Hjartað (13.kafli)

Question 1

Hvað dælir hjartað mörgum L a min?

Answer 1

5L

Question 2

Hvar liggur hjartað?

Answer 2

Það liggur i miðju brjosthols, milli lungna i miðmæti. (Svæði milli lungna sem fleiri liffæri eru)

Question 3

Hvað heitir efri flöturinn og broddur hjartans?

Answer 3

Basis
- myndaður af storæðum sem koma að hjarta

Apex
- er myndaður af enda vinstra hvolfs og hvilir a þindinni

Question 4

Hvernig er massi hjartans hvor hliðin er “sterkari”?

Answer 4

Meiri hluti massa hjartans (2/3) er vinstra megin

Question 5

Hjartaveggurinn? 3 lög?
Skoða glæru dagny

Answer 5

Innlag (endocardium)
Vöðvalag (myocardium)
Utlag (epicardium)

Question 6

Gollurhusið? Hvað gerir það? Og hvar festist það?

Answer 6

Heldur hjartanu á réttum stað og ver það. Er einsskonar poki um hjartað.
Festist við þind, bringubein og hryggsúlu
Follurhus samanstendur af 2 himnum
- Fibrous pericardium (trefjagollurhus)
- serous pericardium (hála gollurhus)

Question 7

Hólf hjartans?

Answer 7

•Hægri/vinstri gátt (atrium)
•Hægri/vinstri slegill (ventricle)
•Míturloka (mitral valve)
•Þríblöðkuloka (Tricuspid valve)
•Lungnaslagæðarloka (pulmonary valve)
•Ósæðarloka (aortic valve)

Question 8

Hægri gatt ?

Answer 8

Tekur við súrefnissnauðu bláæðablóði frá þremur æðum

_ Efri holæð - Superior vena cava (SVC)
_ Neðri holæð - Inferior vena cava (IVC)
_ Kransstokkur - Coronary sinus

Þríblöðkuloka - Tricuspid valve
Er a milli hægri gáttar og hægri slegil
Bloð fer i gegnum þriblöðkulokuna aður en það fer til hægri slegils

Question 9

Hægri slegill?

Answer 9

Myndar stærstan hluta framhliðar hjartans

•Sinastrengir - Chordae tendineae
•Holdbjálkar - Trabeculae carneae
•Lungnaslagæðastofn - Pulmonary trunk
•Lungnaslagæðastofnloka - Pulmonary valve

Question 10

Vinstri gátt?

Answer 10

Myndar stærsta hluta bakhliðar hjartans

Tekur við súrefnisríku bláæðablóði frá lungunabláæðum (pulmonary veins), 2 hvoru megin

Tviblöðkuloka (mitral valve) er a milli gáttar og slegis

Question 11

Vinstri slegill??

Answer 11

Þykkasti hluti hjartans
Myndar apex hjartans

Bloð flæðir um vinstri slegil i stærstu slagæð likamans, osæðinni.

Question 12

Lysa bloðras hjartans

Answer 12

Inn í hægri gáttina kemur blóð frá öllum vefjum líkamans um tvær stórar bláæðar sem heita efri og neðri holæð. Í holæðunum er blóðið súrefnissnautt, en inniheldur mikið af koltvíoxíð sem er úrgangsefni sem myndast við efnaskipti. Úr hægri gátt rennur blóðið í hægri slegil. Þaðan er blóðinu dælt út í hægri og vinstri lungnaslagæðar sem fra með það til lungna
Í lungunum greinast lungnaslagæðar í minni og minni æðar þar til þær mynda háræðanet, sem liggja utaná lungnablöðrum. Þar fer svo fram loftskipti, þar sem koltvíoxið berst ur blóðinu í lungnablöðrurnar (þvi er svo andað út) og í staðinn fer súrefni í blóðið (við innöndun).
Súrefnisríkt blóðið ferðast svo áfram í litlar bláæðar sem sameinast í alltaf stærri og stærri æðar. Að lokum er allt súrefniríkablóðið komið í 4 stórar lungnabláæðar sem flytja það yfir í vinstri gátt hjartans. Úr henni rennur svo blóðið til vinstri slegils hjartans og því dælt út í eina stóra slagæð, ósæðina.
Ósæði skiptist svo í minni og minni slagæðar sem kallast slagæðlingar. Slagæðlingarnir flytja blóðið að lokum í háræðanet þar sem það kemst í námunda við vefi líkamans. Í háræðunum fara vso fram önnur loftskipi það sem það gerist öfugt við það sem gerist í lungunum. það er að segja súrefni fer úr blóði til vefja en koltvíoxíð úr vefjum í blóð. Þetta blóð er nú orðið súrefnissnautt og berst úr háræðum í smáar bláæðar (bláæðlinga) sem sameinast í stærri og færri bláæðar þar til það er komið í tvær stærstu bláæðar líkamans, efri og neðri holæð.
Þá er hringrásinni lokið

