
160
spesimenler özel işaretlenmeli
sütur klips mürekkep
161
spesimen radyografisi
meme preoperatif mamografi çekilmesi
162
kayıt makroskobiktir
.
163
tespit(fiksasyon)
formalin solüsyonu aylarca yıllarca 2-24 saat
164
takip(doku işleme)
``` dehidratasyon dokuların sertleşmesi sağlanır kesilebilir hale gelir otomatik doku takip cihazları 12 saat ```
165
bloklama
parafine gömme | çok ince kesilebilmeleri için
166
kesme
mikrotom cihazı 4-5 mikron sonra lama alınır
167
boyama
h (mavi) e (kırmızı) çoğu hastalığın kesin teşhisi için yeterli
168
mikroskobik inceleme
kesin tanı bu aşamada verilir
169
aspirasyon sitolojisi yöntemi hemen hemen ulaşabileceği dokular sınırsızdır
diğerlerinden farkı derindeki organlara usg veya bt yardımıyla girişimsel radyoloji
170
kanser insidansı yüzbinde 1
meme en sık | mortalite akc
171
dünyada erkek sol prostat mide kc
``` türkiyede erkek sol prostat krk mesane mide ```
172
``` dünyada kadın meme sol serviks tiroid ```
``` türkiyede kadın meme tiroid krk uterus korpusu sol ```
173
tr’de yüzbinde 200 | melanım olmayan deri ca eklenirse 221
e>k fark fazla çünkü kadınlar az sigara ve az hizmet
174
``` sosyokültürel sosyoekonomik risk fak ortadan kaldırmak sigaranın önlenmesi insidans trendine bakılır ```
birincil koruma
175
``` tarama testleri (mamografi smear) erken tanu temel korunma yolları oluşturma BULGU VE SEMP ORTAYA ÇIKMADAN ÖNCE kaynaktan pay ayrılması sağlık hizmetlerinin planlanması MORTALİTEDE DÜŞÜŞE BAKILIR ```
ikincil koruma
176
``` rehabilitasyon terminal bakım yakınlara destek KT sağkalım istatistiklerine bakılır ```
üçüncül koruma
177
önlenebilir kanserler?
``` akc meme kolon serviks deri ```
178
kkmm ve kmm tek başına önerilmez kanser taramasında mortaliteye etkisiz çünkü evre2de tespit edilir meme ca sistemik ve erken yayılımla karakterize
40-70y 2 yılda bir mamografi bazı avrupa ülkelerinde overdiagnose iki radyoloji uzmanı bağımsız değ serviks ca düzenli tarama ve takiplerle en kolay korunulabilen jinekolojik ca yayılımı yavaştır ve uzun preklinik dönemi vardır cın 2-3 preklinik scc evresidir ve toplum tabanlı taramalarda belirlenir
179
pap smear ilk 1949 kolombiya
hpv gelişmiş | via asetik asit inspeksiyonu gelişmekte
180
30-65 y 5 yılda bir HPV testi
son iki testi negatif (son 10 yıl) 65üstü kadınlarda son verilmeli
181
50-70 tüm erkek ve kadınlarda her yıl gizli kan ggt
ggt poli ve monoklonal antikorlar kullanılarak gaytada hemoglobin varlığını kantitatif olarak gösterebilmeli ve testlerde kullanılacak antijenler sadece insan hemoglobinine hassas olmalı
182
10 yılda bir (51 ve 61.yaş) kolonoskopi
düşük doz tomografiyle akc ca ve sigara tarama mümkün ama önerilmiyor
183
sigara>diyet
sigaranın yol açtığı kanserler ``` akc bronş larynx oral farinks mesane özofagus böb pank mide ```
184
fiziksel amt obeziteden bağımsız postmen meme ca krk endom azaltır
.
185
grup1
insanda karsinojen | sigara benzen
186
grup2a
yüksek olasılıkla | formaldehit
187
grup2b
olasılıkla | ddt
188
grup3
sınıflandırılamayan | pvc
189
grup4
olasılıkla OLMAYAN
190
kanserden korunmak için 9 şart
1) vücut yağlanması az (bki 21 yaş min) 2) fiziksel akt(orta 60 yüksek 30 dk) 3) şekerli ve enerjisi fazladan kaçın 4) bitkisel ye (günde 5 porsiyon sebze meyve, her yemekte tahıl/bakliyat, rafine nişasta yasak) 5) hayvansal <500g/hf işlenmiş et az ye 6) erkek alkol 2 kadın 1 7) tuzlanarak saklanmış gıdadan uzak dur (konserve dondurulmuş kurutulmuş ye) 8) ek vitamin ve mineral ÖNERİLMEZ yiyecekten karşılanması lazım 9) 30 spf güneş kremi 2 saatte bir yenilenmeli
191
tüm dünyada kanserlerin %12si virüsler
ebv afrika endemik %95 burkitt %40 hl hbv %53 hcc hcv %25 hcc nhl hpv %95 servikal %70 orofarenks htlv kaposi %99 ve primer efü mcv %80
192
vur kaç teoris
``` ilk başta hit yapar çok uzun süre sonra orda kalmasına gerek yok virüse bağlı (sürekli viral onkog eksp) transizyonel (virüs ve mut birikimi) virüs bağıneız (hepsinin sonucunda viral onkoya gerek yok) ```
193
indirekt mek: kronik inf ve immunosup
kronik inf: lokal dokuya kalıcı zarar veren sitokin pnl matriks değişimi mut birikimi klonal evrim doku hasarı (HEPATİT) immunosup: HIV. Bağışıklı yeterlilerde ebv kontrol altında ama hiv ilerledikçe bağışıklık çöker ve ebv ilişkili lenfoma
194
direkt mek
