4. Gedragsveranderingen

Question 1

Hoe kunnen we gedragsverandering vormgeven

Answer 1

1. Precede-proceed model
2. Gedragsveranderingen op populatieniveau

Question 2

Precede - proceed model

Answer 2

Precede = Precede: kosten-baten analyse voor bepalen gedragsinvloeden voor interventie:
Proceed =implementatie en evaluatie geplande interventie

Question 3

Precede

Answer 3

• Sociale diagnose. Welke GZHproblemen hebben belangrijke impact op
  levenskwaliteit? (kwalitatieve benadering)
• Epidemiologische diagnose. Welke biopsychosociale risicofactoren zijn (statistisch)
  gerelateerd aan GZHproblemen? Vormen mogelijk aangrijpingspunt voor interventie
• Educatieve/ecologische diagnose. Kunnen risicofactoren beïnvloed worden door gedragsverandering? Hoe is gedragsverandering mogelijk?
• Beleidsdiagnose. Kunnen interventies/programma’s om gedrag te veranderen structureel ingebed worden in maatschappij/organisatie? Wat is het draagvlak voor interventie?

Question 4

Fasen precede - proceed model

Answer 4

1. Sociale diagnose
2. Epidemiologische diagnose
3. Educatieve/ecologische diagnose
4. Beleidsdiagnose
5. Implementatie
6. Procesevaluatie
7. Effect evaluatie
8. Uitkomst evaluatie

Question 5

Proceed

Answer 5

• Proces evaluatie. Hoe werd de interventie ervaren en deed het waarvoor het was bedoeld?
• Effect evaluatie. Welk effect had de interventie op het doelgedrag/uitkomsten?
• Uitkomst evaluatie. Welke lange-termijn impact op gezondheid werd gerealiseerd?

Question 6

Gedragsverandering op populatieniveau

Answer 6

1. Motiveren tot gedragsverandering
2. Gedrag zelf veranderen

Question 7

Motiveren tot gedragsverandering

Answer 7

Informatieverstrekking
Educatie
Sociale invloeden

Question 8

Gedrag zelf veranderen

Answer 8

Omgevingsstructurering
Economische maatregelen
Bekendheid geven aan gedragsverandering

Question 9

Elaboration-likelihood model

Answer 9

Voorspellen of mensen al dan niet rationale argumenten zullen opnemen en afwegen
(= elaboration)

2 routes van informatieverwerking
1. Centrale route: bewuste, rationele verwerking en afweging argumenten
2. Perifere route: onbewuste, indirecte beïnvloeding door geloofwaardigheid en
aantrekkelijkheid bron

Effectiviteit boodschap maximaal door centrale verwerking te combineren met
perifere cues

Question 10

Framing

Answer 10

Kaderen gezondheidsgedrag door benadrukken gevolgen handelen of niet handelen

Question 11

Soorten framing

Answer 11

• Winst (positieve) framing = benadrukken positieve gevolgen van
  gedragsverandering
• Verlies (negatieve) framing = benadrukken negatieve gevolgen van niet handelen
  (gerelateerd aan angstboodschappen)

Question 12

Extended parallel proces model

Answer 12

(Gebruik van angst)

veronderstelt twee mogelijke responsen op angst inducerende berichten:

1. Gevaarbeheersing = oplossingsgericht handelen om effectieve dreiging te verkleinen. Perceptie zelfeffectiviteit en responseffectiviteit noodzakelijk
2. Angstbeheersing = perceptie van risico te verkleinen (vermijding, niet over
   dreiging nadenken, weglachen)

Question 13

Mogelijke voordelen observeren rolmodellen

Answer 13

• Attitudes (die persoon vindt roken niet oké, dus ik ook niet)
• Zelfeffectiviteit (als die persoon het kan, kan ik het misschien ook)
• Ervaren sociale steun (ik ben niet alleen, anderen ervaren dit ook)
• Subjectieve normen (die persoon vindt het belangrijk dat ik dit doe)

Question 14

Coping model

Answer 14

Rolmodel werkt het best wanneer persoon recent nog moeite had met niet-gewenste
gedrag, of waarbij gedragsverandering een proces van vallen en opstaan was

Question 15

Mastery model

Answer 15

iemand die al heel lang gewenste gedrag stelt (= mastery model)

Question 16

Basismodellen voor observationeel leren

Answer 16

1. ‘Levend’ model = persoon die gedrag demonstreert
   of uitvoert -> individuele gedragsverandering
2. ‘Symbolisch’ model = werkelijk of fictief persoon
   die gedrag vertoont in media
   (bv. in boeken, films, televisie, …)
3. ‘Verbaal instructie’ model = beschrijvingen en verklaringen van gedrag door belangrijke personen

Question 17

Gedrag veranderen

Answer 17

1. Veranderen omgeving
2. Kosten/barrieres gezond gedrag minimaliseren

Question 18

Nudging

Answer 18

Mensen een ‘duwtje’ in de rug geven richting
wenselijk gedrag

Door optie voor gezond gedrag aantrekkelijker, eenvoudiger of zichtbaarder te maken

Zonder keuzevrijheid te beperken of
externe regulatie

Question 19

Eigenschappen om te spreken van nudges

Answer 19

• Spelen rechtstreeks in op gedrag
• Eenvoudige gedragingen
• Keuzevrijheid
• Geen externe beloningen of regulering
• Zonder bewuste afweging
• Minimaal niveau aan motivatie nodig

Question 20

Identificeren van early adopters

Answer 20

• Interventies specifiek richten op deze populatie
• Early adopters actief betrekken bij (ontwikkeling van) interventie (co-creatie)

Question 21

Verschillende factoren waar interventies zich op kunnen richten

Answer 21

1. predispositionele factoren
2. faciliterende factoren
3. versterkende factoren

Question 22

wet van diffusie van innovatie

Answer 22

Innovators,
early adopters,
vroege meerderheid,
late meerderheid, achterblijvers