Les 5 - Vrouwelijke hormonen - Annemieke Omtzigt Flashcards
16-01-2021
1
Q
Je lichaam is ontworpen voor geluk.
Noem 4 gelukshormonen
A
Endorfine
Serotonine
Oxytocine
Dopamine
2
Q
Hormonale verstoringen, waar moet je dan aan denken
A
Kan van diverse kanten verstoord worden, o.a.
- Voeding en lifestyle
- Stress
- Insuline resistentie
- Genen
- Endorfines
3
Q
Wat zijn neurotransmitters
A
Stofjes die de signalen vanuit de hersenen naar de organen doorspelen
4
Q
Noem feel good stofjes
A
Endorfine
Serotinine
Oxytocine
Dopamine
5
Q
Wat is Homeostasis
A
Constante aanpassingen in het beschikbaar stellen en verdelen van energie
It’s all about energy: hersenen, immuunsysteem, hart en HPA (stressassen)
6
Q
Hoe krijg je Homeostasis (constante aanpassingen in beschikbaar stellen en verdelen van energie)
A
Via zenuwbanen: snelle actie langs de zenuwbanen, daar neurotransmitters bij betrokken en heb je receptoren in synaps bij nodig.
Via de bloedbaan: langzaam, hormonen in, hebben receptoren op doelorganen nodig.
Het is geen vaste instelling. Het is de aanpassing en flexibiliteit dat iemand gezond maakt.
7
Q
Noem wat verstoringen van de Homeostatis
A
Te snel, te langzaam, niet genoeg energie zijn door oa ontstekingen en laaggradige ontstekingen.
8
Q
Wat is de HPA-as
A
HPA = overleving
Hypothalamus - CRH wordt er aangemaakt
Hypofyse - ACTH
Bijnieren - Cortisol
9
Q
Wat is de HPT-as
A
HPT = groei
Hypothalamus - TRH wordt er aangemaakt
Hypofyse - TSH
Schildklier - T4
10
Q
Wat is de HPG-as
A
HPG = voortplanting
Hpothalamus - GnRh wordt er aangemaakt
Hypofyse - FSH en LH
Testes en eierstokken - Oestrogeen, Progresteron, Testosteron
11
Q
Wat is negatieve feed-back
A
Als het eindproduct er is wordt de stimulatie gestopt
9 min.
12
Q
Wat is het endorfinen systeem
A
Regelsysteem Feel good Hormonen Slaap Pijnstillend enz.
13
Q
Bij verstoringen kijk je van bovenaf.
Benoem de “champagne toren”
A
Endorfinen
Neurotransmitters (Dopamine, GABA, Serotonine)
Hormonen
Orgaanfuncties
Bij verstoringen kijk je van bovenaf!
14
Q
Als iemand endorfinen verstoringen heeft, wat adviseer je dan?
A
Rust in het endorfine systeem en dan zoveel mogelijk exorfinestofjes uit de leefstijl halen
15
Q
In voeding zitten exorfines, noem een aantal stofjes
A
Gluten, zuivel, soja, smaakversterkers, E nummers
nepstofjes in de aansturing van onze systemen -> geven een feel-good gevoel
16
Q
Wat is anandamide
A
Anandamide is een stof dat vrijkomt bij extreme situatie -> pijnstillend
17
Q
Vetweefsel als hormonaal orgaan.
Welke hormonen enzymen worden door lichaamsvet geproduceerd?