hedef hüc enfekte ettikten sonra tm virüsleri KALICI OORUNUR VE viral genomlar EPİZOMLAR OLUŞTURABİLİR (üst panel örneği HERPES) konakçı genomik DNAya entegre olabilir (alt panel örneği retrovirus hbv)
195
rna tm virüsleri
parenteral rna’dan hibrit RT hibritten lineer dna RT RT’lerin primere ihtiyacı vardır çapraz olarak U3 ve U5 LTR uçları kullanılır sirkülerden integre İNTEGRAZ integreden replikasyon KONAK DNA POL1 TRANSKRİPSİYON İÇİN KONAK POL2 mrna ve protein sentezi
196
retroviruslar
normalde 5’ 3’ GAG(17.24)-POL-ENV(120.41) içerir v-onc evrimsel süreçte mut farklılaşmış c-onc virallerin hücrelerdeki homologu protoonk
197
bazı retrov EKSTRA ONKOGEN HOMOLOGU İÇERİR TRANSDUCING AKUT TRANSFORME EDİCİ gagpolenv sırası bozulursa (eklenme veya del) defektif olur
ONKOGEN HOMOLOGU İÇERMİYORSA KRONİK TRANSFORME EDİCİ NONTRANSDUCING aylar yıllar içinde transformasyona yol açar, virüs genomu bir hücresel onkogenin yakınına girer ve akt eder (HTLV1 erişkin t hüc lösemi) ltr promotora inisiasyonu veya enhancer tsg inakt edilmesi
198
çoğu viral onkogenler kromozomlardaki spesifik bölgelere yerleşiyolar mos myc abl 8.kromozom fes 15
kromozomlarda pek çok hüc protoonkogene yakın bölgede kırılmalar oluşur burkitt 8.14 aml 7.15 /9.18/11 15 17
199
``` retrov v onc yok cd4+ tropizmi sitokin kostim res enfektelerin %3-5 20-30 yıl sonra lösemi pX bölgesinde TAX geni(o53,cdkn2a1p16) gen eksp transakt sitokin DOĞRUDAN AKT MCSF OTOKRİN PARAKRİN POLİKLONAL T HÜC PROLİF SONRASI MONOKLONAL NEOP T HÜC ``` büyüme inh nötralize
HTLV-1
200
``` DNA herpesvirida ailesi enfeksiyöz mononükleaz öpücük hst Burkitt sadece Afrikada endemik diğerleri sporadik CD21 ile B hüc tutunur LMP1 onkogeniyle b hüc prolif Bcl2 akt ile apoptoz önlenmesi EBNA2 geni src oncogen transakt poliklonal b hüc prolif eğer bağışıklık normalse kontrolde eğer baskılanmışsa YALNIZCA MYC ONKOGENİ AKT eden translok %80 8.14 varlığında LENFOMA ```
EBV
201
tek iplikli pozitif rna kan yolu kr hepatit viral rna veya viral partiküller EKZOZOM aracılığıyla hücreler arasında taşınabilir yapısal pro daha invaziv antiapoptotik emt ve ros oluşumu
HCV
202
akut/kr transforme edici retrov konak genomuna entegre olarak hüc protoonc akt edebikir veya stabil etkileşimler kurar
viral prom eklenmesi viral onc hüc işlevlerini etkilemes viral onc hüc protoonc etkisini baskılaması viral pro hücresel proteinleri etkileyerek transformasyonu desteklerler
203
dna tm virüsleri
permisif hüc (produktif) erken inf giriş, geç inf replikasyon, lisis hüc ölümğ ve virüs salınımı transformasyon (nonpermisif) abortif inf giriş, integre, transform fenotip değişikliği ve büyüme GENELLİKLE SADECE ERKEN İŞLEVLER OLUŞUR
204
``` epiteliotropik bazal küçük çembersel DNA 100 subtip 40 tane kanserojen6 ve 11 anogenital siğil wart %99 16 ve 18 servikal vulvar penil hpv’nin 2 erken evre geni vardır ```
e6 ubikutinle(1.2.3) p53ü parçalar e7 ile g1/s fazında rb’ye bağlanarak e2f1 ile rb’yi ayırır ve inhibe etmiş olur 9-28 yaş gardasil (dörtlü 6.11.16.18) aşısı rutin pap smear önemli
205
normal flora bağışıklık azalınca reakt HELİKAZ viral entegrasyonu kolaylaştırır lizizin sonucu olarak rep yetkin virüslerle enfekte olan merkel hüc tm antijenlerinin (T antijenleri) TRUNKUASYOM mut barındıran entegre virüslü hüc eksp mcc’ye yol açab proprolif sinyaller sağlar
mcv (merkel hüc polyoma)
206
parsiyel dna virüsleri kan ve vücut sıvıları genoma entegre (stabil profil YOK) KRONİK VİRAL ENF (hepatositlerde prolif ve rej, akt bağışıklık hüc kaynaklı mediatörler) NFkB yolu AKT İLE APOPTOZ BLOKLANIR genotoksik stres ve mut birikimi HBx geni çeşitli tf ve sinyal yolağının doğrudan ve dolaylı akt hücreleri transforme edebilir veha litik yaşam döngüsübe girebilir
HBV
207
viral karsinog en çok DNA virüsleriyle SIKLIKLA ENTEGRASYON transformasyonda erken evre genleri transkribe ederler bunlar virus rep için çoğunlukla İLK ETAPTA YAPISAL OLMAYAN AMA TRANSFORMASYON İÇİN İLK EVREDE GEREKLİ GENLERDİR BU gen ürünleri hüc çoğalma senesens gibi işlevlerde rol alan önemli düzenleyici proteinlerle etkileşerek transformasyona katkı sağlar
viral gen ürünleri tf gibi davranır viral inf immun yetersizliğe sebep olur viral genler siklus reg genleri inakt eder viral entegrasyon hücreyi genomik olarak bozar virus onkogenli hücreyi taşır İLK KEZ RETROV SAPTANMIŞTIR c-onc v-onc’tan farklı çünkü v-onc değişime uğratır
