Leki antyhistaminowe

Question 1

Leki przeciwuczuleniowe

Answer 1

➢ Leki przeciwhistaminowe blokujące receptory H1
➢ Glikokortykosterydy
➢ Leki zapobiegające uwalnianiu histaminy (kromony)
➢ Leki zmniejszające wrażliwość na alergeny
➢ Leki pomocnicze
✓ Leki obkurczające naczynia krwionośne
✓ Sole wapnia

Question 2

Histamina – rola w organizmie

Answer 2

➢ Regulacja wydzielania soku żołądkowego

➢ Neurotransmiter / neuromodulator
✓ Układ neuroendokrynny
✓ Regulacja układu sercowo-naczyniowego
✓ Termoregulacja
✓ Regulacja masy ciała
✓ Regulacja snu i czuwania

➢ Mediator natychmiastowych reakcji alergicznych i
reakcji zapalnych

Question 3

Bodźce uwalniające histaminę:

Answer 3

✓ Reakcje nadwrażliwości (kompleksy z IgE)
✓ Uszkodzenie komórek
✓ Substancje uwalniające (tubokuraryna, sukcynylocholina,
morfina, kodeina, środki kontrastowe zawierające jod,
środki krwiozastępcze, niektóre antybiotyki)

Question 4

Histamina

Answer 4

➢ Miejsce magazynowania – komórki tuczne i granulocyty
zasadochłonne
➢ Najwyższe stężenia – płuca, skóra, przewód
pokarmowy

Question 5

Histamina – działanie

Answer 5

Wzrost wydziałania gruczołów egzokrynnych
➢ Żołądkowe
➢ Ślinowe
➢ Potowe
➢ Oskrzelowe
➢ Łzowe

Rozszerzenie naczyń i wzrost przepuszczalności
➢ Drobne naczynia tętnicze i żylne
➢ Kapilary
➢Hipotonia

Skurcz mięśni gładkich
➢ Oskrzela
➢ Przewód
pokarmowy
➢ Macica

Question 6

Receptory histaminowe

Answer 6

➢ H1
✓ Rozszerzenie drobnych tętnic – spadek ciśnienia krwi
✓ wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych
✓ Ułatwienie migracji leukocytów
✓ Reakcja bólowa
✓ Skurcz mięśni gładkich oskrzeli i przewodu pokarmowego

➢ H2 – wydzielanie żołądkowe

➢ H3 – autoreceptory presynaptyczne; OUN

➢ H4 – komórki odpornościowe, przewód pokarmowy, OUN

Question 7

Histamina – hamowanie działania

Answer 7

➢ Antagoniści fizjologiczni – epinefryna
➢ Inhibitory uwalniania histaminy – kromony
➢ Antagoniści receptorów histaminowych H1
(H2)

Question 8

Leki przeciwhistaminowe

Answer 8

➢ Odwracalni kompetycyjni antagoniści receptora H1

➢ Zmniejszają objawy alergii wywołane przez uwalnianą w nadmiarze histaminę

Question 9

Główne wskazania do stosowania leków antyhistaminowych

Answer 9

✓ pokrzywki i wysypki
✓ odczyny po ukąszeniu owadów
✓ odczyny polekowe
✓ katar sienny

Question 10

Leki przeciwhistaminowe – działania farmakologiczne

Answer 10

Hamowanie działania histaminy
➢ Hamowanie skurczu mięśniówki gładkiej oskrzeli
✓ Nieskuteczne w astmie oskrzelowej!!!
➢ Hamowanie rozszerzenia naczyń krwionośnych
➢ Hamowanie wzrostu przepuszczalności naczyń
krwionośnych

Question 11

Leki przeciwhistaminowe I generacji

Answer 11

➢ Antazolina
➢ Cyproheptadyna
➢ Difenhydramina
➢ Dimenhydrynat (Aviomarin) 
➢ Hydroksyzyna
➢ Klemastyna
➢ Prometazyna
➢Dimetynden (Fenistil)

Question 12

Leki przeciwhistaminowe II generacji

Answer 12

➢ Azelastyna
➢ Cetyryzyna
➢ Loratydyna
➢ Desloratydyna
➢ Feksofenadyna
➢ Lewocetyryzyna
➢ Terfenadyna
➢ Astemizol
➢ Bilastyna
➢ Rupatadyna

Question 13

Leki przeciwhistaminowe I generacji- właściwości

Answer 13

➢ Mała wybiórczość działania – blokują także receptory
cholinergiczne, serotoninergiczne, dopaminergiczne i
adrenergiczne
➢ Łatwo przenikają przez barierę krew-mózg i działają
hamująco na OUN
➢ Dobrze i szybko wchłaniają się z przewodu
pokarmowego, czas działania 3-6 h (klemastyna 10-12h)
➢ Metabolizowane w wątrobie i wydalane przez nerki

