Kafli 10 Flashcards
Ónæmissvör gegn krabbameini og ígræddum líffærum
Æxlisvakar (tumor antigen) - “driver mutations”
eru afurðir stökkbreyttra eða yfirvíxlaðra æxlis- eða bæliegna sem stuðla líklega að æxlismyndun
Farþegastökkbreytingar (passenger mutations)
krabbamein í mönnum sem hafa engin áhrif á æxlismyndun en geta vakið ónæmissvör gegn æxlinu
Tegundir af æxlisvökum sem T frumur greina:
- farþegastökkbreytingar
- æxlisvakar
- eðlileg prótein sem vekja ónæmissvar þegar þau eru tjáð í æxlum en ekki heilbrigðum vef
- krabbameinsvaldandi veirur
Aðalferlin við eyðingu æxlis er…
Dráp æxlisfrumna af völdum T-drápsfurmna (CTL - cytotoxic T lymphocytes) sem eru sértækar fyrir æxlisvaka
Lýstu virkun ÓK gagnvart krabbameinsfrumum
peptíð eru sýnd í MHC I og greind af MHC I skilyrtum CD8+ CTL frumum sem drepa þær frumur sem framleiða ónæmisvakann
DAMP (damage associated molecular patterns)
eru á deyjandi æxlisfrumum og vekja tjáningu hjálparboða á sýnifrumum
Afhverju tekst ÓK ekki alltaf að draga úr æxlisvexti?
æxlin geta forðað sér undan greiningu ÓK og varist árásum þess
Nefndu dæmi um það hvernig æxlin geta forðað sér undan greiningu ÓK
- sum æxli hætta að tjá ónæmisvaka sem ónæmissvar beinist gegn
- sum æxli hætta að tjá MHC I og geta því ekki sýnt CD8+ CTL peptíð úr æxlisvökum
- sum æxli seyta ónæmisbælandi boðefnum eða stuðla að virkjun bælifrumna sem bæla ónæmissvör
Helstu leiðir í ónæmislækningum krabbameina beinist að því að…
virkja ónæmissvar gegn æxlinu, mótefni og T frumur, þ.e. sértæk ónæmissvör gegn æxli sem sjúklingur hefur og að örva eigin ónæmissvör þeirra gegn æxlinu
Ein leið til að örva ónæmissvar gegn æxli er að…
bólusetja sjúkling með þeirra eigin æxlisfrumum eða ónæmisvökum úr þeim (þarf að skilgreina æxlisvaka)
Lýstu því hvernig transfer passive immunity virkar
þá ertu með T frumur frá einstaklingi sem er með krabbamein og þú fjölgar þeim í tilraunaglasi (og gefur einnig mótefni sem er spesifísk fyrir krabbameininu sjálfu) og setur svo til baka í krabbameinssjúklinginn í þeim tilgangi að þær ráðist á krabbameinið og mótefnin geta þá bundist við túmor frumunnar og ýtt undir það að átfrumurnar komi og éti túmorið
Lýstu því hvernig CAR-T frumur virka
þá er einstaklingur með t.d. leukemia og þú tekur þá T frumurnar frá honum og fjölgar þeim og trandúcar þeim með CAR geni sem er í raun hannaður viðtaki sem er sértækur fyrir túmorið sjálft. Svo eru CAR T frumurnar settar til baka í sjúklinginn og þá ráðast frumurnar á túmorið
Höfnun ígræddra líffæra orsakast af…
sérhæfðum ónæmissvörum sem eru sértæk og sýna ónæmisminni og eru háð eitilfrumum
Hvaða gen eru það sem hafa mest áhrif á höfnun vefja?
MHC og HLA (gen sem skrá fyrir vefjaflokksameindirnar)
Hvað er eitt sterkasta ónæmissvar sem til er?
ónæmissvar gegn MHC ónæmisvökum á yfirborði frumna úr öðrum einstaklingi
