Çocuk D3B6 Flashcards

1
Q

medikal öykü

A

bilgi beceri
uygun teknik
yön verici
bilgi toplamı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

öykü

A
mutlaka BAKAN KİŞİDEN ALINMALI
3-4-8Y SÖZEL İFADE
13 Y İTİBAREN HASTANIN KENDİSİ
ilk bakı 30-40 dk sonra kontrolde azalır
iki günlüğe kadar saat
iki aylığa kadar gün
iki yaşa kadar ay
sonrasında yıl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

<37 hf prematür

A

> 42 hf postmatür

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

meme emme ilk 30 dk-1 saat içinde

A

motor ve mental gelişim(başını tutma,oturma,emekleme,yürüme)

dil gelişimi

ince motor gelişimi (DENVER 2 SKALASI 6 y kadar EN AZ 2 DEFA)

sosyal gelişim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

fm ve öykü

A

rutin yol yok
6 aydan küçükse masada
8 ay-3 yaş anne kucağı diz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

vücut sıc.

A

rektal>aksiller>oral

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

rektal

A

36.1-38

MAX: 38 ve üzeri

invaziv önerilmiyor rahatsız

<5y

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

aksiller

A

36,5-37

MAX: 37,4

terli olmamalı

0-3 ay

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

oral

A

MENTAL RETARDASYON OLMAMALI

> 6 ay

MAX: 37,6

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

dereceler en az 3 dk tutukmalı

A

<4 hf için en iyisi dijital aksiller

> 4 hf için en iyisi ir timoanik ve dijital aksiller

son zamanlarda infrares temporal(max 37,6) rektal kadar etkin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

0-3 ay derece

A

aksiller

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

3-18 yaş derece

A

rektal temporal aksiller

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

nabızda nelere bakılır

A

sayı
dolgunluk
düzen
gerginlik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

SOLUNUM

A

0-2 ay 40-60 takipne sınırı:60
3-11 ay 25-40 50
1-5 yaş 20-30 40
5 yaş üstü 15-25 30-20

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

kan basıncı

A

sfigmomanometre
manşon üst kol uzunluğunun:
1/3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

ANTROPOMETRİK ÖLÇÜLER

ÖNEMLİİİİİİ

A

vücut ağırlığı,boy,baş çevresi,DERİ KIVRIM KALINLIĞI,ÜST KOL ÇEVRESİ

PERSENTİL CETVELLERİ: YAŞA GÖRE KİLO
YAŞA GÖRE BOY
BOYA GÖRE KİLO

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

toksik eritem (benign)

A
ilk 1-3 gün
eritem sarı beyaz vezikül
termlerin yarısı
PRETERMLERDE NADİR
EOZİNOFİL EGEMENLİĞİ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

mongol lekesi (benign)

A

siyah ve asyalı yarısından çok
beyazlarda yüzde beş daha az
hayatın ilk yıllarında kaybolur
tdv gerektirmez