Question 14

Leki przeciwhistaminowe I generacji – wskazania

Answer 14

➢ Ostre, natychmiastowe reakcje alergiczne
➢ Inne wskazania (niealergiczne)
✓ Choroba lokomocyjna
✓ Wymioty ciężarnych
✓ Premedykacja chirurgiczna
✓ Uspakajająco, przeciwlękowo, przeciwświądowo
✓ Bezsenność
✓ Anoreksja
✓ Zespół serotoninowy

Question 15

Leki przeciwhistaminowe I generacji – działania niepożądane

Answer 15

➢ Receptory histaminowe H1 w OUN
✓ Sedacja – senność, zmęczenie, zawroty głowy
✓ Upośledzenie sprawności psychomotorycznej
✓ ↑ apetytu
➢ Receptory muskarynowe (prometazyna,
difenhydramina)
✓ Objawy atropinopodobne
➢ Receptory adrenergiczne (prometazyna)
✓ Hipotonia
✓ Tachykardia
➢ Receptory serotoninowe (cyproheptadyna)
✓ ↑ apetytu

Question 16

Leki przeciwhistaminowe I generacji o silnym działaniu sedacyjnym

Answer 16

➢ Difenhydramina
➢ Hydroksyzyna
➢ Prometazyna

Question 17

Leki przeciwhistaminowe I generacji, antagoiści rec. serotoninowych

Answer 17

➢ Cyproheptadyna

Question 18

Leki przeciwhistaminowe I generacji o silnym działaniu przeciwwymiotnym

Answer 18

➢ Difenhydramina
➢ Dimenhydrinat
➢ Hydroksyzyna
➢ Prometazyna

Question 19

Leki przeciwhistaminowe II generacji - właściwości

Answer 19

➢ Wybiórcze działanie na receptor H1
➢ Nie przenikają do OUN
➢ Działają silniej i dłużej niż leki I generacji
➢ Dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego;
po podaniu doustnym wchłaniają się wolniej niż leki I
generacji
➢ Długi okres półtrwania
➢ Większość metabolizowana w wątrobie
➢ Cetyryzyna i lewocetyryzyna – wydalane przez nerki
w postaci niezmienionej
➢ Feksofenadyna – wydalana z żółcią w postaci
niezmienionej

Question 20

Leki przeciwhistaminowe II generacji o słabej zdolności do powodowania sedacji

Answer 20

➢ Akriwastyna
➢ Cetyryzyna
➢ Lewocetyryzyna

Question 21

Leki przeciwhistaminowe II generacji nie powodujące sedacji

Answer 21

➢ Loratydyna
➢ Desloratydyna
➢ Feksofenadyna
➢ Bilastyna

Question 22

Cetyryzyna

Answer 22

➢ Najszybsze działanie spośród leków II generacji –
lek „na żądanie”
➢ Początek działania ~1 h (tmax ~1 h)
➢ Czas działania ~24 h
➢ Stan stacjonarny – po 3 dniach stosowania
➢ Pokarm – ↓ szybkości wchłaniania (nie powoduje
zmian AUC)
➢ Przyjęcie leku przed snem – spowolnienie
wchłaniania i dystrybucji -> wydłużenie działania

Question 23

Bilastyna

Answer 23

➢ Najnowszy lek przeciwhistaminowy II generacji
➢ Wskazania (powyżej 12 r.ż.)
✓ Alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek
(sezonowego i całorocznego)
✓ Pokrzywka
➢ NIE wykazuje interakcji z alkoholem
➢ NIE wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów
➢ Znaczące zmniejszenie biodostępności
✓ Pokarm
✓ Soki owocowe

Question 24

Leki hamujące uwalnianie histaminy

Answer 24

➢ Kromoglikan disodowy
➢ Nedokromil
➢ Ketotifen

Question 25

Kromoglikan disodowy - mechanizm i podawanie

Answer 25

➢ Mechanizm działania – hamowanie napływu wapnia do komórek ✓ Stabilizacja błon komórkowych ✓ Hamowanie degranulacji mastocytów ✓ Uszczelnianie drobnych naczyń krwionośnych ✓ Hamowanie chemotaksji neutrofili ➢ Podawany miejscowo – do drzewa oskrzelowego, do worka spojówkowego, na błony śluzowe nosa, do przewodu pokarmowego

