Kafli 2 Flashcards

Ósértæka ónæmiskerfið

1
Q

Viðtaka ósértæka ÓK greina…

A

sameindamynstur einkennandi fyrir sýkla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað heita viðtakar ósértæka ÓK sem greina sameindamynstur?

A

PAMPs (pathogen-associated-molecular-patterns)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Nefndu dæmi um PAMPs viðtaka:

A
  • toll-like viðtakar
  • mannose viðtakar
  • scavanger viðtakar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvaða varnareiginleika höfum við í þekjunni?

A
  • tengi milli þekjufrumna
  • flæði vökva og lofts vegna hreyfingar meltingarvegs
  • flæði slíms vegna hreyfingar bifhára í öndunarvegi
  • lágt pH og bakteríudrepandi peptíð í meltingarvegi
  • fitusýrur og bakteríudrepandi peptíð í húð
  • eðlileg bakteríuflóra á húð og meltingarvegi
  • ensím í tárum og meltingarvegi
  • tár og nefhár
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Komplement kerfið: stutti ferilinn, klassíski ferillinn og lektín ferillinn mynda…

A

C3 sem klippist í tvennt: C3a og C3b

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

C3b og C5b mynda…

A

MAC (membrane attack complex)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hver eru 3 meginhlutverk komplement kerfisins?

A
  • áthúðun
  • staðbundið bólgusvar
  • rofferli
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Komplement kerfi - Staðbundið bólgusvar

A

C3a, C4a og C5a draga til sín átfrumur (og valda æðaleka). Koma bólgusvari í gang til að fá hvítfrumur og ónæmisfrumur á staðinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Komplement kerfið - rofferli (MAC)

A

gerir gat á sýklayfirborðið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Þær frumur sem greina fyrst sýkil þegar hann hefur komist í gegnum þekjuvef eru…

A
  1. makrófagar
  2. angafrumur
  3. mast frumur
  4. skammlífir granúlócýtar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Aðalátfrumur líkamans eru…

A

makrófagar og neutrófílar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Lýstu ferli sýkla-upptöku átfrumna

A
  1. átfrumur tengjast bakteríum með pseudopodia
  2. átfrumur gleypa bakteríur og loka inni í átbólu
  3. átbóla og meltikorn renna saman og mynda meltibólu
  4. meltiensím brjóta niður bakteríurnar
  5. átfruman losar úrgangsefni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað er NETS?

A

NETS eða neutrophil extracellular traps myndast þegar neutrophilar deyja. Litningar afvindast sem síðan losna út í utanfrumuvökvan ásamt myeloperoxidansa (MPO), elastasa og cathepsin G

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvaða toll-viðtakar eru himnubundnir?

A

TLR 1,2,4,5,6

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvaða toll-viðtakar eru innanfrumuviðtakar?

A

TLR 3,7,8,9

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

TLR 1,2,6 greina…

A

lípópeptíð í gram+ bakteríum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

TLR 2 greinir

A

peptíðóglýkan í gram+ bakteríum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

TLR 4 greinir…

A

LPS (lípópólýsakkaríð) sem er einkennandi fyrir gram- bakte´riur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

TLR 5 greinir…

A

svipur á bakteríum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

TLR 9 greinir…

A

CpG raðir sem eru einkennandi fyrir CpG repeats á DNA-inu á bakteríum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

TLR 7,8 greina…

A

ssRNA

22
Q

TLR 3 greinir…

A

dsRNA

23
Q

Hvaða toll-viðtaki hefur verið notaður í þróun bóluefna til þess að auka virkni bóluefnis?

A

TLR 9

24
Q

Hvaða toll-viðtaka hefur verið notuð samblanda af til þess að virkja ÓK við að greina bóluefnið sem verið er að nota?