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

baş çevresi ölçümü

A

mikrosefali+2 sd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

KONJENİTAL KATARAKT

ÖNEMLİİİİİİİİ

A

GALAKTOZEMİ
HOMOSİSTİNÜRİ
TORCH
MANNOSİDOZ

şaşılık varsa mutlaka göz dr görünsün

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

fontaneller

A

büyüklük bombelik gerginlik pulsasyon

TOK
AĞLAMAYAN BEBEK
OTURUR POZİSYON

ARKA FONTANEL ERKEN ilk 6-8hf
ön fontanel 2-22.ay

ERKEN KAPANDIYSA BİLE D VİT KESME

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

fontanel kabarık

A

kibas

menenjit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

fontanel çökük

A

dehidratasyon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

fontanel kapanmasında gecikme

ÖNEMLİİİ

A

HİDROSEFALİ
RİKETS
HİPOTİROİDİ
OSTEOGENEZİS İMPERFEKTA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
suturalar
kaput kuadratum raşitizm normalde süturlar 5-6.ayda kapanır süturların hepsi erken kapandıysa KRANİOSİNOSTOZ
26
sagittal erken kapanırsa
skafosefali(ters dönmüş kayık)
27
koronal biri degiosefali
koronal ikisi brakiosefali(baş kısa ve geniş)
28
koronal sagittal
oxisefali(kule kafa)
29
kraniotabes
oksipital kemikkerin pinpon topu gibi çökmesi ilk 3 ayda fizyolojik rickets hidrosefali osteogenezis imperfekta a hipervitaminozu
30
kaput suksadaneum
``` uterus vajinal duv basısı yumuşak doku kan ve ödem sıvısı PERİOSTLA İLİŞKİSİZ SÜTUR ÜSTÜNDEN GEÇEBİLİR birkaç günde gider ```
31
sefal hematom
``` subperiostal hematom SÜTURLARI GEÇMEZ EN SIK PARİETAL EN SIK TEK TARAFLI ALTTAKİ KEMİKTE KIRIK OLABİLİR tdv gerektirmez 6 hf içinde gider ```
32
papillom(skin tag)
nadiren renal anomalilerle birlikte
33
burun
bebekler önce burunla nefes alır bilat koanal atrezi belirgin solunum sıkıntısı AĞLARKEN SİYANOZU GERİLEYEN BEBEKLERDE KOANAL ATREZİ tüm bebeklerin doğumdan sonra sonda ile burun deliklerinin açıklığı kontrol edilmeli
34
ağız
dudaklar siyanozun iyi belirleyicisi ağız içinde damakta (ebstein incisi) alveolar bölgede (bohn nodül) keratin retansiyon kistleri sublingual tük bezleri (ranula)
35
konj tortikolis
m.scm fibröz bir kitle paloe edilebilir
36
tiroglossal kanal kisti
kistik higroma
37
bronkial yarık kistleri
tiroide ait kitleler
38
kısa ve yeleli boyun
klippel-feil turner send
39
her iki klavikulada kırık
zor doğum
40
göğüs
1 cm çap. Asimetrik olabilir meme tomurcuğu ilk 1-2.ay 3-4 cm çap her iki cinste de hipertrofi ve simetrik zamanla kendiliğinden geriler sıkılnası abse formasyonu
41
kalp
diastolik üfürümlerin hepsi patolojik
42
genitoüriner
yd ambigius genitale: konj adrenal hiperplazi muayene sağ alt kadrandan başlar
43
gebelik için gerekli olanlar
``` oosit sperm anne baba anne vücudu hormon ```
44
ömür
yumurta 24 saat sperm 6 gün genellikle birleşme 12.saat
45
gebelik fizyo
birinci trimestr
46
gebelik anatomik değ
ikinci ve ğçüncü trimestr 28 hf sonra
47
sabah bulantıları
``` hcg artışı öst/pro artışı bakteri(hp) serotonin artışı doğum kilosu ile korele ``` spontan abortusla ters orantılı sadece bulantı: %50-70 kusma: %40-50
48
gis değişikliği
``` mide yukarı ve 45 sağa özofagus toraksa midenin boşalması gecikir mide şişkinliği 12.hf regürjitasyon ve kusma 18.hf ``` gis motilite azalışı,sfinkter tonus azalışı, bağ geçiş süresi artışı (PROG) bakt temasın artışı kabızlık(ilk trimestr) büyüyen uterusun bağ sıkıştırması(son tri) demir ilaçları(hemodilisyon) kabızlığı tetikler hemoroid(PROG kabuzlık iv basınç artışı sıklıkla doğumla geriler 2.der ise kötüleşir) mide gazı (düz kasların PROG etkisiyle gevşemesi ve azalmış mot)
49
renal değ
``` böb kan akımı artar renal pelvşs genişler GFR artar üreter genişler(PROG özellikle sağdaki) kreatinin klirensi artar BUN VE ÜRİK ASİT AZALIR(bozuı tübüler reabs) RAAS artar glikozüri üriner enf mesane sık idrara gitme MESANE TONUSU VE KAPASİTESİ AZALIR rezidü hacim artar ```
50
meme gelişimi
duktal dallanır, öst, büyüme hormonu, PRL, adr glukokortikoid, insülin alveolar büyür( PROG) yağ depolanır
51
hematolojik değ