208
RT BENİGN VE MALİGN içindir
benign: avm, menanjiom, POSTOP KALSİFİK, ŞİZOFRENİ VE OKB, trigeminal nevralji mr’da radyasyon yok
209
küratif/radikal/definitif tdv
hastalığa ait tüm belirtilerin ortadan kaldırılması amacıyla en iyi fonk sağkalımı arttırmak
210
palyatif bakım
hastanın yakınmalarını gidermek ve yaşam kalitesini arttırmak evre4 hst için
211
profilaktik
yayılım olasılığını ortadan kaldırmak
212
yerel tdv
cerrahi ve RADYOTERAPİ LOKALDİR SİSTEMİK YAN ETKİ OLMAZ
213
sistemik tdv
KT HORMONOTERAPİ HEDEFE YÖNELİK TDV İMMUNOTERAPİ
214
kombine tdv
c rt kt: büyük tm boyutu, cerrahi sınır devamlılığı, bölgesel yayılım, kapsül tut rt kt: bağımsız etki (yerel sistemik) additif veya supraadditif etki tdv kararı: TANI EVRELEME DEĞERLENDİRME (hastaya ait tm ait tdv ait)
215
kombine tdv uygulama şekilleri
adjuvan:ana tdv ek önceyse neo ardışık: bir tdv tamamlandıktan sonra diğeri (meme kolon baş akc) eş zamanlı: baş akc rektum kt
216
radyasyon onkolojisi
iyonizan ışınları tek başına veya diğer tdv malign ve bazı benign fizik ve biyolojik temelleri eskiden 2d konvansiyonek simulasyon yıllık yeni ca tanısı 150-170 bin başlangıçta %60-70sine RT %15-20sinde tek başına radikal tdv primer rt takiben hastaların %20-25inde yerel yineleme beyin ve kemik gibi uzak organ met nedeniyle kurtarma veya palyatif amaçka tkr rt gerekiyor
217
iyonizan radyasyonda önemli olanlar ZAMAN MESAFE ZIRHLAMA
EM: x ışını gama ışını PARTİKÜLER: proton ve ağır yüklü iyon tr’de yok daha çok elektron
218
RT AYGITLARI1
eksternal: röntgen x ışını (ortovoltaj), teleterapi (o60,tanecik hızlandırıcı LİNAK) elektron yüzeyel ışınlanma düşük enerji baş boyun eks orta kalınlık yüksek toraks ve batın
219
RT AYGITLARI 2
brakiterapi: intestisyel (doku içi, meme yumuşak doku prostat) intrakaviter( jinekolojik) intraluminal (bronş özofag) intravasküker (kardiyo) intraoperatif rt/brakiterapi: tm yatağı BOOST TDV İÇİN preop rt almış hastalara uygulanır. Sıklıkla elektron kaynağı tercih edilir
220
primer KT sadece KTdir hematolojik malignite ve erken solidlerde adjuvan: c ve rt sonrası gizli met ve nükslerin önlenmesi ve ilaç direncinden dolauı neoadj: cerrahi öncesi tm küçültülmesi (tehlikelilerde) eş zamanlı(konkomittan) rt ve kt eş zamanlı etkinliği arttırmak için
``` hüc döngüsüne spesifk ilaçlar hızlı gelişen ca (hemato) için antimet S fazı bleomisin G2 fazı vinka M fazı etopozid M ve G2 fazı podotifotoksin S ve G2 fazı paklitaksel G2 fazı Laspara G1 fazı prednison G1 fazı ```
221
ilaçlar hücrenin dinamik olaylarına etkilidirler | tm heterojen olduğunda döneme özgüler özgü olmayanlarla kombine edilir
alkilleyici ajanlardan AZOTLU HARDALLAR(MEKLORETAMİN) ve NİTROZÜRELER(KARMUSTİN LOMUSTİN) G0’a bike etkilidirler
222
alkilleyici ajanlar
azotlu hardal (siklofosfamid, mekloretamin,melfalan,klorambusil) etikenimin ve metilmelamin (tiotepa tiofosforwmid aziridin altretamin) alkil sulfonat(busulfan) nitrozüreler(-mustin karmustin bcnu lomustin ccnu) triazen ve hidrazin (dakarbazin, prokarbazin)
223
triazenler -karbazin
infertiliteye en çok neden olan sperm dondurulmakı mutajendirler hızlı çoğalan hücreleride mut birikimi (saç dökülmesi gis germ hüc mut gebelerde ve adaylarda kontrendike amenore infertilite oligospermi)
224
alkilleyici ajanlar siklusa bağımlı değiller ama daha çok g1 ve se etkili ön ilaç etilenimonyuma dönüşür pozitif yüklü karbonyuma dönüşür dna negatiftir (non spesifik bağlanma) alkil gruplarını kovalent bağla dna’ya aktarır (en çok guanin 6 oksijene 7 azota) mono/bifonk (intra inter)
mekloretamin (hardal gazı) klor atomlarını bırakarak dna çift sarmalıyla çapraz bağlanarak doğru okunmayı engeller guaninin imidazol halkası açılır ve guanin parçalanır oluşan reakt met iki ayrı zincirde guanin arasında köprü yapar ve dna rep olmaz protein ve enzimler de alkillendiğinfen metabolizma bozulur OLUŞAN HASAR RADYOAKTİF HASARA BENZER X IŞINLARIYLA EŞ ZAMANLI KULLANILMAMALI
225
siklofosfamid
en çok kullanılan alkilleyici ajanlardan fosfaramide dönüşerek sitotoksik AKROLEİNE DÖNÜŞEREK HEMORAJİK SİSTİT bunu engellemek için MESNA
226
busulfan
``` bifonk alkilleyici myeloid lösemi polisitemi tdv BELİRGİN Kİ DEP KR PNÖMONİTTTTTTT ```
227
nitrozüreler | kbb’yi aşarlar beyin tm
mono/bifonk alkilleyici karmustin sss’e geçer ve hepatotoks streptozotosin pank beta hüc spesifik ajan insulinoma tdv