Question 26

Kromoglikan disodowy w astmie oskrzelowej

Answer 26

✓ Hamowanie lub osłabianie reakcji oskrzeli na alergeny i wysiłek fizyczny ✓ Zmniejsza częstości i nasilenia napadów astmy ✓ Podawany wziewnie – skuteczność zależna od możliwości dotarcia leku do płuc ✓ Pełne działanie występuje po 2 do 4 tyg. regularnego stosowania

Question 27

Kromoglikan disodowy - stosowanie

Answer 27

➢ Alergiczne zapalenie spojówek ➢ Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa ➢ Efekt widoczny po 3-7 dniach stosowania ➢ Dawkowanie – zwykle 4 x dziennie, można stosować do 3 miesięcy ➢ Alergia pokarmowa – działanie kontrowersyjne ➢ Nieskuteczny w chorobach alergicznych skóry

Question 28

Kromoglikan disodowy

Answer 28

➢ Dobrze tolerowany ➢ Kategoria w ciąży – B ➢ OUN – ból i zawroty głowy ➢ Układ oddechowy – świszczący oddech (skurcz oskrzeli), kaszel, podrażnienie błony śluzowej nosa, kichanie, zatkany nos, chrypka, ból gardła ➢ Przewód pokarmowy – nudności, biegunka, ból żołądka, zmiany smaku, zgaga ➢ Układ moczowy – trudności lub ból przy oddawaniu moczu ➢ Skóra – wysypki ➢ Inne – bóle i obrzęki stawów

Question 29

Nedokromil

Answer 29

➢ Pochodna kromoglikanu ➢ Hamuje chemotaksję komórek zapalnych i uwalnianie mediatorów zapalenia ➢ Skuteczniejszy od kromoglikanu w leczeniu astmy ➢ Dobrze tolerowany

Question 30

Nedokromil - działania niepożądane

Answer 30

gorzki smak, nudności, | bóle głowy

Question 31

Ketotifen

Answer 31

➢ Hamuje uwalnianie mediatorów reakcji alergicznej z komórek tucznych, granulocytów zasadochłonnych i tkanki płucnej ➢ Antagonista receptora H1 ➢ Nie działa doraźnie (opóźniony początek działania) ➢ Działanie niepożądane – sedacja

Question 32

Leki zmniejszające wrażliwość na alergeny

Answer 32

➢ Szczepionki przeciwalergiczne – wyciągi oczyszczonych alergenów ➢ Zasada leczenia – zwiększanie tolerancji na alergen ➢ Modulacja funkcji limfocytów T → przywrócenie prawidłowej odpowiedzi na alergen u osób uczulonych ➢ Stosowane zapobiegawczo, przeciwwskazane w ostrym okresie choroby

Question 33

Szczepionki przeciwalergiczne

Answer 33

➢ Seria iniekcji podskórnych, podawanych co 7-14 dni, ze stopniowym zwiększaniem dawki alergenu ➢ Alternatywne drogi podawania szczepionki – donosowo, doustnie, podjęzykowo, dooskrzelowo ➢ Odczulanie powinno być zakończone na 2 tygodnie przed spodziewaną ekspozycją na alergeny

Question 34

Szczepionki przeciwalergiczne - zalecanie

Answer 34

``` Zalecane w alergii ➢ Roztocze kurzu domowego ➢ Pyłki traw i drzew ➢ Sierść i naskórek zwierząt ➢ Alergeny pleśniowe ```

Question 35

Sole wapnia

Answer 35

➢ Uszczelniają śródbłonek drobnych naczyń krwionośnych – działają przeciwwysiękowo i przeciwzapalnie ➢ Stosowane pomocniczo ✓ katar sienny ✓ alergiczne nieżyty nosa ✓ skórne odczyny alergiczne

Question 36

Rupatadyna działanie i zastosowanie

Answer 36

➢ Nowy lek przeciwhistaminowy II generacji ➢ Podwójny mechanizm działania ✓ Silne powinowactwo do receptora H1 ✓ Blokowanie receptora dla czynnika aktywującego płytki (PAF) – silny mediator uwalniany z komórek tucznych (zwiększa przepuszczalność naczyń, nasila chemotaksję eozynofilów i neutrofilów do miejsca reakcji alergicznej, nasila skurcz i nadreaktywność oskrzeli) ➢ Korzystny efekt w obturacji nosa u chorych z przewlekłym, alergicznym nieżytem nosa.

Question 37

Rupatadyna - właściwości

Answer 37

➢ Szybki początek i długi czas działania (tmax ok. 45 min po podaniu doustnym) ➢ W dawkach terapeutycznych ✓ Brak istotnego upośledzenia funkcji psychomotorycznych ✓ Brak nasilenia depresyjnego wpływu alkoholu na OUN ➢ Metabolizm – CYP 3A4