Innri líffærafræði Flashcards
Hvaða líffæri eru í aftanskinnubili (spatium retroperitoneale) ?
Nýru, nýrnahettur, þvagleiðarar, kviðarhluti ósæðar og greinar hennar, inferior vena cava og greinar henna, veggja- og iðravessaæðar og eitlar kviðar- og grindarhols, kviðar- og grindarholshluta sjálfvirka taugakerfisins, bris, skeifugörn, risristil (að litlum hluta), fallristil (að mestum hluta)
Hvaða líffæri eru í neðanskinnubili (spatium subperitoneale) ?
Endaþarmur, canalis analis, þvagblaðra, grindarholshluti þvagrásar, æðar og taugar grindarholslíffæra, blöðruhálskirtil, sáðrás og sáblöðrur í kk, leg, leggöng, legpípu og eggjastokka í kvk
Hvaða líffæri eru í framanskinnubili (spatium preperitoneale) ?
Þvagblaðra í börnum, toppur þvagblöðru í fullorðnum
Hvaða líffæri má rekja til forgarnar í fósturþroska og fá næringu frá celiac trunk ?
Lifur, magi, milta, proximal hluti skeifugarnar og corpus hluti briss
Í hvaða æðar greinist celiac trunk ?
Left gastric, common hepatic og splenic
Frá hvaða æð greinist right gastric slagæðin ?
Common hepatic
Hvaða líffæri má rekja til miðgirnis í fósturþroska og fá næringu frá superior mesenteric slagæðinni ?
Distal hluta skeifugarnar, caput hluta briss, jejunum, ileum, risristil og hægri 2/3 hluta þverristils
Í hvaða æðar greinist superior mesenteric ?
Inferior pancreaticoduodenal, jejunal, ileal, middle colic, right colic og ileocolic
Hvaða líffæri má rekja til afturgirnis í fósturþroska og fá næringu frá inferior mesenteric slagæðinni ?
Vinstri 1/3 hluta þverristils, fallristil, bugaristil og endaþarm
Í hvaða æðar greinist inferior mesenteric ?
Left colic, sigmoid og superior rectal
Hvaða parietal æðar koma frá kviðarhluta aorta ?
Inferior phrenic, lumbar (4) og median sacral
Hvaða æðar greinast frá external iliac æðunum áður en þær ná að inguinal ligament ?
Inferior epigastric og deep iliac circumflex
Hvaða bláæðar renna saman til að mynda hepatic portal vein (v. portae) ?
Superior mesenteric, splenic og inferior mesenteric
Hvar myndast æðamót á milli v. cava inferior kerfisins og portal kerfisins ?
Í kviðarholshluta vélinda (azygos-left gastric), rectum (inferior og medial rectal-superior rectal), umhverfis nafla (bláæðar í húðbeði-bláæðar í lig. teres hepatis) og í spatium retroperitoneale
Hvaðan eru meltingarfæri mynduð í fósturþroska ?
Endoderm og mesoderma splanchnopleura
Hvaða líffæri meltingarvegarins eru intraperitoneal ?
Abdominal hluti vélinda, magi, lifur, ásgörn, dausgörn, cecum, þverristill og bugaristill (hluti)
Hvaða líffæri meltingarvegarins eru secondary retroperitoneal ?
Skeifugörn, bris, fallristill og risristill
Hvað er að finna í submucosu meltingarvegarins ?
Kollagenríkan bandvef, æðar, taugaflækjur (plexus neuralis submucosus) og submucosal kirtla
Í hvaða lagi meltingarvegarins er myenteric plexus að finna ?
Í tunica muscularis
Hvað eru peyer’s patches ?
Eitilfrumusöfn í tunica mucosa í meltingarvegi
Hvað er vélindað langt ?
Um 25 cm
Á hvaða stöðum eru þreningar á vélindanu ?
M. cricopharyngeus, þar sem aorta boginn krossar, þar sem vinstri meginberkja krossar og þar sem vélindað fer í gegnum þind
Í hvaða svæðum kviðarins liggur maginn ?
Left hypochondric, epigastric og umbilical
Frá hvaða æðum fær maginn næringu ?
Right gastric og right gastroepiploica frá common hepatic, left gastric beint frá celiac trunk og left gastroepiploica frá splenic
Í hvaða hluta skiptist skeifugörnin ?