228
antimetabolitler
folik asit antimet(metotreksat) pürin antimet (6-merkaptopurin 6MP) primidin antimet (5-florourasil 5FU sitarabin) dna yapıtaşı sentezini engellerler
229
MTX
Folat analogu. Dihidrofolat redüktaz enzimini inh eder THF OLUŞAMAZ PÜRİN+PRİMİDİN ENGELLENİR (A,G,T) hücre içine TAŞIYICI MOLEKÜLLE FOLİNİK ASİTLE AKTİF TRANSPORT normal hücreleri korumak için kurtarma tdv (leucovorin rescue) olarak folik asit verilir ORAL EMİLİM İYİ PLASMA PRO %90 bağlanır UZUN SÜRE HÜCREDE KALIR LATENT SİTOTOKSİK ETKİ. Hüc bölünmeye başladığında etki gösterir standart dozda kbb geçemez yüksek doz veya intratekal olması gerekir
230
MTX yan etkileri
``` Kİ DEP mukozit HEPATOTOKS NEFROTOKS akc infiltrasyon ``` poliglut eklenir ve latent etkiye sebep olur direnç gelişimi: ilacın taşınmasında azalma, dihidrofolat redüktaz affinite azalması, poliglut azalması, fazla dihidrofolat enziminin sentezi
231
5FU
``` inaktif ön ilaç TİMİDİN EKSİKLİĞİ aynı zamanda nükleik asit zincirine kendisi de katılarak RNA sentez inhibisyonu TİMİDİLAT SENTEZ İNH Kİ DEP gis OKÜLER TOKS İV İNFÜZYON KORONER SPAZM ```
232
kapesitabin
5FU’ya 5-DFUR enzimiyle dönüşür ( %5 genetik polimorfizm gösterir CİDDİ DİYARE METASTATİK KOLON CA)
233
sitarabin
sitidin analogu deoksisitidine dönüşümü inh eder dna sentezi ve uzaması durur AML TDV
234
MİTOZ ZEHİRLERİ VİNKA ALKALOİDLERİ VE DİĞER BİTKİSELLER
Vinca rosea (vinkristin vinblastin vindesin vinorelbin) Podofilum (podofilotoksin etopozid tenipozid) Taksus (paklitaksel, dosetaksel)
235
VİNKA
mikrotübüllerin yapısını oluşturan Btübülin proteinlerinin ÇÖKMESİNE neden olur kromozomlar ayrılamaz metafazda durur ve ölür mitoz iğciklerinin oluşumunu engeller NÖROTOKSİK ETKİ ÖZELLİKLE PERİFERİK ORTAK YAN ETKİ: PANSİTOPENİ, akut ürik asit NEFROPATİSİ, iskemik kardiyak toks nörotoks SELÜLİT vinkristin doz kısıtlayıcı: nörotik ağrı, tendon refleks kaybı, parestezi vinorelbin: granülositopeni
236
podofilotoksinler
topoziomeraz 2 ile etkileşerek dna zincirlerinin yeniden birleşmesni inh eder ve zincir kırılmasına neden olurlar ETOPOZİD KALICI KIRILMAya neden olur
237
TAKSANLAR
vinkalar gibi M fazına etkili tübülin sentezini ARTTIRARAK mikrotübülin DENGESİNİ BOZAR sitotoksik mikrotübüllere bağlanarak onları stabilize eder doz kısıtlayıcı: NÖTROPENİ VE MYELOTOKS aşırı duy rxn (KS, antihis premedikasyon gerekir) ALIPESİ MUKOZİT PERİFERİK NÖROPATİ ARİTMİ DOSATAKSEL SIVI RETANSİYONU
238
sitotoksik antibiyo
antrasiklin türev (-rubisin) sitotoks etkili ros oluşturur İNTERKALASYON KARDİYOTOKS LİPOZOMAL FORMÜLASYONU EL AYAK SENDROMU -misin interkalasyon ros mitoksantron dna ve mrna sentezi bozulur bleomisin’de major groove ros oluşturur sadece kırık oluşturur MİTOKSANTRON idrarı tırnağı sklerayı maviye boyar streptomyces bakterisinden elde edilir
239
HORMON VE ANTAGONİSTLERİ
lösemide GK antag memede androjen prostatta östrojen tedavide genelde antagonistler kullanılır selektif res modülatör: TAMOKSİFEN (memede antag, kemik ve yağda agonist bu yüzden KEMİK ERİMESİ YAPMAZZ) toremifen aromataz inh: formestan, eksemestan, anostrazol, letrozol somatostatin analogları (oktreotid, lanreotid) gh salgılayan hipofiz tm, lanreotid ayrıca tiroid tm kullanılır en tepeden( gnrh analogları) daha etkili prostat ca meme ca üstünlükleri: ÇAPRAZ DİRENÇ YOK YAN ETKİ AZ KOMBİNE KULLANILABİLİR G1/S GEÇİŞİNE ÖZGÜDÜRLER DİREKT ÖLDÜRÜCÜ DEĞİLLER
240
sisplatin
``` bifonk alkilleme GENİŞ SPEKTRUM BİTKİSELLERLE SİNERJİSTİK CİDDİ KUSMA MYELOTOKS NEFROTOKS OTOTOKS PERİFERİK NÖROPATİ ANTİDOT OLARAK (nefrotoks ve nötropeni enf için) AMİFOSTİN verilir ÖN İLAÇTIR ```
241
l- asparajinaz
``` DAR SPEKTRUM (bazı lösemiler için sadece) ASPARAJİNİ YIKAR KANDA ASPARAJİNİ KULLANAN MALİGN HÜC ÖLDÜRÜR G1 fazına özgü Kİ DEP YAPMAZZZZZZZZZ PANKREATİT ALL hiperglisemi aşırı duy ```
242
Tretinoin
a vit akut promyelositik lösemi tdv (promy geni retinoik asit res alfa geniyle füzyon retinoik asit res azaldığından myeloid dokuda myelosit olgunlaşması promyel evresinde durur, tretinoin farklılaşıp olgunlaşmayı sağlar)
243
topoizomeraz 1 inh (-tekan)
irinotekan topotekan metastatik kolon ca sekonder ilaçtır myelotoks diyare
244
protein kinaz inh
