Module 2: client en emotie gerichte psychotherapie

Question 1

Carl Rogers

Answer 1

• geboren in 1902
• populair in de jaren 1940-1960
• humanist
• eerste professor/therapeut die therapiesessies opnam

Question 2

Humanistische psychologie

Answer 2

• als reactie op psychoanalyse en behaviorisme
• positief: mensen zijn in staat hun eigen problemen te begrijpen en op te lossen
• elk mens heeft een natuurlijke potentie tot groei als de omgevingscondities gunstig zijn
• individu is een subject ipv. een object dat ontleed, beoordeeld en gemanipuleerd mag worden
• het is belangrijk hoe de mens iets ervaart dan hoe het in werkelijkheid is.

Question 3

Psychoanalyse

Answer 3

herapie die zich richt op het begrijpen en behandelen van onbewuste gedachten en gevoelens die invloed hebben op ons gedrag
- Freud

Question 4

Behaviorisme

Answer 4

Richt zich op het bestuderen van observeerbaar gedrag in plaats van interne mentale processen. Het stelt dat al het gedrag aangeleerd is door interacties met de omgeving.

Question 5

Hoe ziet humanistische psychologie eruit

Answer 5

• non-directief
• geen focus op abnormaal gedrag maar op mens-zijn
• bewustzijn (vrije wil) versus onbewuste (freud)
• tegen institutionalisering
• focus op de therapeutische ‘gelijkwaardige’ relatie ipv op technieken
• cliënt/persoon ipv patiënt
• onderzoekende houding, geloof in verandering, positief
• zelfontplooiing/zelfactualisering

Question 6

Rogers’ centrale hypothese

Answer 6

‘If I can provide a certain type of relationship, the other [person] will discover within himsel the capacity to use that relationship for growth, and change and personal development will occur.’

Question 7

HHumanistische aannames

Answer 7

• Maslow zelfactualisering
• Rogers manier om te groeien
  –> fully functioning person

Question 8

Maslow zelfactualisering

Answer 8

van top naar bodem (piramide)
- zelfactualisering: volle potentie bereiken
- erkenning
- sociale behoeften
- veiligheid
- physiologische behoefte

Question 9

Rogers manier om te groeien

Answer 9

Om te groeien is een omgeving nodig waarin:
- echtheid (openheid en zelfonthulling)
- acceptatie (onvoorwaardelijke positieve steun)
- empathie (luisteren en begrijpen)

Question 10

Therapeutische houding

Answer 10

Drie basisprincipes:
- echtheid/congruentie
- onvoorwaardelijke positieve steun
- empathie

Question 11

Echtheid en congruentie in een therapeutische relatie

Answer 11

Transparantie naar de cliënt, openheid, volledige aanwezigheid

Question 12

Onvoorwaardelijke positieve steun in een therapeutische relatie

Answer 12

Acceptatie en respect naar de cliënt

Question 13

Empathie in een therapeutische relatie

Answer 13

Het vermogen om te voelen wat de cliënt voelt, vanuit zijn perspectief

Question 14

Interventies in cliëntgerichte psychotherapie

Answer 14

• weinig technieken
• geen focus op symptomen
• symptomen zijn signaal van onderliggende thema’s
  -therapeut focust op aanwezig zijn in het nu
• geen focus op diagnostisch onderzoek, anamnese, etc.