Superior, descending, horizontal og ascending
Hvar opnast sameiginleg gall- og brisrás inn í meltingarveginn ?
Í papilla duodena major í descending hluta skeifugarnar, um papilla duodena minor getur farið auka brisrás
Hvaða æðar liggja fyrir framan horizontal hluta skeifugarnar ?
Superior mesenteric artery og vein
Hvaða líffæri liggja fyrir aftan descending hluta skeifugarnar ?
Hægri nýrnaæðar, hægri þvagleiðari og hluti af hægra nýra
Hvaðan kemur æðanæring til skeifugarnar ?
Frá gastroduodenal og pancreaticoduodenal sup frá common hepatic og pancreaticoduodenal inf og 1st jejunal frá superior mesenteric
Hver er munurinn á milli ásgarnar og dausgarnar ?
Ásgörnin er víðari og hefur þykkari veggi, ásgörnin hefur lengri vasa recta en dausgörnin hefur flóknara net garnahengilsæða, plica circulares er til staðar í allri ásgörn en bara í proximal helmingi dausgarnar og Peyer’s patches eru meira áberandi í dausgörn
Hvað er Meckel’s diverticulum ?
Fósturleif proximal hluta ductus vitellinus, skagar út úr and-mesenteríska hluta ileum 50-100 cm frá ileocecal valve, er að finna í um 3% fólks
Hvaðan fá ás- og dausgörn æðanæringu ?
Frá superior mesenteric artery
Hvaða útlitseinkenni einkenna ristilinn ?
Taenia coli, haustrae og appendices epiploicae
Hvernig getur lega botnlangans verið ?
Fyrir framan eða aftan ileum, niður í pelvis, legið beint niður frá botnristli, við hlið hans eða aftan við hann
Hvað er McBurney point ?
1/3 af fjarlægðinni á milli ASIS og nafla
Hvaða taeniae sjást á risristli ?
Bara taenia libra
Hvar eru mörkin á milli sigmoid colon og rectum ?
Í hæð við S3
Hvar eru mörkin á milli rectum og canalis analis ?
Þar sem rectum fer í gegnum grindarþind (flexura perinealis)
Hvernig er ristillinn klæddur peritoneum ?
Efri 2/3 hlutar eru klæddir peritoneum að framan og til hliðanna, neðar aðeins að framan, neðsti hlutinn er án peritoneum
Hvaða vöðva umlykja canalis analis ?
Levator ani og sphincter ani externus
Hvað er digurgirnið langt ? (cecum-risritill-þverristill-fallristill-bugaristill-endaþarmur-bakraufargöng)
3 cm - 15 cm - 50 cm - 25 cm - 40 cm - 12 cm - 2-4 cm
Hvaða æð nærir rectus abdominis ?
Epigastrica
Hvaða vöðvar hjálpa til við öndun ?
Pectoralis major og minor, SCM, scalene og serratus
Geislungum hvaða rifja tengjast transversus thoracis vöðvarnir ?
III-VI
Hver er endagrein internal thoracic æðarinnar ?
Epigastric
Hvar mætast pleura visceralis og parietalis í brjóstholinu ?
Í hilum lungna
Hvaða fleiðruskot er mikilvægast í klínísku samhengi ?
Recessus costo-mediastinalis
Hvað er flail chest ?
Þegar það er rifbrot á fleiri en einum stað og rifið leitar inn með öndunarhreyfingum
Hvaða líffæri eru í superior mediastinum ?
Ósæðarboginn og tengdar æðar, v. cava sup og tengdar æðar, thoracic duct, hægri og vinstri lungnaslagæð, lungngabláæðar, hóstarkirtill, barki og einnig hlutar af vagus taugunum og vélinda
Hvar eru mörkin á milli inferior og superior mediastinum ?
Angulus sterni
Í hvaða hæð er angulus sterni ?
Við mörk L4 og L5
Hver er staðsetning brjóstsins ?
Sup-inf: 2./3. rif - 6. rifs
Ant-post: sternum - midaxillary line
Hvar í brjóstinu er mest af brjóstavef ?
Superolateralt
Frá hvaða æðum fær brjóstið aðallega næringu ?
Lateral thoracic (efri lateral), thoracica interna (medial) og thoracoacromialis
Hvaða útlitseinkenni eru merki um brjóstakrabbamein ?
Bjúgur á brjósti, óeðlilegar útlínur og inndráttur í brjóstinu eða á geirvörtu
Um hvaða eitla fer mestur hluti vessa frá brjóstum ?
