Kalium en Natrium huishouding

Question 1

2 componenten van regulatie van kaliumbalans

Answer 1

Externe kaliumbalans: regulatie hoeveelheid kalium die in darm wordt opgenomen en door nier en darm wordt uitgescheiden
Interne kaliumbalans: balans tussen hoeveelheid K intra- en extracellulair. Regulatie via Na-K-ATPase pomp

Question 2

Factoren die opslag van K in cel bevordert

Answer 2

• Hoog plasmakalium
• Insuline stimuleert K-opslag
• Stimulatie van beta-sympathicus
• Aldosteron stimuleert opslag
• Lage plasma osmolaliteit
• Alkalose (laag plasma H+)

Question 3

Factoren die K uitstroom bevorderen

Answer 3

Acidose, hyperglycemie, B-blokkers, alfa-adreno-antagonisten, verhoogde osmolaliteit en inspanning.

Question 4

Regulatie externa kaliumbalans

Answer 4

Met glomerulus. Als kaliumarm dieet: passieve terugresorptie in proximale tubulus, dan naar Lis van Henle waar in opstijgende been actieve resorptie van K plaatsvindt en in distale tubulus wordt deel K teruggeresorbeerd. Bij kaliumrijkdieet is in verzamelbuizen excretie van kalium.

Question 5

Principal cells in verzamelsysteem

Answer 5

70% van cellen in verzamelbuizen. Resorberen NaCl en K-secretie. Staan onder invloed van aldosteron.
Drijvende kracht is Na-K-pomp (Na resorptie en K uitscheiden).
K-secretie wordt gestimuleerd door hoog K-concentratie in plasma, hoge concentratie plasma aldosteron, verhoogde zoutstroom, snellere flow van water in lumen en ADH stimuleert K-secretie.

Question 6

Intercalaire cellen in verzamelsysteem

Answer 6

30% van cellen in verzamelbuizen. 2 typen cellen; type A-> zorgt voor secretie van zuur (H+) en type B-> zorgt voor basesecretie (HCO3-).
Tubulair zit kanaal voor terugresorptie Kaliumionen, met uitscheiding H+ ion.
Factoren die terugresorptie K stimuleren: hoge concentratie K in lumen, lage concentratie K in plasma, acidose (Hoog plasma H+) en lage plasma aldosteron.

Question 7

Hoe kan hyperkaliëmie (als plasma K hoger is dan 5,5mmol per L)ontstaan

Answer 7

Overmatige intake
Shift: zoals acidose waarbij K de cel uit wordt gejaagd om H+ ionen intracellulair te kunnen bufferen.
Excretie, probleem in nier zelf

Question 8

Symptomen hyperkaliëmie

Answer 8

Spierzwakte: bij plasma kalium boven 7,5mmol/L, benen vaak erger aangedaan dan armen
Hartritmestoornissen en geleidingsstoornissen: ECG heeft kortere QT-tijd, spitse T-toppen, verlenging PR-interval, verbreding QRS-complex en ventrikelfibrilleren.

Question 9

Differentiaaldiagnose bij shift

Answer 9

Metabole acidose, insulinedeficiëntie, B-adrenerge blokkade, a-adrenerge agonisten, hoge plasme osmolariteit, verhoogde weefselafbraak, digoxine overdosering, remt Na-K-pomp

Question 10

Differentiaaldiagnose bij probleem in excretie

Answer 10

Nierfalen, volumedepletie, hypoaldosteronisme, K-sparende diuretica en ACE-remmers

Question 11

Wat moet gebeuren als pseudohyperkaliëmie is uitgesloten

Answer 11

Dieet uitvragen
Medicatie uitvragen: B-blokkers, digoxine en K-tabletten kunnen hyperkaliëmie veroorzaken
Is er sprake van nierinsufficiëntie
Nagaan of sprake van zuur milieu.

Question 12

Behandeling als hyperkaliëmie met ECG-afwijkingen

Answer 12

Calciumgluconaat inspuiten (risico op ritmestoornissen verlagen), insuline geven (K snel cel in). catecholamines zorgen voor daling K-concentratie en bij acidose bicarbonaat geven.
Onderliggende oorzaak moet wel worden bekeken. Bij dehydratie kan je zoutinfuus geven of lisdiuretica bij overvulling en CNI.

Question 13

Hypokaliëmie

Answer 13

Als plasma kalium lager is dan 3,0mmol/L. ook kijken of er probleem is van intake, shift of uitscheiding.
Symptomen: spierzwakte en kramp, rhabdomyolyse (spiercelverval), hartritmestoornissen, ECG-afwijkingen (ST-depressie, vlakke T-toppen of T-top inversie, verstrekte U-golven, QT-interval verlenging), glucose-intolerantie en nierfunctiestoornissen.

Question 14

Oorzaken hypokaliëmie als sprake van shift

Answer 14

Teveel insuline, gebruik van B-agonisten (salbutamol en adrenaline), alkalose en blokkade alfa-adrenerge receptoren door aflablokker.

Question 15

Oorzaken hypokaliëmie als excretieprobleem

Answer 15

Hyperaldosteronisme: primair (verhoogde productie aldosteron) en secundair (RAAS stimulatie)
Lis- of thiazidediuretica. Na-terugresorptie wordt geremd, distaal is er dan meer zoutaanbod. Na terugresorptie en K excretie
Braken, veel H+ gaat verloren en alkalose kan ontstaan.

Question 16

Waar moet op gelet worden bij anamnese bij hypokaliëmie

Answer 16

Voorgeschiedenis (bijv. ziekte van Crohn), medicatiegebruik, braken of diarree, volumestatus en hypertensie.