A
In vetweefsel wordt voornamelijk gemaakt:
Hormoon oestron E1 (dit maak je in de post-menopauze als enige aan)
In vetweefsel wordt ook leptine gemaakt
18
Q
Wat is steroide-genese
A
Steroide-genese = vettige hormoonhuishouding
Hebt hier cholesterol vol nodig en het lichaam kan het ook zelf maken (vit. D is super belangrijk hierin)
19
Q
Welke vitamine is belangrijk voor het maken van cholesterol
A
Vitamine D
20
Q
Er is progesteron nodig om Cortisol te maken. Door wat wordt progesteron “weg gesnoept”
A
Bij veel stress wordt progesteron weg gesnoept richting de stress-as
21
Q
Noem 3 soorten oestrogenen
A
- Oestron E1
- 17 Beta- Oestradiol E2
- Oestriol E3
- Oestron E1:
ben je afhankelijk van in de post-menopauze - 17 Beta- Oestradiol E2
Eierstokken, brein, placenta
Overheersend in de vruchtbare periode
Sterkste activiteit - Oestradiol E3 (zwak Oestradiol)
Metaboliet, Oestradiol
Voornamelijk gemaakt tijdens de zwangerschap (50% van niet eigen genen)
Wordt gegeven bij vaginale droogte na de overgang, werkt lokaal
22
Q
Als er iets fout is met receptoren van Oestrogeen metabolisme, op welke organen heeft dit effect
A
Op alle organen (zoals hart, darmen, ogen, borsten, gewrichten, hersenen, bot, huid en bloedvaten)
23
Q
Welke 2 oestrogenen receptoren zijn er en wat doen deze
A
ER- ALfa -> Stimuleert cellen
ER Beta -> Remt
min. 31
24
Q
Noem enkele effecten van Oestrogenen
A
- Rondingen (vrouw)
- Minder lichaamshaar, meer hoofdhaar
- Stimuleert seksuele ontwikkeling en eigenschappen
- Reguleert cholesterol, homo cysteïne en triglyceriden
- Up reguleert Insuline (lichaamsvet)
- Bevordert vetopslag
- Bevordert gezonde bloedstolling
- Zorgt ervoor dat Progesteron in 2e deel vd cyclus werkzaam is
- Dominantie: in relatie ten opzichte van Progesteron
- Melatonine relatie met oestrogeenreceptor
25
Waarom kunnen er concentratie problemen ontstaan in de meno-pauze?
Als in de meno-pauze oestrogenen verlagen kunnen er concentratie problemen ontstaan
26
Noem enkele effecten van het 17-beta-Oestradiol en het brein
- Bevordert de bloedcirculatie in de hersenen
- Stimuleert de groei van dendrieten en synapsen (verbindingen)
- Reguleert de hoeveelheid: neurotransmitters, serotonine, dopamine, acetylcholine en endorfinen
- Werkt op groei factoren die groei en overleving van neuronen regelen
- Oestrogenen hebben effect op immuunsysteem (oestrogeen is pro-inflammatoire = ontstekingen stimuleren)
- Moduleert bloed/ hersen barriere
- Laat glia cellen (hersencellen die stevigheid geven) groeien.
27
Noem enkele effecten van Progesteron
Productie progesteron in:
- Ovaria/ eierstokken door het gele lichaam
- Bijnieren, testes en brein
Progesteron:
- Bereidt ism oestradiol de baarmoeder voor op zwangerschap
- Zet apoptose ( stoppen en teveel opruimen) in gang
- Voorstof van cortisol
- Werkt rustgeven via GABA (gamma amino boterzuur) en is anti inflammatoire
28
Waarom wordt je stress en prikkelgevoeliger aan het einde van de overgang?
In de menopauze heb je geen ovulatie/ eisprong meer, progesteron daalt en hierdoor ga je die progesteron stimulatie op GABA missen met als gevolg prikkelgevoeligheid die omhoog gaat.
29
Noem enkele effecten van Testosteron
Van aromatase kan een vrouw oestradiol maken
Vrouwen overmatige testosteron productie kan je herkennen: overmatige beharing / veel last van acne
30
Waar vindt de productie van testosteron plaats
Ovaria / eierstokken
Bijnieren
Teste
31
Wat is menarche
1e menstruatie
32
Waardoor zou het kunnen komen dat meisjes steeds vroeger gaan menstrueren
Levenswijze, stress
- eten van foute koolhydraten
- plastic, cosmetica, pesticide gaan op de receptoren van oestrogeen zitten, omdat dit stofjes zijn die op oestrogeen lijken
33
Wanneer is de peri menopauze ongeveer
41 - 50 jaar
34
Wanneer is de menopauze ongeveer
51+ jaar
35
Wat voor gonaden heb je
testis of eierstokken
36
Prenatale blootstelling van stresshormoon- Cortisol ontregeling bij de geboorte en/of ingeprente genen van pa/ma of hogere verantwoordelijkheid voor een vrouw in deze tegenwoordige tijd/
Wat doet het cortisol?
- Lage bloeddruk
- Acné
- Overbeharing
- Haaruitval (vooral op de mannelijke plekken)
- Licht slapen (stress in het systeem - waakzaam
37
Er is zit stress in het lijf, in het systeem. Hierdoor gaat het testosteron omhoog, wat kunnen hier de symptomen van zijn.