Question 13

Hvað eru 5 megin gerðir æða i likamanum?

Answer 13

Slagæðar
Slagæðlingar
Haræðar
Blaæðar
Blaæðlingar

Question 14

Hvernig er vefjabygging æða? (Nema haræðar)

Answer 14

Tunica interna- innsta lag
Tunica media - miðlag
Tunica externa - ysta lag

Question 15

Hvað er tunica interna?

Answer 15

Það er innsta lag æðarinnar lika kallað æðaþel (endothelium)
Inniheldur grunnhimnu (basement membrane)
Hefur innri teygjuhimnu (internal elastic lamina)

Question 16

Tunica media ? Hvað er það

Answer 16

Miðlag æðarinnar
Innihelsur slettan vöpvavef og teygjanlega þræði
Hefur ytri teygjuhimnu (external elastic lamina)

Question 17

Tunica externa ?hvað er það

Answer 17

Ysta lag æðarinnar
Þykkt bandvefslag teygjanlegra þraða og kallegens yst a æðum
Inniheldur vasa vasorum i stærstu æðunum

Question 18

Hvaða æðar eru teygjanlegar slagæðar?

Answer 18

Stærstu æðar likamans innihalda mikið magn af elastini i tunica media (miðlagi)

Æðarnar -
Aorta og pulmonary trunk

Question 19

Vöðvaslagæðar?

Answer 19

Hér inniheldur tunica media mikið meira af sléttum vöðva

•Hafa því mun betri getu til þess að stýra innra þvermáli sínu

•Spila stóran þátt í stjórn blóðflæðis og blóðþrýstingi

Question 20

Slagæðlingar?

Answer 20

Litlar slagæðar

Question 21

Haræðar? Hvað gerist þar og hvar ma finna þær?

Answer 21

Hér fara skipti næringar og úrgangsefna fram
Einfalt endothel og grunnhimna liggur á milli blóðs og utanáliggjandi vefs
Hægt að finna háræð í nágrenni lang flestra fruma líkamans

•Brjósk
•Hornhimna
•Augasteinn

Question 22

Hverjar eru gerðar haræða?

Answer 22

Samfelldar haræðar
Glugga haræðar
Sinuspoid haræðar

Question 23

Bláæðar? Upbbygging? Hverjar eru stærstu blaæðarnar?

Answer 23

Stærstu bláæðar inferior vena cava og superior vena cava (IVC, SVC) um 3 cm

Sama vefjauppbygging og slagæðar en hafa ekki innri eða ytri teygjuhimnur

Hafa einnig stærra holrými miðað við sambærilegar slagæðar og geyma því 60-70% blóðrúmmáls við hvíld

Question 24

Fra hvaða æð greinast slagæðar?

Answer 24

Osæðinni

Question 25

I hvaða æðar sameinsast blaæðar?

Answer 25

Efri og neðri holæð og kransæðastokk

Question 26

Hvað heita hjartavöðvafrumur? Og hvað einkennir þær?

Answer 26

Myocardium

Þær tengjast með intercalated disks (gljalinur)
Sem innihalda desmosome og gap junctions

Question 27

Auricles - ullinseyru

Answer 27

Eru utbunganir á gáttum

Question 28

Lungnadæla - pulmonary pump

Answer 28

Samanstensur af hægri gatt og slegli
Er veikari pumpan
Flytur surefnissnautt bloð i gegnum blaæðar lunga

Question 29

Likamsdæla - systemic pump

Answer 29

Er vinstri gatt og slegill
Sterkari dælan
Flytur surefnisrikt bloð til likamans

Question 30

Hvað gerir ósæðarloka?

