"Lirike me shi" - Azem Shkreli

Question 1

konteksti historik

Answer 1

• shkruar ne fillim te viteve ‘90

- veprat shpeshhere duken si ditari poetik i kohes

Question 2

struktura poetike

Answer 2

• libri nuk eshte ndare ne cikle poetike, sic bente autori me pare. Ne kete liber poezite lexohen si te vecanta, por nga ana tjeter, ato lidhe nnga nje komunikim i brendshem, i diktuar prej nje gjendjeje subjektive dhe situate shpirterore, qe ruhet ne te gjithe vepren, ku mbizoteron permallimi e trishtimi.
• vargjet e ketij vellimi jane shkruar me ngarkese ekstreme emocionale nga ana e poetit.

Question 3

kush qendron ne qender te poezise se Shkrelit?

Answer 3

ne qender te poezise se Shkrelit eshte ligjerimi per identitetin shqiptar, por jo ne menyre deklarative, sic mbizoteron te poezite atdhetare. Poezia e Shkrelit niset nga vetvetja. kjo teme merr edhe karakter filozofik, permes personazheve mitologjike te Dionisit e te Narcisit, si nje rrojtje dhe si nje vetenjohje pa fund

Question 4

motivet poetike

Answer 4

• kosova e arberia, vetvetja e poezia jane motive te hershme, te sjella ne nje drite te re, duke u bere me universale me nje ngarkese me te forte emocionale te atdhetarit te merguar. kosova identifikohet me lirine dhe mungesa e lirise eshte aq tragjike, sa sjell mungesen e thelbit te ekzistences dhe te histrorise. gjema, tragjizmi, turpi lidhen me humbjen e emrit dhe te mbiemrit te njeriut, dhe zevendesohen me Mergim Mergimi.

Question 5

temat personale e universale

Answer 5

jeta e vdekja, dashuria e pesimi, mallengjimi, frika, durimi qe nuk durohet. Ne varesi te tyre lirika e tij eshte subjektive, por njekohesisht edhe objektive.

Question 6

nga se priret poetika e shkrelit?

Answer 6

nga lirizmi, ne menyre te vecante nga lirikat mendimtare, reflektive, t ecilat arrijne nivelin me te larte estetik te poezise se tij.
Ndonese Shkreli e shpall hapur qe ne titull se po shkruan lirika, ai rrok edhe tema epike.

Question 7

fryma elegjiake

Answer 7

fryma elegjiake merr trajten e mohimit, te dyshimit e te kundershtimit.

Question 8

gjuha poetike

Answer 8

– ka vecantine te rrudhet deri ne nivelin e urtise se fjales e te heshtjes, si vecanti stilistike, qe del permes
nentekstit.
– figuracioni:
- ironi dhe sasrkazem ndaj historise dhe fatit te shqiptareve, varur prej te tjereve
- permes metafores qe i jep thelb universal poezise se tij (ku jeta dhe vdekja flene bashke me njera tjetren);
- permes perdorimit te dendur te toponimeve, qe e zbresin ne toke frymezimin e tij poetik, duke i dhene atij karakter te fuqishem atdhetar
- inversioni, aliteracioni
- kur kuptimi nuk perfundon brenda vargut, po kalon nga njeri varg ne tjetrin, kemi perdorim te figures se bartjes.

Question 9

format poetike

Answer 9

• poezi e shkurter me distik, me mendim, i cili jepet ne formen e nje aksiome; vargje me pyetje paradoksale, ku pergjithesisht zgjidhja poetike perqendrohet ne vargun e fundit
• poezia shkruhet me katrena. vargu eshte klasik dhe strofa e katrenes del me vargje ritmike e me rime te alternuar; mase, ritem, cezure, prerje logjike e frazes poetike qe kufizohet ne mbarim te vargut.
• forma e lire e ligjerimit - vargu i lire eshte gjetja me origjinale e Azem Shkrelit, ku ritmi nuk krijohet me rrokje, theksa e rima, por strukturohet me sintaksen e mendimit, qe nuk njeh kufi te vargut. Struktura mbetet e njejte, pavaresisht nga tema.

Question 10

titulli i librit

Answer 10

• zbulon vecorite thelbesore te poetikes se Shkrelit: dendesia e mendimit shprehur me fjale te kursyera dhe misteri i vetmise poetike te poetit
• figura e shiut ne poezi zberthehet ne gjashte variante si:
  1. peshperime shtojzovallesh
  2. grure i verdhe
  3. fryme e fytyre
  4. lot mallengjimi
  5. fryme e fytyre ne nje mjedis sa mitologjik shqiptar…
  6. …aq edhe real
• poeti sugjeron qe te vazhdohet te shkruhet simfonia e shtate e shiut, duke e lene te hapur simboliken e poetikes se tij.