- Onvruchtbaarheid
- Allergieën
- Slank / lang
- Hypoglykemie (neiging tot lage bloedsuikers)
38
Noem enkele kenmerken en klachten die passen bij een Oestrogeen type
Vaak kleiner en dikker (rondere vormen)
- Glucose (hoger)
- Hoge bloeddruk
- Verhoogd cholesterol
- Insuline hoog
- Oestron verhoogd
- Testosteron laag
39
Noem enkele kenmerken en klachten die passen bij een Testosteron type
Vaak mannelijke kenmerken (slank / lang)
- Glucose (lager)
- Lage bloeddruk
- Cholesterol laag
- Insuline laag
40
Noem de fases waarop er hormoon - veranderingen (klachten) kunnen ontstaan bij vrouwen
- Start menarche (menstruatie)
- Anticonceptie
- Zwangerschap
- Perimenopauze (35-50 jaar)
- Menopauze (50+)
- Tijdens of na stress, operatie of chemo
41
Wat wil het lijf doen in een stress situatie
Het lijf wil alle progesteron gebruiken om cortisol te maken, dit ten koste van de bijnieren, elektrolyten, bloeddruk en hormoonhuishouding.
Bij stress gaat progesteron waardes naar beneden en heeft invloed op de cyclus.
42
Menstruatie is het afstoten van het baarmoederslijmvlies. Wat moet dan goed in verhouding zijn.
De verhouding tussen oestrogeen en progesteron.
43
Bij een menstruatie wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten. Hier is een goede verhouding oestrogeen/ progesteron voor nodig, anders is het baarmoederslijmvlies niet adequate uitgerijpt.
Wat gebeurt er als deze verhouding niet in balans is.
Het geeft verstoring in de:
- menstruatie (heftig, langdurig, andere cyclus)
- vetopslag
- endometriose
- blaasontsteking
- acne
- schimmel infecties
- PMS
- snelle gewichtstoename
- depressie / angst
- miskramen
44
Waar wordt de vruchtbare periode door bepaald
- geslachtsklieren
- hormoon aanmaak, afbraak en afvoer
- hypofyse, hypothalamus, endorfinen, neurotransmitters (de champagne toren)
45
Bij heel veel (extreme) stress in het systeem heeft -> endorfine verstoringen. Noem enkele klachten / symptomen
- extreme vermoeidheid
- spierklachten
- ADHD / ADD
- autisme
- prikkelgevoelig (oa licht, geluid, geuren)
- fibromyalgie
- depressieve klachten
- emotionele klachten
46
Waardoor ontstaat oestrogeen dominantie
Als je oestrogeen maakt dan moet je dit ook af kunnen voeren. Als je detox in de lever niet optimaal werkt dan blijf je oestrogeen in je systeem houden. Iedere maand komt er steeds meer bij.
47
Noem oorzaken van te veel oestrogeen
- slechte afbraak in de lever
- gebrek aan zwavelhoudende stoffen (vooral in groente - oa aspergers)
- verstoorde darmflora
- overgewicht (teveel buikvet)
- hoge bloedsuikerspiegel, diabetes
- teveel geraffineerde koolhydraten en suikers
- chronische stress
- gebrek aan vezels
- gebrek aan beweging !
- teveel melkproducten
- oestrogeen suppletie
- xeno oestrogenen (plastic, pesticiden, cosmetica)
- gebrek aan melatonine
- te weinig SBBG = sex hormoon globuline (is transport in het bloed, hormoon plakt hieraan en werkt dan niet)
48
Noem enkele klachten door laag progesteron
- anst
- vroege miskramen
- onverklaarbare gewichtstoename
- cyclische hoofdpijn
- onvruchtbaarheid
- menstruatie kort < 4 dagen of juist langer
- prikkel / stress gevoelig
- pijnlijke borsten
- PMS
- slaapstoornissen
- auto immuun aandoeningen door pro-infammatoire (verhoging oestrogeen)
49
Noem enkele klachten die passen bij testosteron dominantie
- sterke spierontwikkeling
- hoge sexdrive
- veel beharing
- helpt gezond vet% behouden
- voorkomt gewichtstoename
- gezond voor hart- en bloedvaten
- verlaagt de cortisol productie en werkt als een
anti-aging hormoon
- verbetert zelfvertrouwen en well-being
- verhoogt cognitieve functies als focus, helderheid van geest en verbetert beslissingen
- helpt bij productie van rode bloedcellen
50
Als het regelsysteem niet werkt dan kan je een verstoring krijgen van een verhoogd of verlaagd oestrogeen/ progesteron / testosteron krijgen.