Answer 30

Hindrar bakflæði

Question 31

Afh er hjartaveggurinn þykkari vinstri slegli en þeim hægri?

Answer 31

Þvi það krefst meiri krafts og orku að pumpa bloðinu ut til likamans

Question 32

Hvap er Kransæðahringrasin?

Answer 32

Hjartaveggurinn hefur sina eigin hringras (coronary heingras) þar sem næringarefnin geta ekki dreift ser fra bloði i gegnum öll vefjalögin i veggnum.

Question 33

Conorary arteries

Answer 33

Artery= slagæð

Conaorary arteries
- er slagæðakerfi sem nærir hjartað
- myndar 2 kransæðar og greinar þeirra

Vinstri kransæð
Fer fram hja inferior til vinstri ullinseyra og skiptir ser i
- anterior interventricular grein
- circumflex grein

Hægri kransæð
Ser um qð næra haræðar hægri gattar og
gengur undir hægra ullinseyra og skiptir ser i
- marginal branch
- posterior interventricular branch
(Mætie circumflex branch)

Question 34

Anterior og circumflex greinar
( í vinstri kransæð i coronary arteries)

Answer 34

Anterior interventricular grein
- dælir surefnisriku bloði til vinstra hvolfs og vinstri gattar

Circumflex grein
- aðskilur gattir og hvolf a yfirborði
- dælir aurefnisriku bloði til vinstra hvolfs og vinstri gattar

Question 35

Coronary veins?

Answer 35

Veins = bláæðar

Efrir að bloðið fer i gegnum slagæðarnar i coronary arteries fer það til haræða sem flytja surefni til hjartavöðvans og sagna saman koltvisyringi og urgang
Fra haræðum fer bloðið til bláæða.
Surefnisnauða bloðið tæmist i coronary sinus i hægri gatt.
Small, anterior og middle cardiac veins tæma sig þar.

Question 36

Línurit, Hvað heita bylgjurnar og hvað eru þær?

Answer 36

P bylgja
- er samdrattur af afskautun gegnum Sa node af baðum gattum
- samdrattur af osæðinni

QRS bylgja
- er samdrattur af skautunum gegnum sleglana

T bylgja
- afslöppun

Question 37

Hjartsláttur? Hver eru stigin?

Answer 37

Systole
- stig samsrattar hola hjartans

Diastole
- er stig slökunar

Cardiac cycle
- skiptist i
(Samdratt hvolfa, samdratt slegla og relaxation period)

Question 38

Hljoð hjartans? Afh kemur hljoð þegar það slær?
Lesa i glosum dagny

Answer 38

Hljoðið er vegna okyrrðar i bloði þegar hjartalokurnar lokast

Question 39

Myndun hjartans
Lesa i glosum dagny

Question 40

Bandvefsgrind hjarta? hvað geirir hun?

Answer 40

Bandvefshringir i kringum op milli gatta og slegla.
(Op inn i lungnastofn og op inn i ósæð)

Er rafleiðnihindrun - svo að rafbylgjur fari ekki a milli

Question 41

Hjartalokur? Hvað eru þær margar og hvað gera þær?

Answer 41

Þær eru 4 og þær hindra bakflæði

Question 42

Hvað heita hjartalokurnar? (2)
Lesa i glosum dagny

Answer 42

Lokan milli hægri gattar og hægri slegils kallast- þriblöðkuloka.

Lokan milli vinstri gattar og vinstri slegils kallast - tviblöðkuloka

Question 43

Hvað Gera bandvefsþræðir?

Answer 43

Þeir tengja enda lokublaðkana of undirhliðar við papillary muscles
Vid samdrátthlada þessir þræðir í þannig að lokurnar fara Ekki upp og þindin minnkar.

Question 44

Hvað gerist við samdrátt gátta?

Answer 44

Við samdrátt minnkar þindin (styttist) og þá styttist papillary vöðvinn líka og þrýstingurinn verður þannig að blóðið fer inn í ósæðina.

Question 45

Úr hverju eru Lokur lungnaslagæðar (pulmonary trunk)? Og hvað gerir það?

Answer 45

Úr þreumur hálfmánalaga blöðkum. Þær leyfa blóðði aðð flæða i aðra átt, en hindra svo bakflæði.