Hoorcollege 1: Geschiedenis van de Forensische Psychologie Flashcards
Middeleeuwen
Geesteszieke werd vroeger niet verantwoordelijk geacht, maar juist de familie.
Voor de Verlichting
Dolhuizen (soort instelling) –> voorbode forensische zorg, ook waren er heksenvervolgingen.
Johannes Wier –> keek naar een natuurlijke / neurologische oorzaak (eerste die nadacht over de verklaringen).
De Verlichting
Het verlichte denken (iedereen heeft een vrije wil), alles wat we doen, doen we met een keuze. Voor de wet was iedereen dus gelijk in deze tijd.
Code Pénal = rechter moest zich meer aan bepaalde regels gaan houden / meer aandacht psychische afwijkingen; natuurwetenschappelijke benadering.
Zonder oordel des onderscheids (bij jongeren onder de 16 jaar kon men een lagere straf opleggen, onder de 10 jaar kon men niet bestraffen).
Eerder geen onderscheid tussen kind en volwassenen.
19e eeuw
Pinel (Parijse medicus): ‘manie sans délire’ = door bepaalde gemoedstoestand een delict plegen, maar dat daarvoor je verstand niet perse aangetast moet zijn.
- Voorheen gingen ze er van uit dat iedereen met geestesziekte die een delict pleegde ook een mentale beperking had.
- Steeds meer rechtzaken waarin de dader niet gestraft werd op grond van de geestelijke toestand!
1841: Eerste Krankzinnigenwet: toezicht en verbetering –> in plaats van alleen maar te straffen en op te sluiten moeten we ze ook nog ‘verbeteren’.
1844: Nieuwe Krankzinnigenwet: later in 1993 nog een.
In de 19e eeuw begon men dus meer te denken over natuurlijke verklaring voor delict gedrag bij psychische stoornissen
Natuurlijke verklaringen voor delict gedrag psychische stoornissen 19e eeuw:
Erfelijkheid:
- Psycholgische kenmerken geërfd van voorouders
- Erfelijkheid van crimineel gedrag (geen moord-gen)
- Immoreel gedrag af te leiden uit uiterlijke kenmerken.
Degeneratie:
- genen verzwakken generatie op generatie, verslechtering van bepaalde kenmerken (klopt niet)
Evolutie:
- moraliteit is geëvolueerd vanuit de menselijke geschiedenis (kenmerk van beschaving), immoreel gedrag is een stap terug in de evolutie (klopt niet)
Neurologische verklaringen : klopt wel
1905 Invoering Kinderwetten
Tot de leeftijd van 18 jaar bijzondere bepalingen.
Van straffen, naar wreking naar verbetering!
Gericht op herstel / verbetering, rechtvaardige straf –> mildere straffen.
20e Eeuw
Voorstel van Hamel: indelen volgens zwaarte van het vergrijp.
- Lichtere vergrijpen : maatregel of straf ter afschrikking (belandde ook in TBR, zorgden voor problemen want overbezetting)
- Zwaardere vergrijpen: behandeling en verpleging van lange duur.
- Zeer zware gevallen: terbeschikkingstelling van de regering: behandeling van 10 jaar en daarna verder overweing (eerste TBS wet).
1928 psychopathenwetten
Opname strafrecht; tbs van de regering (TBR) en verpleging. Veel nieuwe instellingen –> stopwet in 1933 (te veel mensen in de TBR), dus strengere criteria alleen nog maar ernstige vergrijpen.
Ontwikkeling na de tweede wereldoorlog
Commissie naoorlogs strafrecht: we moeten genuanceerder te werk gaan.
Betere zorg voor gevangenen en ook speciale zorg voor gedetineerden met een psychische stoornis
1988
Basiswetgeving TBS; TBR –> TBS
Nederlandse forensische context TBS
3 criteria:
1. Proportionaliteit = de ingreep of maatregel moet in verhouding staan tot het te voorkomen gevaar (zelfverdediging bijv.)
2. Subsidiariteit = een ingrijpende maatregel is alleen toelaatbaar als met een lcihtere niet kan worden volstaan.
3. Doelmatigheid = de behandeling of maatregel moet effectief zijn in het afwenden van het gevaar.
Basis onder het opleggen van de maatregel:
- het delict wat gepleegd wordt moet heftig zijn! minstens 4 jaar gevangenisstraf.
- ook moet de persoon niet (helemaal) verantwoordelijk worden gehouden als gevolg van psychische ziekte of stoornis.
- als de persoon niet behandeld wordt –> leidt dit tot herhaling delict.
Kans op recidive theoretisch gezien bij instroom TBS 100%, percentage moet naar verloop van tijd afnemen en de behandeling moet tevens recidiverisico tot maatschappelijk aanvaardbare normen.
TBS is … (NL)
TBS is een behandelmaatregel! geen strafregel.
In de wet staat dat behandeling nodig is, maar het doel van de behandeling is eigenlijk resocialisatie.
Beveiliging van de samenleving is cruciaal! (vandaar opsluiten tijdens behandeling).
Verlof is cruciaal onderdeel van TBS omdat terugkeer in de samenleving uiteindelijke doel is!
Behandeling TBS (NL)
- Behandeling gericht op herstel
- Shared decision making
- Gefaseerde zorg (zorg in fases)
- Onderhandelingshuishouding waar mogelijk (zoveel mogelijk vrijwillig). Bevelshuishouding waar nodig
- Basis van behandeling: Integrale zorg (biopsychosociaal model van Engel) / RNR model
Typen verlof
Begeleid / onbegeleid / transmuraal / proefverlof
Er zijn heel veel stappen voor verlof en soorten verlof
Belgische forensische context TBS
NL = terbeschikkingstelling TBS
BE = internering; juridische veiligheidsmaatregel, doel = bescherming maatschappij + zorg:
- Maatregel voor onbepaalde duur
- voor personen met psychische aandoening of mentale handicap
- strafbaar feit (collocatie; gevaar voor jzelf of anderen)
- geen controle over daden
- gevaar voor de maatschappij
Kritiek = geen adequate zorg / begeleiding in de gewone gevangenis (hadden in TBS terecht moeten komen). En geen toekomstperspectief.
Herziening van de interneringswet 2016:
- niet meer voor lichte misdrijven
- meer inzet op de zorg
- verdre uitbouw forensisch psychiatrisch circuit