A

TLR 7 og 8

25
Q

3 megin áhrif bólgu

A
  1. draga að fleiri frumur og virkar sameindir á sýkingarstað til að drepa sýkilinn
  2. mynda staðbundna kekkjun í blóði sem hrindrar að sýkillinn dreifi sér með blóðrásinni
  3. koma af stað viðgerð á skemmdum vef
26
Q

Hver eru helstu bólguhvetjandi boðefnin?

A
  • IL-1 beta
  • TNF-alfa
  • IL-6
  • CXCL8
  • IL-12
27
Q

IL-1 beta

A

veldur hita og ræsir æðaþelið sem gerir það að verkum að æðaþelið byrjar að tjá sameindir svo það er auðveldara að tjá viðloðunarsameindir sem hjálpa öðrum frumum líkamans eins og neutrofílum að komast í gegnum æðaþelið

28
Q

TNF-alfa

A

ræsir æðaþelið og gerir það gegndræpara þannig að frumurnar geta troðið sér í gegn. Auðveldara fyrir mótefnin og komplíment að komast á réttan stað

29
Q

IL-6

A

veldur hita og ýtir undir myndun á svokölluðum bráðafasapróteinum sem hafa bakteríudrepandi áhrif

30
Q

CXCL-8

A

er í raun chemokin (efni sem laðar að sér aðrar frumur) sem dregur að sér neutrófíla

31
Q

IL-12

A

ræsir NK frumur

32
Q

Hvar eru bráðafasaprótein mynduð?

A

í lifur

33
Q

Bráðafasaprótein bindast…

A

sýklum en ekki hýsilfrumum

34
Q

Nefndu dæmi um bráðafasaprótein

A
  • MBL (mannose-binding lektín)
  • C-reactive og serum amyloid prótein
  • fibrinogen
35
Q

MBL (mannose binding lektín)

A

virkjar lektín ferilinn á komplement kerfinu sme binst þá við mannósa á bakteríunni

36
Q

C-reactive og serum amyloid prótein

A

bindast við bakteríur og virkja komplement kerfið

37
Q

Fibrinogen

A

ýtir undir kekkjun á blóði

38
Q

Hvað stuðlar að “rúlli” hvítkorna frumna eftir æðaþeli?

A

viðloðunarsameindir (selectin ligand)

39
Q

Hvað stuðlar að því að hvítkorn eiga auðveldara með að komast í gegnum æðaþel og að sýkingastað?

A

Efnatogsviðtakar (chemokine receptor). Þeir kalla á hvítkornin og þau bindast þeim

40
Q

Hver er einn mikilvægasti efnatoginn fyrir átfrumur?

A

CXCL-8

41
Q

Hvaða komplementþættir eru efnatogar?

A

C5a og C3a

42
Q

Hvaða bólguhvetjandi boðefni virkja æðaþelið sem gerir það auðveldara fyrir frumur að komast á sýkingarstaðinn?

A

IL-1 beta og TNF-alfa

43
Q

Hvaða baktería er dæmi um innanfrumusýkil?

A

berklabakterían

44
Q

Hvað er mikilvægt í eyðingu utanfrumusýkla?

A
  • átfrumur (og áthúðun)
  • sýklaeitur
45
Q

Hvað er mikilvægt í eyðingu innanfrumusýkla?

A
  • hlutleysandi mótefni frá B frumu
  • NK og T-drápsfrumur
46
Q

MHC class 1 er viðtaki sem er…

A

einkennandi fyrir okkur sem lætur vita að “þetta er fruman mín”

47
Q

Hvað gerist ef NK fruma hittir frumu sem er ekki með MHC class 1?

A

drepur hana

48
Q

NK frumur eru myndaðar í…

A

beinmerg frá eitilfrumu stofnfrumum

49
Q

NK frumur hafa ekki…

A

eitilfrumuviðtaka, eru ósértækar

50
Q

Hver er fyrsta vörn okkar gegn veirusýkingum? (á meðan verið er að ræsa áunna svarið)

A

NK frumur

51
Q

NK frumur seyta mikið af…

A

IFN-y