De hulpverlener als persoon

Question 1

Wie wordt hulpverlener?

Answer 1

• persoonlijke interesses, die vorm kregen door je levensverhaal (affiniteit, aantrekkingskracht)
• identificatiefiguren
• persoonlijke kwetsbaarheid → drijfveer om te helpen
• het impliciete mensbeeld dat je hebt opgebouwd

Question 2

Aspecten van het hulpverlenend beroep die voldoening geven

Answer 2

• Other-oriented motivatie: om anderen te helpen

• Self-oriented: om je goed te voelen en zin te geven aan je leven
• Intrinsieke bevrediging
• Extrinsieke bevrediging
• Negatieve bevrediging
• Specifieke kwetsbaarheden: bekommernis om kwetsbaarheden van anderen deels gedreven vanuit eigen kwetsbaarheid.

Question 3

Kwaliteiten van de hulpverlener

Answer 3

Kenmerken van hulpverleners kunnen in kaart gebracht worden volgens twee dimensies:

• externe, observeerbare, objectieve ↔ interne, subjectieve kwaliteiten
• cross-situationele kenmerken ↔ kenmerken specifiek voor de hulpverlening

Question 4

Objectieve kenmerken

Answer 4

• leeftijd
• geslacht
• etniciteit
• professionele achtergrond

Question 5

Subjectieve kenmerken

Answer 5

• persoonlijk functioneren
• draagkracht voor spanning en emotie
• inzicht en reflectie
• relationele kwaliteiten
• professionele identiteit

Question 6

Reflecteren in de hulpverlening

Answer 6

• nadenken over een gebeurtenis, een ervaring, een situatie in de beroepscontext
• je licht laten schijnen over je eigen functioneren
• onderscheidt professionele gespreksvoering van andere gesprekken

Question 7

Reflecteren: redenen

Answer 7

• helpt om gedachten en gevoelens te plaatsen
• maakt je bewust van je eigen handelen  leidt tot beter hulpverlenend handelen
• dwingt je goed na te denken alvorens te handelen
• biedt houvast voor verdere keuzes in je handelen

Question 8

Reflecteren: 4 cruciale vragen

Answer 8

• Wat is er concreet gebeurd? (handelen)
• Wat vond ik belangrijk? (denken)
• Wat heb ik eruit geleerd?
• Wat ga ik doen?

Question 9

Reflecteren: Het leerproces 4 fasen

Answer 9

• onbewust & onbekwaam
• bewust & onbekwaam
• bewust & bekwaam
• onbewust & bekwaam

Question 10

Supervisie

Answer 10

= het onder begeleiding leren door reflectie op eigen werkervaringen, waarbij de hulpverlener

• o.b.v. theoretische kennis en eigen praktijkhandelen vakkennis en vakkundigheid vergroot en verdiept
• zijn zelfinzicht vergroot ten voordele van hulp aan de cliënt
• eigen gevoelens leert hanteren
• zich leert oriënteren op de organisatie van de instelling waarbinnen hij werkt

Question 11

6 ethische basisprincipes

Answer 11

• Autonomie erkennen: de cliënt heeft het recht om autonoom keuzes te maken en te handelen, op voorwaarde dat hieraan geen nadelige gevolgen voor anderen verbonden zijn.
• Gericht zijn op het goede te doen: de hulpverlener moeten toegewijd zijn aan het bevorderen van de groei en ontwikkeling van de cliënt.
• Niet schaden
• Rechtvaardigheid: de hulpverlener biedt aan iedereen gelijke kansen en hulpbronnen
• Loyaliteit: de hulpverlener is betrouwbaar en houdt zich aan zijn beloften
• Oprechtheid: de hulpverlener vertelt de waarheid, geeft eerlijke feedback

Question 12

Ethische thema’s: Vertrouwelijkheid

Answer 12

De hulpverlener respecteert het vertrouwen van de cliënt door geen informatie te verspreiden die tijdens de sessies gedeeld werd.

Grenzen van vertrouwelijkheid:

• informatie mag wel gedeeld worden met supervisor
• wanneer iemand vertelt over plannen om zichzelf of anderen te schaden, is de hulpverlener verplicht dit aan de juiste autoriteiten te melden
• wanneer er sprake is van misbruik, is de hulpverlener verplicht dit aan de juiste autoriteiten te melden

Question 13

Ethische thema’s: grenzen erkennen

Answer 13

Hulpverleners bieden enkel hulp op gebieden waarin ze geoefend en competent zijn.

