Les 3 Bosbeheer Flashcards
Waarom aandacht voor natuurbeheer in onze bossen? (5)
1 Leeftijd Nederlandse bos is laag
2 Vrijwel alle bossen vroeger beheerd voor productie-doeleinden
3 Natuurwaarde is relatief laag (~ zie parameters: natuurlijkheid, diversiteit, vervangbaarheid, zeldzaamheid)
4 Bosgebruikgeschiedenis heeft soms cultuurhistorische betekenis (hakhoutbos, middenbos)
5 Maatschappelijke betekenis van bos : recreatie, klimaat et cetera
Welke natuur nastreven als het gaat om “Blik op Ecosysteemvisie Bos : natuurbosreferenties” (Volgens de prioritering van 4 punten)
De volgende prioritering:
1) Behoud en ontwikkeling van alle inheemse bosgemeenschappen
2) Optimalisering van overgangen tussen bos en open ruimte
3) Behoud van (cultuurhistorisch) waardevolle bossen
4) Optimaliseren van natuurwaarden in overige bossen
Welke gewenste kenmerken heeft een natuurbos als er gekeken wordt vanuit terrein beherende organisaties?
- variatie in leeftijd/diameter (leeftijd niet bekend)
- alle levensfasen van bomen aanwezig incl. dood hout
- Windworp/natuurlijke verstoringen (Dynamiek) zichtbaar
- horizontale en verticale gelaagdheid: inclusief open plekken
- soorten aangepast aan groeiplaats –> inheemse soorten
Aanvullende kenmerken volgens NM:
- structuurvariatie
- vervangbaarheidswaarde is hoog
- minder exoten
- beuken verwijderen
- rijk-strooiselsoorten
- klimaatsoorten
- rasters
- dood hout
- geen dunningen
Welke praktische randvoorwaarden hanteert Natuurmonumenten voor een natuurbos?
schaal, bouwkundig verleden, verarmde bodem, een wildstand die binnen rasters moet opereren.
Hoeveel dood hout in Nederlandse bos?
Gemiddeld 5-6 % (10-12 m3 )
% dood hout leeftijd gebonden:
Bos < 25 jaar 4 m3/ha
Bos 25< X < 100 jaar 12 m3 /ha
Bos > 100 jaar 17 m3/ha
Fontainebleau 150 m3 /ha
Waardoor komt dood hout vooral?
door sterfte in stakenfase en oude bomen
Waar/niet waar: Deel schimmels begint parasitair en gaat over in saprofyt na sterfte boom
Waar.
Paddenstoelen: vrucht van schimmels. Ze vallen de boom levend aan. Saprofytisch gedrag: boom opeten. Schimmels eten dood hout op.
Waar/niet waar: Deel schimmels is symbiont (mycorrhiza’s)
Waar; Zonder mycorrhiza’s zullen niet hoger dan 3m worden. Mycorrhiza staan voor de symbiose van schimmel en plant. Boom geeft suiker, schimmel zorgt voor een netwerk.
Welke invloed hebben witrotschimmels op dood hout?
Witrotschimmels (als parasieten) breken lignine en cellulose af.
Lignine is houtstof; de structuurmakende stof van een boom. Eerst bruinrot en dan witrot. Onthoudt de relatie tussen witrot en bruinrot in combinatie tussen lignine en cellulose
Welke invloed hebben bruinrotschimmels op dood hout?
Bruinrotschimmels vervormen lignine qua structuur om bij cellulose te komen (* hout verkruimelt in relatief grotere brokken) ; cellulose en lignine zitten aan elkaar vast; bruinrotschimmel is kieskeurig en dringt a.h.w. tussen de lignine door om zich daarna te goed te doen aan de cellulose
Noem 4 beheersvormen van bossen
- Niets doen beheer
- inwendig beheer
- uitwendig beheer
- koppeling met bosbouwprincipes
Welke 3 effecten horen bij het Niets doen beheer?
- geschiedenis van eventuele bosaanleg lang zichtbaar
- huidige natuurwaarde gerealiseerd aan die bosgeschiedenis
- gewenste veranderingen worden ‘vertraagd’ door deze geschiedenis. (PNV-concept is dan iets van zeer lange adem)
Wat is de verwachte bosontwikkeling bij niets doen beheer?
