Meltingarvegur Flashcards

1
Q

Apthous sár?

A

Sár í munni.
Oftast hjá ungu fólki, idiopatískt.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað einkennir HSV-1?

A

Fjölkjarnafrumur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvað er fordyce?

A

Fitukirtlar í slímhúð á vörum/munnslímhúð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað einkennir oral candidis og eitt spes ástand sem getur valdið því?

A

Psuedomembranous bólga
Anemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Leukoplakia er?

A

Oftast hyperplasia.
Ef dysplasia þá carcinoma in situ.
Getur þróast yfir í illkynja krabbamein.

Tengt HPV-16?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað er Haem-angioma?

A

Blóðæðaæxli. Finnst oft á húð og í munni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað er Lymph-angioma?

A

Vessaæðaæxli, sjaldgæf en finnast í munni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvaða HPV veirur tengjast flöguþekjukrabbameini í munni?

A

16, 18 og 33

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvað er munnkrabbamein mörg % krabbameins?

A

3%, algengara í KK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hvað heitir laufið/hnetan sem getur valdið munnkrabbameini?

A

Betel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er verrucous carcinoma?

A

Krabbamein sem líkist veirum. Er í munni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Í hvaða tveimur andlitskirtlum er krabbamein algengast?

A

Submandibular og Parotis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað er sjögrens?

A

Sjálfsofnæmissjd. sem veldur

  1. Lymphocytaíferð í kirtlu
  2. Atrophia á kirtilvef
  3. Munn- og augnþurrk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvað er Sialolithiasis?

A

Steinar í munnvatnskirtlum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað er algengasta krabbameinið í munnvatnskirtlum?

A

Mucoepidermoid carcinoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Algengasta krabbameinið í parotis og úr hvaða vef?

A

Pleomorphic adenoma (góðkynja).

Satallite æxlishnútar.

Pleo: kirtil-, þekju- og bandvefur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvað er adenolymphoma?

A

Mikið af kirtilvef með íferð lymphocyta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hvað kallast það þegar vélindað er lokað í endann?

A

Atrasia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvað kallast það þegar að vélindað opnast inn í barkann?

A

Fistula

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Algengasta týpa atrasíu-fistulu?

A

Atrasia distal fistula

- Vélindað lokað með fistulu distalt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvað er stenosis?

A

Þrenging á vélinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hvað er gastric ectopia?

A

Ectopia þýðir á röngum stað.

Magavefur efst í vélinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvað þýðir Hiatus Hernia?

A

Hiatus - gat

Hernia - þyndarslit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Tvær gerðir hiatus hernia?

A

Sliding Hiatus - vélindað einfaldlega of stutt

Paraesophageal Hiatus - eðl. lengd á vélinda en maginn þrýstist upp samhliða

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Hvað er Achalasia?

A

Skortur á samhæfingu hreyfingu vélindans við kyngingu.

LES (lower esophageal splinter opnast ekki)

Idiopatískt - hypertrophy í LES

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Hvað er Diverticula oesophagei?

A

Pokar í vélinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Hvað er esophageal varices?

A

Stækkaðar og sjáanlegar æðar í vélinda.

Geta rofnað og blætt. Hátt mortalítat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Hver er algengasta ástæða bólgu í vélinda á vesturlöndum?

A

Reflux oesophagitis

(ísl. bakflæði)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Þrjár helstu ástæður bakflæðis?

A
  1. LES gölluð, lokast ekki vel.
  2. Magainnihald þrýstist út
  3. Hiatus Hernia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Skilgr. á Barrets esophagous?

A

eðlilegri lagskiptri flöguþekju er skipt út fyrir metaplastíska columnar kirtilþekju, sem inniheldur goblet frumur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Þrjár tegundir góðkynja æxlis í vélinda?

A
  1. Papilloma
  2. Leiomyoma
  3. Granular cell tumor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Þrjár tegundir góðkynja æxlis í vélinda?

A
  1. Papilloma
  2. Leiomyoma
  3. Granular cell tumor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Hvað er leiomyoma?

A

Sléttvöðvaæxli, algengt góðkynjaæxli í vélinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Tvær algengustu týpur illkynja krabbamein í vélinda?

A

Squamous cell carcinoma og adenocarcinoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Hvað er heterotopia?

A

Misstaða, oft congentialt í maga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Hvað er pyloric stenosis?

A

Maturinn nær ekki að fara úr maganum niður í smáþarma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvað myndar Helicobacter Pylori?

A

Ureasa, ensím og exotocin.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Hver er flokkunin á magabólgum?

