Hoorcollege 1 Flashcards
Psychologische definitie van stress
stress is een conditie of gevoel die een persoon waarneemt waarvan de persoonlijke en sociale vraag groter is dan de persoon aankan
nadruk op perceptie en niet daadwerlijke situatie
fysiologische defenitie van stress
een constellatie van gebeurtenissen, bestaande uit een stimulus/stressor en reactie in de herseen die fysiologische reactie in lichaam activeert
verschuiving van stressvolle gebeurtenissen
vroeger
acute fysieke ciris en chronische fysieke crisis
verschuiving van stressvolle gebeurtenissen
nu
psychologische crisis, sociale crisis en voortdurende psychologische stress
Stress associatie gezondheid
mensen die aangeven stress te ervaren hebben een veel hogere prevalentie van hart en vaatziekte
stress in de klinische praktijk
- stress maakt mensen zien, zonder dat ze een ziekte hebben (onnodig gebruik gezondheidszorg)
- verhoogt de kans op mentale en fysike gezondheidproblemen
- negatieve invloed op effecten van medische interventie
- negatieve invloed op de communicatie tussen patient en arts
stress en homeostase
alle factoren die de ideale omstandigheden verstoren kunnen als stressor gezien worden, een stressreactie is een actie van het lichaam om homeostase te herstellen
stressor kan ook anticipatie zijn van een gebeurtenis die niet gebeurt
adaptief stress
goed
- acuut
- korte duur
- snel herstel
- bereidt het lichaam voor op gevaar
- signaleert gevaar
ontregelend stress
slecht
- chronisch
- van lange duur
- langzaam herstel, zoals mentale stress
- vroeg begin voor de stressor
- bereidt het lichaam voor op niks
- signaleert niks
stressrespons frequentie
men wil dat het stressrespons af en toe aangaat, zoals bij adaptieve stress anders wordt het systeem lui, moet echter wel genoeg tijd tussen de responses zitten
stress steeds groter en herstel steeds uitgesteld ongezond
positive consequenties
kortdurende stress
duurt een aantal minuten tot uren
- verhoogt imuunreacties: voorbereiding op verwonding
- verbeterd de mentale en fysieke prestaties
- langzame progessie van kanker
positieve consequenties
chronische stress
duurt een aantal uren per dag voor een aantal weken of maanden
- onderdrukt symptomen van auto-immuunzikete
negatieve consequenties
Korte termijn
- emotioneel: negatief humeur
- cognitief: verslechterd concetratie en geheugen
- gedragmatig: roken en alcholgebruik
- biologisch: verslechter immuun- en endocrienesysteem
negatieve consequenties
Lange termijn
Gezondheid: auto-immuunziekte, cardivasculaire aandoeningen, progessie van kanker, vatbaarder voor cirale en bacteriele infecties slechtere wondgenezing
immuno-protectieve responses
bevorden wondgenezing, verwijderen infecties en kanker en medieren vaccin-geinduceerd immunologisch geheugen
immuno-pathological responses
bedoel tehen het eigen lichaam of ongevaarlijke antigenen en responses die een chronische, niet oplosbare onsteking hebben
immuno-regulatory respones
immuun cellen en factoren die de fucntie van immuuncellen downreguleren
Charles Darwin
Capable of adapting
Claude Bernard
Milieu interieur
Milieu interieur
De innerlijke staat van een organisme moet in balans blijven om je aan te kunnen passen aan de omgeving
Walter B. Cannon
Fight or flight response
CZS
Sympathic adrenomedullar system –> neurostransmitters/ hormonen (SAM)
endocrine systeem
Hypothalamus –> hypofyse –> bijnier –> hormonen (HPA-as)
Hormonen SAM (snelle systeem)
- epinefrine/ adrinaline
- norephinephirine /noradrenaline
HPA-as hormonen
- Glucocorticoiden: cortisol
- steroide: oestergeen en testosteron
HPA-as hormoonafgifte
- Hypothalumus-pituitaru ciruculatoru system –> CRH
- spoort de hypofyse aan voor maken ACTH
- spoort aanmaak cortisol bijnier
stresshormonen alvleesklier
glucagon
hypofyse stresshormonen
- prolactine
- vasopressine
hypofyse + brein stresshormonen
- endofrine
- enkelfalinen
onderdrukt of activatie
reporoductieve hormoen
zoals oestrogeen en testosteron worden vaak onderdrukt
onderdrukt of activatie
groeihormonen
zoals insluline worden ook vaak onderdrukt
Hans Seyle
Pionier op gebied van stress onderzoek
toevoeging Selye
voegde glucocoricoides zoals cortisol toe aan de stress respons.