Je kan door de verstoring oa krijgen:
PCOS - Poly Cystisch Ovarium Syndroom
Noem enkele klachten
- onregelmatig / uitblijven van menstruatie
- vruchtbaarheid vermindert
- hirsutisme (meer mannelijke hormonen)
- angsten
- geïrriteerdheid / boosheid
- depressie / zelfmoordgedachten
- hoofdpijn
- verhoogde eetlust, drang naar zoet
- stemmingswisselingen
- slaapproblemen
- acné
- opgezette borsten
- vermoeidheid
- duizeligheid
- overgevoeligheid
- maag- darm problemen
51
Als het regelsysteem niet werkt dan kan je een verstoring krijgen van een verhoogd of verlaagd oestrogeen/ progesteron / testosteron krijgen.
Je kan door de verstoring oa krijgen:
PCOS - Poly Cystisch Ovarium Syndroom
Noem enkele klachten
- onregelmatig / uitblijven van menstruatie
- vruchtbaarheid vermindert
- hirsutisme (meer mannelijke hormonen)
- angsten
- geïrriteerdheid / boosheid
- depressie / zelfmoordgedachten
- hoofdpijn
- verhoogde eetlust, drang naar zoet
- stemmingswisselingen
- slaapproblemen
- acné
- opgezette borsten
- vermoeidheid
- duizeligheid
- overgevoeligheid
- maag- darm problemen
52
Noem oorzaken van PCOS
- hoger testosteron of test gevoeligheid
- insulineresistentie (vaak in de basis!)
- ingeprente genen van Pa (DM type 2)
- stress moeder
- lage aanmaak van het enzym Aromatase
- slechte voeding
- laag geboortegewicht (stress in de baarmoeder)
- iets in de genen: methylatie/ sulflatie/ foliumzuur
53
Een vorm van oestrogeen dominante (ziekte) is:
Endometriose
Noem enkele klachten
- heftige menstruatiepijn
- (chronische) buikpijn
- vermoeidheid
- pijnlijke geslachtsgemeenschap
- vruchtbaarheidsproblemen
- darm- en blaasproblemen (darmkrampen, obstipatie, diarree, gevoelig branderig gevoel bij plassen)
54
Wat is endometriose
Endometriose is een chronische ziekte waarbij weefsel dat (enigszins) lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoederholte voorkomt. Dit weefsel zit meestal op het buikvlies, eierstok, eileider en/of organen in de buik.
55
Wat kan de behandeling zijn van endometriose
- cyclus plat leggen
- oestrogeen wegwerken
- kijken naar foliumzuur
56
PMS is een van de functionele verstoringen (geen ziekte). Meestal na zwangerschap of 30e levensjaar, kan ook jonger.
Vrouwen met PMS zijn gevoelig voor hormonale verstoringen -> daarom geen hormonen geven (de pil)
PMS is een van de functionele verstoringen (geen ziekte). Meestal na zwangerschap of 30e levensjaar, kan ook jonger.
Vrouwen met PMS zijn gevoelig voor hormonale verstoringen -> daarom geen hormonen geven (de pil)
57
Noem typische klachten die passen bij PMS
Lichamelijke klachten:
- gevoelige borsten
- gewrichts-/spier-/ rugpijn
- opgezette buik
- prikkelbare darm
- hoofdpijn
- huidaandoeningen (eczeem)
- gewichtstoename
Psychische klachten:
- toename eetlust of pica
- vermoeidheid
- stemmingswisselingen
- prikkelbaar / boosheid
- slaapstoornissen
- rusteloos en gejaagd gevoel
- concentratie / geheugenverlies
- angst
- eenzaamheid
58
Pre-menopauze
| 6 tot 10 jaar voor de menopauze
- afname ovariële reserve
- subtiele cyclus veranderingen
- eerst hogere oestrogenen - laag progesteron
- schildklier problemen
- auto-immuun aandoeningen
- fibromen
- borst, ovarium kanker
59
Welke behandeling past bij PMS
- doel, inzicht, klachtenvermindering en herstel van functioneren
- accepteren dat het zo is. Stress haalt progesteron naar beneden en hier wordt PMS alleen maar erger van.
Prachtige resultaten met het endorfine herstel plan.