katalitik sitozolde bölgeyi (gefitinib, erlotinib) postres mol (ras abl src İMATİNİB SORAFEB) inh eder hücre dışına bağlanır cyp3a4 subs (ilaç etkileşimi portakal greyfurt sarı kantaron)
245
monoklonal antikorlar (mab)
gf gfr ‘e karşı geliştirilmiş immunolojik antagonist yüksek fiyat iv infüzyon
246
talidomid
``` hipnosedatif teratojen multipl myeloma anti tnfa antianjiojenik lökosit migrasyonunda yüzey adezyon mol azaltıcı etki antineop immunomod antiinf etki MYELODİSP SENDROM TDV ```
247
GK
``` lenfolitik akut lenfoblastik veya dif olmamış lösemiler hl nhl mm ```
248
bulantı ve kusma için 5ht3 blokeri verilir (-setron) + fenotiazin,METAKLOPROMİD, butirofenon
ilaçlar üssel sayıda hücre ölümüne neden olur aralıklı tdv asla bitkisel ürünler kullanılmamalı alkilleyiciler antimet ve gk immunsup kt’ker teratojenik karsinojenik mutajeniktir ALKİLLEYİCİLER VE PROKARBAZİN, İYATROJENİK CA NEDEN OLABİLİR (sekonfer malignite)
249
akc toks BLEOMİSİN BUSULFAN hepatotoks MTX SİTARABİN nefrotoks SİSPLATİN SANTAL NÖROTOKS SİKLOFOSFAMİD İFOSFAMİD
kt’ye bağlı toks azaltılması mtx-folinik asit siklofosfamid- mesna sisplatin-amifostin n-asetilsistein (glutatyon işleviyle konjugasyonu arttırır)
250
kanser hst hastalığın açıkça konuşulmasından yarar görür KÜBLER ROSSA GÖRE
``` şaşkınlık ve inkar öfke ve isyan pazarlık depresyon kabullenme ```
251
kanserde psikolojik uyumu etkileyen
biyolojik psikolojik sosyal
252
hasta hekim ilişkisi evreleri
tanı ve tdv başlangıcı izlem yineleme ve yeniden tdv terminal
253
tanı söyleme
insan hakları işbirliği duyguları konuşma ortamı
254
``` tanının mutlaka söylenmesi GEREKLİ DEĞİL SORUMLU HEKİM hasta yakınlarının bulunması neyi ne kadar bilmek istiyor TÜMÖR SÖZCÜĞÜ YEĞLENİR MUTLAKA UMUT VERİLMELİ arada hastanın tepkisine bak ara verip başka gün ruh sağlığı çalışanından yardım tanı ve prognoz bilgis ```
``` palliare gizlemek muhafaza tdv edilemeyen rahatlatılabilir hospice 20.yy batı lyon günümüz anlayışı terminal ve erken dönem ölümcül ve kronik hst ```
255
palyatif bakım bileşenleri
``` evde bakım hastane temelli konsültasyon gündüz hastanesi palyatif bakım servisi yas programı internet temelli servis ```
256
ruh sağlığı hizmetleri: psikolog psikiyatrist sosyal hizmeg uzmanı hemşire
terminal evre hst: anksiyete,depresyon,intihar,deliryum büyük ölçüde semp yas immun işlevleri etkiler ama kanıtlanmamış psikosos henüz kanıtlanmamış KRONİK DEP VE C TİPİ KİŞİLİĞİN (işbirlikçi,iyimser) risk ve mortalite artışı A TİPİ BAŞARILI MÜCADELECİ
257
toplam ölümlerin %20 kanserdir gelişmekte olan enteral yol sonuna kadar kullanılmalı yaşamı en çok etkileyen semp: ağrı anoreksi ağızda kuruma ve aft kilo kaybı cinsel disfonk
ağrı %60-90 tme bağılı (infilt bası ödem nekroz) %10-25 tdve bağlı operasyon, rt(yanık fibrozis nöropati mukozit) kt (pankreatit mukozit nöropati) %5-20 yandaş hst (pns herpes zoster) tm dışı (ba artrit myofasyal ağrı)
258
kanser hst %20-50 ilk başvuruda %30-40 tdv %75-90 terminal ağrı en az lenfoma ve lösemi en fazla kemik serviks baş boyun
nosisepsiyon: transdük transmis mod persepsiyon
259
ağrı tdv farmaklolojik %75-85 opi nonopi adjuvan
non farma %15-25 noninv(psikoloji hipnoz egzersiz akupunktur ftr tens) inv(anestezik cerrahi)
260
``` basit analjezik nsaii akut kronik hafif orta koly ucuz TOL YOK BAĞ YOK TAVAN ETKİSİ (max olunca yan etki artar) ``` non farmayla kombine edilir opioidle kullanılırsa opi dozunu azalt
``` periost GERİLMESİ mekanik BASI subkutan GERGİNLİĞİ mekanik GERGİNLİK antineo tdv KATILIK İNF ``` ASPİRİN COX1 -KOKSİN COX2 1. bas non opi 2. bas orta opi 3. bas kuvvetli opi 4. bas invaziv
261
opioidler
ağrı morfinin sol dep antagonisti yüksek analjezi, ÖFORİ SEDASYON SOL DEP ANTİDİÜREZ BULANTI KUSMA ÖKSÜRÜK SUPRESYONU SOMNOLANS
262
myozis konstip konvülsiyon TOLERANS YOK
zayıf opioidler kodein tramadol analjezik kullanımında öncelikle oral yol tercih edilir başka ilaçsa eşit doz tablosu kullanılır doz oranı: oral>parenteral>epidural>subaraknoid(intratekal) ağrıyı değerlendirirken plasebodan kaçın
263
adjuvanlar
``` primer değil etkiyi arttırmak için birlikte veya tek başka durumları düzeltir ağrı kontrolünde dolaylı yok dirençli ağrı yan etki azaltılması ```
264
noninv tdv
``` termoterapi (sıcak soğuk) elektroterapi hidroterapi masaj traksiyon terapotik egzersizler akupunktur TERMİNAL DÖNEMDE TAVSİYE EDİLİR YOKSA NÜKS RİSKLİ ```
265
anestezik