``` kan hacmi artar sedim hızı artar lökositoz ALBUMİN AZALIR TROMBOSİT DEĞİŞMEZ dilüsyonel anemi pıhtılaşma fak artar PT VE APTT KISALIR demir ihtiyacı artar(1000mg 500ü anne eritrosit) ```
52
gebelikte kilo alımı
en önemlisi gebelik öncesi kilo düşükse 15-20 orta 12.5-17.5 fazlaysa 7.5-12.5
53
gestasyonel dm
glut4 res (kas yağ) insülin direnci res sayısı down reg besinler direkt bebeğe gitmeli
54
kvs değ
``` kalbin poz değişir büyüklüğü artar kalp hızı artar TERS T DALGALARI(D3) Q DALGALARI(D3,avF) radyogramsa göğüs çapı artar VAZODİLATASYON HT OLMAZ( PROG) SVR AZALIR oytput artar atım hacmi artar o2 tüketimi artar ```
55
KO dağılımı
gebe olmayan uterusta %1-2 gebelerde %15 kan hacmi plazma hacmi eritrosit artışı
56
vci sendromu
``` hipotansiyon sırt üstü yatılmamalı 20.hf büyümüş uterus ağırlığı KO %30 azaltabilir vena kaval kompresyon ```
57
sol değ
``` diyafram 4 cm yükselir( ap transvers 2 cm artar çevresel 5-7 cm artar) artmış o2 ihtiyacı ve tüketimi NEGATİF İNTRATORASİK BASINÇ AZALIR FRC AZALIR ERV AZALIR RV AZALIR TLC AZALIR ``` VC DEĞİŞMEZ APNEYE TOLERANS AZALIR AKC KOMPLİANSI DEĞİŞMEZ TORASİK DİYAFRAM KAS HAREKETLERİ NORMAL HAVA YOLU KAPANMASI %50 sıklıkta hipoksi nadir
58
art kan gazı değ kronik hiperventilasyonu gösterir
solunumsal alkaloz pco2 AZALIR av o2 farkı AZALIR hava yolu direnc(PROG göğüs duv mukavemeti azalır) ventilasyon uyarılır(PROG) solunum merkezinin co2 hassasiyeti artar TOTAL PULMONER DİRENÇ AZALIR
59
gebelikte kalsiyum
``` 1200mg günlük kısa vadede kramp uzun vadede kemik erimesi İYONİZE KALSİYUM DEĞİŞMEZ kalsitriol artar PTH BASKILANIR PTHrP artar(kalsiyumdan bağımsız fizyolojik hiperparatiroidizm) ``` KEMİK DANSİTESİ DEĞİŞMEZ YA DA ÇOK AZ AZALIR %1-2 radyasyon sebebiyle kesin ölçüm yok
60
nöromusk değ
PROGESTERONUN SEDATİF ETKİSİ SSS değ (down reg, katekolamin yanıtı) daha ılımlı
61
doğum
braxton hicks kasılmaları RİTMİK KASILMALARA DÖNÜŞÜR | sona doğru uterusun uyarılabilirliği artar
62
DOĞUMDAN SONRA
kan hacmi azalır HEMOKONS hematokrit artar 4-6 hf sonra normal beyaz kan hüc artar 6 gün normal fibrinojen artar (kanama azalır trombüs riski artar) 3-4 hf normal PRL salgılanmaya başlar plasental LAKTOJEN KORTİZOL BÜYÜME İNSÜLİNAZ AZALIR BALAYI FAZI (insülin artar birkaç gün normal) yorgunluk (uyku düzeninin değ) geçici nörolojik değ(anestezi analjeziye bağlı bacakta uyuşma sersemlik başağrısı) KARPAL TÜNEL SEND
63
DOĞUMDAN SONRA 2
gfr ve bun 2-3 ay içinde normal döner natriürez ve diürez düzelir glikozüri 2 hf normal proteinüri 6 hf normal koyu pigmentasyon yavaş yavaş silinir, saçla büyür 6-12 ay. stria çatlaklar gümüş renk alarak ömür boyu kalırlar
64
DOĞUMDAN SONRA 3
doğumdan hemen sonra kalp normale döner ko 48 saat anne rh- çocuk pozitifse negatif coombs testi. 300 mcg RhoGam doğumdan sonraki 72 saat içinde anneye verilmeli, eğer kanam veya kan değişimi olduysa daha fazla uterus involüsyonu günde 1 cm. 10-14 gün makroskobik 25-30 gün genel 45 güb mikroskobik eksternal servikal os asla tam olarak kapanmaz vajina 6-8 hf sonra eski haline döner (kegel egzersizkeri) labia major ve minor gevşek halde kalabilir emzirmeyen annelerde adet döngüsü 6-8 hf normak ilk siklus ANOVULATUVAR emzirenlerde 2-18 ay gecikir pelvis eklemlerinde ligamanlarında yumuşak dokuda gevşeme 6-8 hf normale döner kas yorgunluğu ve genel vücut ağrısı rectus abdominis güçsüzlüğü 12 hf içinde egzersizle
65
gaz alışverişi ne zmn başlar
23-24 hf başlar
66
vaskülogenezis
anjioblastlardan in situ yeni damar oluşumu
67
anjiogenezis
var olan damardan tomurcuklanma
68
hava yoluyla vasküler gelişim arasında paralellik vardır
.
69
vasküler oluşum
5-17. hf sonu
70
preasiner hava yolları
5-17 hf (vaskülogenezis)
71
25.hf kan gaz bariyeri erişkinlerle aynı kalınlıkta ve prematürlerde bile gaz değişimi için yeterli
.
72
asinüs
18-25.hf intraasiner arterler (anjiogenezis) alveolar duktak art alveolar kapiller
73
pulmoner dolaşım ne zamandan beri
5.hf
74
tüm bebekler sakküler\alveolar fazda doğar 28.hf
.
75
kalın arter duvarları nedeniyle fetal dönemde rezistans yüksektir