Wat Stelde Selye
elke stressvolle situatie laat een onuitwisbaar litteken achter, en het organmimse betaalt voor zijn overleving na iedere stressvolle situatie door een beetje ouder te worden
eustress een distress seyle
beide brengen schade toe
eustress en distress Dhabhar
Alleen distress brengt schade aan, en eustress kon voordelen voor de gezondheid teweegbrengen
General adaptation syndrome
stressrespons doorloopt een aantal fases
- alarm fase
- weestandsfase
- uitputtingsfase
alarmfase
dit is de initiele respons die we laten zien op een stressor, een acute respons, je bent actief omdat je door adreline gedreven wordt
aandoeningen die kunnen onstaan hartritme stoornis
weestandsfase
je lichaam continu aan het vechten is tegen de stress, je kunt het gevoel krijgen dat je wel met de stress om kan gaan, je lichaam kan echter maar net alles bij elkaar houden, als je dit te lang volhoud raak je uiitgeput en beland je in de uitputtingsfase
uitputtingsfase
hierbij gaat je lichaam opgeven en draagt het bij aan chronische aandoeningen
seyle stress is…
een puur fysiologische fenomeen/reactie een niet specifieke reactie van het lichaam op welke behoefte of bedreiging
dit is die table in samenvatting
eigenschappen alarmfase
- SAM systeem
- boost van adrelalise
- toename van energie
- vechten of vluchten
adrenaline kern woord
dit is die table in samenvatting
Alarmfase symptomen
energie
dit is die table in samenvatting
weestandsfase eigenschappen
- HPA-as cortisol
- herstel
- omgaan met stress als herstel niet mogelijk is
- kan lijken alsof je gioed met de stress omgaat
cortisol kern woord
dit is die table in samenvatting
symptomen weestandsfase
- prikkelbaarheid
- frustratie
- slechte concetratie bij bijv. veel werkstress
- je zit niet lekker in je vel
dit is die table in samenvatting
eigenschappen uitputtingsfase
* chronische verhoging van cortisol
* strijd tegen de stress opgegeven
* schade aan het lichaam zoals het immuunsysteem en nieren
dit is die table in samenvatting
Symptomen uitputtingsfase
- vermoeidheid
- burnout
- angstig depressief
de reactiviteitshypothese
stressrespons zou moeten werken op de manier dat een stressor samengaat met een fysiologisch respons,kort voor de stressor zal je lichaam hier op voorbereiden en zodra de stressor voorbij is verdwijt de fysiologische respons
die tekening met klein strak boogje over de ster
onderzoek psychologen reactiviteitshypothese
JW mason
reactie op stress varieert tussen indiviuden en binnen tijd
onderzoek psychologen reactiviteitshypothese
Susan R. Burchfield
het niet aanpassen aan chronische stress suggereert psychologische uitputting en geen fysiologische uitputting
weer zelfde gedoe stress is subjectief
prolonged activation model
een stressor kan alleen onze gezondheid beinvloeden als het fysiologisch langdurig is, al lang voor en/of langzaam herstelt, realistischer, draait om hededaagse stress en ook schadelijk als de stress buiten proportie is
hier zijn psychologen het meer mee eens
Michigan stress model
Kahn et al.
sluit aan bij prolonged activation model, veel factoren betrokken
* objectieve en subjectieve stressor/ perceptie
* persoonlijkheid
* sociale steun
* appraisal
conclusie pyschologen
- stressrespons is niet puut fysiologische: mensen ook mentaal stress
- stressrespons is subjectief
- respons en duur verschillen tussen personen
sommige mensen zijn gwn meer stresskippen
The cycle of stress
willen heel het proces weten de pyschologische en fysiologisch componeten van stress gaat op basis van frequenyie duur en intensiteit in 4 fases
de 4 fases van the cycle of stress
- resting ground phase: hoe iemand is als die geen stress ervaart
- spanningfase: opbouw stress
- respons fase: hoe is de dit op memonet van stressor
- herstelfase
mentale stress duurt langer dan fysieke stress
stressresponsactivatie
alles wat homeostase verstoort
* adaptieve stress (nuttig/goed
* geantisipeerde stress (niet altijd goed)
verscillen stressrespins
- stressperceptie
- processing
- appraisal
- coping
- genetische opmaak
letterlijk heel dit vak
situationele verschillen
elke situatie net een ander systeem bijv. lichaam stress bij warm of koud maar net een andere biologische reactie
factoren die stressreactie beinvloeden
- hormonale handteking voor bepaalde stressfactor
- lichaamsgevoeligheid voor stresshormoon
- psychologische contect (heel belangrijk)
niet helemaal duidelijk welke factor in hoeverre een rol speelt
genderverschillen in stressrespons
Flight or fight
- meer mannelijke reactie
- meer agressief
- sympathisch zenuwstelsel en glucoricoiden
- acute overlevingsstrategie
genderverschillen in stressrespons
Tend and befriend
- meer vrouwelijke reactie
- sociale verbondheid
- zorgen voor elkaar
- langetermijn overlevingsstrategie, netwerk om op terug te vallen
- oxytocine
aandoeningen respons niet aan zetten
mensen krijgen energie van het aangaan van een stressrepsons het niet kunnen aanzetten zorgt ervoor kans je sloom en vermoeid word
aandoening respons niet uit
PTSS
the norwegian experiment - The gating mechanism
pp moesten 11 achterenvolgende dagen van 12 meter hoog springen tot aan dag 4 was respons geactiveerd daarna niet meer ze waren eraan gewend
The dichotomy model
moment van stress ervaren kunnen we beoordelen als bedreiging of uitdaging
The dichotomy model
Bedreiging
emotionele reactie –> angst, paniek –> meer sytess ervaren logische respons blijft uit
The dichotomy model
Uitdaging
beetje emotioneel respons maar voornamelijk ee rationele en logische respons met minder stress
Transactioneel stressmodel
stap 1. beoordeling
stap 2. tweede beoordeling
stap 1 transactioneel stressmodel
nagaan of je het wel of geen bedreiging vind
* wel ga door naar stap 2
* niet geen stress
stap 2 transactioneel stressmodel
nagaan of je de middelen en vaardigheden hebt om er mee om te gaan/ copen
- wel copen, positieve stress meer richting uitdaging
- niet copen: negative stress
