Hoofdstuk 14: Persoonlijkheid

Question 1

Persoonlijkheid

Answer 1

Een geheel van denk-, gevoels en gedragspatronen dat elke persoon kenmerkt als een uniek individu

Question 2

Eigenschappen

Answer 2

Relatief stabiele aanleg om zich op een bepaalde manier te gedragen:
- Maken deel uit van individu en niet van omgeving
- Zijn continu (normaalverdeling)
- Zijn dimensionaal

Question 3

Persoonlijkheidstheorie stelt dat:

Answer 3

1. Je kunt persoonlijkheid omschrijven in termen van verschillende dimensies (bijv hoog/laag op openheid)
2. Factoranalyse is een statistische methode waarbij patronen en correlaties worden gebruikt om factoren te definiëren die aan de patronen ten grondslag liggen

Question 4

Cattell’s 16-factoren theorie

Answer 4

• 200 vragen om 16 eigenschappen te testen
• zeer complex/onoverzichtelijk

Question 5

Big five model

Answer 5

Het meest gebruikt:
1. Openheid
2. Consciëntieusheid
3. Extraversie
4. Agreeableness
5. Neuroticisme

Question 6

Grit

Answer 6

Doorzettingsvermogen, inspanning, consequente belangstelling
- voorspelt succes op een groot aantal gebieden en is onafhankelijk van IQ
- geassocieerd met het persoonlijkheidskenmerk consciëntieusheid

Question 7

De donker triade

Answer 7

1. Narcisme: extreem egoïsme, grandioze kijk op eigen kunnen
2. Machiavellisme: aanleg om andere mensen te manipuleren
3. Psychopathie: amoreel, asociaal gedrag, gebrek aan empathie, onvermogen om betekenisvolle relaties aan te gaan

Question 8

Wanneer zijn persoonlijkheidskenmerken het duidelijkst?

Answer 8

In nieuwe situaties of levensovergangen, omdat er een gebrek is aan sociale normen en aanwijzingen om ons te leiden

Question 9

Continuïteit en verandering van persoonlijkheid in tijd

Answer 9

• tamelijk hoge stabiliteit gedurende de hele volwassenheid
• Wordt stabieler tot 50
• Blijft op hetzelfde niveau op 50+
• Veranderingen in de persoonlijkheid zijn relatief consistent in steekproeven
• Mensen worden over het algemeen gewetensvoller en aangenamer en minder open en neurotisch

Question 10

Erfelijkheid

Answer 10

Mate waarin individuele verschillen voortkomen uit verschillen in genen in plaats van verschillen in omgevingservaringen voor individuen op de meeste kenmerken

Question 11

Omgeving

Answer 11

Ouderlijk huis van een individu (bij erfelijkheid)

Question 12

De overerfbaarheid van persoonlijkheidskenmerken: percentage?

Answer 12

50 procent

Question 13

Proximate explanations (persoonlijkheid als aanpassing aan levensomstandigheden)

Answer 13

Causale mechanismen zoals genen en ervaringen die de persoonlijkheid kunnen beïnvloeden

Question 14

Distale verklaringen (persoonlijkheid als aanpassing aan levensomstandigheden)

Answer 14

Persoonlijkheid heeft een evolutionaire functie

Question 15

Voordelen van anders zijn

Answer 15

• hebben we betere overlevingskansen
• differentiële gevoeligheid voor milieu-invloeden:
  –> Orchideeënkinderen (hoog-sensitief): zijn biologisch gevoelig voor negatieve omgevingen en functioneren normaal in positieve omgevingen
  –> Paardenbloemkinderen (laag-sensitief): zijn biologisch niet gevoelig voor negatieve omgevingen en gedijen goed in positieve omgevingen

Question 16

Sibling contrast

Answer 16

Verschillen tussen de siblings (door ouders en kinderen zelf). Dit kan komen door onderlinge competitie

Question 17

Split-parent identificatie

Answer 17

De neiging van elk van twee broers en zussen om zich meer met één van hun ouders te identificeren

Question 18

Vrouwen vs mannen persoonlijkheid

Answer 18

Vrouwen zijn meegaander, hechten meer belang aan het onderhouden van positieve sociale relaties, zijn neurotischer en gewetensvoller

Question 19

Grondslag verschillen man en vrouw

Answer 19

Vrouwen hebben een grotere rol in de zorg voor kinderen en mannen moeten concurreren om zich voort te planten

Question 20

Culturele grondslagen man en vrouw

Answer 20

Meisjes en jongens krijgen verschillende ervaringen, verwachtingen, rolmodellen enz aangeboden, wat ook genderverschillen kan veroorzaken