doğumdan sonra arter duvar kalınlığı ve PVR azalır PBF ise artarak gaz değişimi sağlanır
76
IGF
``` endotelyal vaskülogenez 4.hf emb ve psödogland endotelyal marker eksikliğinde endotelyal tübüller azalır ```
77
VEGF
vaskülogenezis anjiogenezis 6.hf 38.gün
78
anjiopoetin
pul arterlerde kas hipertrofisi ve hiperplazisi | tirozin kinaz tie-2 res
79
EGF | TGF-a
diferansiyasyon 12-33. hf kanaliküler safhada periferik arter yeterdiz fonk ve kapillerde azalma
80
eNOS
endotelyal prolif 12-3.hf migrasyoj ve tüp formasyonunu stimüle eder apoptozu baskılar
81
.
eNOS ve O2 (direkt olarak NO salınımı sti eder,indirekt oksidatif fos arttırır) L-arj L-sitrülin ve NO oluşumu (endotelyum) NO guanilat siklaz akt cGMP artışı Ca azalışı vazorelaksasyon (düz kas, PDE5 inhibitör ANP BNP aktivatör) prostasiklin PGI2 adenilat siklaz akt cAMP artışı Ca azalışı (düz kas, PDE3 inhibitör)
82
pul ht varsa direnç yüksekse
fosfodiesteraz inh kullanılır vazorelaksasyon için bosentan(kombine ETA ETB antag) sitaxentan(ETA antag)
83
endotelinler bilinen en potent vazokons ajanlardır
ETA VE ET1 gebelik boyunca stabil ETB ise midtermde artar ve doğuma kadar hala yüksek, perinatal vazodilatasyonda daha etkili ETA düz kasta ve vazokons ETB endo vazodil(no ve pgi2 salınımı) ve vazokons
84
vazorelaksan faktörler
NO PGI2 BRADİKİNİN K KANALLARI( Kv, Kca, TASK ph, KATP) o2nin neden olduğu vazodil Kca ve KATP aracılığıyla olur
85
bebekler ödemli doğar. Doğduktan sonra birkaç gün içinde (max 3.gün) en fazla %10 kilo kaybeder. Kaybedilen kısım ekstrasel volüm
termlerde vücut sıvısı %75 pretermlerde %80-85
86
akuaporin sadece su transportu | akuagliseroporin ise su gliserol üre gibi küçük nonpolar mol taşır
akuaporin yoluyla suyun transportu iki yönlüdür osmotik gradiente göre (EN HIZLI) NaKATPaz enerji başımlı katyon transport yoluyla olur. Bu iyon pompası tüm memeli hüc var. BAZOLATERALDE NA ve Su interstisyel aralıktan lenfatik dolaşıma akciğerlerde bulunan AQPs 1.3.4.5
87
su transportu
AQP yoluyla en hızlı difüzyon na- glutamat ve na-glukoz kotransportu tight junctionlar sayesinde suyun parasellüler transportu
88
AQPs yetersizliği
``` nefrojenik diabetes insipidus uygunsuz adh sal erken başlangıçlı katarakt sjörgen send yaş akciğer konj kalp yet SIADH ve beyin ödemi ```
89
normal akc gelişiminin en önemli belirleyicisi
fetal akc sıvısı
90
fetal akc sıvısı
fonk rezidüel kapasiteye karşılık gelir Na ve Cl düşük K fazla pulmoner epitelyum tarafından aktif olarak sekrete edilir sıvı volümü, fetal larynxib sıvı akımını engelleyen gücü sayssinde 2 mmhg germe basıncı tarafından regüle edilir volüm yaklaşık 30 ml FRCe denk
91
diafragmatik kontraksiyon
fetal solunum hareketlerine neden olur böylece küçük ossilasyonlarla sıvı akımının havayollarına iletilmesine neden olur frenik sinir kesileri, sefvikal kord lezyonları akc hipoplazisiyle sonuçlanabilir çünkü sıvı azalır
92
fetal akc sıvısının temizlenmesi
doğumdan birkaç saat sonra 100 ml aktif fetal solunum hareketleri yenidoğanda aktif transselüler Na absorb sıvı lümenden insterstisyel aralığa geçer postnatalde term yenidoğanlarda nefes almasından bağınsız olarak 2 saat içinde sıvı temizlenir. Solunum başlamasında alveolar epitelyumda geçici olarak solüt permeabilite artar ve paraselüler rezistansın azalması pasif sıvı absorbsiyonuna katkı sağlayabilir
93
lüminal membranda temel Na kanalı
ENaC
94
Klorun interstisyımdan akc lümenine doğru hwreketi akc sıvı sekresyonunda başı çeken mekanizma
``` NKCC CFTR(apikal akc epitelinde Na transportunu düzenler) PACS CLC CAC ağrılı sezaryen=normal doğum ```
95
amilorid
sodyum kanalını bloke eder
96
doğum sancısı
NaKATPaz akt artar doğuma doğru a1 mRNA eksp hem epi hem endo artar b1 ise küçük havayollarında alveolar TİP 2 BAZOLAT EKSP EDİLİR alfa ENAC geç dönemde artar doğumdan kısa bir süre sonra erişkin düzeyde gama alfaya paralel tüm akc beta fetal ve postnatal dönemde havayolu EPİTELİYLE SINIRLI FUROSEMİD BAZOLAT NKCC BLOKE EDER VE CL SEKRESYONUNU İNH EDER
97
doğum sonrası pulmoner adaptasyon