Question 15

Basis gespreksvaardigheden

Answer 15

• actief luisteren, doorvragen
• reflecties op gevoel waardoor cliënt verdiept
• verhelderen, samenvatten, parafraseren
• talking about talking: hoe zegt de cliënt iets

Question 16

Vergelijking therapeutische relatie
- cliëntgericht vs. psychoanalytisch

Answer 16

• clientgericht: obv de drie principes en non-directief
• psychoanalytisch: obv overdrachtsgevoelens, therapeut is abstinent, interpreteert en analyseert
• CGT: therapeutische relatie is belangrijk, maar directief en adviserend

Question 17

Vergelijking inhoud
- Clientgericht vs. psychoanalytisch

Answer 17

• clientgericht: symptomen verhullen weggestopte boosheid, incongruent zelf –> hoge mate van perfectionisme, strenge waarden, rationeel, niet in contact
• psychoanalytisch: onbewuste conflicten uit de kindertijd –> onbewuste conficten uit de kindertijd
• CGT: symptomen zijn ontstaan door negatieve gedachten/negatief gedrag –> symptomen ontstaan door negatieve gedachten, klassieke/operante conditionering

Question 18

Vergelijking interventies
- clientgericht vs. psychoanalytisch

Answer 18

• clientgericht: in contact brengen met gevoel en expressie –> in contact brengen met gevoel, lichaam, waarden onderzoeken en bijstellen
• psychoanalytisch: interpretaties geven, droomduidingen –> interpretaties geven, analyseren/verklaren, droomduidingen
• CGT: activatie, gedachten uitpluizen –>exposure met respons preventie

Question 19

Rogers’ theorie van het ‘zelf’

Answer 19

Het zelf van de persoon bestaat ui:
- Ware zelf/zelfwaarde (ontstaat in de kindertijd)
- Waargenomen zelf (hoe we onszelf zien)
- Ideale zelf (wie we willen zijn, ambities en doelen etc.)

Question 20

Incongruent zelf

Answer 20

Mensen ervaren spanningen als die verschillende zelven niet op elkaar aansluiten (wat vrijwel altijd het geval is). Dit gebeurt als je bijvoorbeeld voortdurend afwijkt van je eigen ideaalbeeld of bepaalde emoties tot taboe verklaart. Doel van therapie is integratie

Question 21

Congruent zelf

Answer 21

Real, perceived en ideal self zijn met elkaar in lijn

Question 22

Kritiek op clientgerichte psychotherapie

Answer 22

• is het een houding of therapie?
  -kijkt niet naar psychopathologie, alleen persoon
• Rogers is te optimistisch
• ethische problemen: grensoverschrijdend gedrag

Question 23

Hoe is emotion focused therapie ontstaan

Answer 23

Clientgerichte therapie (rogers) –> Existentiele psychotherapie (Yalom) –> experientiele psychotherapie and focusing (Gendlin) –> emotion focust therapy (greenberg); voor koppers (Johnson)
–> combinatie van: gestalt/cliëntgericht en emotietheorie/hechtingstheorie

Question 24

Emotietheorie

Answer 24

• emoties zijn adaptieve vormen van informatieverwerking
• emoties hebben een functie: geven betekenis aan wat waardevol is voor ons en geven betekenis
• emoties vertellen ons wat we nodig hebben
• emoties geven ons een gevoel van heelheid en consistentie
• emoties zetten aan tot verandering
• EFT: leren om emoties bewust te ervaren van en ze adequaat te gebruiken
  –> ‘elke emotie heeft een behoefte, elke behoefte heeft een aanzet tot actie (action-tendency)’

Question 25

Problemen met emoties

Answer 25

• emoties bedekken soms andere emoties
• de intensiteit van emoties is soms te hoog/laag
• vast komen zitten in emoties, geen afstand meer kunnen nemen

Question 26

emotionele reacties

Answer 26

1. primaire adaptieve emotionele reactie
2. maladaptieve emotionele reactie
3. secundaire emotionele reactie
4. instrumentele reacties

Question 27

1. Primaire adaptieve emotionele reactie

Answer 27

Onmiddellijke emotionele respons op een situatie die helpt om actie te ondernemen (gevaar –> angst)

Question 28

Maladaptieve emotionele reactie

Answer 28

Onmiddellijke maar overdreven reactie opgedaan aan vaak eerdere, traumatische gebeurtenissen. Destijds een adaptieve coping op een onveilige situatie, nu een overdreven reactie op een gelijkende situatie

