Les 5b Stuifzanden naar vennen Flashcards
Welke 3 typen vennen zijn er?
zuur, niet gebufferd ven
Zeer zwak gebufferd ven
zwak gebufferd ven
Wat is het verschil tussen de drie type vennen als het gaat om griondwater
Het zure en zeer zwak gebufferde ven hebben een schijngrondwaterspiegel.
Het zwak gebufferde ven is grondwater gevoed
Alle vennen zijn voedselarm/voedselrijk
voedselarm (zwak gebufferd ven kan ook matig voedselrijk zijn)
Noem de 4 vegetatietypen van boven naar beneden
Natte heide - droge heide - droog, heischraal - nat, heischraal
Noem de 3 zuurgraden van boven naar beneden
zuur - zwak zuur - (zeer) zwak zuur / basisch
Noem kenmerkende plantensoorten van zuur, niet gebufferde vennen
Sphagnum spec & knolrus
Noem kenmerkende plantensoorten van zeer zwak gebufferd ven.
Oeverkruid & waterlobelia
Noem kenmerkende plantensoorten van zwak gebufferd ven.
Oeverkruid & Moerashersthooi
Noem 2 fysisch chemische processen die bij grondwaterdaling en wegvallen kwel leiden tot verdroging
- Toename aëratie
- Afname bodemvocht; toename invloed regenwater
Noem 1 fysisch chemische processen die bij grondwaterdaling en wegvallen kwel leidt tot toename milieudynamiek
Toenemende fluctuaties grondwaterstand
Noem 1 fysisch chemische processen die bij grondwaterdaling en wegvallen kwel leidt tot verrijking NO3- & NH4+ & verzuring
Toename nitrificatie en mineralisatie tot 4,5 pH
Wat is het gevolg van verdroging, verrijking en verzuring?
Afname/verdwijnen karakteristieke soorten: oeverkruid, waterlobelia biesvaren
Wat is het gevolg van toename dynamiek?
Toename van natte, zure, matig voedselrijke, meer dynamische milieus: pitrus, pijpestrootje, moerasstruisgras, knolrus, sommige veenmossoorten
Noem drie oplossingsrichtingen voor het restaureren van vennen
- herstel bufferend vermogen -> tegen verzuring
- verwijderen te veel voedingsstoffen
- herstel hydrologie -> grondwaterstand en (korte) kwel
- Bekalken inzijggebied / oever
- baggeren
- verwijderen bomen
Noem twee manieren om het grondwatersysteem te herstellen
- minder verdamping; naaldbos vervangen door loofbos
- herstel grondwater: minder winning door drinkwaterbedrijven & minder irrigatie landbouw
Waarom zou het verwijderen van bomen ook goed zijn voor de restauratie van vennen?
- minder bladval, meer wind
- tot 30 meter wettelijk toegestaan
Baggeren is ook een beheersmaatregel voor restauratie vennen. Wat houdt dit in?
Verwijderen geaccumuleerd organisch materiaal tot op minerale bodem.
Welke 3 aandachtspunten gelden voor baggeren?
- alleen als er buffering is in de vorm van zwak gebufferd grondwater (pH > 5)
- let op gebruik van rijplaten, ter voorkoming van lekrijden ondoorlaatbare lagen.
- plag met gradiënt mee, en dan niet gehele ven rondom, i.v.m. bereikbaarheid fauna
Wat is het voorbeeld van Bekalken inzijggebied / oever
- geleidelijk vrij laten komen van bufferende stoffen
- niet het ven zelf bekalken.
Waarom zou je een helofytenfilter toe moeten voegen voordat je Ca-houdend oppervlaktewater inlaat?
Anders is het oppervlaktewater te voedselrijk
Hoe zou je nog meer Ca-rijk water in het gebied kunnen inlaten?
oppompen Ca-rijk grondwater
Samengevat; noem 5 restauratiemaatregelen voor vennen
- herstel grondwatersysteem
- verwijderen bomen
- baggeren
- bekalken oever
- Inlaten gebufferd, Ca-houdend oppervlaktewater of Ca-houdend grondwater
Hoe is stuifzand ontstaan?
Vanaf de late middeleeuwen: Door overexploitatie woeste gronden (heide) (inversie landschap)
1890-1930: vastlegging door ontginning, bosbouw & landbouw
Wat zijn de huidige waarden van het stuifzandlandschap?
Cultuurhistorisch (schapen) en recreatie
Noem drie natuurwaarden van de stuifzanden
- soortenarm, maar wel karakteristiek voor dit successiestadium
- Veel rode lijst soorten (nachtzwaluw, zandhagedis, blauwvleugelsprinkhaan)
- grote oppervlakten met gradiënten
Wat is de gewenste Vegetatie-ontwikkeling voor stuifzanden?
5-15 jaar:
Kaal zand
buntgras in lage bedekking
20-50 jaar:
Buntgras
algen
ruig haarmos
mozaïeken van mossen, buntgras, korstmossen, ruig & fijn schapengras
Grazige vegetatie met 50% zandstruisgras
30-100 jaar:
Korstmossen (bv. rendiermossen)
stuifzandheide (struik- en kraaiheide, grazige korstmosvegetaties)
bos
Wat is de NIET gewenste Vegetatie-ontwikkeling voor stuifzanden?
Gewenst: buntgras - ruig haarmos - korstmossen
Niet gewenst: Grijs kronkelsteeltje - pijpestrootje - bochtige smele
Wat zijn 3 Algemene doelstellingen stuifzandbeheer?
- uitbreiding oppervlakte
- toelaten dynamiek -> wind
- ruimte voor successie; veel oppervlak beginstadia
Waar bevind zich transportzand?
Hoofd- windrichting –> afname windsnelheid
Transportzand
Losmaken en transport / Afzet van zand
Hoe herstel dynamiek (grootschalige maatregelen onder het procesbeheer) (5 stappen/aandachtspunten)?
- kap bos
- plag laagten tot op gele zand (dus dieper dan bij heide plaggen)
- voorkom menging organische stof
- plag geen duinen
- spaar relictpopulaties
Regulier bestaat uit het fixeren van de pioniersstadia van de successie. Noem 6 opties/randvoorwaarden:
- periodiek opentrekken met eg e/o frees
- evt. stuifzandreiniger (verwijderen organisch materiaal)
- Bij dichtgroei met grijs kronkelsteeltje -> plaggen
- Opslag verwijderen (grove den, am. vogelkers, berk)
- Soms voldoet wilddruk, soms helpt (druk)begrazing met schapen
- zonering van (intensieve) recreatie (beetje recreatie is goed)
Welke 2 doelen hebben heideakkers (‘akker op arme grond’)
- gradiënt in bodemvruchtbaarheid
- biodiversiteit in flora (en insecten) : bijzondere akkerplanten
Wat is de methodiek van heideakkerbeheer?
- drieslagstelsel; periodieke braaklegging
- wisselende akkerlocaties
Welke twee aspecten zijn nog meer typerend voor heide akkerbeheer?
Ruige stalmest & oude gewassen