GF yeterli gelişimsel profili vazoaktif faktörlerin biyolojik yeterliliği uygyn metabolik adaptasyonu pulmoner sıvı balansının oluşturulmasına bağlı
98
doğum sonrası bebeğin en uyanık olduğu zaman ilk 30-60 dk emzirme
ilk 6 ay anne sütü ile beslenmeli 6 ay-18/24 ay ek gıda ve anne sütü ilk 6 ay su verilmez
99
anne sütü
``` her zaman steril ve 37 derece böbreklere zarar vermez büyüme fak koruyucu fak probiyotik bak ve enzim içerir sindirimi kolaylaştırır allerjik değil beyin diş çene görme gelişimi ``` fazla kilo almayı engeller esansiyel aa ve omega 3 myelinizasyon emzirmenin ilk kısmı şekerden son kısmı ise yağdan zengin doymayı sağlar iq yükseltir
100
anne sütü 2
uterusu daha fazla kasarak kanamayı engeller eski hale dönüşümü hızlandırır anemi riski az epizotomi ağrısı daha az hissedilir osteoporozdan korur kilo verdirici RA bulgularını geriletir diyabetik annenin insülin ihtiyacını azaltır annede meme endonet over ca riskini azaltır kontraseptif etkisi vardır emzirirken oksitosin düzeyi artar süt akışını sağlar
101
iyi pozisyon
bebeğin gövdesi anneye dönük ve yakın bebeğin tüm gövdesi desteklenmiş bebeğin boynu düz veya hafifçe geriye doğru
102
iyi meme tutuşu
``` çene memeye dokunur ağız olabildiğince açık alt dudak dışa dönük dudağın üst tarafında görünen areola miktarı alt taraftakinden çok bebek yavaş emer derin emme hareketleri aralarda durkalar yutkunmasını görür ya da duyarsın ```
103
yetersiz emme
biberon annenin deneyimsizliği bebeğin küçük ya da güçsüz olması meme başı çöküklüğü
104
iyi olmayan yerleşme
``` meme başında ağrı çatlak sütün tam boşaltılamaması (gerginlik) yetersiz süt kaynağı bebek doymaz bebek emmeyi reddeder memelerde az süt yapımı bebek tartı almaz ```
105
emzirme kontrendikasyonu
annenin hafif hastalıkları bazı antibiyotikler enfeksiyon (aktif tbc, HIV, meme kanseri, sıtma, septisemi, tifo) madde kullanımı psikoz galaktozemi (bebeklerde mama da verilmez,tektir)
106
ek gıdalara geçiş
``` 6 ay-18/24 ay artan demir enerji protein ihtiyacı pürtüklü gıdaya alıştırma nefes alma çiğneme öğrenilmesi öğürme refleksinin inhibisyonu enfeksiyolara açık olduğu dönem ek gıdalar allerjiyi görmek için sabah sabah verilmeli tek öğün ve çok az bebek açken verilmeli kaşıkla verilmeli göz kontağı kurarak yemekte çocukla konuşulmalı ```
107
ek besinlere ERKEN başlanması
``` hastalanma riski allerji ilk 6 ayda bağ geçirgenliği fazla yeniden gebe kalma riski obezite riski ```
108
ek besinlere GEÇ BAŞLANMASI
kilo alımında yavaşlama malnutrisyon mikronutrient eksikliği çiğneme öğrenilemez
109
bebeklerin %25-40’ı beslenme sorunlu
%3-10 kalıcı yeme sorunu ve sekel 9 ay-7 yaş %50den fazlasını kapsıyor %20den fazlasında birden fazla yeme sorunu 3-12 aylık %1.2
110
homeostatik durumu ayarlama güçlüğü
``` 0-3 ay az yeme kilo kaybı prematüre kardiyak zorl sol zorl özofagus atrezisi otonomik SS labil ve otoreg güçlüğü non-organik NFTT 2-8 ay bağlanma sorunu ```
111
infantil anoreksiya
6ay-3 yaş en sık 9-18 ay anne bebek ilişkisin otonomi kazandığı dönem en kötü zıtlaşma anneyle dış uyaranlara daha meraklı iç uyaranlara ise farkındalığı daha az belirli bir organik veya psikiyatrik sorunnyok ama motor ve dil gelişimi geri kalabilir annele obsesif zor mizaç
112
E3N | Ç1N
çocuk ne kadar yiyeceğini belirler
113
15 yaş öncesi onama bakılmaksızın cinsel istismar
16 y ise onam varsa ebeveynler karışamaz
114
duygusal istismar en sık
k=e ``` zor fark edilir en çok 6-8 yaş çocuk ergenliğe kadar benzer düzeylerde kalır çocuğa birinci derecede bakım veren ve bağlanma nesnesi bir ilişkiyi tanımlar tek taraflı değil fiziksel temas koşul değildir ```
115
kromozomal boz
``` 1/200 canlı doğum 1/500 yetişkin sayısallar nadiren kalıtsal translokasyonlar taşıyıcılarda etkisi çok az ama abırtus infertilite yapabilir ```
116
monogenik hst
ilk 2 dekat 1/300 | xe bağlı resesiflerde erkekler hemizigot
117
miyokondriyal
bazılarında mut de novo olmasına rağmen sadece maternal herediter geçiş mümkün
118
epigenetik
%5-10 radyasyon gibi bazı teratojenler hem anneyi hem çocuğu hem de çocuğun gonatlarını etkileyerek 3 kuşakta da problem yapabilir
