Hoorcollege 5 Flashcards
Stress gezondheid beinvloeden
Predictor
naarmate je meer stress hebt, heb je bepaalde negatieve uitkomsten
Stress gezondheid beinvloeden
Mediator
Stress beinvloedt de relatie tussen gezondheid en een ander variabel
Stress gezondheid beinvloeden
Moderator
de relatie tussen stress en gezondheid wordt beivloed door leeftsijl
Stress gezondheid beinvloeden
Uitkomst
het onstaan van ziekte veroozaakt stress
Arrhythmia en ICD patienten
angst is geralateerd aan aan ritmestoornis, ook aan vroegtijdig overleiden bij ICD patient
Poznyak et al. model
stress wordt als levenstijffactor beschouwd, beinvloed hier niet direct de gezondheid maar via een gedragsmatige route, langdurige stress kan lijden tot bepaalde gedraging die bij kunnen dragen aan progessie en ontstaan van hartziekte
- social risk factoren
- lifestyle associated risk factoren (stress)
- non modifactible risk factoren
- modifcatible risk factoren
sympathische activatie
hypertensie (hoge bloeddruk) en ritmestoornissen
- hypertensie
- atherosclerose
- tachycardia
- hartfibrillatie
hypertensie
arteriele stijfheid –> hoge bloeddruk –> dikkere linker ventrikel doordat er meer kracht nodig is voor bloedstroom –> hartspier meer bloed nodig dan geleverd kan worden
Atherosclerose
schade aan de slagaders –> onstekinsreactie –> glucose en vet bouwen plaque –> onsteking –> artherosclerotische plaque –> scheur van een plaque –> propje door het lichaam –> hart of herseninfart
Hartfirbilatie
HPA-as opwinding tijdens stress –> nieveas van glycogeen gaan onmhoog (vrijkomen glucose) –> verstoring elektronische communicatie cellen –> geleding in het hart niet meer goed –> hart trillen ipv kloppen
Cortisol en hartaanval
hoger cortisol hoger kans hartaanval ongeaacht of je hart en vaatziekte hebt
Amygdala en cardiovasculaire ziektes
amygdala indentifieren van angst, veel stressvolle situatie kunnen hier de werking van verstoren, de amydala activeert het beenmerg wat ervoor kan zorgen dat er aderwand onstekkingen kunnen onstaan
Acute stress hart
- arrhythmia
- takotsubo
- angina pectoris
chronische stress en hart
- hoge bloeddruk
- aneurisme
- myocardiale ischemie
eustress en distress cardiovasculair systeem
zelfde effect
Gender verschik hart en vaatziekte
mannen en vrouwen harten werken anders zou kunnen door de hormoonhuishouding van vrouwen, vrouwen na hartaanval ook vaker invalide
Hypoglycemie
te weinig glucose
heel rijtje van symptomen huilie
Hyperglycemie
te veel glucose
weer heel rijtje
had geen zin meer kom straks terug
hoop ik
Stervte aan geluk
mensen kunnen zo overweldigd en blij zijn waardoor de stressrespons geactiveerd raakt en de balans van allostatse zo verstoord raakt dat een hartaanval kan plaatsvinden
extrem reactie van acute stress die ventriculaire aritmie of fibrilatie
en hartischemie veroorzaakt
individuele verschillen
algemen cardiovasculaire gezondheid
mensen met reeds beschadigde hart-en vaatstelsel zijn gevoleiger voor stress
individuele verschillen
persoonlijkheid
Type D, ervaren negatief affect en sociale inhibitie, verhoogde kans op hart en vaatziekte
Diabetes
stoornis in de insuline aanmaak of de werking ervan in het bloed, hierdoor moet de regeling van glucose in het bloed kunstmatig gedaan worden
middel van pillen of injecties
kan te lage of hoge waardes glucose, spuiten of suiker eten
Diabetes type 1
- auto-imuunizkete, cellen in de alvleesklier die verantwoordelijk zijn insuline aanmaak aangevallen worden