Question 14

Ethische thema’s:
cliënten helpen begrijpen
hoe hulpverlening werkt

Answer 14

Cliënten hebben het recht om geïnformeerd te zijn over

• de inhoud van een therapeutische relatie
• het theoretisch kader van de hulpverlener
• de prijs van een sessie
• de lange van een hulpverleningstraject
• de gebruikte technieken
• het feit dat een sessie opgenomen wordt
• de uitkomsten die verwacht kunnen worden

Question 15

Ethische thema’s:

goede grenzen ontwikkelen

Answer 15

De hulpverlener moet grenzen stellen m.b.t.

• de structuur van de hulpverlening
• de interpersoonlijke kenmerken van de interactie

Question 16

Ethische thema’s:
focussen op de noden
van de cliënt

Answer 16

Ook wanneer de noden van de cliënt in strijd zijn met de noden van de hulpverlener, moet de focus liggen op de noden van de cliënt.

Question 17

Ethische thema’s: schadelijke relaties vermijden

Answer 17

• De hulpverlener aanvaardt geen cliënten met wie hij andere relaties heeft die mogelijk interfereren met het hulpverleningsproces.
• De hulpverlener moet vermijden de rol van therapeut op te nemen voor familie en vrienden
• De hulpverleners ontwikkelt geen andere, belemmerende relaties met huidige cliënten.

Question 18

Ethische thema’s: je bewust zijn van je waarden

Answer 18

De waarden van een hulpverlener beïnvloeden het hulpverleningsproces.

Question 19

Ethische thema’s:

ethisch gedrag m.b.t. cultuur

Answer 19

• De hulpverlener is zich bewust van individuele (culturele) verschillen.
• De werkwijze van de hulpverlener getuigt van begrip van deze individuele (culturele) verschillen.

Question 20

Ethische thema’s:

gedragen volgens ethische codes

Answer 20

• De hulpverlener internaliseert de 6 ethische basisprincipes
• De hulpverlener handelt vanuit een ethisch beslissingsmodel
• De hulpverlener reflecteert op het eigen gedrag

Question 21

Ethische thema’s:

zorg dragen voor jezelf

Answer 21

• Voor jezelf zorgen is noodzakelijk om voor anderen te kunnen zorgen
• De hulpverlener evalueert regelmatig het eigen welzijn en de eigen energie

Question 22

Rode vlag topics: Met betrekking tot een thema in een begeleiding

Answer 22

• Vermijden van een bepaald thema
• Negatieve gevoelens ten aanzien van een thema
• Verhoogde emotionele arousal ervaren/overreageren omtrent een thema

Question 23

Rode vlag topics: Met betrekking tot een problematiek

Answer 23

• Vermijden van bepaalde cliënten/problematieken
• Verwerpen van bepaalde cliënten/problematieken
• Negatieve gevoelens ten aanzien van bepaalde cliënten/problematieken
• Verhoogde emotionele arousal ervaren/overreageren ten aanzien van cliënten/problematieken
• Over-identificatie met bepaalde cliënten/problematieken

Question 24

Rode vlag topics: Met betrekking tot een cliënt/type van cliënt

Answer 24

• Seksuele gevoelens ten aanzien van een cliënt/type cliënten
• Gevoelens van overbescherming ten aanzien van een cliënt
• Verlangen naar een persoonlijke relatie met een bepaalde cliënt
• Gevoelens van verwerping ten aanzien van een cliënt

Question 25

Rode vlag topics: Met betrekking tot het werk

Answer 25

• Bevestiging/bewondering nodig hebben van cliënten
• Zeer snel advies willen geven aan cliënten en het vervelend vinden wanneer ze dit niet volgen
• Afhankelijkheid bevorderen
• Macht en controle nodig hebben ten aanzien van cliënten en slecht verdragen dat de cliënt een eigen weg kiest.

Question 26

A-B-C-D-strategie bij het maken van ethische beslissingen

Answer 26

A. Assessment: de hulpverlener identificeert

• de situatie
• de toestand en bronnen van de cliënt

• de waarden, gevoelens en reactie op de situatie van de hulpverlener
B. Benefit: de hulpverlener evalueert wat het voordeligst zou zijn voor

• de cliënt
• de hulpverleningsrelatie
• de significante anderen van de cliënt

C. Consequences en consultation

• In kaart brengen van de ethische, wettelijke, emotionele en therapeutische gevolg van de mogelijke acties
• Consulteren van een supervisor

D. Duty en documentation

• Nagaan welke plichten de hulpverlener ten opzichte van wie heeft
• Bijhouden wat er gebeurt

E. Education: reflecteren over het handelen