119
maternal yaş 35+
2li 3lü serum tarama testi yalancı poz yalancı neg NTD down send trizomi 18
120
paternal yaş
akondroplazi | turner sendromu
121
herhangi bir ebeveynin dengeli translokasyon taşıyıcısı 13,14,21
kliniğe yansımaz
122
OR taşıyıcı KF Orak hüc anemi
OD DMD hemofili
123
annenin riskli met hast
dm (kaudal reg kardiyak hst) hiperfetilüri( ağır serebral)
124
prenatal tanı
maternal serum screening periferik kan NIPT noninvaziv tarama testi usg (sonogram) amniosentez cvs (ölümcül hst taramak için 10-12 hf daha erken tanı) kord kanı örneklemesi PGT
125
preimplantasyon
translokasyon | ivf yöntemiyle kullanılır anne uterusuna yerleştirilmeden önce test edilmesi
126
kronozom analizi
periferik kan wbc prenatal örnekleme deri biyopsisi doku biyopsisi %99.9
127
gelişimi, aşamalı bir kuramla tanımlayan ilk kuramcı
freud
128
sırayla libido gelişimi
ağız dudak dil anüs kb genital
129
cinsel yaşam yalnız ergenlik çağında değil doğumdan hemen sonra açık belirtilerle başlar
cinsel yaşam bedenin belirli bölgelerden haz duymayla oluşur ve her zaman üreme davranışıyla paralel değil
130
oral dönem 0-1 yaş
libidal yatırım ağız dudak dil İÇE ALIM VE DOYUM bazen harekete geçirici ALMA VERME ÇEVREYLE ALIŞVERİŞ verebilen anne alabilen çocuk bu dönemde almayı öğrenebilmek verebilmenin de ilk koşulu ALIŞVERİŞTE DENGESİZLİK YALNIZCA VEREN(ÖZGECİ) YA DA YALNIZCA ALAN (BENCİL) BENCİL NESNE TASARIMI ANNE İLE BESİN ÖZDEŞLEŞİR BESLENME BOZ BULİMİA ANOREKSİYA temel güven duygusu,sevgi,UMUT,inanç,kendini sevme,depresyon,madde bağımlılığı bu dönemde fiksasyon: sürekli sakız çiğneme aşırı yemek yeme sigara küfretme tırnak yeme
131
anal dönem 1-3 yaş
``` haz bölgesi anüs ve çevre dışkıyı tutma bırakma BAĞIMSIZLIK ÖZERKLİK KONTROL İNATÇILIK AMBİVALANS ISRARLI MERAK çevredeki nesneyi tutup bırakmaması biriktirme ve toplama tutkusu “ben kendim yaparım” tutma bırakma etkinlik edilgenlik boyun eğme karşı koyma GÜÇ SAVAŞI KONTROL ETME TUTKUSU HİÇBİR ZAMAN YOK OLMAZ OBSESİF KOMPULSİF cimrilik kararsızlık inatçılık aşırı titiz istifleme ```
132
fallik dönem 3-6 yaş
erkeklerde penis kızlarda klitoris ödipus kompleksi( aynı cins rakip karşı cinsle evlenme isteği) iğdişlik korkusu( penisin üstünlüğü 2.yılın sonu erkekte kastrasyon korkusu kızlarda penis envy daha karışık ve yavaş) ödipal sorunlar süperegonun gelişimiyle çözülür uzun bir zaman ister yaşam boyu veya hiç çözümlenemez
133
süperego
hemcinsle özdeşim vicdan ve ahlak duyguları ödipal dönemin kalıntısı ideal durumlarda ödipus kompleksi artık bilinçdışında bile kalmamıştır yerine üst benlik geçmiştir
134
fallik dönem sorunları
mutsuz evlilik arkadaş edinememe tek bir insana saplanıp kalma sık sık eş değiştirme cinsel sorunlar abartılı suçluluk utabgaçlık cezalandırılma korkusu fiksasyon: teşhircilik uygunsuz cinsel davranış eş seçememe cinsel kimlik bunalımı cinsellikten kaçınma
135
latency(gizlilik) 6-12 yaş
yatışma dinginlik aldatıcı ergenlikte yeniden alevlenme
136
psikososyal gelişim kuramı
erikson | çatışma bitince diğer evreye geçiş
137
psikososyal gelişim kuramı
erikson | çatışma bitince diğer evreye geçiş
138
0-1 yaş temel güven/güvensizlik
UMUT bakım verenin sürekli değişmesi cennete tekrar ulaşma arzusu tanrıya inanç depresif içe kapanma
139
1-3 yaş özerklik/kuşku ve utanç
sfinkteri tutma bırakma iki istek iki eğilim seçim yapmak İRADE tutuculuk(kin saldırganlık) bırakmak eşya para alışkanlık sevgiyi tutabilmek ve gerekli zamanda bırakabilmek obsesif kompulsif paranoid korku kuşkucu utanç antisosyal antipsikopat eriksona göre toplumdaki düzen ve yasanın temeli bu evre
140
3-6 yaş girişimcilik/suçluluk
``` dil gelişimi sürekli soru sorma hayal dünyası anne baba yarışı kaçınılmaz başarısızlık AMAÇ vicdan(süperego) çocuğun girişimciliğini yöneten güç olur ```
141
6-12 yaş çalışıp başarma/aşağılık duygusu
kriz olumlu yönde çözülürse TEMEL YETERLİLİK YETKİNLİK olumsuzsa EYLEMSİZLİK YETERSİZLİK AŞAĞILIK bunların dışındq sadece öğretilenleri alması,bunların dışına çıkamaması TOPLUMSAL HAYATA BAŞLANGIÇ DÖNEMİ