sinir blokları kimyasal nöroliz (alkol fenol) radyofrekans termokoag
266
kanser ağrısı mutlaka tdv edilmeli | çünkü sğrı mobiliteyi kısıtlayarak tromboembolik komplikasyonlara yok açar
öksürmeyi zorlaştırarak bronkopnö riskini arttırır | immun sis güçsüz kılarak KTe olan toleransını azaltır dolayısıyla sağkalım olumsuz yönde etkilenir
267
kanserdr metabolik değ
``` anormal sitokin nöropeptit hormon üretimi istirahatte artmış enerji ihtiyacı glikoz turnoverı insülin direnci cori siklus akt lipoliz lipit oksidasyonu hiperlipidemi kc kas protein turnoverı kas protein kaybı negatif nitrojen dengesi ```
268
ölüm nedenlerinin %10-20si malnut özellikle RT ve KT hst sıvı miktarı 1000-1500 ml arttırılır. Çünkü hızlı hğcre yıkımı böb yükünü arttırır sıvı verilmezee böb yet
iştahsızlık erken risk göstergesi kilo kaybı ilerlemiş malnut işareti yetersiz besin alımı 1 hf yememek, 1-2hf %60tan az enerjinin karşılanması 25-30 kcal kg gün pro 1.2-1.5 g
269
inflamasyonu azaltmak için antikatabolik ve iltihabı baskılayan bileşenlerinin de oral beslenne desteğine eklenmesi önerilir nsaii esansiyel aa yüksek doz lösin kas pro sentezi düzelir uzun zincirki omega3 y a kaynağı arjinin ve nükleotitlerin bağışıklığa etkisi araştırılıyor
RT uygulanan hst diyetine profilaktik probiyotik ilavesi toks azalmasında OLUMLU ETKİSİ OLAN EN UMUT VERİCİ hastaların parenteral beslenmesi 1hfdan uzun sürecekse vit ve eser element takviyesi zorunludur RT KT bağlı oral mukozitte glutamib desteği
270
en sık görülen 2.kronik hst kanserdir (%34) biyolojik yaş cinsiyet ırk cilt genetik kalıtsal genler
tarama testlerinin olası zararları: kanama fiziksel hasar (rüptür test öncesi sedasyon kalp ve akc prob) yanlış test sonuçları ve aşırı teşhis problem yaratmayacak ve tdv gerektirmeyen kanserlerin tanısı ör:krk
271
krk taraması
kolonoskopi sigmoidoskopi bt eşliğinde virtual kolonoskopi ve ggt (yüksek sens ) guiac kimyasal fit immunokim gayta dna testleri ``` 50-75YAŞ GGT HER YIL-2YIL DNA HER YIL-3 YIL KOLONOSKOPİ 10YIL FS 5-10 YIL BT 5 YIL ``` riskliyse 45y
272
meme ca taraması
asemp kişilere yapılır 40Y MMG 1-2YIL en sık ve standar mmg spes mrg sens yüksek risk 20Y KKMM mens’ten 10-20 gün sonra postmenopozal her gün olabilir mmg xray mrg magnet radyo dalgası bilgisayar daha uzun yoğun meme dokusu dense breast tissue yoğun meme dokusu: genç hamile emziren hrt düşük vücut ağırlığı yüksek risk: brca mut,aile öyküsü,genetik send(li frau cowden) mrg benign kitle saptaması mmgye göre fazla endom>over>serviks
273
serviks ca taraması
risk fak (SİGARA ÇOK DOĞUM OKS İMMYET) hpv kanserli olgularda %99,9 + Pap smeart testi, dökülen servikal hüc sitolojik taraması asemp kanser öncüsü lezyonlar ve erken servikal ca saptanır İLK BAŞTA PAPSMEAR SONRA HPV 21-65 30-65 YAŞ 5 YIL 30 yaş altına cotest uygulanmamalı >65y 20 yıl içinde negatifse cin2den fazla eşitse tarama yapılmaz
274
paraneop sendrom
tm varlığına bağımlı ve paralel olarak gelişen semp oluşturan klinik tablo ilk ve tek belirtinolabikir okkült dönemde saptanması için önemli erken tanı öncesi %60 aynı hst grubunda az hst vardır AV hormon kons farkının yüksek oluşu (venöz konsun daha yüksek oluşu)
275
ektopik acth send
tüm cushinglerin %15i kansere bağlı prognoz çok kötü KHAK %50, timik %15, bronş%10, pank %10 tiroid med %5 fkm %2 hiperkortikolizm: halsizlik HİPERGLİSEMİ HT DEP AMENORE hirşutizm İMPOTANS ÖDEM prox MYOPATİ KIRIK KOLLAPS BÖB TAŞI POLİÜRİ EKZOFT BA LENFOPENİ CUSHİNGE ZIT OLARAK ERKEKTE SIK VE KİLO KAYBI
276
hiperkortikolizm tanısı
24s idrarda kortizol, deksametazoj supresyon testi EN YARARLI kanda açıklanamayan hipokalemik alkaloz kortizolün diurnal ritmi kaybolur acth yüksek 17,oh steroid 17ketosteroid ve idrar kortizolü artar tanı koyulamıyorsa İNF PETROZAL SİNUS ÖRNEKLEMESİ TDV: adrenal steroid baskılyan (ketokonazol mitotan metirapon aminoglut etomidat mifepriston) ek tdv (g-csf antiviral antibiyo) En son ÇÖZÜM ADRENELEKTOMİ
277
uygunsuz adh sendromu
``` KHAKTA EN SIK GÖRÜLEN osmo artışı veya hiponatremi olmaksızın uygunsuz salınması hiponat olgularının %75i KHAK, tüm KHAK %3-15’inde baş boyun %3 khdak %1den az HİPONATREMİYE BAĞLI HİPOOZMO BELİRTİLER NÖROLOJİK İŞLEV BOZUKLUĞU :kons güçlüğü konfüzyon letarji joma konv anoreksi yorgunluk genellikle asemp ``` tanı: hipoosmo<280 idrar osmo>plasma (300) diüretiksiz idrarda na kaybı>20 ve kanda hiponatremi, volüm kaybı bulgularının yokluğu (övolemik hiponat) normal renal tiroid adrenal fonksiyon GÜNLÜK SIVI MAX 500 ML MENTAL BOZ VARSA %0,9 %3 NaCl sol ve furosemid AVP BLOKAJI (oral DEMOKLOSİKLİN 600-1200, fenilhidantoin lityum)
