Hoofdstuk 6 Flashcards
interoceptie
e verwerking en de interpretatie van prikkels uit ons lichaam
exteroceptie
de verwerking en de interpretatie van prikkels uit de omgeving
types zintuiglijke waarneming
- Bijzondere waarneming (zicht, gehoor, evenwicht, geur en smaak),
- Oppervlakkige waarneming (tast, pijn, temperatuur),
- Diepe waarneming (positie van spieren en gewrichten, diepe pijn),
- Viscerale waarneming (sensaties ter hoogte van de ingewanden, zoals misselijkheid, honger, ingewands- pijn).
Zintuigreceptorcellen
zijn exciteerbare cellen in de zintuigen die instaan voor de sensaties (omzetting van fysieke prikkels in zenuwimpulsen).
vier soorten zintuigreceptorcellen
- fotoreceptoren
- mechanoreceptoren
- chemoreceptoren
- thermoreceptoren
fotoreceptoren
bestaat de stimulusenergie uit licht, waardoor deze de visuele waarneming mogelijk maken.
Mechanoreceptoren
ijn gespecialiseerde zintuigcellen die reageren op mechanische prikkels, en gebruikt worden voor de zintuigmodaliteiten gehoor, tastzin, evenwicht en proprioceptie (waarneming van beweging, positie en oriëntatie van het lichaam en de lichaamsdelen).
Chemoreceptoren
worden geactiveerd door bepaalde chemische stoffen en staan in voor reuk en smaak, pijn, jeuk en irritatie.
Thermoreceptoren
ten slotte reageren op temperatuursveranderingen en zorgen voor de waarneming van temperatuur
perceptie
Uiteindelijk worden prikkels bewust waargenomen wanneer ze aankomen in de associatieve gebieden van de cerebrale cortex
De transformatie van een stimulus in zenuwimpulsen verloopt voor elke zintuigereceptor volgens deze opeenvolgende stappen
- Receptie: stimulus energie wordt opgevangen door de receptor
- Transductie: stimulus energie wordt omgezet in een verandering van membraan potentiaal
- codering: de eigenschappen v/d stimulus worden omgezet in een code van actiepotentialen, die door het CZS worden begrepen.
Somatosensorische waarneming
verwijst naar elke zintuiglijke waarneming ter hoogte van het lichaam. De bijzondere zintuigen, zicht, gehoor en evenwichtszin, reukzin en smaak, horen er dus niet bij.
Proprioceptoren
zijn interoceptoren in spieren en gewrichten die de positie en de beweging (kinesthesie) van ledematen en andere delen van het lichaam registreren en essentieel zijn voor gecontroleerde bewegingen.
De impulsen van extero- en interoceptoren worden via
snelle, gemyeliniseerde axonen (zogenaamde A𝛼- en A𝛽-zenuwvezels) naar het centrale zenuwstelsel geleid.
Nociceptie
verwijst naar de diepe en de oppervlakkige perceptie van aversieve prikkels (pijn, irritatie en jeuk)
Waarom is nociceptie essentieel voor ons overleven
Nociceptie is essentieel voor ons overleven en mensen of dieren zonder pijnperceptie lopen al snel levensbedreigende verwondingen of infecties op.
Pijnreceptoren
zijn in feite chemoreceptoren omdat ze reageren op de stoffen die worden vrijgesteld wanneer weefsels worden beschadigd.
wat bevindt zich vooral in de huid
Gespecialiseerde mechanoreceptoren of zogenaamde corpuscula (lichaampjes)