142
12-18 yaş kimlik oluşumu/kimlik karmaşası
özdeşimlerin toplamı eski özdeşimler sorgulanır ve tekrar değerlendirilir SADAKAR VE VEFA KİMLİK BUNALIMI NORMALKEN KİMLİK KARMAŞASI VE KİMLİK DAĞILMASI ANORMAL
143
18-35 yaş yakınlık/yalıtılmışlık
başkasının kimliğiyle kendi kimliğini birleştirebilme eğer korku varsa ergenlikteki sorunun devam ettiğini gösterir gizli kalmış kimlik zayıflığı kimliğin yitirileceği korkusu SEVGİ en gerçek anlamda hem kimlik hem sadakatin varlığına dayanır
144
35-65 yaş üretkenlik/durağanlık
üretken sevgiyle bağlanma | verimsizlik benliğin kısırlaşması BAKIM verme İLGİ GÖSTERME
145
65 yaş üstü ego bütünlüğü/umutsuzluk
benlik bütünleştirilmesi ve olgunlaşması kayıpların bir denge içinde tutulması yaşamı tüm yönleriyle kabullenme yaşlılıktaki benlik bütünlüğü ile bebeklik çağındaki temel güven duygusu hem birbirine çok bağlı hem de benzer UMUTSUZLUK ÖLÜM KORKUSU güçlenmiş bireyler AKIL VE BİLGELİK
146
puberte erinlik
biyolojik | evrensel
147
adolesan | ergenlik
psikososyal evrensel değil cinsel üreme kendimkendine bakabilme gücü en temel ortak “tutarsızlık”(içsel çatışmaların dışavurumu)
148
kişilikten kişiliğe girme
sanki ben
149
erken ergenlik 12-14
``` aykırı daha az uzlaşmacı çocukluğu hatırlamak ietenex bağımlılık bağımsızlık ikilemi psikolojik kaçınma (depresif epizotlu dalga,çocukluğa regresyon,benmerkezci ve ıkınlı antisosyal,okul bwşarısında düşme ve devamsızlık,okul fobisi,madde kul,anoreksia nervosa ``` anne ve baba izin verirse kontrolsüz saldırganlık,dürtülere dışsal sınırlama ve geribildirim gelmeyeceği için davranışsal inhibisyon ödipal durum (erkek bu sefer anneyi istemez)
150
orta ergenlik 14-16
``` güçlü akran bağları ergen alt kültürü flört geçici çalışma cinsel deneyim erişkin davranışların küçük denemesi madde kul ARKADAŞ OLMAMASI uygunsuz cinsel RİSK ALIR GELECEĞİ AKRANLARLA ŞEKİLLENİR cinsellik korkusu, cinsel kimlik boz ```
151
geç ergenlik 17-20*
``` erişkin tip davranış sorumluluk ekonomik bağımsızlık ERİKSON,MESLEKİ SEÇİMİN ERGENLİK DÖNEMİNDE KİMLİK GELİŞİMİNİN ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜ OLUŞTURDUĞUNU BELİRTİR nihilist siyasi ```
152
ergwnlikte kabul edilen davranışlar
tutarsız kestirilemez çelişkişi davranış anne babaya ambivalan duygu anne babaya düşmanca duygu sözel saldırganlık
153
harlow 1958
maymun biberonsuza gidiyor | tek başına fizyolojik iht yeterli değil
154
bağlanmanın kurucusu
john bowlby 1969 freudtan köken yd yalnızca ona bakmaya istekli bakımveren varlığında yaşar doğumdan hemen sonra başlar 8.hf itibaren bakım verenle göz teması gülümseme 6.aydan sonra bebeğin tüm ilgisi bakım verene yabancı kişilerden korku duyar
155
1 yaştan önce bebekler güvenli bağlanma kurmuşsa “güvenli üs” kabul edilir
anne ve bebeğin SAĞ BEYİNLERİ (duygusal beynin düşünen bölümü) PREFRONTAL CORTEX ORBİTOFRONTAL CORTEX kortikal ve subkortikal bağlantı
156
mary ainsworth yabancı durum testi 1970
9(12) ay-18(24) ay BAĞLANMA 9.AYDAN SONRA GELİŞİR 2-3 dk süren 8 epizot
157
yabancı durum testi 1970
ayrılık öncesi ayrılık ayrılık sonrası yeniden birleşme (reunion)
158
yeniden birleşme
duygusal yükselme EN FAZLA zemindeki ilişkinin DOĞASIYLA İLGİLİ EN FAZLA BİLGİ VEREN güvenli bağlanmada anne ile temasta hızla yatışmalı
159
bağlanma türleri
güvenli ``` kaygılı dirençli (rezistan) kaygılı kaçıngan (avoidan) desorganize disoryante (EN KÖTÜ) ```
160
sekonder seks karakterleri kızlarda
meme gelişimi | pubik kıllanma
161
sekonder seks karakteri erkeklerde
testis büyümesi | pubik kıllanma
162
puberte ne zaman sonlanır?
kızlarda menarş (ovulasyon) | erkeklerde spermstogenez başladığında
163
kız puberte yaşı
10 8-13 yaş normal
164
erkek puberte yaşı
12 9-14 normal
165
kızlarda puberte
İLK BULGUSU MEME GELİŞİMİ (10-11) memeden 6-12 ay sonra pubik kıl 2-2.5 yılmaonra menarş (12-13) MENARŞTAN ÖNCE BÜYÜME MAX 11-12 en dramatik bulgu mens MEME EVRE 2den 3E GEÇİŞ
166
kızlarda boy
menarştan 1.3 yıl önce max 11-12 y 8-25 cm ( ort 16+_3,9) menarş sonrası 6,4+_2.7 cm
167
meme evre 1
