Hoofdstuk 4

Question 1

Het zenuwstelsel ontwikkelt zich uit

Answer 1

het ectoderm - de buitenste cellaag van het embryo

Question 2

proces van encefalisatie

Answer 2

De hersenblaasjes zullen (vanaf de 7de week van de zwangerschap) opsplitsen en uitgroeien tot de verschillende onderdelen van de hersenen.

Question 3

De eerste aanleg van het ontwikkelende zenuwstelsel is

Answer 3

de neurale plaat - vormt rond 16dde dag van de zwangerschap

Question 4

Wat komt er na de neurale plaat

Answer 4

Gedurende de volgende dagen ontstaat de neurale groeve en vervolgens de neurale buis.

Question 5

het rostrale deel van de neurale buis groeit uit tot

Answer 5

een aantal blaasjes die de hersenen zullen vormen

Question 6

de randen van de neurale groeve vormen

Answer 6

het perifere zenuwstelsel, waarvan de uitlopers naar de doelorganen en het centrale zenuwstelsel toegroeien tijdens de ontwikkeling.

Question 7

de uitgroei van uitlopers gebeurt onder de invloed van

Answer 7

trofische eiwitten

Question 8

morula

Answer 8

wanneer we helemaal teruggaan in de ontwikkeling, dan ontstaat van uit de bevruchte eicel (zygote) in eerste instantie een groepje stamcellen

• wanneer het embryo in deze fase slipitst dan kan een eeneiige tweeling ontstaan

Question 9

Het jonge embryo gaat van zygote en morula naar

Answer 9

blastula

Question 10

gastrulatiefase

Answer 10

tijdens deze fase zal de eenlagige blastula evolueren naar een meerlagige gastrula

Question 11

aan het einde van de gastrulatie begint …

Answer 11

de differentiatie van kiembladen en ontstaan de basisassen van het lichaam (dorsaal-ventraal, rostraal-caudaal).

Question 12

Door het inplooien van cellagen ontstaat

Answer 12

het ectoderm en endoderm

Question 13

ectoderm

Answer 13

• buitenste kiemblad van cellen
• vormt later de huid en het zenuwstelsel

Question 14

endoderm

Answer 14

• binnenste kiemblad
• vormt later spijsverteringsstelsel en inwendige organen

Question 15

Mesoderm

Answer 15

• middelste laag cellen
• vormt later het bloed, het skelet, de spieren, het bindweefsel en het urogenitaal stelsel

Question 16

Proneurale voorlopercellen

Answer 16

die verder delen om het zenuwstelsel te vormen, differentiëren tamelijk laat in de embryonale ontwikkeling, tijdens het meerstappige proces van de neurulatie.

• ontstaan door neurale inductie uit het ectoderm, dat de buitenkant van de gastrula bedekt.

Question 17

neurale kam

Answer 17

bestaat uit ectodermale cellen aan de rand van de neurale plaat.

Question 18

het onstaan van het perifere zenuwstelsel

Answer 18

Wanneer de neurale plaat dichtplooit om de neurale buis te vormen, komen deze neurale kamcellen bovenop de neurale buis te liggen en beginnen te migreren waardoor het perifere zenuwstelsel ontstaat.

Question 19

embryonale fase eindigt rond het begin van de

Answer 19

9de week

Question 20

van embryonale fase naar

Answer 20

foetale fase

Question 21

Ectodermale cellen synthetiseren en secreteren

Answer 21

BMP

Question 22

BMP

Answer 22

bone morphogenetic protein (BMP), dat zich bindt op BMP- receptoren van naburige ectodermale cellen en hun ontwikkeling tot huidcellen (epidermis) induceert.

Question 23

organisator van Spemann

Answer 23

• Vooraan in het embryo bevindt zich echter een groepje cellen
• die inductiefactoren vrijstelt om ectodermale cellen tot neurale cellen te laten ontwikkelen.

Question 24

Functie inductiefactoren dat worden vrijgesteld door organisator van Spemann

Answer 24

Deze inductiefactoren (chordine, noggine, follistatine) voorkomen dat BMP aan zijn receptor bindt waardoor het de ontwikkeling tot epidermale cellen niet meer kan stimuleren en er proneurale cellen ontstaan.

Question 25

Functie inductiefactoren dat worden vrijgesteld door organisator van Spemann

Answer 25

Deze inductiefactoren (chordine, noggine, follistatine) voorkomen dat BMP aan zijn receptor bindt waardoor het de ontwikkeling tot epidermale cellen niet meer kan stimuleren en er proneurale cellen ontstaan.

Question 26

Ter hoogte van het meer caudale deel van het embryo stellen mesodermale cellen …. vrij

Answer 26

retinoinezuur

• waardoor de neurale cellen zich differentieren tot cellen van het posterieure deel van het centrale zenuwstelsel

Question 27

drie-vesiculaire stadium

Answer 27

= toont reeds de aanleg van de drie grote onderdelen van de hersenen

• de voorhersenen (prosencephalon),
• de middenhersenen (mesencephalon),
• en de achterhersenen (rhombencephalon).