Axillary eitla (rest í parasternal og intercostal)
Hvert tæmast axillary eitlar ?
Truncus subclavius
Hvert tæmast parasternal eitlar ?
Truncus bronchiomediastinalis
Hvert tæmast intercostal eitlar ?
Truncus bronchomediastinalis og truncus thoracicus
Hvaða taug sér um geirvörtu ?
- intercostal
Hvaða taugar greinast til brjósthúðar ?
Millirifjataugar 4-6
Hvaðan koma slagæðar til kviðveggjar ?
Frá thoracic aorta og internal thoracic (frá subclavian)
Hvaða taugar ítauga þindina ?
Phrenic (C3,4 og 5), jaðrar ítaugaðir af 6. og 7. millirifjartaug
Hvert drenerast bláæðablóð frá brjósti ?
Í axillary, internal thoracic og intercostal bláæðar
Hvar festist fleiðran ?
Xiphoid process, rifjaboga, ends rifja 11 og 12, liðbönd á aftari hluta kviðveggjar og hryggjarliði á lendarsvæði
Hvar myndast fleiðruskot (recessar) ?
Á móts við framrendur lugna (costo-mediastinalis), á móts við neðri rönd lungna (costo-diaphramaticus) og þar sem pleura mediastinalis og diaphragmatica mætast (phreno-mediastinalis)
Hver eru mörk háls- og brjósthluta barkans ?
Hálshluti: cricoid cartilage (C6) - superior thoracic aperture
Brjósthluti: superior thoracic apertur - angulus sterni
Hvaða heita liðböndin sem halda brjóskhringjunum saman ?
Lig. annulare
Hvað heitir sá hluti vinstra lungans sem er fyrir framan hjartað ?
Lingula
Hvaða glufur eru í hægra lunganu ?
Horizontal og oblique
Hvaða glufa er í vinstra lunganu ?
Horizontal
Hvaða líffæri fara um hilus lungans ?
Meginberkjur, lungnaslagæðar, lungngabláæðar, berkjuæðar, taugar, vessaæðar og eitlar
Hvaða líffæri liggja að miðmætisfleti hægra lunga ?
Hjarta, v. cava inf og sup, v. azygos og vélinda
Hvaða líffæri liggja að miðmætisfleti vinstra lunga ?
Hjarta, ósæðarboginn, brjósthluti aorta og vélinda
Hver er eðlileg stærð eitla ?
Innan við 1 cm
Hvar festast crus dx og sin (lendarhluti þindar) ?
Á hryggjarliði L1-L4
Hvað heita liðböndin á lendarhluta þindar ?
Median, medial og lateral arcuate ligaments
Hvar festist rifjahluti þindarinnar ?
Innan á geislunum 7.-9. rifs og á enda 10-12 rifs
Hvar festist bringuhluti þindarinnar ?
Á xiphoid process
Hvað er sniff test ?
Myndrannsókn (röntgen) til að skoða hreyfingar þindar
Hvar fer truncus sympathicus úr brjósthoki niður í vélinda ?
Í gegnum medial arcuate ligament
Hvaða vöðvar eru virkastir í innödnun ?
Þindin, external intercostal, SCM og scalene
Hvaða vöðvar eru virkastir í útöndun ?
Internal intercostal, er að mestu passív, kviðvöðvar við þvingaða útöndun
Hvaðan koma anterior intercostal æðarnar ?
Internal thoracic
Hvaðan koma posterior intercostal æðarnar ?
Aorta
Hvaða bláæðar myndast stundum við samruna eftstu intercostal æðanna og hvert drenerast þær ?
Superior intercostal hægri og vinstri, hægri drenerast í v. azygos en vinstri í v. brachiocephalica
Hvert drenerast intercostal bláæðar ?
Í internal thoracic og þaðan í brachiocephalic
Hvað eru margar bronchial æðar hvoru meginn og hvaða koma þær ?
Tvær vinstra meginn frá aorta og ein hægra megin frá 3. millirifjaæðinni
Hvert drenerast bronchial bláæðar ?
Í v. azygos
Hvaðan fær veggfleiðran næringu ?
Intercostal, internal thoracic og musculophrenic
Hvaðar fær þindin næringu ?
Frá musculophrenicus, pericardiophrenicus og intercostal frá internal thoracic, superior phrenic og inferior phrenic frá aorta
Hvert drenerast bláæðar frá þind ?
