Inleiding Flashcards
gezondheidspsychologie
Wetenschappelijk onderzoek naar mentale, psychosociale en biologische processen en
het gedragsmatig functioneren
Dualisme
ontstaan door wet revolutie/renaissance
Het idee dat lichaam en geest twee afzonderlijke mechanismen zijn
Biomedisch ziektemodel
Gezondheid als afwezigheid van ziekte (deficit model)
Diagnose-recept model
Reductionistisch perspectief -> terugbrengen tot neurale, cellulaire of biochemische processen
Revolutie voor moderne geneeskunde!
Biopsychosociaal model
- Aanvulling op het biomedisch model!
- Verwerping van dualisme
- Biologische, psychologische & sociale factoren die samen bepalen of iemand ziek te noemen is of zich ziek voelt
- Nadruk op subjectieve beleving
- Strengths-based model (positieve gezondheid)
Definitie Wereldgezondheids Organisatie
Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, psychisch en sociaal welzijn… het is niet enkel de afwezigheid van ziekte of invaliditeit
Positieve gezondheid
- Oorsprong in positieve psychologie → Mensen zijn meer dan hun beperking
- Uitgaan van wat wel nog mogelijk is; i.p.v. focus op deficits of beperkingen
- Gezondheid als vermogen om eigen regie aan te voeren en om te gaan met fysieke,
emotionele en sociale uitdagingen van het leven - Combinatie feitelijk en subjectief functioneren over 6 dimensies
Dimensies positieve gezondheid
- lichaamsfuncties
- mentaal welbevinden
- zingeving
- kwaliteit van leven
- meedoen
- dagelijks functioneren
Bauman onderscheidt drie manieren van kijken naar gezondheid
- Gezondheid als gevoel van ‘welzijn’
- Gezondheid als afwezigheid van symptomen van ziekte
- Gezondheid als de handelingen waar een gezond persoon toe in staat is
Fenomenalisme
bepaald teken of geluid wordt in verband gebracht met ziekte, maar weinig begrip van oorzaak en gevolg (bv. ”verkoudheid is als je veel moet niezen”)
ziekte volgens kinderen 3-7j
- onbegrip
- fenomenalisme
- ‘aangestoken’ worden
ziekte volgens kdn 8-11j
- besmetting
- internalisatie
Epidemiologisch onderzoek
Grootschalig statistisch onderzoek gericht op het bestuderen van bepaalde ziektepatronen op populatieniveau; en de relatie met andere factoren (bv. gedrag, attitudes).
Mortaliteit
Mortaliteit: sterftecijfer; aantal sterfgevallen in gegeven populatie en/of in een
gegeven jaar toegeschreven aan bepaalde aandoening
Morbiditeit
Morbiditeit: verhouding tussen aantal lijders aan een bepaalde aandoening en totale populatie
prevalentie
aantal mensen met de ziekte op een bepaald moment
incidentie
aantal nieuwe voorvallen binnen een afgebakend tijdskader en een bepaalde populatie
Premature mortaliteit
overlijden voor de leeftijd waarop dit normaal wordt verwacht
Quality of Life (QoL)
Subjectieve tevredenheid met kwaliteit van leven, met de lichamelijke en geestelijke gezondheid
Disability-adjusted life years (DALY’s)
het aantal (kwaliteitsvolle) levensjaren verloren door bepaalde aandoening of beperking
Psychosomatische geneeskunde
Oorsprong in psychoanalyse
Psychologische interpretaties van ziekteveroorzaking
(bv. migraine, maagzweren, chronisch vermoeidheidssyndroom)
Dualisme -> onderscheid organische en psychogene ziekten
Mogelijk stigmatiserend
Gedragsgeneeskunde
- Oorsprong in behaviorisme en gedragstherapeutische benaderingen
- Basisassumptie: ziekte heeft vaak te maken met aangeleerde slechte gewoonten
- Technieken uit gedragsleer (bv. operante/klassieke conditionering)
toegepast op preventie en revalidatie
Bv. biofeedback - Multidiciplinaire aanpak
Medische sociologie
- Gezondheid en ziekte plaatsen binnen breder sociaal perspectief
- Onderzoeken relaties tussen mens en omgeving (bv. gezin, familie, woonplaats,
cultuur, …) - Bestuderen van historische sociale evoluties (bv. in medicalisering of gezondheidszorg)
- Aandacht voor bredere sociaal-economische factoren
Bewegings- en sportpsychologie
- Focus op sport, fysieke activiteit en beweging
- Bevorderen actieve of sportieve levensstijl
- Positieve effecten van sport & fysieke activiteit
- Optimaliseren sportieve prestaties
- Niet noodzakelijk aandacht voor bredere gezondheidsthema’s
Klinische psychologie
- Focus op geestelijke gezondheid
- Vaak vanuit medisch perspectief
- Traditioneel focus op diagnostiek & behandeling (DSM)
- Klinische psychologen vaak werkzaam binnen bredere gezondheidszorg