Question 17

Aanvullend onderzoek hypokaliëmie

Answer 17

Bekijken van excretie van K, Na en chloride in de urine. Als minder dan 30mmol K per dag in urineextrarenaal verlies. Als meer dan 30mmol per dag renaal verlies.
pH en bicarbonaat in urine controleren.

Question 18

Behandelen hypokaliëmie

Answer 18

kaliumchloride toedienen. Of als patiënt lisdiureticum of thiazidediureticum gebruikt kan kaliumsparende worden toegevoegd.

Question 19

Processen essentieel voor water- en zouthuishouding

Answer 19

Diffusie: deeltjes verspreiden evenredig over de hele oplossing
Osmose: water wordt aangetrokken door semipermeabel membraan naar compartiment met meeste deeltjes.

Question 20

Intra- en extracellulair

Answer 20

Intracellulair zit ong. 30L water (2L erytrocyten en 28L in andere cellen). Bevat veel kaliumionen
Extracellulair zit ong. 15L water (12L extravasculair (interstitium) en 3L intravasculair (plasma)). Bevat veel Na-ionen.

Question 21

Rol van glomerulus bij uitscheiden van water

Answer 21

Proximale tubulus: gelijkmatige mate van zout- en waterretentie.
Lis van Henle zorgt voor osmotische gradiënt in de nier, niermerg heeft hoge osmolaliteit. Afdalende been resorbeert water, opstijgende zout.
In distale tubulus vindt selectieve zout terugresorptie plaats (geen water). In verzamelbuis kan water terugresorptie plaatsvinden (onder invloed ADH)
Urine wordt verdund in de distale tubulus mbv. Thiazidegevoelide Na-kanalen (van belang bij zoutvasthouden). Als overvulling, is Na-concentratie in urine laag, bij overvulling juist hoog.

Question 22

2 factoren die hoeveelheid wateruitscheiding bepalen

Answer 22

Concentrerend vermogen van de nier
Aantal deeltjes dat nier wordt aangeboden. Als meer water uitgeplast moet worden, moeten ook meer osmolen worden ingenomen

Question 23

Factoren van belang voor renale excretie van water

Answer 23

• Filtratie van bloed
• Resorptie van zouten in distale tubulus
• ADH onderdrukking
• Osmolen, want zit grens aan verdunning

Question 24

Factoren van belang voor renale retentie van water

Answer 24

• ADH productie om water vast te houden
• Renale gevoeligheid voor ADH
• Osmotische gradiënt. Water gaat passief verzamelbuis uit, onder invloed van osmotische gradiënt die door lis van Henle wordt gemaakt.

Question 25

Wat gebeurt er bij hypernatriëmie en hyponatriëmie?

Answer 25

Hypernatriëmie: buiten cel ontstaat verhoogde natriumconcentratie en dus verhoogde osmolaliteit. Water verlaat dan de cel, die krimpt. Kan gevolg zijn van natriumoverschot, maar vaak gevolg van watergebrek.
Hyponatriëmie: osmolaliteit buiten de cel neemt af. Water migreert de cellen in en cel zwelt op. Om te corrigeren pomp cel ionen naar buiten om normaal volume aan te nemen. Kan gevolg zijn van gebrek aan natrium, maar meestal gevolg van overschot aan water.

Question 26

Stappenplan bij presentatie hyponatriëmie

Answer 26

Beoordeel of Na osmotische toestand reflecteert
Als hyponatriëmie, kijken of nier adequaat reageert.
- Wordt vooral water met weinig Na uitgeplast, kan het zijn dat patiënt veel druk en te weinig osmolen inneemt
- Als osmolaliteit van urine hoog is, laat nier de volumregulatie boven osmoregulatie gaan.
- Als nier geconcentreerde urine maakt met veel zout, dan verstoring in de nier. Bijv. diuretica waardoor nier geen zout kan vasthouden of verhoogde ADH-productie

Question 27

Behandelen hyponatriëmie (afhankelijk van oorzaak)

Answer 27

Gastro-intestinale oorzaak: zout en water (meer zout dan water geven)
Hartfalen: zout- en waterbeperking geven (water meer beperken)
Diureticagebruik stoppen
Continue ADH-secretie: waterinname verminderen, lisdiuretica kan je ook geven.

Question 28

Acute hypernatriëme leidt tot

Answer 28

Celkrimping in hersenen, demyeliniserend hersenletsel, slaperigheid, zwakte, prikkelbaarheid, twitches, epileptische aanvallen, coma en overlijden.

Question 29

Diagnostiek hypernatriëmie

Answer 29

Urine moet geconcentreerd zijn, anders is er iets mis met nier, diaetes insipidus. Bij renale diabetes insipidus werkt ADH nier, bij centrale diabetes insipidus wordt ADH niet aangemaakt, nier reageert normaal.
Als osmolaliteit in urine hoger is dan in plasma: tekort aan circulerend volume (waterverlies is hoger dan zoutverlies), verhoogd volume in combi met hypertensie (overmatige zoutinname) en als Na in urine hoog is maar intravasculair laag-> diureticagebruik

Question 30

Behandelen hypernatriëmie (afhankelijk van oorzaak)

Answer 30

Diabetes insipidus: water/water met 5% glucose via infuus geven
Extrarenaal verlies van water: water toedienen met klein beetje Na
Ontwateren als je meer zout dan water binnenkrijgt
Lisdiuretica: patiënt met water aanvullen totdat diuretica zijn uitgewerkt.