MOTIVATIONELE GESPREKSVOERING Flashcards
Weerstand
= Reactantie: wanneer mensen het gevoel hebben dat hun keuzevrijheid in het gedrag komt, reageren ze met het benadrukken van het belang van vrijheid.
Als keuzes beperkt worden, wordt het niet-beschikbare aantrekkelijker.
Weerstand herkennen
- non-verhaal (houding)
- verbaal: in discussie gaan, in twijfel trekken, niet serieus nemen, vijandigheid
- interrumperen: er doorheen praten, onderbreken
- ontkennen/niet meewerken: onoplettendheid, zwijgen, van onderwerp veranderen, weggaan
- geen verantwoordelijkheid opnemen: beschuldigen, oneens zijn zonder argumenten
- bagatelliseren, pessimisme, tegenzin en onwil om te veranderen
Wat niet doen bij weerstand?
- pleiten voor verandering
- de rol van deskundige aannemen
- bekritiseren, schaamte of schuld induceren
- etiketten plakken
- haast hebben
- superioriteit uiten
Wat wel doen bij weerstand?
- roll with resistance: niet tegen de weerstand ingaan, maar meegaan of zelfs verder gaan
- accepteer de weerzin tegen verandering
- ga er vanuit dat de cliënt goede redenen heeft
- zet je oordeelvorming uit en stem in met de percepties van de cliënt
- dubbele reflectie: argumenten voor en tegen verandering in dezelfde zin discrepantie onderzoeken tussen gedrag en doelen.
- van onderwerp afstappen: hoe kan ik je wel helpen?
- benadrukken van persoonlijke keuze en controle
Continuüm van motivatie
- Amotivatie
- Extrinsieke motivatie
- Gecontroleerde motivatie
- Autonome motivatie
- Intrinsieke motivatie
Motivationele gespreksvoering
= cliëntgerichte, directieve gespreksstijl bedoeld om intrinsieke motivatie tot gedragsverandering te bevorderen door ambivalentie ten opzichte van verandering te helpen verhelderen en oplossen.
- Cliëntgericht: sluit aan bij het referentiekader van de cliënt (basishouding)
- Directief: sturend, door selectief reageren in de richting van verandering door steunen van verandertaal en hanteren van weerstanden (regulerende vaardigheden)
- Intrinsieke motivatie bevorderen: geen gebruik van extrinsieke motivatie door bekrachtiging, overtuiging, sociale druk of sanctie om gedrag te veranderen.
- Ambivalentie verhelderen en oplossen: ambivalentie expliciteren en duidelijker in beeld brengen (nuancerende vaardigheden)
Kenmerken van de therapeutische houding bij motiverende gesprekshouding:
- Ontlokken: eigen redenen voor verandering ontlokken
- Samenwerking/partnerschap: gelijke in relatie
- Compassie: actief inzetten op welzijn
- Acceptatie: begrip wereldbeeld/accurate empathie
Processen van motiverende gespreksvoering:
- Engageren: een gelijkwaardige werkrelatie met de cliënt aangaan (vertrouwensfiguur, mededeelzame detectieve)
- Focussen: hulpverlener en cliënt stellen samen doelen vast (mededeelzame detectieve)
- Evoceren: ontlokken van de eigen motivatie van de cliënt
- Plannen: plannen van verandering (coach)
motiverende gespreksvoering: wanneer
pre-therapie
bij weerstand tijdens het gesprek/de therapie
ambivalentie over gedragsverandering of volhouden van gedrag
Het verloop van verandering:
- verandering is een dynamisch proces dat in fasen verloopt en tijd vraagt
- begeleiding op de weg naar verandering is procesbegeleiding: de overgang naar een volgende fase gemakkelijker maken
- interventies moeten afgestemd worden op de fase van verandering waarin de cliënt zit
Het verloop van verandering:
Zie bureablad
Kenmerken van gereedheid voor verandering
- afgenomen weerstand
- minder discussies
- meer verandertaal
- afscheid van vorige
- vragen over verandering
- voor zich zien
- experimenteren