- NIET de pil geven, anders nog meer hormonale verstoringen
60
Pre-menopauze
Ovarium maakt nog oestradiol (meest actieve oestrogeen) en maakt nog oestron uit het vetweefsel
Verstoringen die door de regelsystemen in de war zijn geraakt. Noem atypische klachten
- depressieve gevoelens
- wisselende stemmingen
- vermoeidheid
- slecht slapen
- spier-gewrichtspijn
- concentratieverlies
- geheugenproblemen
- nervositeit
- dwangmatigheid
- hyper gedrag
- agressie
- chronische pijn
- histamine toenamen
- overgevoelig voor geluiden
- hartkloppingen
- hoofdpijn
- hyperventilatie
61
Noem klachten die vaak gehoord worden mbt de pre menopauze
- opvliegers
- nachtelijk zweten
- stemmingswisselingen
- prikkelbaarheid, kort lontje, geïrriteerd
- verminderd libido
- hoofdpijn
- depressieve gevoelens
- urine-incontinentie
- dyspareunie (pijn bij vrijen, droge slijmvliezen)
62
Wat is de postmenopauze
Als er geen eisprong meer plaatsvindt en de menstruatiecyclus stopt.
63
Noem enkele klachten die passen bij de postmenopauze
- vaginale droogte
- opvliegers
- nachtelijk zweten
- osteoperose
- kanker, borstkanker, eierstokkanker
- hart- en vaatziekten
- overgewicht
- slapeloosheid
- dementie / alzheimer
64
Welke klachten passen bij laag oestrogeen bij bv de postmenopauze
- cardiovasculair
- metabolisme (energie opslag)
- lichaamsvet (verhoogde waarde lipide / vetopslag)
- botten (verhoogde botafbraak)
- neurologisch (herinnering en cognitieve problemen)
- borsten (verlies van weefsels)
- huid (rimpels)
- bindweefsel (verzwakking)
- genitaliën en urinewegen (meer urineweg infecties / incontinentie)
65
Noemen enkele oorzaken bij osteoporose
- verlaagt oestradiol/ progesteron
- hoog cortisol / laag cortisol stress
- laag vitamine D
- laag vitamine K2
- slechte voeding
- weinig beweging (schokbelasting is belangrijk)
- stress leidt tot verzuring (stress vermijden)
- medicijnen (de pil oa)
66
Wat kan er in de praktijk gedaan worden.
| Wat kunnen artsen doen (voorschrijven)?
Vroeger - Synthetische hormonen:
- > Moeilijk afbreekbaar in de lever
- > Carcinogeen
- > Leidt tot overgewicht
Tegenwoordig: Bio identieke hormonen:
- > Makkelijk afbreekbaar voor lever
- > Plantaardig / dierlijk
- > Transdermaal of oraal
Middel: estrodiol creme, spray, pleister, pil en utrogestan / progesterall
67
Anticonceptie:
Pil, pleister, vaginale ring, hormoonspiraal, koperspiraal, sterilisatie
Noem wat gevolgen als dit gebruikt wordt
- namaakhormoon -> geen bioritme
- bacterie, virus, schimmelinfecties
- nr. 1 hormoon -> ontregelaar
- weinig sex drive
- vrouw bevindt zich in schijnzwangerschap
- maakt hypothalamus/ hypofyse lui
- grotere stress gevoeligheid
- eerder nutriënten tekort -> B1, B2, B6, B12, foliumzuur, zink, magnesium
68
Waar heeft de anticonceptie effecten op
- endorfines (pijn, melatonine, glucose, stress)
- neurotransmitters
- glucose huishouding
- leverenzymen
- microbioom in darmen
- vitamine B
69
1. Hoe kan het ontstaan dat iemand hormonale klanten heeft
```
Leefstijl
Stress
Genen
Endorfine
Neurotransmitters
Insulineresistentie
```
70
2. Wat verstaan we onder homeostase
Constante aanpassing en beschikbaar stellen van energie
71
3. Hoe wordt de homeostase beïnvloed, gecontroleerd en bijgesteld
Door verstoringen, via zenuwbanen en bloedbaan
72
4. Welke 3 assen worden vanuit de hypothalamus aangestuurd?
HPA-AS
HPT-AS
HPG-AS
73
6. Waar staat de stress-as voor
Bioritme en overleven
| Vrijmaken van energie
74
7. Hoe wordt energie vrij gemaakt
Vanuit vetweefsel
Glucose vrijmaken uit lever
??? klopt dit? vraag HCN
75
8. Wat verstaan we onder negatieve feedback
Signaal: stop maar met stimuleren, het eindproduct geleverd is in de cellen
76
9. Waar staat de schildklier voor
Energie en groei
77
10. Wat is het effectieve schilklierhormoon en waar wordt dit aangemaakt
T3 in de lever
78
12. Hebben mannen en vrouwen dezelfde sekshormonen
Ja
79
13. Welk hormoon maakt bij de vrouw een piek na de eisprong
Progesteron
80
14. Wat is de hierarchie in aansturing
VAN WAT?
