Jelito grube Flashcards
Najczęstszy nowotwór złośliwy przewodu pokarmowego?
Rak jelita grubego
Rak JG - czynniki epidemiologiczne
- wiek
- nadwaga
- mała aktywność fizyczna
- rasa biała
Rak JG - czynniki jelitowe
- zespoły gen
- rak w rodzinie
- NChZJ
- polipy
Rak JG - czynniki dietetyczne
- nadmiar tłuszczów
- nadmiar czerwonego mięsa
- niedobór wapnia i witamin
Rak JG - czynniki inne
- cholecystektomia
- radioterapia
- ureterosigmoidostomia
Czynniki protekcyjne raka JG
- aspiryna
- witamina D i wapń
- błonnik/antyoksydanty
Rodzaje polipów?
- hiperplastyczne
- -> mała tendencja do złośliweinia, najczęstsze polipy
- gurczolakowe
- ->STAN PRZEDRAKOWY, tu jest związek wielkości polipa z ryzykiem złośliwienia
Polipy gruczuolakowe JG?
STAN PRZEDRAKOWY
-cewkowe ->10% ryzyko transformacji
(najczęstsze)
-kosmkowe -> 40% ryzyka transformacji
(najrzadsze)
-mieszane -> 20% ryzyka trasnformacji
Polipy ząbkowane płaskie
Prawa część okrężnicy, ciężkie do wykrycia. Mogą być punktem wyjścia raka.
“Klasczyna” droga karcynogenezy
APC
DCC
p53
Mutacja tych genów SUPRESOROWYCH powoduje powstanie gruczolaka.
KRAS
Mutacja protoonkogenu prowadzi do raka.
z. Lyncha - ścieżka do raka?
Mutacja genów naprawczych = niestablność mikrosatelitarna
Ścieżki karcynogenezy
- Klasyczna - mutacja supresorów i protoonkogenów
- Mutacja genów naprawczych - Lynch
- Ścieżka epigenetyczna
ścieżka epigenetyczna
nadmierna metylacja DNA w rejonach promotorowych genów supresorowych
Rak jelita grubego - wymienić zespoły genetyczne
- FAP
- zespół Gardnera
- zespół Turcota
- Lynch I/II
FAP
inna nazwa, patoechanizm, objawy
=zespół rodzinnej polipowatości gruczolakowej
- mutacja APC
- > 100 polipów w jelicie grubym
- do 40 rż rak u 100% nieleczonych pacjentów
FAP - leczenie
Po rozpoznaniu całkowita kolektomia, ewentualnie można odroczyć do 40 rż.
zespół Gardnera
składowe
- polipowatość JG
- kostniaki
- zmiany siatkówki
- neo tkanek miękkich
Zespół Gardnera - co robić?
Profilaktyczna kolektomia i kontrola pozostałych objawów
Zespół turcota - składowe
Polipowatość JG + nowotwory CSN
Zespół Lyncha, inna nazwa, dziedziczenie
Dziedziczny rak jelita grubego BEZ polipowatości.
AD
Lynch II a Lynch I
W Lynch II oprócz raka JG, wzrasta ryzyko innych nowotwórów.
Lynch - mechanizm
Skrócenie czasu transformacji złośliwej gruczolaka o około 3,5roku
Rak JG - objawy niezależne od lokalizacji?
- krwawienie utajone 75%
- bolesne parcie na stolec
- spadek masy ciała 40%
- niedrożność
- gorączka
- zmiana rytmu wypróżnień
- bóle brzucha, wzdęcia
Rak JG - prawa częś
- niedokrwistość 75%
- wyczuwalny guz 30%
- brak łaknienia
Prawostronne - egzofityczne, osiągają duże rozmiary
Rak JG - lewa część
- jawne krwawienie
- zmiany rytmu wypróżnień 60%
- bóle brzucha
Lewostronny - forma perścieniowa - zaciskająca światło
Rak JG - badania przesiwowe
- krew utajona
- kolonoskopie
- wirtualna kolono
Rak JG - badania diagnostyczne
- kolonoskopia z POBRANIEM WYCINKA
- TK, MR, PET-CT
- markery
Kolono - kiedy?
55-64 rż
Dodani wywiad rodzinny - badania?
Kolomoskopia po 40 rż
albo kolonoskopia o 10 lat wcześniej niż wiek krewnego w którym wystąpiła choroba
potem co 10 lat
Choroby zapalne jelit - badania?
Co 1-2 lata 15 lat od początku choroby
A w przypadku pancolitis - po ośmiu latach od początku choroby
Zespół polipowatości rodzinnej - iedy badania
Co 12 msc
HNPCC - kiedy badania
Kolono co 1-2 lata
Gastro co 2 lata
Kiedy powtarzać kolono - gruczolak nieuszypułowany?
Po 2-6msc
Kiedy powtarzać kolono - >10 gruczolaków
Po 1-2 latach