HOOFDSTUK 4 Flashcards
vetten
- aggregatietoestand
- rijk aan …
- smeltpunt
- vast bij 15°C
- verzadigde vetzuren
- hoog
oliën
- aggregatietoestand
- rijk aan …
- smeltpunt
- vloeibaar bij 15°C
- onverzadigde vetzuren
- laag
triglyceriden zijn …
esters van glycerol met 3 vetzuren
- vetzuren = variërende ketenlengte: tussen 4 - 24 C’tjes
palmitinezuur
C16:0
verzadigd
oliezuur
C18:1
omega-9
mono-onverzadigd
linolzuur
C18:2
omega 6, 9
poly-onverzadigd
alfa-linoleenzuur
C18:3
omega 3, 6 en 9
archidonzuur
C20:4
omega 6
poly-onverzadigd
EPA
C20:5
omega 3
poly-onverzadigd
DHA
C22:6
omega 3
poly-onverzadigd
essentiële vetzuren
= we kunnen deze zelf niet synthetiseren. We zijn wel instaat om vanuit deze vetzuren anderen om te vormen
elongase-enzymen
= ketenverlenging
desaturase enzymen
= bijkomende dubbele bindingen invoeren richting carbonzuur
semi-essentiële vetzuren
= we kunnen deze synthetiseren indien de juiste essentiële vetzuren aanwezig zijn
= AA, EPA, DHA
fosfolipiden
= glycerolbackbone met 2 vetzuurstaarten en polaire kop
functies van lipiden
- energievoorziening
- structuur
- energie-opslag
- metabole processen
PUFAs
= beïnvloeden van cholesterolspiegels, minder verzadigde vetzuren
= positief effect op LDL (daalt)
= onverzadigde vetzuren zijn beter in het voorkomen van hart- en vaatziekten
essential fatty acids
- prostaglandinemetabolisme
- membraanfluïditeit
- structureel membraanneuronen
=> toediening bij zwangerschap, zuigelingen, prematuren
belang van precursoren van eicosanoïden
= moleculen die in het lichaam gevormd worden en die een belangrijke mediator zijn en een signaal-rol kunnen spelen in verschillende processen
COX
= cyclooxygenase enzyme
LOX
= lipooxygenase enzyme
functie van COX en LOX
=> onze vetzuursubstraten omzetten naar eicosanoïden
(= prostaglandines, leukotrienen en tromboxanen)
uit linolzuur door:
COX ->
LOX ->
TXA2 ->
COX = prostaglandines
LOX = leukotrienen
TXA2 = tegen vormen van stolsel
eicosanoïden uit omega 3
= anti-inflammatoir, anti-aggregatie en vasodilatatie
= BD verlagen
eicosanoïden uit omega 6
= pro-inflammatoir, pro-aggregerend en vasoconstrictie
essentie van mediterraan dieet?
beweging
water
3x fruit
400g groenten
volle graanproducten
handje noten
olijfolie
wat zijn transvetzuren
= onverzadigde vetzuren waarvan minstens 1 dubbele binding in de trans-configuratie staat
industrieel gevormde trans-vetzuren
- hydrogenatie-reactie van plantaardige oliën
- dubbele bindingen - enkele bindingen
- volledige hydrogenatie = alle dubbele bindingen omzetten naar enkele bindingen
hoe meer transvetzuren aanwezig zijn, …
hoe groter het effect
LDL stijgt
HDL daalt
= verhoogd risico op hart- en vaatziekten
wat is het peroxidatiegetal?
= getal dat een maat is voor de kwaliteit van de olie
peroxidatieproces bestaat uit 3 reacties
- initiatie
- propagatie
- terminatie
wat gebeurt er in de initiatiestap?
- CH2 verliest een H’tje aan HO* (radicaal)
Het gevormde radicaal in het vetzuur kunnen we stabiliseren via de dubbele binding -> peroxidatie met O2
- Door de aanwezigheid van zuurstof => peroxylradicaal = radicaal kan reageren met intacte vetzuren
wat gebeurt er in de terminatiestap?
Peroxylradicaal kan weg-reageren met andere actieve methyleen in dezelfde molecule
=> cyclische endoperoxide = niet erg stabiel => gaat fragmenteren
= vetzuur valt uiteen: in ketonen en aldehyden
E nummer van anti-oxidanten?
300 - 399
BHT
BHA
= butylhydroxytolueen
= butylhydroxyanisol
linguaal lipase
= mond en slokdarm
wat doen galsappen?
galsappen = fosfolipiden
= emulgatoren
exogeen transport
vetten worden aangevoerd vanuit voedsel richting de lever
endogeen transport
vetten van lever naar perifere weefsels
totale bloedscholesterol
= 1,3(2S - P) + 1,5Z
S = verzadigde vetzuren
P = poly-onverzadigde vetzuren
Z = √(voedingscholesterol )
cholesterol-excretie =
= voedingscholesterol + endogene cholesterol
Te hoge LDL?
= cholesterol afzetten
= bloedvatverkalking
voedingsaanbeveling voor vet?
20 - 30% van energiebehoefte = vet
voedingsaanbeveling voor verzadigde vetzuren?
minder dan 10% van totale energiebehoefte