Í brachiocephaic, azygos, vena cava inf og vinstri suprarenal
Hvaða eitlar veita vessa í bronchomediastinal trunk ?
Parasternal, intercostal, tracheobronchial og paratracheal
Hvernig liggur truncus thoracicus í brjóstholinu ?
Kemur upp um þind í hiatus aortae, liggur upp hægra megin í neðra aftara miðmæti, krossar yfir miðlínu í hæð við Th5, sameinast bláæðakerfinu á mótum v. jugularis interna og v. subclavia
Hvort eru n. phrenicus og n. vagus fyrir framan eða aftan lungnarótina ?
N. phrenicus er fyrir framan en n. vagus er fyrir aftan
Hvaða taugar stýra starfsemi hjartans ?
Phrenic og vagus
Hvar er SA node staðsettur í hjartanu ?
Á mörkum superior vena cava og hægri gáttar
Hvaða strúktúrur mynda KOCH þríhyrning ?
Septal blað þríðblöðkulokunnar, anterior hluti coronary sinus orifice og rendon of Todaro
Hver er helsti munurinn á hægra og vinstra hvolfi ?
Bjálkar eru fíngerðari í því vinstra, 2 spenavöðvar í vinstra en 3 í hægra, vinstra hefur þykkari veggi
Í hvaða loku eru hjartagallar algengir ?
Ósæðarlokunni
Hvaða hluta hjartans nærir hægri kransæðin ?
Hægri og vinstri hvolf, SA og AV nodes, interatrial septum, hluta af hægri gátt, hluta af interventricular septum og hluta af posterior hluta vinstri gáttar
Hvaða hluta hjartans nærir vinstri kransæðin ?
LAD - vinstra hvolf, septum og vöðva sem snúa að því
Circumflex - bakvegg vinstra hvolfs
Hver er helsti áhættustaðurinn fyrir kransæðastíflu ?
Þar sem vinstri kransæðin skiptist í LAD og circumflex
Hvaðan fær brisið næringu ?
Dorsal pancreatic frá splenic, frá pancreaticoduodenalis sup frá gastroduodenalis, pancreaticoduodenalis inf og jejunal frá superior mesenteric
Hvaða æðar næra nýrnahetturnar ?
Superior suprarenal frá inferior phrenic, middle suprarenal frá aorta og inferior suprarenal frá renal
Hvaða hormón eru framleidd í undirstúku ?
Leysihormón stýrihormóna skjaldkirtils, leysihormón stýrihormóna kynkirtla, leysihormón stýrihormóns mjólkurkirtla (dópamín), leysihormóna vaxtarormóna, hömlunarhomrón vaxtarhormóna, leysihormón barkstýrihormóna, oxytocin og vasopressin
Hvað gerir vaxtarhormón ?
Örvar frumuvöxt og fjölgun og örvar losun á IGF-1 í lifur
Hvaða áhrif hefur FSH í kk ?
Örvar þroskun sáðpípla og sáðfruma og örvar framleiðslu á androgen bindi-próteini í Sertoli frumum
Hvaða áhrif hefur LH í kk ?
Örvar myndun testósteróns í Leydig frumum
Hvað gerir kalsitónín ?
Hindrar losun á kalsíum úr beinum og lækkar þar með kalsíumstyrk í blóði
Hvað gerir kalkhormón ?
Örvar niðurbrot á beinum og endurupptöku kalsíums í nýrum svo að kalsíumstyrkur í blóði hækkar, hindrar endurupptöku á fosfati svo að styrkur þess í blóði lækkar
Hvernig virkar renin-angiotensin kerfið ?
Þekjufrumur í nýrum skynja breytingu á saltstyrk og osmótískum þrýstingi, renin er losað úr nýrum, angiotensinogen er losað úr lifur, renin breytir angiotensinogeni í angiotensin I, það fer til lungna þar sem því er breytt í angiotensin II af ensímum, það örvar nýrun til að losa aldósterón sem að eykur endurupptöku vatns og natríum og angiotensin II er líka æðaþrengjandi svo að heildar áhrif eru hækkaður blóðþrýstingur
Hvað gerir secretin ?
Örvar losun á bíkarbónati úr lifur, brisi og Brunner’s kirtlum og stoppar myndun á magasýru
Hvað gerir kortisól ?