278
hiperkalsemi
``` tüm olguların %40ı endokrin pns en sık mm %50 meme %15 akc ca %10 erişkin t hüc lösemi nadir özof yassı hüc ca nadir halsizlik anoreksi kusma KONSTİP KEMİK AĞRISI POLİÜRİ KONF LETARJİ KOMA ``` PTHRP 1.25OH OAF TGF ARTAR PRİMER HPT SARKOİDOZ İMMOBİL ADR YET D VİT TDV: günlük 2-4lt saline infüzyonla birlikte furosemid uygulaması bifosfanatlar osteoklastik kemik rezorb azaltmakta gk sitokin yapımını inh ederek kemik rezorb azaltmakta ciddi hiperkalsemilerdekalsiyum bağlayıcı KALSİTONİN 12 SAATTE BİR 4-8 ünite im sc son olarak PLİKAMİSİN VE GALYUM NİTRAT
279
hiperkoag
fibrin ve yıkım ürünü artar mig tromboflebit (trousseau send EN SIK PANKREAS meme prostat over) dissemibe iv koag (DIC) APL LÖSEMİDE SIK ve nadiren adenoca non bakt trombotik endokardit akc prostat pank lösemi lenfoma kalbin sol kapaklarında fibrin trombosit birikimlerinin başta beyin diğer organlara embolis
280
anemi
kanserin ürettiği TNF IL1 TGFA gibi sitokinlerin epoyu inh etmesi sıcak ve soğuk antikorlarla oluşan immun hemoliz
281
gis pns
intestinal non organik psödoobs peritoneal karsinomatozis
282
renal pns
EN SIK membranöz GN ve MİNİMAL CHANGE hst: HL pankreas 50y üstü mgn
283
nöro pns
``` kanser ve sinir ortak antijen “onkonöral” spes %90 çoğu asemp ve okkült semp etkisi %0.1 HIZLI ve erken tdv ile düzelmeyebilir otoimm olabilir ```
284
``` MG timomalı hst %30unda ekstaokğler kas güçsüzlüğü dinlenmekle düzelir ach res otoantikoru tdv: kolinesteraz inh ```
``` eaton lambert send (myastenik) nöromusk bileşkenin presin bölge KHAK %2-3 tüm ELMS PNS %60-70 erkekte sık halsizlik alt eks prox yorgunluk myalji var ama kas gücüyle artar bulbar ve oküler semp yok mg’nin tam tersi DTR YOK DİSARTRİ DİSFAJİ ```
285
retinal dej
epizotik gölgelenme gece körlüğü ağrısız görme kaybı sıklıkla khak
286
polimyozit dermatomyozit
``` en sık meme akc mide over erişkinde pd olgularının %15 kanser bağımlı yaşla birlikte %60 döküntü prox güçsüzlük peteşi purpura tanı bx ve emg ```
287
pns klinik önemi
``` kanserin ilk belirtisi met taklit tm belirleyicis prognoza etki tdv sorunlarına yol açma ```
288
poliplerin malignite potansiyeli
boyut> 1 cm villöz yapı (histolojik) displazi varlığı multipl polip invaziv= submukozanın derinine inmiş
289
polipoid lezyonlar daha risklidir özellikle sesil (geniş tabanlı sapsız) %50 tip 2 c hafif deprese %40
submukozaya invaze olmayan karsinomların LN met riski
290
LN met için risk fak
``` tm derecesi (kötü) vasküler invazyon kribriform pattern varsa tm tomurcuklanması varsa ```
291
hangi aşamadaki polipler endoskobik çıkarılabilir
``` stage 0 (sm invazyon YOK) stage 1(sm1 max 1 mm inv) ```
292
polipektomi yöntemleri
forseps (1-2 mm küçük polipler, iki uçlu soğuk sıcak) snare (yuvarlak uçlu kemer gibi sm enjeksiyon eşliğinde cap eşliğinde ligasyon eşliğinde) endoskobik mukozal rezeksiyon (daha büyük) endoskobik submukozal diseksiyon (2cmden fazla 20-30 cm en blok bıçak)
293
T ve N evresini radyolojik belirleme
``` MRG (pelvik yüksek rezolüsyonlu difüzyon ağırlıklı) transrektal USG (daha sınırlı düşük evre t1 t2 ve alt distal rektum) ```
294
rektal kanserlerin neyine bakılır
``` lokasyon t n çevresel rezeksiyon sınırı tut sfinkter tut metastaz ```
295
ilk seçenek MR yoksa TRUSla kombine çok kesitli BT (t3 t4) METASTAZLARDA ABDOMİNAL KONTRASTLI BT (MDCT) t2 inv, t3 ekstramural, t4 komşu organ ve visera tut
TRUS t evrelerinde doğruluk oranı %69-97 prox tm ve tıkayıcı tmde başarısız MR’ın doğruluk oranı %65-86
296
rektum kanserinde N evreleme
endorektal US (%62-83) bt %22-73 me %39-95 daha orta başarılıdır
297
ÇRS (CRM)
tm en uç noktasının mezorektal fasyaya olan uzaklığı önemli prognostik MİN 1 MM OLMALI DAHA AZSA TUTULUM VARDIR CRM tutulumunda MR duyarlılık %92, özgüllük %85 auc %92
298
musküler tabakayı aşma miktarı (ekstramural uzanım)
5 mmden fazla prognoz kötü
299
5 cm anal 5-10 cm orta rektum 10cmden fazlaysa üst rektum MRG ÖLÇÜMÜDÜR
uzak met değ İLK SEÇENEK KONTRASTLI TORAKS BT KULLANILAMIYORSA ABDOMEN MRG KONTRASTLI
300
lokal ileri evre (t3 t4 ve n+)
