Lungu Flashcards
Hverjir eru fjórir obstructivu lungajsd?
Emphysema
(ísl. lungnaþemba)
Chronic bronchitis (e. berkjubólga)
Asthma
Bronchiectasis (útvíkkun á berkjum vegna bólgubreytinga)
Hvað einkennir obs. lungasjd?
Þrenging í loftveginum eða minnkuð elastic geta í alveoli
Erfitt að anda út
COPD samanstendur af?
Emphysema og chronic bronchitis
COPD er oft fylgikvillur ____
reykinga
Hvað gerist í Bronchiectasis?
Útvíkkun á berkjum vegna bólgubreytinga
Hvaða þrír obs. lungnasjd. overlappa oft í einkennum?
Emphysema, bronchitis og asthmi.
Hvað gerist í emphysema?
- Alveoli þurfa elatískan vef til þess að teygja á sér
- Í emphysema verður sköddun á elatískavefum
- Það verður varanleg útvíkkun á alveoli distalt við terminal bronchioli með eyðileggingu á veggnum þeirra
Hvar verður útvíkkun á alveoli í emphysema?
Disalt við terminal bronchioli
Hverjar eru fjórar gerðir emphysema?
- Centri-acinar
- Pan-acinar
- Distal paraacinar
- Irregular
center, everything, distal, irregular
Á hvaða svæði hefur centri-acinar áhrif og hvar í lungunum er það?
Hefur áhrif
á respiratory bronchioles
Þrennt sem einkennir paracrine?
- Skemmdir á öllum acinum
- Algengari í neðri hluta lungnanna
- Erfðasjúkdómur!
-
a1-antitrypsin skortur
- Vantar ensím sem brýtur niður trypsín en þá endar trypsínið á því að brjóta niður alveoli próteinin
- Lungnablöðrurnar renna saman
Hver er munurinn á asthma og chronic bronchitis?
Í asthma er einnig vöðvasamdráttur
Hvaða HBK valda krónískum bólgubreytingum í asthma?
Eosinophilar
Asthmi skiptist í tvo fasa, hverjir eru fasarnir?
Early phase - bronchoconstriction
Late phase - inflammatory
Tvær gerðir asthma? Hvor er algengari og hver er munurinn?
Atopic - ofnæmisasthmi
Algengast
Non-atopic
ekki ofnæmistengt
Hvað getur valdið non-atopic asthma og er fjölskyldu saga þar?
Veirur og mengað loft. Engin fjölskyldusaga
Tvær aðrar tegundir af asthma?
Atvinnuasthmi og lyfjatengdur
(NSAID)
Í hvaða fjóra flokka skiptast restrictivir lungnasjd?
GRAF
Acute respiratory distress syndrome (ARDS)
Fibrosu sjúkdómar
Granulomatous sjúkdómar
Reykingatengdir sjúkdómar
Hvað gerist í ARDS?
“In ARDS, the integrity of the alveolar-capillary membrane is compromised by endothelial and epithelial injury”
Gerist vegna bólgusvars
Vefjafræðileg breytingarmynd ARDS í lungunum er þekkt sem __
Diffuse alveolar damage DAD
Hvað gerist í fíbrósu-sjúkdómum?
Fibrósa myndast í interstitial space bilateral lungnamegin
Hvar í lungunum myndast fibrosa?
Neðarlega í lungunum
Hverjir eru fimm fibrosusjúkdómarnir?
Usual interstitial pneumonia
Non-usual interstitial pneumonia
Organizing pneumonia
Pneumoconioses
Hvað einkennir usual interstitial pneumonia/idiopathic pulmonary fibrosis?
Fibrosa í interstitial space bilateralt.
Orsakast af lyfjum, sýkingum, geislameðferð o.s.frv.
- Algengara í köllum og gerist með aldrinum en eiginlega aldrei fyrir fimmtugt
- Oftast neðarlega í lungunum
Sjást honeycombs í smásjáarskoðun
IPF gerist líklegast vegna ítrekaða epithelial skemmda og viðgerðin á þeim er ekki sem skyldi
Hvað einkennir non-specific interstitial pneumonia?
- Í raun vægara útgafa af usual interstitial pneumonia
- Betri lífslíkur, myndast ekki honeycombs
- Hann er líka idiopatískur
- Tengist sumum gigtarsjd.
- Mild to moderate interstitial chronic inflammation
Hvað gerist í organizing pneumonia?
Lausgerðir bandvefstappar fylla bronchiolur og alveolis
Hvað einkennir asbestosis?
- Í raun mjög svipað usual interstitial pneumonia nema núna orsakast bólgan vegna kísilsalta
Myndast asbestos bodies
Tveir granulomatous sjúkdómarnir?
Sarcoidosis og Hypersensitiviy pneumonitis
Hvaða frumutegund er talið “valda” sarcoidosis?