Örvar glúkósanýmyndun og niðurbrot á fitu, hindrar próteinmyndun og upptöku glúkósa í vöðva og fituvef og hindrar einnig bólgu- og ónæmisviðbrögð
Hvað gerir aldósterón ?
Örvar upptöku á natríum í nýrum (vatn fylgir) og losun á kalíum og vetni
Hvað gerir hCG ?
Viðheldur corpus luteum
Hvar myndast portal vein og hvaða æðar eru að renna saman ?
Myndast fyrir aftan háls á brisi við samruna splenic og superior mesenteric bláæðanna
Hvað er cholecystitis ?
Bólga í gallblöðrunni vegna fyrirstöðu í cystic duct, oftast vegna gallsteina
Hvernig afmarkast pelvic inlet ?
Promontory á sacrum, arcuate line á pubis, pecten pubis og pubic symphisis
Hvernig afmarkast pelvic outlet ?
Af ischiopubic ramus og sacrotuberal ligament
Hvaða vöðvar mynda stærstan hluta gólfs minna grindarhols ?
Levator ani og coccygeus
Hvar festast coccygeus vöðvarnir ?
Á mörk sacrum og coccyx og á ischial spine
Hvaða greinarmunur er gerður á conjugate diameter í grindarholi ?
True, anatomical og diagonal (hægt að þreyfa)
Hvaða bandvefsstrúktúr er upphaflega v. umbilicalis ?
Lig. teres hepatis
Hvert tæmast testicular venur ?
Hægri í v. cava inferior, vinstri í renalis
Hvað er pampiniform plexus og hvers vegna er hann mikilvægur í klínísku samhengi ?
Bláæðaflækja frá eistum, koma stundum æðahnútar í hana
Hvar er seminal vesicle staðsett ?
Aftan og neðan við fundus þvagblöðru
Hvar og hvernig myndast ejaculatory duct ?
Við samruna sáðrásar (ductus deferens) og rásar frá seminal veiscle rétt ofan við blöðruhálskirtilinn
Hvar eiga flest carcinoma upptök sín í blöðruhálskirtlinum ?
Í peripheral zone
Í hvaða svæði blöðruhálskirtilsins á stækkun sér oftast stað ?
Transitional svæðið
Hvað gerir glandula bulbourethralis (Cowper’s gland) og hvar opnast hann í þvagrásina ?
Seytir sleipiefni og opnast í proximal hluta spongiosa hluta þvagrásarinnar
Hvar festist radix penis ?
Á diaphragma urogenitale inferior (perineal membrane)
Í hvaða hluta skiptist radix penis ?
Bulbus sem er í miðlínu og er fasti hluti corpus spongiosum og crus sem eru paraðir og eru fasti hluti corpus cavernosum
Hvaða liðband tengir septum penis við pubic symphisis ?
Lig. suspensorium penis
Hvað kallast útþandi hluti corpus spongiosum ?
Glans penis
Hvaða æð nærir penis ?
Perineal frá internal pudendal
Hvaða bláæðar veita blóði frá penis ?
V. dorsalis penis profund og superficialis
Hver eru áhrif sympatískra greina frá Th11-L2 á penis ?
Æðaþrening og samdráttur á seminal vesicle og prostata
Hver eru áhrif parasympatískra greina frá S2-4 á penis ?
Æðavíkkun
Hvaða hlutar teljast til kvenskapa ?
Munaðarhóll, innri og ytri skapabarmar, leggangaönd og snípur
Hver er munurinn á lateral og medial hluta ytri skapabarma ?
Lateral: aukinn húðlitur og hár
Medial: bleik húð, hárlaus og sebaceous kirtlar
Í hvaða hluta skiptist clitoris ?
Radix, corpus og glans
Hvað inniheldur leggangaöndin ?
Þvagrás (paraurethral glands opnast til hliðanna), bulbus (risvefur) og major vestibular glands
Hvernig eru leggöng aðskilin frá rectum ?
Efsti fjórðungur er aðskilinn með recto-uterine pouch, miðhlutinn er aðskilinn með fitu- og bandvef og neðsti hlutinn með centrum tendineum perinei
Hvað eru leghálsgöngin löng ?
2,5 cm
Hvað er eggjaleiðarinn langur ?
10 cm
Hvaðan fá leg, eggjaleiðarar og eggjastokkar næringu ?
Frá uterine frá iliaca interna og ovarica frá aorta