- vaak aangeboren, gediagnoseerd voor 20 jaar
- insuline afhankelijkheid
- niet genoeg insuline om glucose op te slaan
- meerde malen per dag insuline prikken
Insuline
een hoormoon wat we nodig hebben om suikers uit het bloed op te slaan in cellen die het nodig hebben
als cellen het niet kunnen opnemen verhongeren ze en sterven ze af
te weinig glucose
verhongering cellen leidt tot
- orgaanfalen
- atherosclerose
- blindheid
- problemen bij herstel van wondjes
relatie tussen
Diabets type 1 en stress
- stress kans op type 1 vergroten
- ontwikkeling versnellen
- problemen veroozaken
- glucocoricoiden zorgt ervoor dat de cellen minder gevoelig worden voor insuline
Diabetes type 2
- begint in volwasseheid, vaak mensen met overgewicht
- insulineresitentie: niet meer gevoelig er is minder opslag van glucose in vetcellen
- laag antwoord op insuline van cellen
oorzaken type 2
- inactiviteit
- te veel vet
- genetische oorzaken
- de omgeving (etniciteit)
epididemie, meer kinderen hebben type 2 dan type 1 door overgewicht
Wat gebeurt er in het lichaam bij type 2
- cellen vol met vet, geen ruimte meer voor insuline opslag
- insuline is in tegendeel tot type 1 wel aanwezig
- meer vet en glucose in bloedomloop –> hart en vaten complicaties
- glucose moet toch ergens opgeslagen worden, lichaam gaat meer insuline aanmaken (vooral tijdens stress) cellen worden insulineresistent
- hormonen vrijgemaakt meer cellen insuline resitent
- gewicht verliezen kan ontwikkeling stoppen
- type 2 kan type 1 worden als de alvleesklier het opgeeft
Zwangerschapsdiabtes
onstaat bij zwangere vrouwen met ongezonde levensstijl waaronder bijv. stress, kan weg gaan na zwangerschap maar kan ook blijven
netzoals type 2 insulineresitent
Metabool syndroom/ syndroom X
verhoogd risico op hart- en vaatziekte, er is sprake van het metabool syndroom als je grote buikomtrek hebt en:
* hoge bloedruk
* te veel bloedvetten (triglyceridengehalte)
* te laag HDL-cholesterrol (goede)
* verhoogde nuchtere bloedsuikerspiegel of diabetes type 2
* insulineresitent
Gut-brain axis
darmen gevoeligste orgaan voor stress en stresshormone, er is een connectie tussen je hersene en darmen. via zenuwen en hormonen vindt er een communicatie tussen beide plats
onderzoek beter voelding kan er voor zorgen dat de HPA-as niet aangaat
Prikkelbare darmsyndroom
Stress stopt de vertering van je voedsel, doordat er geen bloed meer naar de maag en darmen gaat. het is een functionele gastro-intestinale aandoening, functioneren van de darmen niet optmaal
last van vertsopping afwisseldn met diaree
Stress en IBS
prikkelbaardarm syndroom
ervaren of gedachte aan een aanval kan stress verergen, ze zijn erg stressgevoelig en hebben een verhoogd SNS, de weerbaarheid is verlaagd en is geassocieer met symptomen en cortisolrespons
Immuunsysteem
wordt aangestuurd door het autonome zenuwstelsel en wordt beinvloed door stress, begin stressor werking omhoog en daarna zorgen glucosotioiden dat het functioneren weer omlaag daat, indien er weinig tot geen stress wordt ervaren zal er minder glucoroticoiden aanwezig zijn waardoor een auto-imuunziekte kan onstaan
chronische stress/ major stressoren en immuniteit
effecten op imuunsysteem
- vertsoren immuunrespons, functioneren hele tijd bovel 100%
- desensisatie van de cellen voor glucocorticiden waardoor de verlaging van het imuundunctioneren niet meer optreed en een auto-imuuzieket kan onstaan