CD4+ helper cells
Hvað einkennir hypersensitivity pneumonitis?
- Bólgusjúkdómur vegna ofnæmis, leggst aðallega á alveoli
- Oftast atvinnutengdur og fræg dæmi eru
- Farmers-lungs en þá er það vegna myglaðs hey
- Humidifer-lungs
Tvær tegundir lungnabólgu?
- Lungnabólga er flokkuð eftir anatomískri staðsetningu þess
- Annað hvort er hún í öllum lobnum eða eru í barkaendaum (Bronchopneumonia)
Hvað einkennir bronchopneumonia?
- Bronchopneumonia aka. blettalungnabólga er þegar sýkinging byrjar í kringum alveoli og bronchiolum
- Hún er alvarlegri en þessi hefðbundna lungnabólga
- Oft í fólki með alvarlega sjd. eins og krabbamein, nýrnabilun etc.
- Purulent exudat (Gröftur og fíbrosa) í berkjum og berklingum
Hvað einkennir lobular pneumonia?
-
Lobar pneumonia er þessi hefðbundna lungnabólga sem leggst á heilbrigt fólk
- Hár hiti, uppköst,
- Þróast í gegnum fjögur stig
- Congestion
- Mikið af bakteríum, lítið af HBK. Lungun verða þung, rauð og blaut
- Red hepatization
- mikið af neutrophils, exudat, RBK, Fibrin o.fl.
- Alveoli fyllast af drasli og eru loftlaus
- Gray hepatization
- Niðurbrot á RBK, og áframhaldandi fibrinlosun veldur þessu
- Resolution
- Exudatið í alveolar spaces er brotið niður af niðurbrots ensímum sem myndar granuloma held ég
- Congestion
Í hvaða sex stóru flokka flokkar hann Lárus lungnasjd?
Tvö helstu góðkynja lungnaæxlin?
Hamartoma og æðaæxli
Hver er algengasta tegund lungnakrabbameins? (yfir 95%)
Carcinoma
Hamartoma er…
öndunarfæraþekju
Góðkynja æxli sem er blanda af lungnavef.
- brjósk
- Fita
- slétturvöðvi
Fjögur algengustu lungnakrabbameinin og ca. %?
50% Adenocarcinoma
25% Squamous cell Carcinoma
15% Small cell carcinoma
5% Large cell carcinoma
Hvar koma squamous cell carcinoma vanalega upp í lungunum?
Centralt
Hvar kemur aðallega adenocarcinoma upp?
Peripheralt
Hvar er small cell carcinoma að finna?
Centralt og periphalt
Hvað er Paraneoplastic syndrome?
Er sjd. sem þróast v. hormóna/peptíða sem að krabbameinsfrumurnar framleiða sem eru svipaðar ýmsum hormónum:
PTH-lík peptíð
ACTH - cushing syndrome
Stutt skilgr. á Horner’s sx?
Æxli í lungnum fokkar eitthvað í sympatískum taugum og einstaklingurinn fær einkenni tengt sympatískakerfinu
Stutt skilgr. á Horner’s sx?
Æxli í lungnum fokkar eitthvað í sympatískum taugum og einstaklingurinn fær einkenni tengt sympatískakerfinu
Í hvaða tvo flokka skiptist vefjagerð krabbameins í lungunum í?
Small cell carcinoma 15% og non-small cell carcinoma 85%
Hver er munurinn á small cell carcinoma og non-small cell carcinoma?
SCLC - skipta sér hratt og aggressive. Næm f. lyfjameðferð en ekki gott gegn skurð.
NSCLC - skipta sér hægar og meira staðbundin. Ekki næm f. lyfjameðferð en skurðtæk
Staðsetning adenocarcinoma vs squamous cell carcinoma vs large cell carcinoma í lungum?
Adenocarcinoma - periphalt
Squamous cell carcinoma - centralt, í berkjumt.d.
Large cell carcinoma - peripheralt
Hvar koma vanalega upp carcinoid æxli?
Í stórum berkjum
Carcinoid tumor er góðkynja/illkynja og lifunin er góð/vond.
Meðferðin er oftast skurðaðgerð/lyf
Carcinoid tumor er góðkynja og lifunin er góð
Meðferðin er oftast skurðaðgerð
Malignant mesothelioma er talintengjast útsetningu við..
asbest.
margvíslegar, þráðóttar steindir, einkum afbrigði af amfíbóli eða serpentíni, finnst aðallega í myndbreyttu bergi;
eru nefsepar æxli?
Nei. Myndast vegna þrálátar bólgu/ofnæmis.
Bilateralt
Hvað er Sinonasal papilloma?
Góðkynja totumyndandi æxli (papilloma) sem að myndast í nefholinu. Eiginlega alltaf unilateralt.
Tengist HPV.
Leitar annað hvort útvertis eða innvertis.