Les 4: communicatie met bijzondere doelgroepen Flashcards
Klassieke conditionering
een voorheen neutrale tandheelkundige stimulus (NS) wordt associatief gekoppeld aan een aversieve ongeconditioneerde stimulus (UCS; vaak pijn)
generalisatie
de angst kan zich uitbreiden naar andere stimuli (vb. witte jas, tandartsstoel, geur behandelkamer,…)
Modeling
Naast ervaringsleren kan ook model-leren een rol spelen, vb. kinderen die zien dat hun ouders bang zijn, horen van nare verhalen, beelden uit de media
operante conditionering
Eenmaal aangeleerde angst wordt vaak in stand gehouden door vermijding. Vermijdingsgedrag -> reductie van angst -> directe beloning -> in stand houden van vermijdingsgedrag en dus ook van angst
waarom is belangrijk om deze vermijding door te breken
Belang van doorbreken van vermijding.
- Hoge contactfrequentie bij angstige patiënten -> gewenning -> angstreductie
Waarom is het belangrijk om vroeg te beginnen
- Kinderen van jongs af aan meenemen naar tandarts
- Tenzij ouders angst hebben (cfr. modeling)
- Vaak geen pijnlijke behandelingen en belonen
- Ervaring dat tandartsbezoek niet vervelend hoeft te zijn
Wat doe je als de patiënt enkelvoudige angst heeft
Angststimuli goed bevragen -> exposurebehandeling: stapsgewijze blootstelling aan stimuli waar patiënt bang voor is
Wat doe je als de patiënt een hele angstproblematiek heeft
Psychiatrische comorbiditeit? -> doorverwijzen
Aandachtspunten communicatie bij angstige patiënt
- Respectvolle en oordeelsvrije bejegening
- Erkenning van de angst door de behandelaar
- Begrip tonen door gevoelsreflecties en parafraseren
- Tijd nemen om angststimuli te bevragen
- Wanneer en hoe is angst ontstaan?
- Reactie van anderen? Gevolgen? -> extra info + gevoel dat behandelaar luistert
- Samen naar oplossingen zoeken
Angst reducerende behandeling
- Eerst angstwekkende stimuli en reacties inventariseren
- Dan angstreducerende behandeling: stapsgewijs aanbieden van CS (vb. boorgeluid) zonder dat UCS optreden (vb. pijn)
- Stopteken met patiënt afspreken
- Negatieve denkpatronen corrigeren met correcte informatie en door patiënt positievere scenario’s te laten bedenken
Wat is beter de behandeling in een keer doen of in stukjes bij een angstige patiënt
- Stap voor stap: behandeling in beheersbare stukjes opdelen
- Procedure goed afspreken met patiënt: verhoogt het gevoel van controle en grip op de behandeling -> monitors
Willen alle angstige patiënten extra informatie hebben
Sommige patiënten willen liever geen extra informatie en doen liever hun ogen dicht -> blunters
Voorspelbare handelingen bij patiënten
Voorspelbare behandeling belangrijk voor angstige patiënten
- Handelingen vooraf verbaal introduceren
- Stopteken afspreken (vb. hand opsteken)
- Best starten met deel van behandeling dat minst angst uitlokt
- Evt vooraf angsthiërarchie opstellen
- Belang van complimenten bij kleine stapjes voorwaarts
Vertrouwen terugwinnen door afgestemde
- communicatie en positieve feedback
Prevalentie en ontstaan van de kokhalsreflex
- Geen duidelijke oorzaak, altijd al sterke reflex
- Kokhalsprobleem na akelige gebeurtenis (vb. gebitsafdruk)
- Kokhalzen als onderdeel van onderliggende psychopathologie (vb. braakfobie)
Komt een kokhalsreflex altijd door tandartsangst
niet altijd, er is vaak wel een associatie met de tandarts maar geen uiting van tandartsangst
- conditionering ligt aan de basis