- Korte termijn: stijging grondvlak
- Dichter en donker wordend bos/afname pionierfase
- Langzame verandering boomsamenstelling
- Snellere verandering in ondergroei -> Veel kruiden en grassen blijken bosrandplanten te zijn c.q. soorten van voorafgaande successiefasen; deze zgn. bosrelictsoorten (* indicaties voor ‘oorspronkelijk bos’ met open plekken) dreigen te verdwijnen als bos dicht groeit)
Welk beheer leidt tot versneld gewenste ontwikkeling naar een natuurbos?
Inwendig beheer
Een optie voor inwendig beheer is dood hout stimuleren, hoe wordt dat gedaan?
- versnelde mineralisatie
- meer humusvorming (wel afhankelijk van humusprofiel betreffende bodem)
- meer licht op bodem, meer diversiteit qua flora aan mesofauna, meer kiemkans.
Bij welk beheer wordt omlieren/omtrekken toegepast?
Inwendig beheer
Noem naast dood hout stimuleren nog 3 maatregelen om de gewenste ontwikkeling naar natuurbos te stimuleren
- exoten bestrijden
- bekalken/steenmeel & rijk-strooiselsoorten (advies: mineralen moeten zeer geleidelijk vrijkomen)
- begrazing
Bij welke bossen wordt vaak uitwendig (en inwendig) beheer toegepast?
Natte bossen, zoals: veenbossen, ooibossen, broek- en bronbossen
Wat is een duidelijk verschil tussen broek- en ooibossen?
Ooibossen kennen veel grotere verschillen in waterstand, doordat ze langs rivieren liggen en dus in een dynamische omgeving voorkomen.
Welke boomsoorten (5) kunnen voorkomen in een beekdal?
els/es/haagbeuk/eik/beuk
Welke 5 beheersmaatregelen kun je uitvoeren voor Verdrogingsherstel?
- verhogen zomer- of wintergrondwaterstanden
- dempen sloten
- beekloopherstel (meer lengte, meer meandering, debietverlaging, verhang verlaging)
- verondiepen watergangen
- herstel van basenhuishouding en de verlaging van aanbod van voedingsstoffen –> basenrijk grondwater in de wortelzonel
Welk advies geldt voor aanpassing in waterstanden?
Doe het geleidelijk; bomen moeten kunnen anticiperen met hun wortelstelsels
Bij welke beheersvorm past Open plekken maken?
- Bosbouwprincipes en natuurbeheer
Waarom worden open plekken gemaakt?
Optimalisering van overgangen tussen bos en open ruimte in een zo natuurlijk mogelijk mozaïek, waarbij zowel abiotische (storm, overstroming, brand) als biotische factoren (predatie, herbivorie) de korrelgrootte van het mozaïek bepalen.
Variatie qua vorm, grootte en verbindingen
Hoe wordt omvorming naar meer natuurlijk bos gedaan volgens de Mozaïekmethode (open plekken)?
- Bevorderen structuur- en leeftijdsverschillen (kleine, middelgrote en grote open plekken)
Door: - Vellen en afvoeren
- Vellen en laten liggen (stambreuk), ringen (sterfte), omduwen (windworp)
- Doel: 50% boomfase - 15% open fase
- Eens in de 10 jaar ingrijpen
Hoe groot zijn de open plekken die worden gemaakt?
Dit hangt af van soorten die beheerder wil verjongen
Waarom leidt variatie in grootte tot diversiteit?
verschillen in licht, dynamiek, gradiënten in het landschap, diversiteit
Waarvan is het aantal gaten afhankelijk?
- Oppervlakte van de eenheid
- Verwachte eindhoogte
- Bestaande gaten –> denk in meta-populaties
Wat zijn dood-hout eilanden?
Open plekken op bijvoorbeeld moeilijke plekken ivm bereikbaarheid, omwonenden (denk aan zorgplicht mbt grenzend aan wegen/paden
)
- aantal kleinere plekken van 0,25-0,5 m3/ha
- smalle corridors (langs beek, boswal, moerassig stuk)
Wat is belangrijk bij doodhout eilanden?
Vastleggen: zodat blesser het niet ziet als “vergeten/achterstallig”
Wat is de leidraad in aantal m3/ha voor doodhout eilanden?
- als start streven naar 5-10 m3 ha
- op langere termijn 30-40 m3/ha
Waar staat MSA voor?
Minimum structuur areaal
Wat is het MSA voor eiken-beukenbos?
10 ha
Wat is het MSA voor dynamische bossen
50 ha
Wat garandeert MSA?
dat een bos alle levensfasen zelfstandig in stand kan houden, en elke vorm van natuurlijke dynamiek kan ‘weerstaan’
(Eilandtheorie)