Question 28

Het caudale deel van de neurale buis zal ontwikkelen tot

Answer 28

het ruggenmerg

Question 29

vijf-vesiculaire stadium

Answer 29

• het telencephalon (dat uitgroeit tot het cerebrum),
• het diencephalon (waarin de thalamus en de hypothalamus zullen ontstaan),
• het mesencephalon (eerste deel van de hersenstam),
• het metencephalon,
• en het myelencephalon

Question 30

… en … groeien uit tot pons, cerebellum en medulla oblongata

Answer 30

het metencephalon en het myelencephalon

Question 31

eiwit sonic hedgehog (Shh)

Answer 31

• is een inductiefactor, die een rol speelt in diverse ontwikkelingsprocessen en die wordt vrijgesteld door organi satorregio’s in de neurale buis en door cellen in de mesodermale chorda dorsalis en de ventrale neurale buis.
• is een zogenaamd morfogeen

Question 32

morfogeen

Answer 32

een signaaleiwit dat de differentiatie van verschillende cel types bepaalt, afhankelijk van zijn concentratie.

• Cellen zullen zich anders ontwikkelen wanneer ze worden blootgesteld aan lage concentraties in tegenstelling tot hoge concentraties van dit morfogeen.

Question 33

morfogeen

Answer 33

een signaaleiwit dat de differentiatie van verschillende cel types bepaalt, afhankelijk van zijn concentratie.

• Cellen zullen zich anders ontwikkelen wanneer ze worden blootgesteld aan lage concentraties in tegenstelling tot hoge concentraties van dit morfogeen.

Question 34

commissurale neuronen

Answer 34

commissurale neuronen verbinden de beide zijden van het centrale zenuwstelsel en komen voor in de hersenen en het ruggenmerg

Question 35

Wlke twee eiwitten spelen een rol in het differentiatie proces van neuronen en gliale cellen

Answer 35

delta en notch

Question 36

Wanneer delta aan notch bindt ….

Answer 36

zal de activatie van notch die hierop volgt, zorgen dat neurale transcriptiefactoren onderdrukt worden waardoor de cel haar mogelijkheid verliest om zich tot een neuron te ontwikkelen.

Question 37

de activatie van notch regels ook de differentiatie tussen … en …. En hoe?

Answer 37

astrocyten en oligodendrocyten

• Wanneer notch geactiveerd wordt in gliale voorlopercellen, dan zal dit zorgen dat de cel zich ontwikkelt tot een astrocyt, terwijl de ontwikkeling tot oligodendrocyt net onderdrukt wordt.

Question 38

myelinisatie (of myelinogenese)

Answer 38

het proces waar door zenuwuitlopers omringd worden door een schede van myeline, een vetrijke stof waardoor een elektrisch isolerende laag rond sommige axonen wordt gevormd.

Question 39

wanneer vindt het grootste deel van myelinisatie plaats?

Answer 39

postnataal en doorgaan tot na de kinderjaren.

Question 40

Neurulatie

Answer 40

ectodermale cellen ontwikkelen zich tot proneurale voorlopercellen, delen en migreren zich om de neurale buis en later de hersenblaasjes te vormen.

Question 41

neurogenese

Answer 41

De embryonale en foetale groei van het zenuwstelsel gaat verder gepaard met intense celdelingen en gestadige toename van het aantal voorlopercellen

Question 42

synaptogenese

Answer 42

Neuronen differentiëren zich van steuncellen (glia) en zullen uitlopers vormen, die hun weg zoeken in en buiten het centrale zenuwstelsel en contacten maken met andere cellen

Question 43

arborisatie

Answer 43

uitlopers van neuronen vertakken verder

Question 44

de maturatie van het centrale zenuwstelsel blijft doorgaan tot

Answer 44

het 30ste en 40ste levensjaar

Question 45

associatieve gebieden

Answer 45

gebieden die die op meer abstract niveau functioneren en onder meer instaan voor cognitieve, emotionele of executieve functies.

Question 46

filopodia

Answer 46

De groeiende axonen vormen aan hun uiteinde verschillende vingervormige uitsteeksels (filopodia) om als het ware hun weg te voelen doorheen weefsels en extracellulaire compartimenten.

Question 47

taak neurale voorlopercellen

Answer 47

contact maken met doelwitcellen in het centrale zenuwstelsel of in andere weefsels en organen in het lichaam.

Question 48

Watzijn de drie verschillende manieren waarop exonen hun doelwitcellen bereiken?

Answer 48

1. motor neuronen kunnen door de extracellulaire matrix lopen, en dan langs cellagen
2. de doelwitcellen scheiden attractieve stoffen af, die dan de uitgroei van de axonen leiden
3. ALS DE ER AL AXONEN ZIJN DIE DOELWITCELLEN HEBBEN BEREIKT: de volgende axonen gaan hun aanhechten aan degene die er al zijn (=fasciculatie)

Question 49

Fasciculatie

Answer 49

Wanneer de eerste pioniersaxonen hun weg hebben gevonden, kunnen axonen die later vertrekken ook gewoonweg het pad van deze axonen volgen

Question 50

welke neurotrofische stoffen weorden er afgescheiden die ervoor zorgen dat de cellen die al contact hebben gemaakt met de doelwitcellen, in leven blijven

Answer 50

nerve growth factor (NGF) en brain-derived neurotrophic factor (BDNF)

Question 51

neureguline

Answer 51

eiwit dat wordt vrijgesteld door het presynaptische zenuwuiteinde, binden aan receptoren in het membraan van de doelwitcel en stimuleren de expressie van receptorgenen.

Question 52

Neuregulines vormen een familie van eiwitten met diverse functies in de ontwikkeling van het zenuwstelsel ….

Answer 52

differentiatie van Schwanncellen en oligodendrocyten en de vorming van neuromusculaire synapsen

Question 53

Stoornissen in neureguline gecontroleerde functies

Answer 53

ontwikkelings- stoornissen zoals schizofrenie.