Question 21

Psychodynamische visie

Answer 21

Gedrag wordt veroorzaakt door de onbewuste geest en benadrukt de rol van driften zoals seks en agressie (Freud)

Question 22

Belangrijkste premissen van de psychodynamische theorie

Answer 22

• Mensen zijn zich vaak niet bewust van hun motieven
• Afweermechanismen om onaanvaardbare of angstopwekkende motieven en gedachten buiten het bewustzijn te houden

Question 23

Afweermechanismen

Answer 23

1. Repressie: angstopwekkende gedachten worden uit het bewustzijn gehouden
2. Verdringing: wanneer een onbewuste wens onaanvaardbaar is wanneer er bewust aan wordt gedacht, zodat we hem ombuigen naar een aanvaardbaar alternatief
3. Sublimatie: wanneer verplaatsing energie richt op activiteiten die worden gewaardeerd (bijv kunstenaars)
4. Reactievorming: omzetting van angstige wens in een veiliger tegendeel (bv homo’s kunnen zich homofoob gedragen)
5. Projectie: wanneer iemand een onbewuste drang ervaart alsof die van iemand anders is (als je zelf kwaad bent, zeg je dat iemand anders kwaad is)
6. Rationalisatie: gebruik van bewuste redenering om angstopwekkende gedachten of gevoelens weg te verklaren

Question 24

Alfred Adler

Answer 24

Hij was het eens met freud maar voegde hieraan het minderwaardigheidscomplex toe.

Question 25

Repressive coping

Answer 25

• Veel mensen verdringen gevoelens bij heftige gebeurtenissen
• Deze repressieve copingstijl heeft vaak zijn oorsprong in en is ook vaak nuttig bij heel heftige levensgebeurtenissen
• Repressors ervaren geen psychologische stress bij onprettige situaties of herinneringen: wel lichamelijk reactie: hartslag, spierspanning, zweten

Question 26

Volwassen verdedigingsstijlen

Answer 26

a. Onvolwassen verdediging: vervormen de werkelijkheid het meest
b. Tussenliggende verdediging: midden vervormde manier van omgaan
c. Volwassen verdediging: minste vervorming

Question 27

Humanistische visie

Answer 27

Benadrukt de rol van het bewust begrijpen van jezelf en je vermogen om je eigen weg naar vervulling te kiezen

Question 28

De fenomenologische realiteit

Answer 28

o ‘Bewust begrip’ van de wereld = echte wereld

Question 29

Zelfconcept heeft betrekking op

Answer 29

Het begrip van zichzelf

Question 30

Zelfrealisatie

Answer 30

Het proces van iemands volledige zelf worden, zijn dromen en mogelijkheden realiseren en de zelfroute kiezen

Question 31

Piramide van Maslow

Answer 31

Piramide van menselijke behoeftes:
het schetst dat omhoog klimmen in de piramide en zelfactualisatie bereiken de categorieën eronder bevredigd moeten worden.

Question 32

Sociale leertheorie

Answer 32

Schetst de rol van algemene overtuigingen over de aard van de wereld, die worden verworven door ervaring in de sociale omgeving en beoogt gedrag in specifieke situaties te voorspellen

Question 33

Locus of control

Answer 33

Intern: geloof dat het individu gedrag en lot onder controle heeft.
Extern: geloof dat beloningen en het lot worden bepaald door factoren in de omgeving

Question 34

Self-efficacy

Answer 34

Overtuiging over de eigen bekwaamheid in een specifieke taak. Het verwijst naar het gevoel van iemands bekwaamheid en verbeterde zelfeffectiviteit verbetert de feitelijk prestatie op een taak

Question 35

Persoonlijke verbetering

Answer 35

Geloof over de mate van kneedbaarheid van onze eigen persoonlijke kwaliteiten

Question 36

Optimisme

Answer 36

geloof in het eigen vermogen om problemen op te lossen en dat de meeste problemen oplosbaar zijn

Question 37

Collectivistische culturen

Answer 37

• Benadruk maatschappelijke rollen en de onderlinge afhankelijkheid van mensen
• Plichten tegenover andere leden van het gezin en de gemeenschap
• Bezig met relaties met anderen
• Ze denken meer het bevorderen van de belangen van de groep
• Vb: china

Question 38

Individualistische culturen

Answer 38

• Persoonlijke vrijheid en rechten
• Minder nadruk op verantwoordelijkheid tegenover anderen
• Gemotiveerd door innerlijke behoeften en aspiraties
• Vb: Nederland