Lungun og Öndunarfæri (23.kafli)

Question 1

Hvert er aðallhlutverk öndunarfæra?

Answer 1

Loftslipti, surwfni inn og koltvioxið ut

Question 2

Hvernig er öndunarveginum skipt niður?

Answer 2

Efri loftvegir - nef, kok og munnur

Neðri loftvegir - barkakyli, barki, berkjur og lungu

Question 3

Hvernig er ferðalag lofts um öndunarveg? Nefna röðina

Answer 3

Nefhol/ munnur
Kok
Barkakyli
Barki
Primary 1 berkja
Primary 2 berkja
Primary 3 berkja
Smærri berkjur
Lungnablöðrur

Question 4

Segja fra nefinu. Hvað gerir það?

Answer 4

Aðeins um 1/4 er sjaanlegur að utanverðu
Nefið er aðal innrökustaður lofts i loftvegi.
Nefið siar, rakamettat og hitar innöndunarloft

Question 5

Hvað er að finna i nefinu?

Answer 5

Vestibulum
- grof stutt har sem sia agnir ur loftinu

Septum
- veggur fyrir miðju innra nefs

kinn og ennisholur ( paranasal sinuses)
-framleiða slim

nefkok (Nasopharynx)

Kokhlust (eustachian tube)

Question 6

Hvað gerir barkakyli?

Answer 6

Tengir saman kok við barka
Og innihleldur raddböndin

Question 7

Hvað er epiglottis? I barka

Answer 7

brjoskplata sem liggur fyrir ofan larynx.
Við kyngingu lyftist larynx upp og epiglottis myndar lok yfir larynx

Question 8

Barkinn? Utakyra

Answer 8

Barkinn er holt rör sem tekur við af larynx. Barkinn skiptir ser i 2 megin berkjur i sitthvort lungað. Barkinn er þakinn að innan með bifhærðum þekjufrumum. (Epithel)

Question 9

Hvert er hlutverk epithels (þekju) i barka og berkjum?

Answer 9

Er stjorn a vökvajafnvægi
Hreinsun utanaðkomandi efna
Samspil við onæmiskerfið
Stjorn a starfsemi slettvöðva i öndunarvegum

Question 10

Barkanum er skipt í 3.. ?

Answer 10

Nefkok
Munnkok
Barkakýliskok

Question 11

Nefkok? , segja fra því

Answer 11

Nefkokið er fyrst eða efsti hluti koksins.
Liggur aftan við nefholið og nær til mjúka gómsins
Mjúki gómurinn er á milli nefkoks og munnkoks.

Question 12

Munnkok?, segja frá því

Answer 12

Kemur aftan við nefkokið
- Nær frá enda mjúka gómsins að hyoid beininu (tungubeininu)
- Munnkokið hefur op að framanverðu en um það fer loft, matur og drykkir inn

Question 13

Barkakýliskok?, segja fra þvi

Answer 13

Er neðsti hluti koksins
- Byrjar hjá hyoid beininu (tungubeininu)
- Neðsti hluti barkakýliskoksins opnast að vélindanu og barkakýlinu
- Tengist meltingarkerfinu og öndunarkerfinu
• Er leið bæði lofts og matar og drykkjar

Question 14

Hver eru 4 lög barkans?

Answer 14

Slímhúð (mucosa)
- veiðir bakteriur og rykaganir sem berast inn með önduninni

Undirslíma (submucosa)
- samanstendur af lauagerðum bandvef

Glærbrjósk (hyaline cartilage)
- hringir sem staflast ofaná hvern annan og tengjast saman með þettum bandvef

Úthjupur (adventina)
- er grunnlægsta lag barkans
- úr lausagerðum bandvef

Question 15

Berkjur?

Answer 15

Við höfum tvær megin berkjur (hægri og vinstri) , sem liggja til sitthvors lunga. Þær halda svo áfram að skipta sér í 1°, 2°og 3°berkjur.

Question 16

Hvað er bringubeinskjölur? (Carina)

Answer 16

Hryggur sem liggur hjá hægri og vinstri berkju

Question 17

2°berkjur (secondary bronchi)?

Answer 17

Liggja til hvers blaðs. Hægra lunga hefur 3 og vinstra 2

Question 18

3°berkjur (tertiary bronci)?

Answer 18

Greinast í minni berkjur eða berkjunga (bronchiols)

Question 19

Lungun, hvar eru þau staðsett?

Answer 19

Þau eru staðsett í brjóstholinu, en aðskilin miðmæti.

Question 20

Himnur lungnanna? Segja frá

Answer 20

2 himnur þekja hvert lunga. Þær heita
Parietal pleura og visceral pleura, á milli þeirra er svo pleural cavity

Parietal pleura (brjósthimna)
- er ytri himnan
- klæðir brjóstholið

Visceral pleura
- þekur lungun

Pleural cavity
- er vökvi sem kmeur frá báððum himnum. Vökvinn dregur úr núningi himnanna.
- þesi vökvi er mikilvægur í krabbameinsgreiningum

Question 21

Lungnablöðrur (Alveoli)??

Answer 21

Lungnablöðrurnar sjá um loftskiptin
Alveolar ducts ganga út frá respiratory bronchioles
Alveolar sacs með 2 eða fleiri alveoli

Question 22

Veggjagerð lungnablara samanstendur af tveimur gerðum þekjufrumna?

Answer 22

Type 1 og type 2

Type1
- lang mest áberandi, einfaldar þekjufrumur
- þetta eru flatar og þunnar frumur sem mynda aveoli, vegna hve þunnar þær eru auðveldar það súrefni að komast i gegn

Type 2
- þær eru þykkari
- Minna af þeim, og finnast á milli frumna af type 1
- þær koma i veg fyrir að lungun falli saman við innöndun, með því að seyta vökva.