L. Zwangerschap en lactatie

Question 1

Het risico van de foetus bij maternaal medicatiegebruik scheelt per fase van de zwangerschap, wat zijn kenmerkende risico’s per fase?

Answer 1

1^e trimester - m.n. risico op abortus en aanlegstoornis

2^e trimester - m.n. risico op groeivertraging

3^e trimester - risico op farmacologische effecten van het geneesmiddel op de foetus, e.g. door het gebruik van insuline of schildklierremmende medicatie.

Vlak voor de partus dient rekening gehouden te worden met een verhoogd risico op gecompliceerde partus.

Question 2

Wat is de beste bron voor informatie over het gebruik van medicatie tijdens de zwangerschap en lactatie?

Answer 2

Teratologie informatieservice van het Lareb.

NB: informatie over gebruik van geneesmiddelen in de zwangerschap scheelt per bron!

Question 3

Classificatie van geneesmiddelen bij de zwangerschap dient als hulpmiddel voor het inschatten van de risico’s om een weloverwogen afweging te kunnen maken om een geneesmiddel al dan niet voor te schrijven.

De categorieën zijn:

Answer 3

Meest veilig - kan gebruikt worden want in praktijk of in onderzoeksverband geen verhoogd risico gevonden op congenitale afwijkingen e.g. PCM, nadroparine, amoxicilline, claritromycine, ASA (max 160 mg/ dag).

Waarschijnlijk veilig - kan gebruikt worden, maar een geneesmiddel uit de groep ‘meest veilig’ heeft de voorkeur e.g. metoprolol, metformine, diclofenac en ibuprofen (1^e en 2^e trimester).

Mogelijk veilig - de nadelige effecten dienen afgewogen te worden tegen het belang van de behandeling want nadelige effecten op zwangerschap/ foetus is mogelijk. Controle bij gebruik.

Risico op aangeboren afwijkingen - alleen gebruiken in uitzonderingsgevallen met extra controles. Kies zo mogelijk voor een veiliger middel of staak (tijdelijk) de Tx. e.g. carbamazepine, acenocoumarol, fenprocoumon, doxycycline, gentamicine, enalapril (2^e en 3^e trim).

Risico onbekend - onvoldoende informatie beschikbaar. Kies een middel waar meer bekend is over de veiligheid e.g. ciprofloxacine.

Question 4

Wat zijn de categorieën voor het gebruik van geneesmiddelen tijdens het geven van borstvoeding (BV)/ lactatie?

Answer 4

Meest veilig - Tx handhaven tijdens BV e.g. PCM, ibuprofen, acenocoumarol, nadroparine

Waarschijnlijk veilig - geen bezwaar tegen gebruik tijdens BV e.g. diclofenac, ASA, metoprolol, fenprocoumon, enalapril, metformine

Mogelijk risico - noodzaak en mate van maternaal gebruik dienen afgewogen te worden tegen het mogelijk risico van het kind e.g. codeïne, morfine

Risico - Tx stoppen tijdens BV e.g. oxazepam en diazepam bij langdurig gebruik

Risico onbekend - geen of zeer beperkte info beschikbaar e.g. ciprofloxacine

NB: bij borstvoeding bestaat altijd de mogelijkheid over te gaan op flesvoeding.

Question 5

Soms is het gebruik van geneesmiddelen tijdens een zwangerschap niet te voorkomen. In welke situaties is een behandeling vaak noodzakelijk?

Answer 5

• Infecties
• Astma
• DM
• Epilepsie
• Hypertensie

Question 6

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij zwangerschap, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘meest veilig’?

Answer 6

• PCM
• Nadroparine
• Amoxicilline
• Claritromycine
• ASA tot max 160 mg/ dag.

Question 7

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij zwangerschap, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘waarschijnlijk veilig’?

Answer 7

• Metoprolol
• Metformine
• Diclofenac
• Ibuprofen tijdens 1^e en 2^e trimesters

Question 8

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij zwangerschap, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘risico op aangeboren afwijkingen’?

Answer 8

• Carbamazepine
• Acenocoumarol
• Fenprocoumon
• Doxycycline
• Gentamicine
• Enalapril

Question 9

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij zwangerschap, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘risico onbekend’?

Answer 9

• Ciproflaxacine

Question 10

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij borstvoeding/ lactatie, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘meest veilig’?

Answer 10

• PCM
• Ibuprofen
• Acenocoumarol
• Nadroparine

Question 11

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij borstvoeding/ lactatie, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘waarschijnlijk veilig’?

Answer 11

• Diclofenac
• ASA
• Metoprolol
• Fenprocoumon
• Enalapril
• Metformine

Question 12

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij borstvoeding/ lactatie, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘risico onbekend’?

Answer 12

• Ciprofloxacine

Question 13

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij borstvoeding/ lactatie, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘mogelijk risico’?

Answer 13

• Codeïne
• Morfine

Question 14

Volgens de classificatie van geneesmiddelengebruik bij borstvoeding/ lactatie, welke geneesmiddelen vallen in de categorie ‘risico’?

Answer 14

• Oxazepam
• Diazepam bij langdurig gebruik