papilla prepuberte
168
meme evre 2
tomurcuklanma (bozuk para sertliği) jinekomasti ve obeziteyle karışır PUBERTE BAŞLANGICI
169
meme evre 3
menarş yok | meme ve areola genişler ama kontürleri belirsiz ve ayrılamaz
170
meme evre 4
İKİ ÇIKINTI papiller ve areolar
171
meme evre 5
SADECE PAPİLLA ÇIKINTISI KALIR ADET GÖRÜLÜR hacim büyük pigmente areola
172
kızlarda kıllanma evre 2
siyah tüylenme tek tük
173
kızlarda kıllanma evre 3
SAYILAMAZ ve üçgen yok
174
kızlarda kıllanma evre 4
ÜÇGEN
175
kızlarda kıllanma evre 5
GÖBEK
176
boyumuzun %32si puberte
geç ergenlik kısa erken ergenlikte ise östrojen hem erkeklerde hem de kızlarda kıkırdağı kapattığı için nihai boy kısa kalır östrojen erkeklerde aromatazla periferdr testesterondan dönüştürülür
177
erkeklerde puberte
İLK BULGU TESTİS VOLÜMÜNDEKİ ARTIŞ (PRADER ORŞİMETRE> 4ml) 11.5-12 y pubertal süreç 4,9+_ 0,6 yıl sürer (3,6-5,6 ) PUBERTAL BÜYÜME HAMLESİ 13-15 EVRE 3ten 4e GEÇİŞ (TANNERE GÖRE) bu dönemde 19-33 cm (ort 26,4+_ 4,3) boy kazancı olur.
178
erkeklerde kıl evre 1
ince tüy (vellis) | kıl yok
179
erkeklerde kıl evre 2
tek tüy KOYU KIL
180
erkeklerde kıl evre 3
SAYILAMAZ üçgen değil
181
erkeklerde kıl evre 4
ÜÇGEN
182
erkeklerde kıl evre 5
GÖBEĞE
183
boy penis boyu ve testis volümü
10-15 ml’e gelince zirve
184
pubertal dönemde testis boyutlarındaki artışın temel kaynağı
seminifer tübüklerin prolif %80 germ hüc (sperm)
185
penis boyu evre 2
skrotum büyümeye başlar ve koyulaşma
186
penis boyu evre 3
PENİS BÜYÜMEYE BAŞLAR HEM BOY HEM ENİNE
187
penis boyu evre 4
GLANS BELİRGİNLEŞİR
188
penis boyu evre 5
erişkin boyut
189
kızlar puberteye erkeklerden 2 yıl önce girerler ve 2 yıl önce max boya ulaşırlar 13-14 cm erkek daha uzun
en hızlı büyüme 0-1 yaş daha sonra puberte normal bir büyüme hamlesi için büyüme hormonu ve seks steroidleri gerekli (prader 1976) steroidler büyüme hormonunun sıklığını ve amplitüdünğ arttırır
190
suça sürüklenen çocuk
``` %34.4 yaralama %24,8 hırsızlık %6,6 pasaport %6,2 madde %3,9 mala zarar vermek ```
191
suç oranı yaşlara göre
%69,5 15-17 yaş %24,4 12-14 yaş %5,7 11 yaş altı
192
ceza sorumluluk yaşı
12 ve sonrasıdır çkkya göre 0-18 yaş çocuk %47si anne ve babalardan ayrı %22si parçalanmış veya eksik aile evlilik yoluyoa erginlik (16-18) 16.yaşta mahkeme 17.yaşta aile izni
193
12-15 yaş suçlular
psikiyatri konsültasyınu genellikle ceza verikmez 31.madde
194
15-18 yaş suçlular
cezai ehliyetleri gelişmiş 1/3 indirim eğer hastalığı yoksa 32.madde
195
çkkya göre dışarıda kalan çocuklar (ceza almayan,koruma)
``` sağlık tedbiri bakım tedbiri korunma tedbiri danışman tedbiri eğitim tedbiri ```
196
çocukların yükümlülükleri yoktur temel ilke çocuğun yüksek yararıdır ilk kez 1924 yılında 5 maddelik Cenevre ÇHB. 1925 yılında Atatürk
20 kasım 1959da 10 maddelik 20 kasım 1989da 54 maddelik. Turgut Özal 14 eylül 1990da imzalamış. Aralık 1994te meclis. 4058 yasa. 17,29,30. maddeler çekinceli dünyada sözleşmeyi imzalamış ama uygulayamayan tek ülke abd çhs halen var olan en geniş uluslararası kabul görmüş ve katılımlı sözleşme
197
ÇHS 4 temel ilkesi | şemsiye haklar
ayrım gözetmeme (2.madde) katılım yaşama-gelişme çocuğun öncelikli yararı
198
madde 19
ihmal ve istismardan koruma
199
madde 31
eğlence oyun
200
MADDE 24 SAĞLIK HAKKI
trde 18- ücretsiz
201
madde 23
engelli çocuk hakları
202
tr nüfusunun %27,4ü (23 mn) çocuk 18-
.
203
ÇOCUKLARDA DUYGUDURUM REG (afektif)
DUYARLI EBEVEYN EMPATİK EBEVEYN temel belirleyici: erken kurulan duygusal bağın özelliği
204
bağlanma
``` yaşam boyu kurulan ilişkilerde etkili sosyal ve duygusal işlevsellik çatışmaları halletme çocuğun ebeveynlerinin değerlerini ve hedeflerini benimsemesi akran ilişkileri ve sosyalizasyon yabancılarla olumlu etkileşim iş birlikçi uyumlu ```
205
intrauterin mikro çevre
strese yanıt sis programlanması (hpa aksı) afektif tepkilerin reg nöronal maturasyon bazı genlerin eksp (zeka kapasitesi, ruhsal hst yatkınlık, korunma)
206
bir ailenin sağlıklı çocuk yetiştirenilmesi
liderlik ailenin sınırları (kuşak stabil/toplum değ) duygusal ortam iletişim