æðar Flashcards

1
Q

Arteriosclerosis (slagæðahrörnun) skiptist í þrjá flokka

A

Atherosclerosis (Intima, fibrofatty plaque) (any artery)

Arteriolosclerosis (media þykknar (small arteries and very small arteries))

  • Diabetes og hypertension

Mönckeberg medial calcific sclerosis (small/medium)

  • Kölkun í vöðvalagi (medial). Veldur ekki mikilli þrengingu.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvar gerist arteriolosclerosis
Hvernig lýsir það sér
Hvað veldur því
Hverjar eru tvær týpurnar

A
  1. Litlum slagæðum og slagæðalingum
  2. Media stækkar, æðin þrengist. Minnkað blóðflæði í vefinn.
  3. Háþrýstingur og sykursýki
  4. Hyaline og hyperplasia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hyperplastic vs hyaline arteriolosclerosis?

A

Hyaline - gerist hægt, tengist aldri o.fl. Tengist benign háþrýstingi.
Í nýrum þá arteriolonephrosclerosis.

Hyperplastic - meira akút, tengist alvarlegra formi af hypertension.
Malign háþrýstingur.
Þykknum æðaveggja með Onion-skin útlit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mönckeberg medial calcific sclerosis?

A

Kalkanir í muscular slagæðum, oftast í útlimum

Hefur ekki áhrif á vídd æðarinnar

Gölluð calciumphosphat efnaskipti í media

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Artherosclerosis?

A

Atheroma = fituskella

Helsta ástæðan f. kransæðasjd o.fl.

Einkennist af meinsemdum í intima

Algengasta undirliggjandi dánarorsök á Vesturlöndum”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvaða undirprótein LDL er áhættuþáttur í atherosclerosis?

A

Lipoprotein (a)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað veldur þessi breytta genatjáning sem er talið að gerist í æðaþelinu í artherosclerosis?

A

↑viðloðunarsameindir (VCAM-1, ICAM-1, E-selectin)

↑cytokine, chemokine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Þrjú stig artherosclerosis?

A
  1. Fatty streak
  2. Atheromatous plaque
  3. Complicated lesion
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Þrenns konar frumur í atheromatous plaque?

A

SMC

Macrophagar

T-lymphocytar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

tvær tegundir plaque?

A

Vulnerable plaque → ↑ hætta–↑ fituinnihald + foamy frumur–Þunn fibrous cap + ↓ SMC í cap–↑ bólga

Stable plaque → ↓ hætta–Þykk fibrous cap–↓ fituinnihald + bólga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er AGE?

A

Sykur + prótein.

Gerist gjarnan í sykursjúkum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvaða viðtökum tengist AGE?

A

RAGE viðtökunum á bólgufrumum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað gerir AGE við ECM-prótein í æðaveggnum?

A

Myndar kross-tengsli við ECM próteinin sem eru í endothelinu. Plasmaprótein enda svo á að festast í veggnum, t.d. LDL.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hver er meingerð microangiopathy?

A

Grunnhimnan þykkar, AGE-kross tengjast kollageni.
Við það minnkar samloðun æðaþelsfrumnanna.

Það verður aukinn leki.
Albúmín og önnur plasmaprótein tengjast grunnhimnunni og hún þykknar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Diabetic nephropathy er..

A

Nýrnabilun. Grunnhimnan í glomeruli þykknar vegna AGE o.s.frv.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvað er aneurysm?

A

Gúll
Staðbundin, varanlegur og óeðlileg útvíkkun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hver er munurinn á true og false Aneurysm?

A

True: Öll lög æðarinnar víkka

False: Rof á æð sem veldur blæðingu.

-Myndast hematoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hver er munurinn á saccular og fusiform aneurysm?

A

Saccular - styttra svæði, oftast bara öðru megin.

Fusiform - mun lengra svæði, bæði megin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hver er algengasta orsök aneurysma?

A

atherosclerosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvað er marfan syndrome?

A

Ríkjandi stökkbreyting sem veldur afbrigðilegu fibrillíni og þ.a.l. aneurysma.

Verður hrörnun á medial lagi æðanna.

Sjk. hávaxnir, grannir, langir útlimir o.s.frv.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvað einkennir ehlers-danlos sx?

A

Galli í collageni, minnkandi styrkleiki.

22
Q

Hver er algengasti gallinn sem veldur abdominal aortic aneurysm en sá galli sem veldur Thoracic aortic aneurysm

A

AAA: Atherosclerosis

TAA: Háþrýstingur, Marfans og syphilis

23
Q

Hvað gerist í aortic dissection og hvar gerist það?