Question 29

Secundaire emotionele reactie

Answer 29

Emotionele reactie op een primaire adaptieve reactie. Angst (situatie) –> schaamte over de angst

Question 30

Instrumentele reacties

Answer 30

Emoties die we gebruiken om anderen te beïnvloeden. Kan een gewoonte zijn of opzettelijk

Question 31

Basis van Emotion focused therapy

Answer 31

1. bewustwording van wat we voelen
2. reguleren van onze emoties
3. reflectie
4. transformeren van emoties door emoties

Question 32

Bewustwording van wat we voelen

Answer 32

Emoties geven informatie over onze ervaring en sturen ons gedrag

Question 33

Reguleren van onze emoties

Answer 33

• overspoelende emoties (onder-regulering)
• geen contact met gevoelens (over-regulatie)

Question 34

Reflectie

Answer 34

Begrijpen van onze emotionele reacties

Question 35

Transformeren van emoties door emoties

Answer 35

de persoon in contact brengen met de primaire adaptieve emotie (die weet wat we nodig hebben)

Question 36

Transformeren van emoties door emoties
- laatste stap EFT

Answer 36

Volledige aandacht en toegang geven aan de maladaptieve emoties, erkennen en valideren –> geef ruimte aan de primaire emotie –> actualiseert die emotie

Question 37

Waarom hebben we maladaptieve emoties?

Answer 37

Omdat de primaire emoties te krachtig/overweldigend kan voelen

Question 38

Markers en taken in emotion focused therapy

Answer 38

Marker: therapeut is oplettend op markers (signalen) in het proces van de cliënt die wijzen op hun onderliggende problemen
- 10 markers

Question 39

10 markers

Answer 39

• in relatie tot empathie
• relationele taken
• ervaringsgerichte taken
• enactments

Question 40

Procestaken in relatie tot empathie

Answer 40

1. client vertelt over een probleem (marker) –> empathisch exploreren (taak therapeut)
2. kwetsbaarheid (marker) –> empathisch affirmeren (taak therapeut)

Question 41

Relationele taken

Answer 41

3. Start van de therapie (marker) –> relatie opbouwen (taak therapeut)
4. breuken in de relatie (marker) –> dialoog over de relatie (taak therapeut)

Question 42

Ervaringsgerichte taken

Answer 42

5. te weinig emotie (marker) –> ruimte maken om te voelen (taak therapeut)
6. vage, onduidelijke gevoelens (marker) –> focussing (taak therapeut)
7. Moeite met het uiten van emoties (marker) –> gevoelens toestaan en expressie aanmoedigen (taak therapeut)

Question 43

Focussing
- taak therapeut

Answer 43

Eugene Gendlin –> dialoog tussen het hoofd en het lichaam (focus op stroom van ervaringen, ipv alleen emoties)
- clearing a spcae, felt sense, handle, resonating, asking en receiving
–> reactie op vage en onduidelijke gevoelens

Question 44

Enactments

Answer 44

8. Zelf-voordeling (marker) –> 2 stoelen dialoog
9. ‘unfinished business (marker) –> lege stoel dialoog
10. vastzittend gevoel (marker) –> compassievolle zelftroost

Question 45

Twee stoelen werk

Answer 45

Innerlijke criticus op de stoel versus het ervarende zelf. Stimuleert seperatie daartussen en bevordert dialoog

Question 46

Lege stoel werk

Answer 46

Plaats een persoon op de stoel waar nog krachtige gevoelens jegens bestaan

Question 47

Algemene technieken in emotion focused therapy

Answer 47

• aandacht voor de hele ervaring, dus vragen als ‘hoe voelt dat in het lichaam?’
• actief exploreren en empathisch gissen
• stoelenwerk: zinnen mee formuleren, aanmoedigen dat iemand zich uit kan spreken
• de emotionele spanning verhogen door met emoties te werken
• vriendelijk erop wijzen als emoties vermeden worden