A

Acute gastritis

Chronic gastritis

A - Auto immune

B - Bactera (Helicobacter Pylori)

C - Chemískt reflux gastritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Hvað gerist í magabólgu A? (auto-immune)

A
  • Mótefni gegn parietal frumum
  • Lítil eða engin sýrumyndun
  • Gastrín losun eykst
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Hvað er Menetrier’s disease?

A

Alltof mikið af mucous secreting cells í maganum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Lýsing á peptic ulcers?

A

Defect

Hringlaga

Magasýra og pepsín hafa áhrif

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Hvað er meckels diverticulum?

A

Poki eða sekkur sem skagar út frá dausgörn (ileum). Leif opinnar blómarásar (yolk stalk) í fósturmyndun.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Hvað einkennir Zollinger-Ellison?

A

Of mikil sýruframleiðsla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Hvað er Askanazy zones?

A

Myndast við of mikið af sýru exposure.

1) Exudat með fibrini + bólgufrumudebris

2) Vefur með kjarnaniðurbroti og acut bólgufrumum

3) Græðsluvefur með bólgufrumum

4) Fibrous bandvefur - örvefur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Complications tengd maga ulcers?

A

1) blæðing
2) perforatio (rof)
3) penetratio (rof í gegn)
4) obstructio (?)
5) malignitet (magasýra áhrif á nærliggjandi vefi?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Í hvaða tvo flokka er magakrabbameini almennt flokkað og hvað einkennir hvern flokk?

A

Intestinal og diffuse

The intestinal-type is the end-result of an inflammatory process that progresses from chronic gastritis to atrophic gastritis and finally to intestinal metaplasia and dysplasia. This type is more common among elderly men, unlike the diffuse type, which is more prevalent among women and in individuals under the age of 50. The diffuse-type, characterized by the development of linitis plastica, is associated with an unfavorable prognosis because the diagnosis is often delayed until the disease is quite advanced. Gastric H. pylori infection is highly associated with this type as with the intestinal-type

Diffuse: Leðurmagi ath.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Hver annar sýkill tengist magakrabbameinum en H.pyloori?

A

Epstein-Barr Virus

47
Q

Hvað er sérkennilegt v. magakrabbamein m.v. önnur krabbamein?

A

Ekki talað um in situ

48
Q

Í hvaða flokka er hægt að skilgr. peptic ulcers?

A

Erosion

Vægasta formið, bara yfirborðsepithelið sem er sár

Acute

Nær niður í submucosal en er enginn örvefur og hún nær fullum bata

Krónískt sár

Eins og akútsár nema það er komið reaction (örvefur)

49
Q

Signet ring frumur finnast í?

A

Diffuse gerðinni af adenocarcinoma í maga

50
Q

Hvað er krukenberg tumor?

A

Meinvarpast til eggjastokka, ef það eru bilateral meinvörp í eggjastokkum kallast það krukenberg tunor.

51
Q

Hvað er Trichobezoar?

A

Mikið af hári í magna vegna inntöku

52
Q

Fjórir algengir fæðingargallar í görnum?

A
  1. Atrasia eða stenosis
  2. Dublicatio
  3. Meckels diverticulum
  4. Hirschsprungs sjúkdómur
53
Q

Í Meckels diverticulum, hvaða duct lokast ekki alveg og hvað vef er að finna þar? (M)

A

Omphalo-mesenteric duct

Þar getur fundist gastric slímhúð með eða án brisvef

54
Q

Hvað er Hirschsprungs sjúkdómur? (M)

A

Congenital aganglionic megacolon

Vantar ganglion frumur í görnina, ristillinn tútnar út. Verða engar garnahreyfingar. Neðst í rectum. Á því svæði sem vantar ganglion frumurnar verða þrengsli. Hægðirnar komast illa eða ekki framhjá. Aganglionic = vantar ganglion. Hann tútnar út vegna þrýstings. Þess vegna megacolon.

55
Q

Fjórar helstu ástæður fyrir obstructio í görnum?

A
  1. Herniation – kviðslit
  2. Adhaesio - samvextir
  3. Volvulus - garnaflækja
  4. Intussusceptio – ísmokkun garnar
56
Q

í hvaða þrjá flokka er hægt að flokka garna-ischemiu?

A
  1. transmural: Drep í öllum veggnum, lokun á stórri æð
  2. Mural: muscosa og submucosa, ekki vöðvi.
    * 3. Relative ischemia Mucosal: Vægast, bara í mucosa.*
57
Q

Venous thrombosis í görnum orsakast af?

A

Venous thrombosis er vegna þess að blóðið nær ekki að fara almennilega frá görnunum og þá kemst ekki súrefnisríkt blóð að. Getur orsakast vegna skorpulifurs, alkóhól o.fl.

58
Q

Hvað er Angiodysplasia í görnum?

A

Angio-dysplasia. Óeðlilegar æðaflækjur í garnaveggnum, oftast h. megin í ristlinum. Kemur milli fimmtugs og sextugs. Algeng blæðing úr ristlinum. Ástæða fyrir járnskortsi.

Orsok: Aukinn þrýstingur í lífhimnunni sem hvetur frekari æðamyndun.

59
Q

Hvað er dysentery?

A

Þegar baktería/bólga orsakar blóðugan niðurgang o.fl.

60
Q

Þrjú frumdýr sem valda sjd. í görnum?

A

Giardia lamblia

Giardia muris

Giardia agilis

61
Q

Algengustu orsakir malabsorptionar? 3

A

krónískur pancreatitis

Celiac sjúkdómur

Crohn’s sjúkdómur

62
Q

Hvað einkennir celiac disease?

A

Ofnæmi f. gluteini

–, þ.e. gliadin proteini

63
Q

Hvað einkennir Whipple’s sjúkdómur?

A

Bakteríusýking í görnum með miklu íferði macrophaga

64
Q

Tveir helstu Chronic inflammatory bowel sjúkdómar?

A

Crohns disease og Colitis Ulcerosa

65
Q

Skilgr. crohns disease?

A

–granulomatous bólgusjúkdómur sem getur komið fyrir hvar sem er í meltingarveginum

66
Q

Skilgr. á Colitis ulcerosa?

A

non-granulomatous bólgusjúkdómur í ristli

67
Q

Reykingar virðast ___ líkur á Crohn’s sjúkdómi og ___ líkur á colitis ulcerosa

A

Reykingar virðast auka líkur á Crohn’s sjúkdómi draga úr líkum á og virkni colitis ulcerosa

68
Q

Creeping fat finnst í?

A

Crohns disease

69
Q

Hvað er spes við einkennin í colitis ulcerosa?

A

Kemur í köstum og fólk gott á milli

70
Q

Hvort er crohns eða colitis ulcerosa algengara?

A

Colitis ulcerosa

71
Q

Hvað er crypt abcess og í hvaða sjd. sést það?

A

Graftarkýli í kirtli. Mikið af neutrophilum. Sést í Colitis ulcerosa

72
Q

Fyrir utan lymphoískan colitis hver önnur týpa getur verið til staðar?

A

Collagen

73
Q

Diverticulosis er?

A

Blöðrur í ristli

74
Q

Separ í ristli og endaþarmi skiptast í tvo flokka:

A

non-neoplastíska sepa og neoplastíska sepa

75
Q

Munur á non-neoplastíska sepa og neoplastíska sepa

A

Polyps can be classified as neoplastic (adenoma), meaning they have the potential to become cancer, and non-neoplastic (hyperplastic), meaning they do not have the potential to become cancer.

76
Q

Peutz-Jeghers og Juvenile polyp eru…

A

non-neoplastic polypar

77
Q

Neoplastískir separ eru…

A

Algengasta adenoma í mönnum! Yfir 50% af fólki yfir 60 ára með þannig

78
Q

Adenoma í görnum skiptast í….

A

Tubular adenoma:>

75% kirtilmyndandi - <25% totumyndandi

Tubulovillous adenoma:

50-75% kirtilmyndandi - 25-50% totumyndandi

Villous adenoma:

–<50% kirtilmyndandi - >50% totumyndandi

79
Q

Krabbamein í ristli og endaþarmi eru um _% af krabbameinsdauða í BNA

A

15%

80
Q

Ristilkrabbamein eru _% af heildarkrabbameinum

A

8%

81
Q

Endaþarmskrabbamein eru _% af heildarkrabbameinum

A

3%

82
Q

Hvað greinast ca. margir með ristilkrabbamein á íslandi á ári?

A

150.
50/50 kynjahlutfall

83
Q

Ristil- + endaþarmskrabbamein
á Íslandi 2015-2019 meðalfjöldi:

A

200

84
Q

Helsta genabreytingin í colon cancer?

A

APC/beta-catenin leiðin

85
Q

Hvað er lynch disease?

A

Lynch disease ia an autosomal dominant genetic condition that is associated with a high risk of colon cancer as well as other cancers including endometrial cancer (second most common), ovary, stomach, small intestine, hepatobiliary tract, upper urinary tract, brain, and skin.[2] The increased risk for these cancers is due to inherited mutations that impair DNA mismatch repair. It is a type of cancer syndrome.

86
Q

Fjórar tegundir illkynja krabbameins í smágirni?

A

–Adenocarcinoma–

Neuroendocrine tumorar/carcinoid æxli

–Gastrointestinal stromal tumorar–

Lymphoma

86
Q

Fjórar tegundir illkynja krabbameins í smágirni?

A

–Adenocarcinoma–

Neuroendocrine tumorar/carcinoid æxli

–Gastrointestinal stromal tumorar–

Lymphoma

87
Q

Hvað er sérstaklega einkennilegt við Carcinoid syndrome?

A

Hækkun á serótónín í blóði

88
Q

Hver er algengasta tegund lymphoma í meltingarveginum?

A

MALT

89
Q

Algengur congenital sjd. í brisi?

A

Cystic fibrosis. Hefur áhrif á lungu o.fl.

90
Q

Eitt af helstu einkennum brisbilunar?

A

steatorrhea - fituskita

91
Q

acute pancreatitis getur valdið vefjadrepi sem kallast

A

Fitudrep (e. fat necrosis)

92
Q

Hvað kallast tvö einkenni tengd acute pancreatitis? Marblettir í kringum nafla og hliðlægt á kviðarholi

A

Cullen’s sign og Turner’s sign

93
Q

Munur á acute og krónískum pancreatitis?

A
  • Acute pancreatitis - er viðsnúanleg bólga í brisi, misalvarleg með bjúg, fitudrepi, skemmdum á acinar vef og stundum blæðingum
  • Chronic pancreatitis og eyðing á briskirtilvef með fibrosis, þrengingum og útvíkkunum á ductal kerfi og að lokum vanstarfsemi briskirtils

Í akút er mikill verkur en lítill sem enginn í krónískum

94
Q

Hvort er góðkynja eða illkynja krabbamein algengara í brisi?

A

Illkynja

95
Q

rNr. hvað í röðinni er krabbameinsdauði vegna krabbameins í brisi?

A

Fjórða algengasta orsök krabbameinsdauða eftir lungum, ristili og brjóstum.

96
Q

Nú er krabbamein í brisi ídiopatiskt en hvað er talið að fimm faldi líkurnar á að einstaklingur þrói með sér illkynja krabbamein í brisi?

A

Reykingar

97
Q

Meðalfjöldi briskrabbameina á ísl á ári?

A

ca. 50

98
Q

Í hvaða hluta brisins er algengast að myndist krabbamein?

A

Caput

99
Q

Hvaða einkenni kemur fram ef krabbameinið í brisi er í caput?

A

Þá kemur Gula. Krabbameinið greinist þá fyrr

100
Q

Hvað heitir svæðið sem getur gjarnan stíflað bæði brisið og gallganginn?

A

Ampulla of vater

101
Q

Hvað er •Biliary atresia?

A

Congenitalt ástand þar sem gallgangurinn er lokaður, börnin deyja ef ekki er gripið inni

102
Q

Chole-dochal cysta í brisi er?

A

Chole-gall

Dochal- ductus

Cysta- blaðra

Blaðra myndast sem getur stíflað ganginn og hann víkkað út í þokkabót. Mögulega veikleik í veggnum?

103
Q

Hvort eru gallsteinar oftast með einkenni eða ekki?

A

Ekki

104
Q

Tvær gerðir gallsteina?

A

Cholesterol steinar 90% eða pigment steinar (litarefni, gulaefnið út af bilirúbin)

105
Q

Cholesterol steinar,kk vs kvk?

A

kvk

106
Q

Cholesterol-steinar? FFFF

A

FFFF Fertile fat female fourties

107
Q

Megin innihald pigment steina?

A

Calcium bilirubinate

108
Q

Chole-lithiasis er..

A

Chole - gall

Lithiasis - steinar

109
Q

Acute cholecystitis er í 90% tilfella vegna

A

stíflu í ductus cysticus

110
Q

Hvað er Rokitansky-Aschoffs og í hvaða sjd. ástandi finnast þeir?

A

Djúpar holur í gallblöðrunni sem koma fram

i chronic cholecystitis

111
Q

Lýsandi f. Cholesterolosis?

A

Cholesterol fellur út, macrophagar éta það. Slímhúðin er því eins og jarðarber. Þannig myndast strawberry gall bladder.

112
Q

Hvað greinast að meðaltali margir með krabbamein í gallblöðrunni?

A

10

113
Q

algengasta krabbameinið í gallblöðrunni?

A

adenocarcinoma