A

Rof á intima. Blóð flæðir innfyrirþað og klýfur upp media. Myndar false lumen.

Gerist í aorta og stærstu greinum hennar

23
Q

Hvað gerist í aortic dissection og hvar gerist það?

A

Rof á intima. Blóð flæðir innfyrirþað og klýfur upp media. Myndar false lumen.

Gerist í aorta og stærstu greinum hennar

24
Q

Er aortic dissection algeng við mikla atherosclerosis? Rökstyðja

A

Nei, bandvefurinn í æðaveggnum kemur í veg f. klofningu.

25
Q

Hver er aðaláhættan f. aortic dissection?

A

Háþrýstingur

26
Q

Í aortic dissection eru vanalega _____ undirliggjandi breytingar í aortaveggnum eða intima.
Ef svo er þá er ___. ____. ____. algengast.
____ Engar bólgubreytingar.

A

Oft engar undirliggjandi breytingar í aortaveggnum eða intima. Ef breytingar → cystic medial degeneration algengast.
Engar bólgubreytingar

27
Q

Tvær gerðir af aorta dissection? (skilgr. atriði)

A

Týpa A: í asc. Aorta.
Týpa B: distalt við aorta subclavia.

Debakey flokkun

28
Q

Tvær tegundir háþrýstings?

A

Essential háþrýstingur (“benign” hypertension)
90-95%, væg hækkun yfir langt tímabil. Idíópatískt.

Secondary háþrýstingur

5-10%
Fylgikvilli nýrnasjd. o.s.frv.

29
Q

Essential háþrýstingur er ___genatískur

A

polygenatískur

30
Q

Eitt spes sem getur valdið essential háþrýsting?

A

Insúlínónæmi

31
Q

Hver eru eðlileg BÞ?

A

Minna en 90

i diastolu
Minna en 140 í systolu.

120/80
+20/+10

32
Q

Skilgr. á malignant hypertension og _% af háþrýstingi sjk?

A

5% af háþrýstingisjk.

Yfir 200/120
80+/40+

33
Q

Fibrinoid necrosis gerist í..

A

Malignant háþrýstingi

34
Q

Hver er helsta afleiðing háþrýstings?

A

Hypertrophy á v.slegli.

35
Q

Hvað fylgir oft hypertrophy á v. slegli?

A

↑ stífleiki vöðva veldur ↓ diastolisk fylling → atrial dilatation → atrial fibrillation (gáttartif)

36
Q

Hvort eru æðabólgur algengari í litlum eða stórum æðum?

A

Litlum

37
Q

Í hvaða fjóra flokka er æðabólgumskipt í?

A
  1. Stórar æðar
  2. Meðalstórar æðar
  3. Litlar æðar
  4. Litlar æðar tengdar immune complex
38
Q

Tvær tegundir risafrumubólgu? (Large vessel vasculitis)

A
  1. Takayasu arteritis
  2. Giant cell arteritis
39
Q

Skilgr. á Takayasu arteritis og undirfloku?

A

Flokkast undir large cells vasculitis Bólgusjd. sem hefur áhrif á aortaboginn og nærliggjandisvæði.

40
Q

Skilgr.m a giant cell (.

A

Undirflokkur risafrumubólga
Orsakast af bólgusvari í stórum og litlum slagæðum í höfði.

Gerist hjá eldra fólki

41
Q

Í 75% tilfella er _____ _______ einkennandi?

A

Granulomatous bólga

42
Q

Það sem talað er um í medium vessel vasculitis?

A

Polyarteritis nodosa

43
Q

Í hvers konar æðum gerist polyarteritis nodosa?

A

Litlum og meðalstórum

44
Q

Hvað tengist 30% af polyarteritis nodosa

A

Krónísk HBV sýking

45
Q

Hvaða sðes vefjabreyting sést í polyarteritis nodosa?

A

Fibrinoid necrosis

46
Q

Í hvaða æðum sést Granulomatosis with polyangiitis

A

Litlum

47
Q

Hvaða gen er í 95% tilfella af Granulomatosis with polyangitis?

A

PR3-ANCA

48
Q

Algengasta primer hjartakrabbameinið?

A

Atrial Myxoma (góðkynja)

90% í gáttum

49
Q

_% af primer æxlum sem eru góðkynja?

A

80-90

50
Q

Algengasta illkynja krabbamein í hjarta?

A

Adenocarcinoma 33% og svo rhabdomyosarcoma (úr hjartavöðva) (20%)