Endorfines
Neurotransmitters
Hormonen
Orgaanfuncties
81
15. Waar heeft ons endorfine systeem allemaal invloed op
```
Hormonen
Neurotransmitters
Immuunsysteem
Hersenen
DNA
Maadamrkanaal
HPA-AS
```
82
16. Welk hormoon heeft direct invloed op het endorfine systeem
Progesteron
83
17. Wat zijn exorfine stoffen
Niet lichamelijk stoffen
84
Noem enkele exorfine stoffen
Gluten, zuivel, spinazie, gluten
85
19. Wat is de functie van FSH en wat wordt gestimuleerd
Dit wordt naar de eierstok gestuurd om eitjes te laten groeien
86
20. Wanneer ontstaat er een LH piek
Wanneer het eitje groot genoeg is en 40 uur later een eisprong maakt
87
21. Welk hormoon zorgt er voor verdere uitrijping van het baarmoeder slijmvlies
Progesteron
88
22. Hoeveel eitjes voorraad is er bij de geboorte
Ongeveer 1 miljoen
89
23. Wordt de voorraad van de eitjes nog bijgevuld in het vruchtbare leven
Nee
90
24. Welke hormonen worden in het vetweefsel geproduceerd
Ostron E1 en Leptine
91
25. Welk enzym zorgt voor omzetting van testosteron naar oestrogenen
Aromatase
92
26. Wat is de basisstof van onze steroïd hormoon
Cholesterol
93
27. Welke hormonen worden uit progesteron gevormd
```
Aldosteron
Cortisol
Dhea
Testosteron
Estradiol
```
94
28. Wat is de primaire omzetting van progesteron tijdens stress
Omzetting naar cortisol
95
29. Wat zijn de gevolgen van de primaire omzetting van progesteron naar cortisol door stress
Het gevolg van stres is dat er minder omzetting van progesteron plaats vindt naar androgene hormonen
96
31 Welke 3 soorten oestrogenen kan je benoemen
Oestron E1
17beta- oestradiol E2
Oestriol E3
97
33. Wat is het voordeel van de aanmaak van lichaamsvet na de menopauze
Omdat 17beta-oestradiol E2 grotendeels wegvalt naar mate we ouder worden, kan er uit lichaamsvet nog het nodige oestron E1 worden aangemaakt.
98
34. Op welke weefsel werken oestrogenen
Botten, slimvliezen, bindweefsel, zenuwstelsel, hart, hersenen, darmen, ogen, borsten en gewrichten.
99
36. Welke twee receptoren zijn er voor oestrogenen
ER- Alfa
| ER- Beta
100
37. Wat is ER-Alfa (receptoren) het meest actief
Voorplantingsorganen en borsten
101
38. Wat is de werking van fyto-oestrogenen
Deze hebben een gunstige werking op oestrogeen dominantie (hebben een remmende werking)
102
45. Wat verstaan we onder de peri-menopauze
10 jaar voorafgaand de laatste menstruatie
103
46. Wanneer stijgt het lichaamstemperatuur tijdens de maandelijkse cyclus van de vrouw
Tijdens de aanmaak van progesteron
104
47. Wat is een lichamelijk kenmerk van stress in de ongeboren fase tussen de 8e en 24e week van de zwangerschap. Hoe zie je het op latere leeftijd.
Langere ringvinger
105
48. Waarom kan iemand een langere ringvinger hebben.
Tijdens de ongeboren fase tussen de 8e en 24e week had moeder veel stress. Bij het kind was de HPA-AS nog niet ontwikkeld (geen feedback systeem), het teveel aan cortisol wordt dan omgezet in testosteron.
106
49. Welke klachten kunnen bij een volwassene ontstaan in het later vruchtbare leeftijd, die is blootgesteld aan een stressvolle "kritische periode".
```
Lage bloeddruk
Overbeharing
Acne
Haaruitval
Onvruchtbaarheid
Slaapproblemen
Allergieën
Hypoglykemie
```
107
50. Welke klachten kunnen ontstaan in de vruchtbare periode als oestrogenen en progesteron niet in verhouding zijn
```
Zwaar bloedverlies
Vleesbomen
Pijnlijke borsten
Vaginale schimmels
Blaasontstekingen
PMS
Endometriose
Miskraam
Acne
Depressie/ Angst
```
