Module 6: acceptatie en commitment therapie Flashcards
Acceptance and commitment therapy
ACT –> onderdeel van CBT
- acceptatie van negatieve interne ervaringen, zoals laag zelf-vertrouwen, angst/anxiety, woede en pijn, etc.
- doel: een committed, meaningful leven leiden
CBT-paraplu
3 vormen van CBT die elkaar nog steeds overlappen
- 1960: behaviour therapy (Skinner)
- 1980: CBT (Beck en Ellis)
- 2000: 3rd wave CBTs (Kabat-Zinn, Hayes)
Behaviour therapy
- skinner 1960s
- elk gedrag wordt aangeleerd door operante en klassieke conditionering
- verandering door gewenst gedrag te ‘belonen’ en ongewenst gedrag te elimineren
–> exposure voor fobieën
Cognitive beavior therapy
- Beck en Ellis 1980s
- integreert gedachten en overtuigingen in begrip en veranderd gedag en emotionele ervaringen
- Gedachten, gevoelens en gedrag combineren om elkaar te beïnvloeden
3rd wave CBTs
- Kabat-Zinn en Hayes 2000s
- shift van symptomen/stoornis naar holistische promotie van fysieke en mentale gezondheid
- integereert focus op acceptatie, persoonlijke waarden en mindfulness om een persoon te helpen om het leven optimaal te leven
–> ACT, MBSR, MBCT, DBT
Behavior therapy en CBT
Situaties beïnvloeden emoties/mood, gedrag en cognitie. Cognitie heeft een invloed op emoties/mood en gedrag. Emoties/mood hebben een invloed op gedrag.
- angst/anxiety en woede zijn die emoties
- negatief zelfbeeld, toekomst, zorgen en piekeren zijn cognities
- sociale ontwijking en inactiviteit zijn gedrag
–> zie slide 7
Chronische pijn
- pijn die langer dan 3-6 maanden duurt
- prevalentie: 15-20%
- heeft een grote impact op dagelijkse handelingen
- comorbiditeit: 40% depressie en 25% anxiety
–> moeilijk te behandelen met medicatie
–> CBT kan helpen om chronische pijn te verlichten (mentaal)
Model voor pijn
Pijn is de situatie die invloed heeft op emotie en cognitie (catastroferen). Deze hebben allen invloed op het gedrag (dus door de pijn) en dit leidt tot consequenties zoals meer pijn of
Pijn catastroferen
- overdrijven
- piekeren
- hulpeloosheid
ACT mode
emoties: angst/anxiety en woede
Cognities: negatief zelfbeeld, wereld en toekomst, zorgen, piekeren en pijn catastroferen
Valued life activities: ontwijken van sociale, riskante en andere specifieke situaties, sociale terugtrekking en inactiviteit
Psychologisch flexibiliteits model
Model over hoe gedachten en emoties invloed hebben op gedrag en hoe je gezonde en duurzame gedragsveranderingen kan maken
- acceptatie en diffusie
- present moment en observerend zelf
- waarden en commited actions
Acceptatie en diffusie
Open
- disengage van onhelpvolle cognities, emoties en gedrag
–> experiential avoidance is een probleem in het gebied van acceptatie
present moment en observerend zelf
Centered
- perspectief nemen en ervaringen vloeien uit contextuele, lichamelijke en psychologische momenten
Waarden en committed action
Engaged
- identificeer waarden en onderneem juiste actie
Acceptatie
Sta innerlijke ervaringen toe om te gebeuren zonder te proberen om ze aan te passen of te verminderen
- het is een actie, niet een mening/gevoel
Experiential avoidance
- niet met negatieve gedachten of emoties in contact te willen blijven
- proberen om hier van af te komen of te veranderen
–> los het onderliggende probleem op, negeren, afleiden, piekeren, minimalizeren, numbing
Eerste doel acceptatie
Ontdek je favoriete manieren om pijn te ontwijken of andere negatieve ervaringen
Vragen om te stellen bij acceptatie
- Wat heb je gedaan om van je pijn /negatieve ervaring af te komen?
- Wat zijn je favorieten ontwijkingsstrategieën?
- Zijn deze strategieën effectief geweest op korte en lange termijn?
Soorten strategieën om pijn/negatieve ervaringen te ontwijken
- preventieve strategieën
- afleiding strategieën
- numbing strategieën
Tekort aan waarden
Waarden in ACT zijn gedeelten van het leven die belangijk zijn voor een persoon en acties kan motiveren
Inactivity, activity en avoidance
–> committed action
Onderneem acties die in lijn staan met de waarden
- Dit gedeelte van ACT is de plek waar traditionele gedragstechnieken geintegreerd zijn
process: values
Doel: Ontdek waarden, assertief, autentiek, genereus, vergevend, geduldig, powerful en netjes zijn
Vragen om te stellen gerelateerd aan waarden/values
- Wat maakt het leven waardig voor jou?
- Hoe wil je dat je collega’s je herinneren nadat je met pensioen gaat?
Wat zijn waarden
Niet: doelen of gevoelens
Wel: motiverend, dynamisch, van jou
Diffusie
- (cognitieve) fusie
Innerlijke ervaring zien zoals ze zijn, zonder dat ze als letterlijke waarheden worden gezien die ons beïnvloeden om acties te nemen
Gedachten bij personen met chronische pijn
- mijn pijn gaat nooit weg
- ik ben waardeloos
- wat heb ik fout gedaan
- ik kan niks meer doen
- ik ben een last tot iedereen
- mijn leven heeft geen nut
- ik ben zwak
- ik kan zo niet door gaan
Andere diffusie technieken
- spreek gedachten hardop en langzaam uit
- spreek gedachten uit in een andere/grappige stem
- houdt een gedachten dagboek bij
- vervang ‘maar’ met ‘en’
Effectiviteit ACT
- significant positief effect - vergelijkbaar aan effectgrootte van traditionele CBT
- meest effectief voor milde depressie, volwassenen en op langere termijn