rektum karsinomlarında cerrahi sonrası lokal yineleme riski yüksektir lokal yinelemeler ciddi morb ve mort nedenidir adjuvan rt preop veya postop uygulanabilir %50 azalabilir
301
neoadj tdv
avantajları: tm ekimi azalır, damar yapısı bozalmadığı için daha iyi kan akımı ve oksijelenme KT RT ARTMIŞ ETKİNLİK TMDE KÜÇÜLME VE SFİNKTER KORUYUCU CERRAHİ ORANINDA ARTIŞ ERKEN YAN ETKİDE AZALMA DEZAVANTAJ: %15 ORANINDA ERKEN EVRE HST FAZLA TDV YARA İYİLEŞMESİNDE GECİKME PREOP RT ile lokal yineleme ve ölüm azalır preop rt tek başına cerrahiye göre üstündür
302
preop rt kısa (5x5 günlük RT 7 gün bekle sonra cerrahi) uzun (50 gün 6-6,5hf ve kt 8-12hf bekle en iyi küçülme 11.hf sonra cerrahi)
patolojik tam yanıt çok önemli bir prognostik fak cerrahiden önce rt kt ike tam tdv mümkün uzun %16 kısa %0.7 UZUN TERCİH EDİLİR POZİTİF CRM UZUNDA DAHA DÜŞÜJ KALICI STOMA VE TOKS RİSKİ DAHA DÜŞÜK SFİNKTER KORUMA KISADA YÜKSEK UZUN SEGMENTLERİ TUTANLARDA UZUN TDV DAHA AVANTAJLI
303
rt’nin yanında 5-fu (bolus ve infüzyonel) veya kapesitabin en sık kullanılanlar İNFÜZYONEL DAHA UZUN VE DAHA AVANTAJLI
indüksiyon kt-neoadj kt-interval kt-cerrahi-adjuvan kt
304
klinik tam yanıt (kty) tanım ve kriterleri
değerlendirme MR difüzyon MR tan yanıtla uyumlu grade 1.2.3 (f>tm) grade 4.5 kötü (tm>f) neoadj krt sonrası restaging MR’ın duyarlılığı primer tanıya göre düşüktür tam yanıtı (t0) ön görmede TRUS duy %37 MR %15
305
mr’da 3 temel visseral morfogenetik ünite vardır (mgu) üriner ant müllerian orta arka bağ post
3 marjin: prox tübüler distal radiyal (çepeçevre crm)
306
lokal tdv(lokal eksizyon) için konu lokal lenf nodu tutuluşudur
radikal tdv için konu sirkumferansiyal rezeksiyon marjini tutuluşudur
307
seroza yoksa t3=t4 kötüdür | seroza varsa kolon ca gibi davranır geciktirici rolü vardır
``` t2 n0 gibidir t3 a ve b erken t3 c ve d ileridir ve n0 bile olsa t4 gibi davranır t4 a serozayı geçmiş t4 b komşu organı infiltre etmiş ``` tümörün uzağından rezeksiyon yapmak gerekir crm < eşit 1 mm azalmış sağkalım başarılı komplet cerrahide rezidü kalmaz r0 r2 hiç opere edilmemiş gibidir tm agresifleşir
308
radikal rezeksiyon(tme)
sfinkteri koruyan anterior rx (pme) rs üst rektum anastomoz peritoneal üstü
309
aşağı low ant rx üst orta anastomozun altı
çok aşağı ant alt rektum anastomoz pelvik adelelerin levator içi
310
intersfinkterik (koloanal)
alt anal kanal t1 t2 tm linea dentata düzeyi
311
sfinkteri korumayan abdominoperineal rx (tme) | miles ameliyatı
5 cm altı t4 kalıcı kolostomi
312
rektum ca rezeksiyondan sonra patolojik değ
ülserli görünüm ve doku iyileşme süreci (granülasyon dokusu) | granülasyon dokusu matürleştikçe bd oranı artar ve fibrozis gelişir
313
tm hüc değ
kısmen veya tam yok olma regresyon santifungal neoadj tdv alanlara yPT3 eklenir %15 asellüler müsün nadirdir t0dır yine endokrin dif: %67,9 morfolojik ve KROMOGRANİN + organoid adacık, ince kromatin, nuc sakin ve organize hüc DAHA BELİRGİB TDV YANITI İLİŞKİLİ İLK BİYOPSİYLE DEĞ ÖNEMLİ
314
stromal değ
``` fibrozis inflamasyon köpüksü/hemosiderinli makrofaj rezorb stroma gland lümeni mikrokalsifikasyon kolesterol yarıkları ```
315
çevre doku değ
mukozada yüzey ülserasyonu %78.8 %42 residüel yüksek ser displazi zayıf tdv yanıtı ilişkili vasküler değ: mikrohyalin intimal prolif, telenjiaktazi, organize trombüs, endarteritis obliterans
316
lenf nodu değ
disseke ln %24 azalır poz ln %48 azalır lenf düğümlerinde fibrotik nodüller etyoloji: rt’ye sekonder apoptoz dozla ilişkili en az 12 ln bulmak gerekir ama sayısı azalır
317
``` trg 0 tam yanıt trg 1 orta yanıt trg 2 minimal yanıt trg 3 zayıf yanıt veya yanıt yok yPTO tm lenf düğümleribde rezidüel tm bulunması %5-10 olasılıkla ve bunlar tam yanıt olarak kabul edilmez ```
tm bölgesinden en az 5 blok, saptanmassa tümü örneklenir TPY için 3 seviye gerekir periop KT 6 ay verilir (cerrahi öncesi ve sonrası toplam 6 ay) nccn:neoadj tdv sonrası pCR elde edilmiş olsa dahi tüm hastalara adjuvan KT öneriliyor ESMO: kolon kanserindekilere benzer yaklaşım (evre 3 yüksek risk evre 2)
318
adjuvan kt’da düşük risklilerde tek ilaç tercih edilir 5fu veya kapesitabin
regresyon iyi değikse veya n+ kalan varsa kombinasyon tdv 5fu+oksaliplatin+folinik asit FOLFOX kapesitabin+oksaliplatin XELOX

DÖNEM 3 (15 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions