æðar

Question 1

Arteriosclerosis (slagæðahrörnun) skiptist í þrjá flokka

Answer 1

Atherosclerosis (Intima, fibrofatty plaque) (any artery)

Arteriolosclerosis (media þykknar (small arteries and very small arteries))

• Diabetes og hypertension

Mönckeberg medial calcific sclerosis (small/medium)

• Kölkun í vöðvalagi (medial). Veldur ekki mikilli þrengingu.

Question 2

Hvar gerist arteriolosclerosis
Hvernig lýsir það sér
Hvað veldur því
Hverjar eru tvær týpurnar

Answer 2

1. Litlum slagæðum og slagæðalingum
2. Media stækkar, æðin þrengist. Minnkað blóðflæði í vefinn.
3. Háþrýstingur og sykursýki
4. Hyaline og hyperplasia

Question 3

Hyperplastic vs hyaline arteriolosclerosis?

Answer 3

Hyaline - gerist hægt, tengist aldri o.fl. Tengist benign háþrýstingi.
Í nýrum þá arteriolonephrosclerosis.

Hyperplastic - meira akút, tengist alvarlegra formi af hypertension.
Malign háþrýstingur.
Þykknum æðaveggja með Onion-skin útlit.

Question 4

Mönckeberg medial calcific sclerosis?

Answer 4

Kalkanir í muscular slagæðum, oftast í útlimum

Hefur ekki áhrif á vídd æðarinnar

Gölluð calciumphosphat efnaskipti í media

Question 5

Artherosclerosis?

Answer 5

Atheroma = fituskella

Helsta ástæðan f. kransæðasjd o.fl.

Einkennist af meinsemdum í intima

“Algengasta undirliggjandi dánarorsök á Vesturlöndum”

Question 6

Hvaða undirprótein LDL er áhættuþáttur í atherosclerosis?

Answer 6

Lipoprotein (a)

Question 7

Hvað veldur þessi breytta genatjáning sem er talið að gerist í æðaþelinu í artherosclerosis?

Answer 7

↑viðloðunarsameindir (VCAM-1, ICAM-1, E-selectin)

↑cytokine, chemokine

Question 8

Þrjú stig artherosclerosis?

Answer 8

1. Fatty streak
2. Atheromatous plaque
3. Complicated lesion

Question 9

Þrenns konar frumur í atheromatous plaque?

Answer 9

SMC

Macrophagar

T-lymphocytar

Question 10

tvær tegundir plaque?

Answer 10

Vulnerable plaque → ↑ hætta–↑ fituinnihald + foamy frumur–Þunn fibrous cap + ↓ SMC í cap–↑ bólga

Stable plaque → ↓ hætta–Þykk fibrous cap–↓ fituinnihald + bólga

Question 11

Hvað er AGE?

Answer 11

Sykur + prótein.

Gerist gjarnan í sykursjúkum

Question 12

Hvaða viðtökum tengist AGE?

Answer 12

RAGE viðtökunum á bólgufrumum

Question 13

Hvað gerir AGE við ECM-prótein í æðaveggnum?

Answer 13

Myndar kross-tengsli við ECM próteinin sem eru í endothelinu. Plasmaprótein enda svo á að festast í veggnum, t.d. LDL.

Question 14

Hver er meingerð microangiopathy?

Answer 14

Grunnhimnan þykkar, AGE-kross tengjast kollageni.
Við það minnkar samloðun æðaþelsfrumnanna.

Það verður aukinn leki.
Albúmín og önnur plasmaprótein tengjast grunnhimnunni og hún þykknar.

Question 15

Diabetic nephropathy er..

Answer 15

Nýrnabilun. Grunnhimnan í glomeruli þykknar vegna AGE o.s.frv.

Question 16

Hvað er aneurysm?

Answer 16

Gúll
Staðbundin, varanlegur og óeðlileg útvíkkun

Question 17

Hver er munurinn á true og false Aneurysm?

Answer 17

True: Öll lög æðarinnar víkka

False: Rof á æð sem veldur blæðingu.

-Myndast hematoma

Question 18

Hver er munurinn á saccular og fusiform aneurysm?

Answer 18

Saccular - styttra svæði, oftast bara öðru megin.

Fusiform - mun lengra svæði, bæði megin

Question 19

Hver er algengasta orsök aneurysma?

Answer 19

atherosclerosis

Question 20

Hvað er marfan syndrome?

Answer 20

Ríkjandi stökkbreyting sem veldur afbrigðilegu fibrillíni og þ.a.l. aneurysma.

Verður hrörnun á medial lagi æðanna.

Sjk. hávaxnir, grannir, langir útlimir o.s.frv.

Question 21

Hvað einkennir ehlers-danlos sx?

Answer 21

Galli í collageni, minnkandi styrkleiki.

Question 22

Hver er algengasti gallinn sem veldur abdominal aortic aneurysm en sá galli sem veldur Thoracic aortic aneurysm

Answer 22

AAA: Atherosclerosis

TAA: Háþrýstingur, Marfans og syphilis

Question 23

Hvað gerist í aortic dissection og hvar gerist það?

Answer 23

Rof á intima. Blóð flæðir innfyrirþað og klýfur upp media. Myndar false lumen.

Gerist í aorta og stærstu greinum hennar

Question 23

Hvað gerist í aortic dissection og hvar gerist það?

Answer 23

Rof á intima. Blóð flæðir innfyrirþað og klýfur upp media. Myndar false lumen.

Gerist í aorta og stærstu greinum hennar

Question 24

Er aortic dissection algeng við mikla atherosclerosis? Rökstyðja

Answer 24

Nei, bandvefurinn í æðaveggnum kemur í veg f. klofningu.

Question 25

Hver er aðaláhættan f. aortic dissection?

Answer 25

Háþrýstingur

Question 26

Í aortic dissection eru vanalega _____ undirliggjandi breytingar í aortaveggnum eða intima. Ef svo er þá er \_\_\_. \_\_\_\_. \_\_\_\_. algengast. \_\_\_\_ Engar bólgubreytingar.

Answer 26

Oft **engar** undirliggjandi breytingar í aortaveggnum eða intima. Ef breytingar → **cystic medial degeneration** algengast. **Engar** bólgubreytingar

Question 27

Tvær gerðir af aorta dissection? (skilgr. atriði)

Answer 27

Týpa A: í asc. Aorta. Týpa B: distalt við **aorta subclavia.** **Debakey** flokkun

Question 28

Tvær tegundir háþrýstings?

Answer 28

**Essential háþrýstingur** ("benign" hypertension) 90-95%, væg hækkun yfir langt tímabil. **Idíópatískt**. **Secondary háþrýstingur** 5-10% Fylgikvilli nýrnasjd. o.s.frv.

Question 29

Essential háþrýstingur er \_\_\_genatískur

Answer 29

**poly**genatískur

Question 30

Eitt spes sem getur valdið essential háþrýsting?

Answer 30

Insúlínónæmi

Question 31

Hver eru eðlileg BÞ?

Answer 31

Minna en 90 i diastolu Minna en 140 í systolu. 120/80 +20/+10

Question 32

Skilgr. á malignant hypertension og \_% af háþrýstingi sjk?

Answer 32

5% af háþrýstingisjk. Yfir 200/120 80+/40+

Question 33

Fibrinoid necrosis gerist í..

Answer 33

**Malignant** háþrýstingi

Question 34

Hver er helsta afleiðing háþrýstings?

Answer 34

Hypertrophy á v.slegli.

Question 35

Hvað fylgir oft hypertrophy á v. slegli?

Answer 35

**↑ stífleiki vöðva** veldur ↓ **diastolisk fylling** → atrial dilatation → atrial fibrillation **_(gáttartif)_**

Question 36

Hvort eru æðabólgur algengari í litlum eða stórum æðum?

Answer 36

Litlum

Question 37

Í hvaða fjóra flokka er æðabólgumskipt í?

Answer 37

1. **Stórar æðar** 2. **Meðalstórar æðar** 3. **Litlar æðar** 4. **Litlar æðar tengdar immune complex**

Question 38

Tvær tegundir risafrumubólgu? (Large vessel vasculitis)

Answer 38

1. Takayasu arteritis 2. Giant cell arteritis

Question 39

Skilgr. á Takayasu arteritis og undirfloku?

Answer 39

Flokkast undir **large cells vasculitis** Bólgusjd. sem hefur áhrif á aortaboginn og nærliggjandisvæði.

Question 40

Skilgr.m a giant cell (.

Answer 40

Undirflokkur risafrumubólga Orsakast af bólgusvari í stórum og litlum slagæðum í höfði. Gerist hjá eldra fólki

Question 41

Í 75% tilfella er _____ \_\_\_\_\_\_\_ einkennandi?

Answer 41

Granulomatous bólga

Question 42

Það sem talað er um í medium vessel vasculitis?

Answer 42

**Polyarteritis nodosa**

Question 43

Í hvers konar æðum gerist **polyarteritis nodosa?**

Answer 43

Litlum og meðalstórum

Question 44

Hvað tengist 30% af polyarteritis nodosa

Answer 44

Krónísk HBV sýking

Question 45

Hvaða sðes vefjabreyting sést í polyarteritis nodosa?

Answer 45

**Fibrinoid necrosis**

Question 46

Í hvaða æðum sést Granulomatosis with polyangiitis

Answer 46

Litlum

Question 47

Hvaða gen er í 95% tilfella af Granulomatosis with polyangitis?

Answer 47

**PR3-ANCA**

Question 48

Algengasta primer hjartakrabbameinið?

Answer 48

**Atrial Myxoma** (góðkynja) 90% í gáttum

Question 49

\_% af primer æxlum sem eru góðkynja?

Answer 49

80-90

Question 50

Algengasta illkynja krabbamein í hjarta?

Answer 50

**Adenocarcinoma** 33% og svo **rhabdomyosarcoma (úr hjartavöðva)** (20%)